|
[[FileФайл:World ocean map.gif|right|thumb|240px|Океанлагъа юлешиуню вариантлары]]
'''Океан''' ([[Грек тил|грек.]]- Ωκεανός, буруннгу грек тейрини атындан къуралгъанды) — [[Континент|континентлени]] арасында джатхан, сууланы циркуляциясыны специфика башхалыкълары болгъан, [[Дуния океан|дуния океанны]] юлюшю болгъан, эм уллу суу объектди. [[Тенгиз|Тенгизле]] бла бирге, дуния океанны суу джюзюню ёлчеми [[Джер|Джер]] джюзюню 71% болады (361 млн. км<sup>2</sup> чакълы бир). Джерни окаенларыны тюбюню рельефи тюрлю-тюрлюдю.
'''Океан''' ([[Грек тил|грек.]] ''Ωκεανός'', буруннгу грек тейрини атындан къуралгъанды) — [[Континент|континентлени]] арасында джатхан, сууланы циркуляциясыны специфика башхалыкълары болгъан, [[Дуния океан|дуния океанны]] юлюшю болгъан, эм уллу суу объектди. [[Тенгиз]]ле бла бирге, дуния океанны суу джюзюню ёлчеми [[Джер]] джюзюню 71% болады (361 млн. км<sup>2</sup> чакълы бир). Джерни окаенларыны тюбюню рельефи тюрлю-тюрлюдю.
Океанланы тинтген илмугъа [[Океанология|океанология]] дейдиле.
Океанланы тинтген илмугъа [[океанология]] дейдиле.
== Океанланы бусагъатдагъы белгилеую ==
2000 джылда [[Халкъла арасы гидрография организация|Халкъла арасы гидрография организация]] дуния океанны беш океаннга юлешиниуун къабыл этгенди:
* [[Атлантика океан|Атлантика океан]]
* [[Индий океан|Индий океан]]
* [[Шимал Бузлауукъ океа|Шимал]]н
* Бузлауукъ[[Шош океан]]
* [[Шош океан|ШошКъыбыла океан]]
* [[Къыбыла океан|Къыбыла океан]]
Алай а Эресейде Къыбыла океанны кесича океаннга санамайдыла, аны сууларында Атлантика, Индий эмда Шош океанлагъа юлешедиле.
!Океан !!Суу джюзю,<br /> млн км² !!Толулугъу,<br /> млн км³ !!Орта<br /> теренлиги,<br /> м !!Эм бек<br /> терени,<br /> м !!Тенгизлери
|-
|[[Атлантика океан|Атлантика]] ||91,6 ||329,7 ||3 600 ||8 742 ([[Пуэрто-Рико къырыкъ|Пуэрто-Рико къырыкъ]]) ||[[Балтика тенгиз|Балтика]], [[Шимал тенгиз|Шимал]], [[ДжерларасыДжерле арасы тенгиз|ДжерларасыДжерле арасы]], [[Къара тенгиз|Къара]], [[Саргасс тенгиз|Саргасс]], [[Кариб тенгиз|Кариб]], [[Адриатикак тенгиз|Адриатикак]], [[Азау тенгиз|Азау]], [[Балеар тенгиз|Балеар]], [[ИоникакИоника тенгиз|ИоникакИоника]], [[Ирланд тенгиз|Ирланд]], [[Мермер тенгиз|Мермер]], [[Тиррен тенгиз|Тиррен]], [[Эге тенгиз|Эге]]; [[Бискай богъаз|Бискай богъаз]], [[Гвиней богъаз|Гвиней богъаз]], [[Мексика богъаз|Мексика богъаз]], [[Гудзон богъаз|Гудзон богъаз]]
|-
|[[Индий океан|Индий]] ||73,556 ||292,1 ||3 890 ||7 725 ([[Зонд къырыкъ|Зонд къырыкъ]]) ||[[Андаман тенгиз|Андаман]], [[Арабия тенгиз|Арабия]], [[Арафур тенгиз|Арафур]], [[Къызыл тенгиз|Къызыл]], [[Лаккадив тенгиз|Лаккадив]], [[Тимор тенгиз|Тимор]]; [[Бенгал богъаз|Бенгал богъаз]], [[Къаджар богъаз|Къаджар богъаз]]
|-
|[[Шимал Бузлауукъ океан|Шимал Бузлауукъ]] ||14,75 ||18,1 ||1 225 ||5 527 ( [[Гренланд тенгиз|Гренланд тенгизде]]де) ||[[Норвег тенгиз|Норвг]], [[Баренц тенгиз|Баренц]], [[Акъ тенгиз|Акъ]], [[Кар тенгиз|Кар]], [[Лаптевлени тенгизлери|Лаптевлени]], [[Кюнчыгъыз-Сибирь тенгиз|Кюнчыгъыш-Сибирь]], [[Чукот тенгиз|Чукот]], [[Гренландтенгиз|Гренланд]], [[Бофортну тенгизи|Бофортну]], [[Баффинни тенгизи|Баффинни]]
|-
|[[Шош океан|Шош]] ||169,2 ||710 ||4 280 ||11 022 ([[Мариан къырыкъ|Мариан къырыкъ]]) ||[[Беринг тенгиз|Беринг]], [[Охотск тенгиз|Охотск|]], [[Япон тенгиз|Япон]], [[Кюнчыгъыш-Къытай тенгиз|Кюнчыгъыш-Къытай]], [[ Сары тенгиз|Сары]], [[Къыбыла-Къытай тенгиз|Къыбыла-Къытай]], [[Ява тенгиз|Ява]], [[Сулавеси тенгиз|Сулавеси]], [[Сулу тенгиз|Сулу]], [[Филиппин тенгиз|Филиппин]], [[Марджан тенгиз|Марджан]], [[Фиджи тенгиз|Фиджи]], [[Тасман тенгиз|Тасман]]
|-
|[[Къыбыла океан|Къыбыла]] ||20,327 ||90 ||4 500 ||7 235 ([[Къыбыла-Сендвич къырыкъ|Къыбыла-Сендвич къырыкъ]]) ||[[Уэдделлни тенгизи|Уэдделлни]], [[Скошну тенгизи|Скошну]], [[Беллинсгаузенни тенгизи|Беллинсгаузенни]], [[Россну тенгизи|Россну]], [[Амундсенни тенгизи|Амундсенни]], [[Дейвисни тенгизи|Дейвисни]], [[Лазаревни тенгизи|Лазаревни]], [[Рисер-Ларсенни тенгизи|Рисер-Ларсенни]], [[Космонавтланы тенгизлери|Космонавттланы]], [[Биригиуню тенгизи|Биригиуню]], [[Моусонну тенгизи|Моусонну]], [[Дюрвилни тенгизи|Дюрвилни]], [[Сомовну тенгизи|Сомовну]]
|}
== Буруннгу магъанасы ==
[[Бурунгу Рим|Бурунгу Римде]] де ''Oceanus'' сёз бла, белгили дунияны кюнбатыш джанындан суулагъа айтхандыла,бусагъатда ол Атлантика океанды. ''Oceanus Germanicus'' («Герман Океан») неда ''Oceanus Septentrionalis'' («Шимал Океан») океан деген сёз бла [[Шимал тенгиз|Шимал тенгизни]]ни белгилегендиле, ''Oceanus Britannicus'' («Британ Океан») деб а уа — [[Ла-Манш|Ла-Манш]] ачыкъбогъазны белгилегендиле.
[[Category:Wp/krc]]
[[Category:География]]
[[Категория:География]]
[[an:Ozián]]
[[ar:محيط (جغرافيا)]]
[[arc:ܐܘܩܝܢܘܣ]]
[[arz:محيط]]
[[az:Okean]]
[[bat-smg:Ondėnīns]]
[[bcl:Kadagatan]]
[[be:Акіян]]
[[be-x-old:Акіян]]
[[bn:মহাসমুদ্র]]
[[br:Meurvor]]
[[bs:Okean]]
[[ca:Oceà]]
[[chr:ᎠᎺᏉᎯ]]
[[ckb:ئوقیانووس]]
[[cs:Oceán]]
[[cv:Океан]]
[[cy:Cefnfor]]
[[da:Verdenshave]]
[[de:Ozean]]
[[el:Ωκεανός]]
[[en:Ocean]]
[[eo:Oceano]]
[[es:Océano]]
[[et:Ookean]]
[[eu:Ozeano]]
[[fa:اقیانوس]]
[[fi:Valtameri]]
[[fiu-vro:Suurmeri]]
[[fr:Océan]]
[[fur:Ocean]]
[[fy:Oseaan]]
[[gan:大洋]]
[[gl:Océano]]
[[gn:Paraguasu]]
[[he:אוקיינוס]]
[[hi:महासागर]]
[[hr:Ocean]]
[[ht:Oseyan]]
[[hu:Óceán]]
[[hy:Օվկիանոս]]
[[ia:Oceano]]
[[id:Samudra]]
[[ie:Ocean]]
[[ig:Oke osimiri]]
[[io:Oceano]]
[[is:Haf]]
[[it:Oceano]]
[[iu:ᐃᒫᓗᒃ/imaaluk]]
[[ja:大洋]]
[[jbo:braxamsi]]
[[jv:Samodra]]
[[ka:ოკეანე]]
[[kaa:Okean]]
[[kn:ಮಹಾಸಾಗರ]]
[[ko:대양]]
[[la:Oceanus]]
[[lmo:Ucean]]
[[lo:ມະຫາສະໝຸດ]]
[[lt:Vandenynas]]
[[lv:Okeāns]]
[[mg:Ranomasina]]
[[mk:Океан]]
[[ml:സമുദ്രം]]
[[mn:Далай]]
[[mr:महासागर]]
[[ms:Lautan]]
[[my:သမုဒ္ဒရာ]]
[[nds:Ozean]]
[[nl:Oceaan]]
[[nn:Verdshav]]
[[no:Hav#Verdenshavene]]
[[pl:Ocean]]
[[pt:Oceano]]
[[qu:Mama qucha]]
[[ro:Ocean]]
[[sah:Океан]]
[[scn:Ocèanu]]
[[sco:Ocean]]
[[sh:Ocean]]
[[simple:Ocean]]
[[sl:Ocean]]
[[sq:Oqeani]]
[[sr:Океан]]
[[su:Jaladri]]
[[sv:Världshav]]
[[sw:Bahari]]
[[szl:Uocean]]
[[ta:பெருங்கடல்]]
[[te:మహాసముద్రం]]
[[tg:Уқёнус]]
[[th:มหาสมุทร]]
[[tl:Karagatan]]
[[tr:Okyanus]]
[[tt:Океан]]
[[uk:Океан]]
[[ur:سمندر]]
[[uz:Okean]]
[[vec:Oceano]]
[[vi:Đại dương]]
[[wa:Oceyan]]
[[war:Kalawdan]]
[[wo:Mbàmbulaan]]
[[yi:אקעאן]]
[[yo:Òkun]]
[[zh:海洋]]
[[zh-classical:洋]]
[[zh-min-nan:Hái-iûⁿ]]
[[zh-yue:大洋]]
|