Бирлешген Миллетлени Организациясы: Версияланы арасында башхалыкъ
Removing "Flag_of_ITU.svg", it has been deleted from Commons by INeverCry because: Per c:Commons:Deletion requests/File:Flag of ITU.svg. |
Къарачайлы (сюзюу | къошакъ) Тюзетиуню ачыкълауу джокъду |
||
(5 къошулуучуну 13 аралыкъ тюрлениую кёргюзюлмегенди) | |||
Тизгин 3: | Тизгин 3: | ||
| colspan="2" bgcolor=#F5F5F5 align="center" style="border: solid #C0C0C0; border-width: 0px 0px;" | <center>'''Бирлешген Миллетлени Организациясы'''</center> |
| colspan="2" bgcolor=#F5F5F5 align="center" style="border: solid #C0C0C0; border-width: 0px 0px;" | <center>'''Бирлешген Миллетлени Организациясы'''</center> |
||
|- |
|- |
||
| align="center" colspan="2" bgcolor="#FFFFFF" |[[Файл:Flag of the United Nations.svg| |
| align="center" colspan="2" bgcolor="#FFFFFF" |[[Файл:Flag of the United Nations.svg|frameless|center]]<br />[[БМО-ну байрагъы]] |
||
|- |
|- |
||
| colspan="2" align="left" style="background: #fff;" | [[Файл:United Nations |
| colspan="2" align="left" style="background: #fff;" | [[Файл:United Nations (Member States and Territories).svg|frameless|center|upright=1.5]]<br /><div style="text-align:center; padding-left:1em; font-size:90%">{{Legend|#55AAFF|БМО-ну членлери болгъан къралла}}</div> |
||
|- |
|- |
||
|'''Типи''' |
|'''Типи''' |
||
Тизгин 11: | Тизгин 11: | ||
|- |
|- |
||
|'''Къуралгъаны''' |
|'''Къуралгъаны''' |
||
| [[1945]] |
| [[1945 джыл]]ны 24 октябры |
||
|- |
|- |
||
|'''[[Официал тил]]лери''' |
|'''[[Официал тил]]лери''' |
||
Тизгин 19: | Тизгин 19: | ||
| [[Нью Йорк]] |
| [[Нью Йорк]] |
||
|- |
|- |
||
|'''Тамадалыкъ органы''' |
|'''Тамадалыкъ органы''' |
||
|Генерал секретарлыкъ |
|Генерал секретарлыкъ |
||
|- |
|- |
||
|'''Генерал секретары''' |
|'''Генерал секретары''' |
||
| [[Антониу Гутерриш]] |
|||
| [[Пан Ги Мун]] |
|||
|- |
|- |
||
|'''Къошулгъанланы саны''' |
|'''Къошулгъанланы саны''' |
||
| |
| 193 кърал |
||
|- |
|- |
||
| align="center" colspan="2" bgcolor="#FFFFFF" |'''[http://www.un.org/ Официал сайты]''' |
| align="center" colspan="2" bgcolor="#FFFFFF" |'''[http://www.un.org/ Официал сайты]''' |
||
|} |
|} |
||
'''Бирлешген Миллетлени Организациясы''' (къысхасыча |
'''Бирлешген Миллетлени Организациясы''' (къысхасыча — '''БМО''') [[1945 джыл|1945]] джылны 24 октябрында къуралгъан [[Джер|дунияны]] мамырлыгъын, къоркъуусузлугъун сакълар ючюн эмда халкъла арасында экономика, джамагъат эмда маданият ишбирликни бегитир ючюн къуралгъан халкъла арасы организацияды. БМО кесин «адиллик эм къоркъуусузлукъну, экономика айныуну эм социал тенгликни халкъла арасында бютеу къраллада сакълауну нюзюр салгъан бир глобал къуралышды» деб танытады. |
||
Организацияны къуралгъан джылда 51 члени, бюгюнде, [[Черногория]]ны къошулуу бла, 192 членнге дери ёсгенди. Организацияны оноуу, [[Нью-Йорк]]да орналгъан аралыгъындан этиледи эмда къошулгъан къралла бла хар джыл бардырылгъан олтуруулада мында ётедиле. |
Организацияны къуралгъан джылда 51 члени, бюгюнде, [[Черногория]]ны къошулуу бла, 192 членнге дери ёсгенди. Организацияны оноуу, [[Нью-Йорк]]да орналгъан аралыгъындан этиледи эмда къошулгъан къралла бла хар джыл бардырылгъан олтуруулада мында ётедиле. |
||
Тизгин 43: | Тизгин 43: | ||
== Организацияны къурамы == |
== Организацияны къурамы == |
||
=== Генерал Ассамблея === |
=== Генерал Ассамблея === |
||
[[Файл:The_United_Nations_Secretariat_Building.jpg|thumb|БМО-ну Нью Йоркдагъы мекямы ]] |
[[Файл:The_United_Nations_Secretariat_Building.jpg|thumb|БМО-ну Нью Йоркдагъы мекямы ]] |
||
Тизгин 49: | Тизгин 50: | ||
Генерал Ассамблея сессия халда хар джыл сайын сентябрны ючюнчю гюрге кюнюнде джыйылады. Генерал Ассамблеяны башчылыгъы бла (неда 21 заместителини бирини башчылыгъы) пленум олтуруулада, неда баш комитетледе сорууну бошалгъынчы дери олтурады. |
Генерал Ассамблея сессия халда хар джыл сайын сентябрны ючюнчю гюрге кюнюнде джыйылады. Генерал Ассамблеяны башчылыгъы бла (неда 21 заместителини бирини башчылыгъы) пленум олтуруулада, неда баш комитетледе сорууну бошалгъынчы дери олтурады. |
||
Генерал Ассамблеяны, [[1993]] |
Генерал Ассамблеяны, [[1993 джыл]]ны 17 августунда алыннган оноууна кёре къурумунда 6 комитети барды: |
||
* Сауутсузланыу бла халкъла арасы къоркъуусузлукъну комитети |
* Сауутсузланыу бла халкъла арасы къоркъуусузлукъну комитети |
||
Тизгин 57: | Тизгин 58: | ||
* Административ эмда бюджет сорууладан комитет |
* Административ эмда бюджет сорууладан комитет |
||
* Хакъ сорууладан комитет |
* Хакъ сорууладан комитет |
||
* Генерал комитет |
* Генерал комитет — БМО-ну Генерал Ассамблеясыны ишин джюрютеди. |
||
БМО-ну Генерал Ассамблеясыны айры сессиясы, Къоркъуусузлукъну Кенгешини излеми бла, 15 кюнню ичинде джыйылыргъа керекди. |
БМО-ну Генерал Ассамблеясыны айры сессиясы, Къоркъуусузлукъну Кенгешини излеми бла, 15 кюнню ичинде джыйылыргъа керекди. |
||
Тизгин 67: | Тизгин 68: | ||
Дунияда мамырлыкъны эмда къоркъуусузлукъну тутууда баш джууаблыды, аны оноууна бютеу БМО-ну членлери бойсунургъа керекдиле. Беш хамандагъы члени ([[Россия|Россия Федерация]], [[АБШ]], [[Уллу Британия]], [[Франция]], [[Къытай]]) вето салыргъа хакълары барды. |
Дунияда мамырлыкъны эмда къоркъуусузлукъну тутууда баш джууаблыды, аны оноууна бютеу БМО-ну членлери бойсунургъа керекдиле. Беш хамандагъы члени ([[Россия|Россия Федерация]], [[АБШ]], [[Уллу Британия]], [[Франция]], [[Къытай]]) вето салыргъа хакълары барды. |
||
Къоркъуусузлукъну Кенгеши 15 членден къуралады |
Къоркъуусузлукъну Кенгеши 15 членден къуралады — хамандагъы (Россия, АБШ, Уллу Британия, Франция эмда Къытай), къалгъанлары Кенгешге сайланнган этедиле. |
||
=== Генерал секретарь === |
=== Генерал секретарь === |
||
Тизгин 79: | Тизгин 80: | ||
! № !! Къысха аты !! Байрагъы !! Толу аты !! Аралыгъы !! Тамадасы !! Къуралгъан джылы |
! № !! Къысха аты !! Байрагъы !! Толу аты !! Аралыгъы !! Тамадасы !! Къуралгъан джылы |
||
|- |
|- |
||
| 1 || [[ФАО]] || [[Файл:FAO logo.svg|center|20px|Азыкъ эм Эл мюлк организация]] |
| 1 || [[ФАО]] || [[Файл:FAO logo.svg|center|20px|Азыкъ эм Эл мюлк организация]] ||'''[[Азыкъ эм эл мюлк организация]]'''|| {{Flagicon|Italy}} [[Рим]], [[Италия]] || {{Flagicon|Senegal}} [[Жак Диуф]] || 1945 |
||
|- |
|- |
||
| 2 || [[ДАЭА]] || [[Файл:Flag of IAEA.svg|center|20px|Дуния Атом Энергияны Ассоцияциясы]] ||'''[[Дуния Атом Энергияны Ассоцияциясы]]'''|| {{Flagicon|Austria}} [[Вена]], [[Австрия]] || {{Flagicon|Egypt}} [[Мохамед Эл Барадей]] || 1957 |
| 2 || [[ДАЭА]] || [[Файл:Flag of IAEA.svg|center|20px|Дуния Атом Энергияны Ассоцияциясы]] ||'''[[Дуния Атом Энергияны Ассоцияциясы]]'''|| {{Flagicon|Austria}} [[Вена]], [[Австрия]] || {{Flagicon|Egypt}} [[Мохамед Эл Барадей]] || 1957 |
||
Тизгин 85: | Тизгин 86: | ||
| 3 || [[ХГХО]] || [[Файл:Flag of ICAO.svg|center|20px|Халкъла арасы Граждан Хауачылыкъ Организация]] ||'''[[Халкъла арасы Граждан Хауачылыкъ Организация]]'''||{{Flagicon|Canada}} [[Монреаль]], [[Канада]] || {{Flagicon|France}} [[Реймон Бенджамен]] || 1947 |
| 3 || [[ХГХО]] || [[Файл:Flag of ICAO.svg|center|20px|Халкъла арасы Граждан Хауачылыкъ Организация]] ||'''[[Халкъла арасы Граждан Хауачылыкъ Организация]]'''||{{Flagicon|Canada}} [[Монреаль]], [[Канада]] || {{Flagicon|France}} [[Реймон Бенджамен]] || 1947 |
||
|- |
|- |
||
| 4 || [[ХЭМАФ]] || [[Файл:Flag of the United Nations.svg|center|20px|Халкъла арасы Эл Мюлк Айнытыу Фонд]] ||'''[[Халкъла арасы Эл Мюлк Айнытыу Фонд]]'''|| {{Flagicon|Italy}} [[Рим]], [[Италия]] || {{Flagicon|Nigeria}} |
| 4 || [[ХЭМАФ]] || [[Файл:Flag of the United Nations.svg|center|20px|Халкъла арасы Эл Мюлк Айнытыу Фонд]] ||'''[[Халкъла арасы Эл Мюлк Айнытыу Фонд]]'''|| {{Flagicon|Italy}} [[Рим]], [[Италия]] || {{Flagicon|Nigeria}} [[Канайо Нванзе]]|| 1977 |
||
|- |
|- |
||
| 5 || [[ХИО]] || [[Файл:Flag of ILO.svg|center|20px|Халкъла арасы Ишлеу Организация]] ||'''[[Халкъла арасы Ишлеу Организация]]'''||{{Flagicon|Switzerland}} [[Женева]], [[Швейцария]] || {{Flagicon|Chile}} |
| 5 || [[ХИО]] || [[Файл:Flag of ILO.svg|center|20px|Халкъла арасы Ишлеу Организация]] ||'''[[Халкъла арасы Ишлеу Организация]]'''||{{Flagicon|Switzerland}} [[Женева]], [[Швейцария]] || {{Flagicon|Chile}} [[Хуан Сомавия]]|| 1946 |
||
|- |
|- |
||
| 6 || [[ХТО]] || [[Файл:Flag of the International Maritime Organization.svg|center|20px|Халкъла арасы Тенгизчилик Организация]] ||'''[[Халкъла арасы Тенгизчилик Организация]]'''||{{Flagicon|UK}} [[Лондон]], [[Уллу Британия]] || {{Flagicon|Greece}} |
| 6 || [[ХТО]] || [[Файл:Flag of the International Maritime Organization.svg|center|20px|Халкъла арасы Тенгизчилик Организация]] ||'''[[Халкъла арасы Тенгизчилик Организация]]'''||{{Flagicon|UK}} [[Лондон]], [[Уллу Британия]] || {{Flagicon|Greece}} [[Эфтимиос Митрополус]]|| 1948 |
||
|- |
|- |
||
| 7 || [[ХАФ]] || ||'''[[Халкъла арасы Ачха Фонд]]'''|| {{Flagicon|USA}} [[Вашингтон]], [[АБШ]] || {{Flagicon|France}} [[Доминик Страусс Кан]] || 1945 |
| 7 || [[ХАФ]] || ||'''[[Халкъла арасы Ачха Фонд]]'''|| {{Flagicon|USA}} [[Вашингтон]], [[АБШ]] || {{Flagicon|France}} [[Доминик Страусс Кан]] || 1945 |
||
Тизгин 101: | Тизгин 102: | ||
| 11 || [[ДПБ]] || [[Файл:Flag of UPU.svg|center|20px|Дуния Почта Бирлиги]] ||'''[[Дуния Почта Бирлиги]]'''||{{Flagicon|Switzerland}} [[Берн]], [[Швейцария]] || {{Flagicon|France}} [[Эдуард Даян]] || 1947 |
| 11 || [[ДПБ]] || [[Файл:Flag of UPU.svg|center|20px|Дуния Почта Бирлиги]] ||'''[[Дуния Почта Бирлиги]]'''||{{Flagicon|Switzerland}} [[Берн]], [[Швейцария]] || {{Flagicon|France}} [[Эдуард Даян]] || 1947 |
||
|- |
|- |
||
| 12 || [[Дуния Банк]] || ||'''[[Дуния Банк]]'''||{{Flagicon|USA}} [[Вашингтон]], [[АБШ]] || {{Flagicon|USA}} |
| 12 || [[Дуния Банк]] || ||'''[[Дуния Банк]]'''||{{Flagicon|USA}} [[Вашингтон]], [[АБШ]] || {{Flagicon|USA}} [[Роберт Золлик]]|| 1945 |
||
|- |
|- |
||
| 13 || [[ДАП]] || ||'''[[Дуния Азыкъ Программа]]'''||{{Flagicon|Italy}} [[Рим]], [[Италия]] || {{Flagicon|USA}} [[Жоззет Ширен]] || 1963 |
| 13 || [[ДАП]] || ||'''[[Дуния Азыкъ Программа]]'''||{{Flagicon|Italy}} [[Рим]], [[Италия]] || {{Flagicon|USA}} [[Жоззет Ширен]] || 1963 |
||
|- |
|- |
||
| 14 || [[ДСО]] || [[Файл:Flag of WHO.svg|center|20px|Дуния Саулукъ Организация]] ||'''[[Дуния Саулукъ Организация]]'''||{{Flagicon|Switzerland}} [[Женева]], [[Швейцария]] ||{{Flagicon|Hong Kong}} |
| 14 || [[ДСО]] || [[Файл:Flag of WHO.svg|center|20px|Дуния Саулукъ Организация]] ||'''[[Дуния Саулукъ Организация]]'''||{{Flagicon|Switzerland}} [[Женева]], [[Швейцария]] ||{{Flagicon|Hong Kong}} [[Маргарет Чан]]|| 1948 |
||
|- |
|- |
||
| 15 || [[АХДО]] || [[Файл:Flag of the United Nations.svg|center|20px|Автор Хакъланы Дуния Организациясы]] ||'''[[Автор Хакъланы Дуния Организациясы]]'''||{{Flagicon|Switzerland}} [[Женева]], [[Швейцария]] || {{Flagicon|Austria}} [[Френсис Гарри]] || 1974 |
| 15 || [[АХДО]] || [[Файл:Flag of the United Nations.svg|center|20px|Автор Хакъланы Дуния Организациясы]] ||'''[[Автор Хакъланы Дуния Организациясы]]'''||{{Flagicon|Switzerland}} [[Женева]], [[Швейцария]] || {{Flagicon|Austria}} [[Френсис Гарри]] || 1974 |
||
Тизгин 146: | Тизгин 147: | ||
|- |
|- |
||
! '''—''' |
! '''—''' |
||
| [[Глэдвин Джебб]]<br /><small>([[Ингилиз тил|ингил.]] ''Gladwyn Jebb'', 1st Baron Gladwyn)</small>||[[Файл:Sr. Gladwyn Jebb.jpg| |
| [[Глэдвин Джебб]]<br /><small>([[Ингилиз тил|ингил.]] ''Gladwyn Jebb'', 1st Baron Gladwyn)</small>||[[Файл:Sr. Gladwyn Jebb.jpg|frameless|center|upright=0.5]]|| [[Уллу Британия]]<br />(Кюнбатыш Европа)||24 октябрь 1945||1 февраль 1946 |
||
|- |
|- |
||
! '''1''' |
! '''1''' |
||
| [[Трюгве Хальвдан Ли]]<br /><small>([[Норвеж тил|норв.]] ''Trygve Halvdan Lie'')</small>||[[Файл:Trygve Lie.jpg| |
| [[Трюгве Хальвдан Ли]]<br /><small>([[Норвеж тил|норв.]] ''Trygve Halvdan Lie'')</small>||[[Файл:Trygve Lie.jpg|frameless|center|upright=0.5]]|| [[Норвегия]]<br />(Кюнбатыш Европа) || 2 февраль 1946||10 ноябрь 1952 |
||
|- |
|- |
||
! '''2''' |
! '''2''' |
||
Тизгин 155: | Тизгин 156: | ||
|- |
|- |
||
! '''3''' |
! '''3''' |
||
| [[У Тан]]<br /><small>([[Бирман тил|бирм.]] ဦးသန့်)</small>||[[Файл:U-Thant-10617.jpg| |
| [[У Тан]]<br /><small>([[Бирман тил|бирм.]] ဦးသန့်)</small>||[[Файл:U-Thant-10617.jpg|frameless|center|upright=0.5]]|| [[Бирма]]<br />([[Азия]])||30 ноябрь 1961 ||1 январь 1972 |
||
|- |
|- |
||
! '''4''' |
! '''4''' |
||
| [[Курт Вальдхайм]]<br /><small>([[Немец тил|нем.]] ''Kurt Waldheim'')</small>||[[Файл:Bundesarchiv Bild 183-M0921-014, Beglaubigungsschreiben DDR-Vertreter in UNO new.png| |
| [[Курт Вальдхайм]]<br /><small>([[Немец тил|нем.]] ''Kurt Waldheim'')</small>||[[Файл:Bundesarchiv Bild 183-M0921-014, Beglaubigungsschreiben DDR-Vertreter in UNO new.png|frameless|center|upright=0.5]] ||[[Австрия]]<br />(Кюнбатыш Европа) ||1 январь 1972 ||1 январь 1982 |
||
|- |
|- |
||
! '''5''' |
! '''5''' |
||
| [[Хавьер Перес де Куэльяр]]<br /><small>([[Испан тил|исп.]] ''Javier Pérez de Cuéllar Guerra'')</small>||[[Файл:Javier Pérez de Cuéllar.JPG| |
| [[Хавьер Перес де Куэльяр]]<br /><small>([[Испан тил|исп.]] ''Javier Pérez de Cuéllar Guerra'')</small>||[[Файл:Javier Pérez de Cuéllar.JPG|frameless|center|upright=0.5]]||[[Перу]]<br />(Къыбыла Америка) ||1 январь 1982 ||1 январь 1992 |
||
|- |
|- |
||
! '''6''' |
! '''6''' |
||
| [[Бутрос Бутрос-Гали]]<br /><small>([[Араб тил|араб.]] بطرس بطرس غالي)</small>||[[Файл:Boutros Boutros-Ghali in Davos.JPG| |
| [[Бутрос Бутрос-Гали]]<br /><small>([[Араб тил|араб.]] بطرس بطرس غالي)</small>||[[Файл:Boutros Boutros-Ghali in Davos.JPG|frameless|center|upright=0.5]]|| [[Мисир]] (Египет)<br />([[Африка]]) ||1 январь 1992 ||1 январь 1997 |
||
|- |
|- |
||
! '''7''' |
! '''7''' |
||
| [[Кофи Аннан]]<br /><small>([[Ингилиз тил|ингил.]] Kofi Annan)</small>||[[Файл:Kofi Annan.jpg| |
| [[Кофи Аннан]]<br /><small>([[Ингилиз тил|ингил.]] Kofi Annan)</small>||[[Файл:Kofi Annan.jpg|frameless|center|upright=0.5]]|| [[Гана]]<br />(Африка) ||1 январь 1997 ||1 январь 2007 |
||
|- |
|- |
||
! '''8''' |
! '''8''' |
||
| [[Пан Ги Мун]]<br /><small>([[Корей тил|кор.]] 반기문)</small>||[[Файл:Bankimoon07052007.jpg| |
| [[Пан Ги Мун]]<br /><small>([[Корей тил|кор.]] 반기문)</small>||[[Файл:Bankimoon07052007.jpg|frameless|center|upright=0.5]]|| [[Къыбыла Корея]]<br />([[Азия]])||1 январь 2007 || 1 январь 2007 |
||
|- |
|||
! '''9''' |
|||
| [[Гутерриш, Антониу|Антониу Гутерриш]] ({{lang-pt|António Manuel de Oliveira Guterres}})||[[Файл:António Guterres 2012 (cropped).jpg|100px]]||{{байракъландырыу|Португалия}}||1 январь 2017||Бусагъатда къуллукъдады |
|||
|} |
|} |
||
== Галерея == |
== Галерея == |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
Файл:UNO New York.JPG|БМО-ны Нью-Йоркда штаб-квартирасы |
|||
Файл:UN General Assembly.jpg|БМО-ны Генерал Ассамблеясыны залы |
|||
Файл:UN security council 2006.jpg|БМО-ны Къоркъуусузлукъ Кенгешини залы |
|||
Файл:UN Economic & Social Development Chamber.jpg|БМО-ны Экономика эмда Социал Советини залы |
|||
Файл:UN Council Chamber.jpg|Опека Совет олтургъан зал |
|||
Файл:UN building, Geneva.jpg|БМО-ны Женевада мекямы |
|||
Файл:ONU Geneva mainroom.jpg|БМО-ны Женевада баш залы |
|||
Файл:Flags onu geneva2.jpg|Женевада БМО-ны мекямыны аллында байракъла |
|||
</gallery> |
</gallery> |
||
Тизгин 188: | Тизгин 193: | ||
[[Категория:Бирлешген Миллетлени Организациясы]] |
[[Категория:Бирлешген Миллетлени Организациясы]] |
||
{{Link FA|nl}} |
|||
{{Link FA|sr}} |
|||
{{Link FA|th}} |
|||
{{Link FA|ur}} |
|||
{{Link FA|vi}} |
Бусагъатдагъы версия, 16:09, 26 июнь 2024
БМО-ну байрагъы | |
██ БМО-ну членлери болгъан къралла
| |
Типи | Политика ортакълыкъ |
Къуралгъаны | 1945 джылны 24 октябры |
Официал тиллери | Араб тил, Къытай тил, Француз тил Ингилиз тил, Испан тил, Орус тил |
Аралыгъы | Нью Йорк |
Тамадалыкъ органы | Генерал секретарлыкъ |
Генерал секретары | Антониу Гутерриш |
Къошулгъанланы саны | 193 кърал |
Официал сайты |
Бирлешген Миллетлени Организациясы (къысхасыча — БМО) 1945 джылны 24 октябрында къуралгъан дунияны мамырлыгъын, къоркъуусузлугъун сакълар ючюн эмда халкъла арасында экономика, джамагъат эмда маданият ишбирликни бегитир ючюн къуралгъан халкъла арасы организацияды. БМО кесин «адиллик эм къоркъуусузлукъну, экономика айныуну эм социал тенгликни халкъла арасында бютеу къраллада сакълауну нюзюр салгъан бир глобал къуралышды» деб танытады.
Организацияны къуралгъан джылда 51 члени, бюгюнде, Черногорияны къошулуу бла, 192 членнге дери ёсгенди. Организацияны оноуу, Нью-Йоркда орналгъан аралыгъындан этиледи эмда къошулгъан къралла бла хар джыл бардырылгъан олтуруулада мында ётедиле.
Организация талай органнга юлешинеди: Генерал Ассамблея, Къоркъуусузлукъну Кенгеши, Секретарият эмда Генерал Секретарь. Бирлешген Миллетлени Организациясыны къураргъа мадар Экинчи дуния къазауат битгенден сора келгенди.
БМО-ну аллында тамалын салгъан Биринчи дуния къазауатдан сора къуралгъан Миллетлени Лигасыды, алай а БМО-ча болмай ол салгъан нюзюрлерин тындыралмагъанды, Экинчи дуния къазауатны башланыууна тыйгъыч болалмагъанды.
«Бирлешген Миллетле» атны АБШ-ны президенти Франклин Делано Рузвельт теджегенди. Эмда биринчи кере Бирлешген Миллетлени Декларациясында 1942 джыл хайырланнганды, бу декларациягъа кёре 26 къралны келечиси кеслерини правительстволарыны атындан Фашист къралланы блогуна къаршчы кюреш бардырыргъа борчланнгандыла.
БМО-ну Уставыны ахыр тексти Сан-Францискода бардырылгъан конференицияда 1945 джылны 26 июнунда къабыл этилгенди. Ол уставха 50 къралны келечиси къол салгъанды, кючге 1945 джылны 24 октябрында, Польшаны да къошулуу бла киргенди. Бу кюн Бирлешген Миллетлени Кюню кибик байрамланады.
Организацияны къурамы[тюзет | къайнакъны тюзет]
Генерал Ассамблея[тюзет | къайнакъны тюзет]
Организацияда баш орунну алады, баш кенгешиу, оноулашыу, эмда келечилик органына саналады. Генарал Ассамблея халкъла арасы мамырлыкъны эмда къоркъуусузлукъну юсюнде ишбирликни принциплерине къарайды, БМО-ну Къоркъуусузлукъ Кенгешини болджаллы членлерин, Экономика эмда Социал Советни членлерин сайлайды, Къоркъуусузлукъну Кенгешини теджеую бла БМО-ну Генерал Секретарын сайлайды, Къоркъуусузлукъну Кенгеши бла бирге БМО-ну Халкъла арасы сюдюне сюдюлени сайлайды. Экономика, социал, маданият эмда гуманитар сфералада халкъла арасы ишбирликни координация этеди; БМО-ну уставында белгиленнген башха полномочияланыда бардырады.
Генерал Ассамблея сессия халда хар джыл сайын сентябрны ючюнчю гюрге кюнюнде джыйылады. Генерал Ассамблеяны башчылыгъы бла (неда 21 заместителини бирини башчылыгъы) пленум олтуруулада, неда баш комитетледе сорууну бошалгъынчы дери олтурады.
Генерал Ассамблеяны, 1993 джылны 17 августунда алыннган оноууна кёре къурумунда 6 комитети барды:
- Сауутсузланыу бла халкъла арасы къоркъуусузлукъну комитети
- Экономика бла финанс сорууладан комитет
- Социал, гуманитар эмда маданият сорууладан комитет
- Деколонизация бла айры политика сорууладан комитет
- Административ эмда бюджет сорууладан комитет
- Хакъ сорууладан комитет
- Генерал комитет — БМО-ну Генерал Ассамблеясыны ишин джюрютеди.
БМО-ну Генерал Ассамблеясыны айры сессиясы, Къоркъуусузлукъну Кенгешини излеми бла, 15 кюнню ичинде джыйылыргъа керекди.
Къуугъунлу айры сессияла, Къоркъуусузлукъну Кенгешини, неда БМО-ну членлерини асламысыны излеми бла 24 сагъатны ичинде джыйылыргъа керекди.
Къоркъуусузлукъну Кенгеши[тюзет | къайнакъны тюзет]
Дунияда мамырлыкъны эмда къоркъуусузлукъну тутууда баш джууаблыды, аны оноууна бютеу БМО-ну членлери бойсунургъа керекдиле. Беш хамандагъы члени (Россия Федерация, АБШ, Уллу Британия, Франция, Къытай) вето салыргъа хакълары барды.
Къоркъуусузлукъну Кенгеши 15 членден къуралады — хамандагъы (Россия, АБШ, Уллу Британия, Франция эмда Къытай), къалгъанлары Кенгешге сайланнган этедиле.
Генерал секретарь[тюзет | къайнакъны тюзет]
Секретариятны башында Генерал Секретарь турады, ол Генерал Ассамблея бла, эмда 5 джылгъа джынгыдан сайланыр хакъы бла, сайланады.
Бирлешген Миллетлени Организациясына байламлы къурулушла[тюзет | къайнакъны тюзет]
БМО-ну Халкъла арасы сюдю[тюзет | къайнакъны тюзет]
БМО-ну баш сюд органыды. 15 бойсунмагъан сюдюден къуралады. Ала къралладан келечилик принципле сайланмайдыла. Башха ишледе ишлерге эркин тюлдюле. Кеслерини ишлерин тындыргъан заманда ала дипломтик иммунитет бла хайырланадыла.
Бу Сюдге тарыгъыу бла къуру къралла барыргъа боллукъдула, адамла неда организацияла бу Сюдге тарыгъыргъа эркин тюлдюле.
Экономика эмда социал кенгеш[тюзет | къайнакъны тюзет]
БМО-ну экономика эмда социал халкъла арасы ишбирлиги бла байламлы ишлени джюрютеди. 5 регионал комиссиядан къуралады:
Европа Экономика Комиссия (ЕЭК) Азия бла Шош океаннга экномика эм социал комиссия (АШОЭСК) Кюнбатыш Азия ючюн экономика эм социал комиссия (КАЭСК) Африка ючюн экономика комиссия (АЭК) Кариб бассейн бла Латин Америкагъа экномика комиссия (ЛАКЭК)
Дагъан кенгеш[тюзет | къайнакъны тюзет]
БМО-гъа бойсуннган территорияланы экономика, социал, политика джанындан айнытыу соруулагъа къарайды. 1994 джылны 1 ноябырында ишин тохтатханды
Секретариаты[тюзет | къайнакъны тюзет]
Бютеу дуниялада ишлеген халкъла арасы персоналды, ала организацияны тюрлю-тюрлю кюнлюк ишлерин тындырадыла. БМО-ну башха органларыны ишлерин баджарады. Секретариятны бёлеклери БМО-ну Нью Йоркдагъы штабында, эмда башха джерледе орналгъан штабларында ишлейди, аладан эм уллу Женева бла Венадагъы штабладыла.
Секретарият БМО-ну органларыны ишлерини бардырылыууну баджарады, дагъан болады. Башчысы БМО-ну Генерал Секретарыды. 2006 джылдан башлаб Корея Республикадан Пан Ги Мун башчылыкъ этеди.
Бирлешген Миллетлени Организациясыны Генерал Секретарлары (1945 джылдан башлаб)[тюзет | къайнакъны тюзет]
№ | Аты | Сураты | Къралы | Болджалыны башланыуу | Болджалыны бошалыуу |
---|---|---|---|---|---|
— | Глэдвин Джебб (ингил. Gladwyn Jebb, 1st Baron Gladwyn) |
Уллу Британия (Кюнбатыш Европа) |
24 октябрь 1945 | 1 февраль 1946 | |
1 | Трюгве Хальвдан Ли (норв. Trygve Halvdan Lie) |
Норвегия (Кюнбатыш Европа) |
2 февраль 1946 | 10 ноябрь 1952 | |
2 | Даг Хаммаршёльд (швед. Dag Hammarskjöld) |
Швеция (Кюнбатыш Европа) |
10 апрель 1953 | 18 сентябрь 1961 | |
3 | У Тан (бирм. ဦးသန့်) |
Бирма (Азия) |
30 ноябрь 1961 | 1 январь 1972 | |
4 | Курт Вальдхайм (нем. Kurt Waldheim) |
Австрия (Кюнбатыш Европа) |
1 январь 1972 | 1 январь 1982 | |
5 | Хавьер Перес де Куэльяр (исп. Javier Pérez de Cuéllar Guerra) |
Перу (Къыбыла Америка) |
1 январь 1982 | 1 январь 1992 | |
6 | Бутрос Бутрос-Гали (араб. بطرس بطرس غالي) |
Мисир (Египет) (Африка) |
1 январь 1992 | 1 январь 1997 | |
7 | Кофи Аннан (ингил. Kofi Annan) |
Гана (Африка) |
1 январь 1997 | 1 январь 2007 | |
8 | Пан Ги Мун (кор. 반기문) |
Къыбыла Корея (Азия) |
1 январь 2007 | 1 январь 2007 | |
9 | Антониу Гутерриш (порт. António Manuel de Oliveira Guterres) | 1 январь 2017 | Бусагъатда къуллукъдады |
Галерея[тюзет | къайнакъны тюзет]
-
БМО-ны Нью-Йоркда штаб-квартирасы
-
БМО-ны Генерал Ассамблеясыны залы
-
БМО-ны Къоркъуусузлукъ Кенгешини залы
-
БМО-ны Экономика эмда Социал Советини залы
-
Опека Совет олтургъан зал
-
БМО-ны Женевада мекямы
-
БМО-ны Женевада баш залы
-
Женевада БМО-ны мекямыны аллында байракъла