Крым согушу: нускалардын айырмасы
м Bosogo moved page Кырым согушу to Крым согушу over redirect |
No edit summary |
||
| 1-сап: | 1-сап: | ||
[[Файл:Panorama dentro.JPG|thumb| |
[[Файл:Panorama dentro.JPG|thumb|Крым согушу]] |
||
''' |
'''Крым согушу''' (1853–1856), Чыгыш согушу – [[Жакынкы чыгыш|Жакынкы Чыгыш]] үчүн [[Орусия империясы|Орусиянын]] [[Улуу Британия]], [[Франция]], [[Осмон империясы]], Сардиния коалициясы менен болгон согушу. 19-кылымдын ортосунда Улуу Британия менен Франция Орусияны Жакынкы Чыгыш рыногунан чыгарып, Түркияны өзүнө баш ийдирген. Император [[Николай I]] Жакынкы Чыгышты Улуу Британия менен ортоктош бийлөө жөнүндөгү аракетинен натыйжа чыкпагандан кийин, Түркияга түздөн-түз кысым жасоо менен позициясын калыбына келтирүүнү чечкен. Улуу Британия жана Франция чыр-чатакты күчөтүп, Орусияны начарлатууга, андан [[Кырым|Крым]], [[Кавказ]] ж. б. аймактарды тартып алууга умтулган. Согуштун башталышына православ жана католик динчилеринин ортосунда Палестинадагы «ыйык жерге» ээ болуу үчүн 1852-ж. чыккан талаш-тартыш шылтоо болгон. Түркия 1853-ж. 4 (16)-октябрда Орусияга согуш жарыялаган, бирок орус армиясы чабуулдун мизин майтарган. Вице-адмирал [[Нахимов Павел Степанович| |
||
П. С. Нахимов]] жетектеген орус армиясы Синоп салгылашуусунда түрктөрдүн [[Кара деңиз|Кара деңиздеги]] флотун талкалаган. Түркиянын жеңилиши Улуу Британия менен Франциянын согушка киришин тездеткен. 1853-ж. 11 (22)-апрелде Англия-Франция эскадрасы Одессаны аткылаган. [[Севастополь]] 1854–55-жылдары 349 күн баатырдык менен коргонуп, душманга багынган эмес. 1855-ж. 14 (26)-январда Орусияга каршы согушка Сардиния королдугу кирген. Душмандын бир нече чабуулунан кийин орус аскери Севастополду таштап, түндүккө чегинген. 1855-жылдын аягында согуштук кагылышуулар басаңдап, [[Вена|Венада]] кайрадан сүйлөшүүлөр башталган. Орусия согуштук курал-жарак, техника жана экономикалык жактан Батыш Европадан өтө артта калган. [[Швеция]], [[Пруссия]] жана [[Австрия империясы|Австриянын]] Орусияга кастыгы курчуган. Ушундай кырдаалда орус падышалыгы 1856-ж. 18 (30)-мартта [[Париж тынчтык келиишми|Париж тынчтык келишимине]] кол коюуга мажбур болгон. Кырым согушу эки тараптан тең адилетсиз, басып алуучу мүнөздө болгон. |
П. С. Нахимов]] жетектеген орус армиясы Синоп салгылашуусунда түрктөрдүн [[Кара деңиз|Кара деңиздеги]] флотун талкалаган. Түркиянын жеңилиши Улуу Британия менен Франциянын согушка киришин тездеткен. 1853-ж. 11 (22)-апрелде Англия-Франция эскадрасы Одессаны аткылаган. [[Севастополь]] 1854–55-жылдары 349 күн баатырдык менен коргонуп, душманга багынган эмес. 1855-ж. 14 (26)-январда Орусияга каршы согушка Сардиния королдугу кирген. Душмандын бир нече чабуулунан кийин орус аскери Севастополду таштап, түндүккө чегинген. 1855-жылдын аягында согуштук кагылышуулар басаңдап, [[Вена|Венада]] кайрадан сүйлөшүүлөр башталган. Орусия согуштук курал-жарак, техника жана экономикалык жактан Батыш Европадан өтө артта калган. [[Швеция]], [[Пруссия]] жана [[Австрия империясы|Австриянын]] Орусияга кастыгы курчуган. Ушундай кырдаалда орус падышалыгы 1856-ж. 18 (30)-мартта [[Париж тынчтык келиишми|Париж тынчтык келишимине]] кол коюуга мажбур болгон. Кырым согушу эки тараптан тең адилетсиз, басып алуучу мүнөздө болгон. |
||
==Булактар== |
|||
==Колдонулган адабияттар== |
|||
* [[“Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы]]: 4-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2012. 832 бет, илл. ISBN 978 9967-14-104-9 |
* [[“Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы]]: 4-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2012. 832 бет, илл. ISBN 978 9967-14-104-9 |
||
4 сентябрь 2023, саат 14:15 учурдагы соңку нуска
Крым согушу (1853–1856), Чыгыш согушу – Жакынкы Чыгыш үчүн Орусиянын Улуу Британия, Франция, Осмон империясы, Сардиния коалициясы менен болгон согушу. 19-кылымдын ортосунда Улуу Британия менен Франция Орусияны Жакынкы Чыгыш рыногунан чыгарып, Түркияны өзүнө баш ийдирген. Император Николай I Жакынкы Чыгышты Улуу Британия менен ортоктош бийлөө жөнүндөгү аракетинен натыйжа чыкпагандан кийин, Түркияга түздөн-түз кысым жасоо менен позициясын калыбына келтирүүнү чечкен. Улуу Британия жана Франция чыр-чатакты күчөтүп, Орусияны начарлатууга, андан Крым, Кавказ ж. б. аймактарды тартып алууга умтулган. Согуштун башталышына православ жана католик динчилеринин ортосунда Палестинадагы «ыйык жерге» ээ болуу үчүн 1852-ж. чыккан талаш-тартыш шылтоо болгон. Түркия 1853-ж. 4 (16)-октябрда Орусияга согуш жарыялаган, бирок орус армиясы чабуулдун мизин майтарган. Вице-адмирал П. С. Нахимов жетектеген орус армиясы Синоп салгылашуусунда түрктөрдүн Кара деңиздеги флотун талкалаган. Түркиянын жеңилиши Улуу Британия менен Франциянын согушка киришин тездеткен. 1853-ж. 11 (22)-апрелде Англия-Франция эскадрасы Одессаны аткылаган. Севастополь 1854–55-жылдары 349 күн баатырдык менен коргонуп, душманга багынган эмес. 1855-ж. 14 (26)-январда Орусияга каршы согушка Сардиния королдугу кирген. Душмандын бир нече чабуулунан кийин орус аскери Севастополду таштап, түндүккө чегинген. 1855-жылдын аягында согуштук кагылышуулар басаңдап, Венада кайрадан сүйлөшүүлөр башталган. Орусия согуштук курал-жарак, техника жана экономикалык жактан Батыш Европадан өтө артта калган. Швеция, Пруссия жана Австриянын Орусияга кастыгы курчуган. Ушундай кырдаалда орус падышалыгы 1856-ж. 18 (30)-мартта Париж тынчтык келишимине кол коюуга мажбур болгон. Кырым согушу эки тараптан тең адилетсиз, басып алуучу мүнөздө болгон.
Булактар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 4-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2012. 832 бет, илл. ISBN 978 9967-14-104-9