Quantum redactiones paginae "Pagus Ticinensis" differant
Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 |
|||
(12 intermediate revisions by 7 users not shown) | |||
Linea 12: | Linea 12: | ||
|Ambitus: || 2.812 km² |
|Ambitus: || 2.812 km² |
||
|- |
|- |
||
|Populatio: || |
|Populatio: || 346'539 <small>''(31.12.[[2013]])'' <ref>Confer [http://www.ticinonews.ch/articolo.aspx?id=309037&rubrica=2 Nuntius Officii Foederalis Statisticae, pag. 5]{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref></small> |
||
|- |
|- |
||
|Densitas: || 120 incolae pro km² |
|Densitas: || 120 incolae pro km² |
||
Linea 30: | Linea 30: | ||
'''Ticinum''' est [[pagus]] [[Helvetia]]nus ad [[meridies|meridiem]] [[Alpes|Alpium]] spectans, qui nomen ''Ticino'' [[Lingua Italiana|Italiane]] a [[flumen|flumine]] [[homonymum|homonymo]] capit. Hic pagus a Padana [[planitie]] ad summas [[Alpes]] pertinet. Caput est [[Bilitio]]. |
'''Ticinum''' est [[pagus]] [[Helvetia]]nus ad [[meridies|meridiem]] [[Alpes|Alpium]] spectans, qui nomen ''Ticino'' [[Lingua Italiana|Italiane]] a [[flumen|flumine]] [[homonymum|homonymo]] capit. Hic pagus a Padana [[planitie]] ad summas [[Alpes]] pertinet. Caput est [[Bilitio]]. |
||
[[Fasciculus:Karte Lage Kanton Tessin.png|thumb|left |
[[Fasciculus:Karte Lage Kanton Tessin.png|thumb|left|Collocatio pagi in Helvetia]] |
||
Finitimi pagi atque civitates sunt [[Valesia]], [[Urania (pagus)|Urania]], [[Grisonia]] [[Italia]]que, accurate provinciae Italiae [[Novum Comum]], [[Baretium]], [[Verbania]]. |
Finitimi pagi atque civitates sunt [[Valesia]], [[Urania (pagus)|Urania]], [[Grisonia]] [[Italia]]que, accurate provinciae Italiae [[Novum Comum]], [[Baretium]], [[Verbania]]. |
||
Linea 44: | Linea 44: | ||
Altissimus Ticini [[mons]] est [[Adula]], 3402 [[metrum|metra]] altus. |
Altissimus Ticini [[mons]] est [[Adula]], 3402 [[metrum|metra]] altus. |
||
== Oppida in Pago Ticino == |
|||
# Arbedo-Castione, |
|||
# [[Bilitio]] ([[Lingua Italiana|Italiane]] ''[[:it:Bellinzona|Bellinzona]]''), |
|||
# Cadenazzo, |
|||
# Camorino, |
|||
# Giubiasco, |
|||
# Gnosca, |
|||
# Gorduno, |
|||
# Gudo, |
|||
# Isone, |
|||
# Lumino, |
|||
# Moleno, |
|||
# Monte Carasso, |
|||
# Pianezzo |
|||
== Sermo publicus == |
== Sermo publicus == |
||
Linea 76: | Linea 61: | ||
(Fons:Helveticus census anno [[2000]]) |
(Fons:Helveticus census anno [[2000]]) |
||
== |
== Historia == |
||
Millennio 1 a.C.n. [[Leponti]] in vallibus Ticini et urbis [[Oscela Lepontiorum|Oscelae Lepontiorum]] habitabant. |
|||
⚫ | [[Medium Aevum|Aevo Medio]] |
||
⚫ | [[Medium Aevum|Aevo Medio]] [[Mediolanum]] et [[Novum Comum]] de terris pagi Ticini contendere Mediolanenses circiter [[saeculum 14|saeculum quartum decimum]] vicerunt. Postea Helvetii terras pagi Ticini [[saeculum 15|saeculis quinto decimo]] et [[saeculum 16|sexto decimo]] gradatim ceperunt, et in eas ut [[colonia]]s (Italiane ''bagliaggi'') dominata sunt. |
||
Ab anno [[1803]] Ticinum pagus [[Helvetia]]e est. |
|||
==Institutiones== |
==Institutiones== |
||
Linea 119: | Linea 108: | ||
* [[Bedoledus]], vicus |
* [[Bedoledus]], vicus |
||
* [[Bilitio]], urbs |
* [[Bilitio]], urbs |
||
* [[Brixagus]], oppidum |
* [[Brixagum (Helvetia)|Brixagus]], oppidum |
||
* [[Cadelus]], oppidum |
* [[Cadelus]], oppidum |
||
* [[Cibiascum]], vicus |
* [[Cibiascum]], vicus |
||
Linea 125: | Linea 114: | ||
* [[Cumanus (Helvetiae vicus)|Cumanus]], vicus |
* [[Cumanus (Helvetiae vicus)|Cumanus]], vicus |
||
* [[Curea]], vicus |
* [[Curea]], vicus |
||
* [[Gudum (Helvetia)]], vicus |
|||
* [[Locarnum]], urbs |
* [[Locarnum]], urbs |
||
* [[Luganum]], urbs |
* [[Luganum]], urbs |
||
Linea 134: | Linea 124: | ||
===Transitus=== |
===Transitus=== |
||
* [[Cuniculus Ferriviae Montis Sancti Godehardi novus]] |
|||
* [[Lucus Magnus]] |
* [[Lucus Magnus]] |
||
* [[Novena]] |
* [[Novena]] |
||
Linea 152: | Linea 143: | ||
<div class="references-small"><references /></div> |
<div class="references-small"><references /></div> |
||
{{NexInt}} |
|||
== Vide etiam == |
|||
* [[Aemilius Motta]] |
* [[Aemilius Motta]] |
||
* [[Raeti]] |
|||
==Nexus externus== |
==Nexus externus== |
||
Linea 163: | Linea 155: | ||
{{Helvetia}} |
{{Helvetia}} |
||
[[Categoria: |
[[Categoria:Ticinum (pagus)|!]] |
||
[[Categoria:Regio Insubrica]] |
Redactio novissime (die 13 Octobris 2022, hora 11:51) facta
Pagus Ticini | |
---|---|
Notatiae elementi | |
Caput: | Bilitio |
Ambitus: | 2.812 km² |
Populatio: | 346'539 (31.12.2013) [1] |
Densitas: | 120 incolae pro km² |
Pars Helvetiae ab: | 1803 |
Signum: | TI |
Lingua: | Lingua Italiana |
Pagina domestica: | www.ti.ch |
Tabula | |
Ticinum est pagus Helvetianus ad meridiem Alpium spectans, qui nomen Ticino Italiane a flumine homonymo capit. Hic pagus a Padana planitie ad summas Alpes pertinet. Caput est Bilitio.
Finitimi pagi atque civitates sunt Valesia, Urania, Grisonia Italiaque, accurate provinciae Italiae Novum Comum, Baretium, Verbania.
Natura[recensere | fontem recensere]
Propter naturam loci et lacus Verbanum ac Ceresium aer temperatus est, Alpes Ticinum a calidis ventis nam protegunt. Super apricos colles vineae crescunt.
Mons Cinerum (Italiane it:Monte Ceneri) pagum Ticini in duas partes dividit: Supra Montem Cinerum (Italiane it:Sopraceneri) et Infra Montem Cinerum (Italiane it:Sottoceneri).
In vallibus multi lapidum moles[2] corsum aquis interscindunt.
Altissimus Ticini mons est Adula, 3402 metra altus.
Sermo publicus[recensere | fontem recensere]
Incolae Ticini Lingua Italiana loquuntur, sed multi etiam Dialecto Langobardo. In vico tantum Selva Gurin (Italiane: Bosco Gurin) Lingua Germanica sermo officialis est.
Religio[recensere | fontem recensere]
Magna pars incolarum Ticini se Catholica esse profitetur, accurate:
- Catholici (75,94 %)
- Veteres Catholici (0,18%)
- Musulmani (1,87 %)
- Iudaei (0.12%)
- Orthodoxi (2,35 %)
- Protestantes (6.88%)
- Sine religione (12,22 %)
(Fons:Helveticus census anno 2000)
Historia[recensere | fontem recensere]
Millennio 1 a.C.n. Leponti in vallibus Ticini et urbis Oscelae Lepontiorum habitabant.
Aevo Medio Mediolanum et Novum Comum de terris pagi Ticini contendere Mediolanenses circiter saeculum quartum decimum vicerunt. Postea Helvetii terras pagi Ticini saeculis quinto decimo et sexto decimo gradatim ceperunt, et in eas ut colonias (Italiane bagliaggi) dominata sunt.
Ab anno 1803 Ticinum pagus Helvetiae est.
Institutiones[recensere | fontem recensere]
Facultas legum faciendi pertinet ad Magnum Consilium (Italiane Gran Consiglio) a nonaginta legatis populi constitutum et administrandi ad Civitatis Consilium (Consiglio di Stato) a quinque legatis constitutum.
Districtus[recensere | fontem recensere]
Ticino sunt octo districtus:
Praeclari cives[recensere | fontem recensere]
In Ticinum olim vixerunt aut nati sunt et hodie vivunt viri atque feminae noti:
Nati[recensere | fontem recensere]
- Dominicus Fontana, pictor, architectus et sculptor.
- Franciscus Borromini, architectus.
- Dominicus Trezzini, architectus.
- Antonius Ciseri, pictor
- Franciscus Chiesa, scriptor
- Carola Del Ponte, iuris consultus
- Marius Botta, architectus.
Mortui[recensere | fontem recensere]
- Thomas Mann, scriptor
- Otto Braun, vir publicus Germanicus
- Paulus Klee, pictor
- Georgius Strehler, director theatralis
- Iosephus Prezzolini, scriptor
Urbes Oppidaque et Vici[recensere | fontem recensere]
- Barerna, oppidum
- Bedaliola, vicus
- Bedoledus, vicus
- Bilitio, urbs
- Brixagus, oppidum
- Cadelus, oppidum
- Cibiascum, vicus
- Clasus, vicus
- Cumanus, vicus
- Curea, vicus
- Gudum (Helvetia), vicus
- Locarnum, urbs
- Luganum, urbs
- Mendricus, vicus
- Menuxius, vicus
- Maxanius, vicus
- Morbius Inferior, vicus
- Vicus Subinates, vicus
Transitus[recensere | fontem recensere]
Flumina[recensere | fontem recensere]
Lacus[recensere | fontem recensere]
Terrae historicae[recensere | fontem recensere]
Nota[recensere | fontem recensere]
- ↑ Confer Nuntius Officii Foederalis Statisticae, pag. 5[nexus deficit]
- ↑ Cf. Italiane diga in Castiglioni, Aloisius; Mariotti, Scaevola. Vocabolario della lingua latina, latino-italiano, italiano-latino. Quarta editio a Petro Georgio Parroni curata (Taurini, 2007).
Nexus interni
Nexus externus[recensere | fontem recensere]
Vicimedia Communia plura habent quae ad Ticinum (pagum) spectant. |
Haec stipula ad geographiam spectat. Amplifica, si potes! |
Turicum · Berna · Lucerna · Urania · Suitia · Subsilvania inferior · Subsilvania superior · Glarona · Tugium · Friburgum · Solodurum · Basilia Urbs · Basilia Rus · Scafusa · Abbatis Cella Interior · Abbatis Cella Exterior · Sanctogallum · Grisonia · Argovia · Turgovia · Ticinum · Pagus Valdensis · Valesia · Novicastrum · Genava · Iura | |