1800: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Bot: Migrating 137 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q6875 (translate me) |
K Hersjtèld tot de versie nao de lètste wieziging door Steinbach. Label: Trökdrejjing |
||
| (7 tösseligkendje versies door 3 gebroekers neet getuind) | |||
| Tekslien 1: | Tekslien 1: | ||
<center>[[1797]] - [[1798]] - [[1799]] - '''[[1800]]''' - [[1801]] - [[1802]] - [[1803]]</center> |
<center>[[1797]] - [[1798]] - [[1799]] - '''[[1800]]''' - [[1801]] - [[1802]] - [[1803]]</center> |
||
'''1800''' (MDCCC) waor e [[gewoen jaor wat op goonsdig begintj|gewoen jaor wat begós op 'ne goonsdag]] op de [[Gregoriaanse kalender]]. |
|||
== Gebäörtenissen == |
|||
== Gebäörtenisse == |
|||
[[Plaetje:Lejeune - Bataille de Marengo.jpg|thumb|220px|Sjlaag bij Marengo.]] |
[[Plaetje:Lejeune - Bataille de Marengo.jpg|thumb|220px|Sjlaag bij Marengo.]] |
||
*[[8 jannewarie]] - In de bosje biej 't Franse [[Aveyron]] wirt ein [[wolfskèndj]] gevónje dat de naam [[Victor van Aveyron|Victor]] kriet. |
*[[8 jannewarie]] - In de bosje biej 't Franse [[Aveyron]] wirt ein [[wolfskèndj]] gevónje dat de naam [[Victor van Aveyron|Victor]] kriet. |
||
*[[17 jannewarie]] - Eine opsjtand van [[royalist]]e in de [[Vendée (departemènt)|Vendée]], [[Frankriek]], wirt neergesjlage. |
*[[17 jannewarie]] - Eine opsjtand van [[royalist]]e in de [[Vendée (departemènt)|Vendée]], [[Frankriek]], wirt neergesjlage. |
||
*[[14 miert]] - Nao ein [[conclaaf]] van drieënhauve maondj wirt Giorgio Barnaba Luigi Chiaramonti tot [[paus]] gekaoze. Es protegé van de vreugere paus [[Paus Pius VI|Pius VI]] kees hae de naam [[Paus Pius VII|Pius VII]]. |
*[[14 miert]] - Nao ein [[conclaaf]] van drieënhauve maondj wirt Giorgio Barnaba Luigi Chiaramonti tot [[paus]] gekaoze. Es protegé van de vreugere paus [[Paus Pius VI|Pius VI]] kees hae de naam [[Paus Pius VII|Pius VII]]. |
||
*[[28 miert]] - 't [[Ierlandj (eilandj|Iers]] parlemènt teikent de unificatie akte van 1800 wo-in akkaord wirt gegaon mèt ein vereiniging mèt [[Groat-Brittannië]]. In [[1801]] zal dees wèt ingaon. |
*[[28 miert]] - 't [[Ierlandj (eilandj)|Iers]] parlemènt teikent de unificatie akte van 1800 wo-in akkaord wirt gegaon mèt ein vereiniging mèt [[Groat-Brittannië]]. In [[1801]] zal dees wèt ingaon. |
||
*[[15 mei]] - [[Napoleon Bonaparte]] trèk euver de [[Groate Sint-Bernhardpas]]. |
*[[15 mei]] - [[Napoleon Bonaparte]] trèk euver de [[Groate Sint-Bernhardpas]]. |
||
*[[14 juni]] - [[Napoleon Bonaparte]] behaolt ein klinkende euverwinning op de Oasteriekersj biej [[Sjlaag biej Marengo|Marengo]]. |
*[[14 juni]] - [[Napoleon Bonaparte]] behaolt ein klinkende euverwinning op de Oasteriekersj biej [[Sjlaag biej Marengo|Marengo]]. |
||
| Tekslien 19: | Tekslien 21: | ||
*[[21 november]] - [[Madeleine-Sophie Barat]] sjtich mèt drie vriendinne de [[Sociëteit van 't Heilig Hart]]. |
*[[21 november]] - [[Madeleine-Sophie Barat]] sjtich mèt drie vriendinne de [[Sociëteit van 't Heilig Hart]]. |
||
*[[3 december]] - De [[sjlaag biej Hohenlinden]], [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] versjleit opnuuj de Oasteriekersj. |
*[[3 december]] - De [[sjlaag biej Hohenlinden]], [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] versjleit opnuuj de Oasteriekersj. |
||
*[[6 december]] - Vanaaf 6 december kriege kènjer ein beloaning of sjtraof. Deze daag is de sjterfdaag van [[Sinterklaos|Nicolaas]] van Myra, eine groate kènjervrundj. |
|||
*[[24 december]] - Maordaansjlaag op [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]]. Ein bóm óntplóf naeve zien riejtuug es hae op waeg is nao de [[opera (meziek)|opera]]. |
*[[24 december]] - Maordaansjlaag op [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]]. Ein bóm óntplóf naeve zien riejtuug es hae op waeg is nao de [[opera (meziek)|opera]]. |
||
| Tekslien 25: | Tekslien 26: | ||
* [[7 jannewarie]] - [[Millard Fillmore]], dertieënde president van de Verenigde Sjtate |
* [[7 jannewarie]] - [[Millard Fillmore]], dertieënde president van de Verenigde Sjtate |
||
* [[11 jannewarie]] - [[Ányos Jedlik]], Hongaarse benedictijn, natuurkundige en oetvènjer (gesjtorve [[1895]]) |
* [[11 jannewarie]] - [[Ányos Jedlik]], Hongaarse benedictijn, natuurkundige en oetvènjer (gesjtorve [[1895]]) |
||
* [[14 jannewarie]] - [[Ludwig von Köchel]], Oasteriekse componist |
* [[14 jannewarie]] - [[Ludwig von Köchel]], Oasteriekse musicoloog en componist |
||
* [[12 fibberwarie]] - [[John Edward Gray]], Britse zoöloog (gesjtorve [[1875]]) |
* [[12 fibberwarie]] - [[John Edward Gray]], Britse zoöloog (gesjtorve [[1875]]) |
||
* [[31 juli]] - [[Friedrich Wöhler]], Duutsje sjeikundige |
* [[31 juli]] - [[Friedrich Wöhler]], Duutsje sjeikundige |
||
| Tekslien 33: | Tekslien 34: | ||
* [[25 oktober]] - [[Charles de Meester]], Belzje politicus en burgemeister (gesjtorve [[1855]]) |
* [[25 oktober]] - [[Charles de Meester]], Belzje politicus en burgemeister (gesjtorve [[1855]]) |
||
* [[25 oktober]] - [[Th. B. Macauley]], Èngelsje sjriever |
* [[25 oktober]] - [[Th. B. Macauley]], Èngelsje sjriever |
||
* [[4 november]] - [[Eduard Brendler]], |
* [[4 november]] - [[Eduard Brendler]], Zjwaedse componis |
||
* [[29 november]] - [[Gerardus Petrus Wilmer]], [[bisjop]] van [[bisdóm Haarlem-Amsterdam|Haarlem]] |
* [[29 november]] - [[Gerardus Petrus Wilmer]], [[bisjop]] van [[bisdóm Haarlem-Amsterdam|Haarlem]] |
||
*[[29 december]] - [[Charles Goodyear]], bandjefabrikant |
*[[29 december]] - [[Charles Goodyear]], bandjefabrikant |
||
Hujige versie per 19 fib 2022 04:11
1800 (MDCCC) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne goonsdag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse[bewirk | brón bewèrke]
- 8 jannewarie - In de bosje biej 't Franse Aveyron wirt ein wolfskèndj gevónje dat de naam Victor kriet.
- 17 jannewarie - Eine opsjtand van royaliste in de Vendée, Frankriek, wirt neergesjlage.
- 14 miert - Nao ein conclaaf van drieënhauve maondj wirt Giorgio Barnaba Luigi Chiaramonti tot paus gekaoze. Es protegé van de vreugere paus Pius VI kees hae de naam Pius VII.
- 28 miert - 't Iers parlemènt teikent de unificatie akte van 1800 wo-in akkaord wirt gegaon mèt ein vereiniging mèt Groat-Brittannië. In 1801 zal dees wèt ingaon.
- 15 mei - Napoleon Bonaparte trèk euver de Groate Sint-Bernhardpas.
- 14 juni - Napoleon Bonaparte behaolt ein klinkende euverwinning op de Oasteriekersj biej Marengo.
- 26 juli - In Frankriek wirt de waek weer ingeveurd, mèt de zevende daag es rösdaag. Allein ambtenaere blieve wirke volges de decade, mèt jedere tieënde daag es rösdaag.
- 30 augustus - Gabriel Prosser, eine zjwarte sjlaaf oet Virginia, beraamp eine opsjtand op de plantage, mèr wirt gepak en opgehange.
- 5 september - Malta, dat door de Franse bezat waas, vilt in henj van de Britte.
- 30 september - Philippe Lebon verkriet 't patent op 't make van leechgaas oet sjteinkaol.
- 1 oktober - Sjpanje en Frankriek teikene in 't geheim 't verdraag van San Ildefonso, womit Sjpanje 't koloniaal territorium Louisiana trukgeuf aan de Franse.
- 1 november - In gebruukname van 't Amerikaanse Witte Hoes.
- 4 november - Presidentsverkezinge in de Verenigde Sjtate tösje Thomas Jefferson en John Adams. Oetentelik zouw 't ein vraemp gelieksjpel waere tösje Jefferson en ziene beougde vicepresident Aaron Burr dat nao lang getouwtrèk oetentelik tot 't 1e presidentsjap van Jefferson zouw leije.
- 17 november - De Verenigde Sjtate höbbe hun nuuj federaal hoofsjtad in gebruuk genómme: Washington D.C., aan de oever van de Potomac (revier).
- 21 november - Madeleine-Sophie Barat sjtich mèt drie vriendinne de Sociëteit van 't Heilig Hart.
- 3 december - De sjlaag biej Hohenlinden, Napoleon versjleit opnuuj de Oasteriekersj.
- 24 december - Maordaansjlaag op Napoleon. Ein bóm óntplóf naeve zien riejtuug es hae op waeg is nao de opera.
Gebore[bewirk | brón bewèrke]
- 7 jannewarie - Millard Fillmore, dertieënde president van de Verenigde Sjtate
- 11 jannewarie - Ányos Jedlik, Hongaarse benedictijn, natuurkundige en oetvènjer (gesjtorve 1895)
- 14 jannewarie - Ludwig von Köchel, Oasteriekse musicoloog en componist
- 12 fibberwarie - John Edward Gray, Britse zoöloog (gesjtorve 1875)
- 31 juli - Friedrich Wöhler, Duutsje sjeikundige
- 12 augustus - Jean-Jacques Ampère, Franse historicus, filoloog en auteur (gesjtorve 1864)
- 13 augustus - Ippolito Rosellini, Italiaanse egyptoloog (gesjtorve 1843)
- 29 september - Frederick Bakewell, Èngelsje natuurkundige en oetvènjer (gesjtorve 1869)
- 25 oktober - Charles de Meester, Belzje politicus en burgemeister (gesjtorve 1855)
- 25 oktober - Th. B. Macauley, Èngelsje sjriever
- 4 november - Eduard Brendler, Zjwaedse componis
- 29 november - Gerardus Petrus Wilmer, bisjop van Haarlem
- 29 december - Charles Goodyear, bandjefabrikant
Gesjtorve[bewirk | brón bewèrke]
- 23 fibberwarie - Joseph Warton, Èngelsje dichter en criticus
- 25 april - William Cowper, Èngelsje dichter
- 7 mei - Niccolò Piccinni (72), Italiaanse componist
- 18 mei - Aleksandr Soevorov (70), Russische generaal
- 27 juni - William Cumberland Cruikshank (55), Sjotse chemicus, anatoom en sjriever
- 25 augustus - Elizabeth Montagu, Èngelsje sjriefster
- 26 september - William Billings (53), Amerikaanse componist
- 27 september - Hyacinthe Jadin (24), Franse componist en meziekpedagoog
- 29 september - Michael Denis (71), Oasteriekse sjriever en lepidopterist
- 7 oktober - Gabriel Prosser (24), Afrikaanse sjlaveleijer
- datum ónbekènd
- Adam de Boer (79), Friese sjaatser
Óntdèkkinge[bewirk | brón bewèrke]
- De eësjte chemische batteriej door Alessandro Volta.
- De infraroaj sjtraling door William Herschel.
- Waterzuvering door middel van Chloor, bedach door de Sjot William Cruikshank, is de eësjte methode oats óm water ten behoeve van de aopebaar hygiëne chemisch te behanjele.
- Iezere drökpaersj door de Èngelsjman Robert Walker.
- Hendry Maudslay vundj de draejbank mèt sjroefaandrieving oet.
- Lorenzo Hervás y Panduro publiceert Catálogo de las lenguas de las naciones conocidas, y numeración división y clase de éstas según la diversitad de sus idiomas y dialectos, ein belangriek werk veur 't weitesjappelik taalóngerzeuk.
Beuk[bewirk | brón bewèrke]
- Sur la littérature considérée dans ses rapports avec les institutions sociales, ein book van Anne Louise Germaine de Staël wirt gepubliceerd.
- Friedrich von Schiller sjrief Wallenstein.
Meziek[bewirk | brón bewèrke]
- Les deux journées van Luigi Cherubini.
- Eësjte symfonie van Beethoven.
- De opera Le Calife de Bagdad van François-Adrien Boïeldieu.
