Waopes vaan Zieland: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Hujige versie per 21 okt 2022 07:11

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

De provincie Zieland dreug mesjiens wel 't bekindste waope vaan alle Nederlandse provincies, umtot de oetgebeelde veurstèlling woonderwel samegeit mèt häör historie. Wijer drage ouch de Ziewse gemeintes waopes, zoewie de mieste vreuger gemeintes. Dewijl 't noe nog mer 13 gemeintes gief, laog dat aontal oersprunkelek wied bove de 100. In Zieland gónge de gemeintes naomelek, wie in Zuid-Holland, trök op aw ambachshierlekhede, en die hadde vaanajds al waopes. Allewel tot al hiel vreug (in 1816) de kam door de Ziewse gemeintes góng, höbbe ouch de vreug verdwene gemeintes dèks nog wel e waope kinne vaslègke. Die gemeintes kraoge 't waope soms pas nao hun opluffing bedeild.

Soorte waopes

De waopes vaan Zieland zien aajd en divers. Ouch waopes vaan recinte gemeintes gebruke soms aw symbole: zoe heet de gemeinte Reimerswaal 'tzelfde waope wat oets de verdoonke stad mèt dezelfde naom droog. Allein in 't Land vaan Sluis (oongeveer de huiege gemeinte Sluis) vèlt 'n groete einheid te vinde: hiel väöl dörper drage dao 'tzelfde waope (in zèlver 'ne sjuinsbalk vaan lazuur), mèt mer 'n inkel elemint (miestal 'n lètter) um ze oeterein te hawwe. Vergeliek zoe de waopes vaan Cadzand, Groede, Heille, Retranchement, Schoondijke, Sint Kruis en Zuidzande. 't Waope vaan Borssele, 'n rieke en prestigieus femilie, kump me e paar kier tege. Wijer vèlt op tot väöl waopes gere höbbe.

Provinciewaope

't Waope vaan Zieland liet ziech es volg umsjrieve:

Golvend doorsnoje, 't boveste deil vaan goud mèt 'nen oetkoumende liew vaan keel (roed), genageld en getongk vaan lazuur (blauw), 't oonderste deil golvend gedweersbalk vaan zès stökker lazuur en zèlver. 't Sjèld gehawwe door twie liewe vaan keel, genageld en getongk vaan zèlver; gedèk door 'n kroen vaan vief blaajer en veer perele en veurzeen vaan 't devies Luctor et emergo ('iech woorstel en kom oet') in Latiense lètters vaan sabel op e lint vaan zèlver.

't Waope is gebaseerd op 't persoenelek waope vaan graof Wöllem II vaan Holland. Oonder zien regering kraog Holland in 1256 zègkesjap euver gans Zieland bove de Westerschelde. Veurheer had dit gebeed officieel bij Vlaondere gehuurd en had Holland 't allein in lien. 't Waope is 'ne variant op 't waope vaan Holland ('ne gewoene liew vaan keel op e veld vaan zèlver); bij Wöllem waor 't sjèld nog gewoen doorsnoje (neet golvend) en 't oonderdeil nog egaal blauw.

In de koumende iewe had Zieland gein apaart waope, pas wie oonderhaand alle Nederlen oonder Bourgondische (en tenao Habsbörgse) hiersjappij kaome, góng me veur de provincie Zieland 'n apaart waope veure. Kinnelek rappeleerde me ziech 't twie iewe aajd waope vaan Wöllem II nog; in 1450 (oonder Filips de Goje) kump 't veur 't iers veur, daan al mèt zèlvere en blauw deile. Zien opvolgers bringe nog klein veranderinge aon; oonder Sjarel V bereik 't waope zienen huiege vörm. De spreuk Luctor et emergo woort in 1602 ingeveurd; daoveur droog 't gewes 't devies Domine serva nos perimus ('Hier, rèd us, v'r vergoon'). Oonder de Rippubliek en 't Keuninkriek bleef 't waope. Pas op 4 december 1948 woort de provincie bij Keuninklek Besluut bvesteg in 't gebruuk vaan 't waope. Ouch woorte toen de kroen vasgelag en de sjèldhawwers, twie Hollandse liewe, verliend.^[1]

't Waope is ouch opgenome in 't veendel vaan Zieland, boe-in de gegolfde dweersbalk 't veld bedèkke en gans 't waope in 't hart steit. 't Heet Ziewe vaanajds al aongesproke umtot 't zoe good aonslut bij de historie vaan Zieland. Ummer weer heet me, tot 1953, te kaampe gehad mèt euverstruiminge, die me te bove mós koume. 't Feit tot dit neet de oersprunkeleke symboliek sjijnt te zien gewees, heet dao wieneg aon aofgedoon.

Waopes vaan gemeintes

Vreuger gemeintewaopes

Zuug ouch: Lies vaan geweze gemeintes in Zieland

Opmerkinge

Gein eige waope veurde Eede,^[2] 's-Gravenhoek,^[3] Kampensnieuwland^[4] en Sint Joosland.^[5]
Gein apaarte waopes zien bekind vaan Domburg-Binnen en Domburg-Buiten.^[6] 't Waope vaan Grijpskerke en Poppendamme waor geliek aon dat vaan de rechsopvolger Grijpskerke.^[7]

Dörps- en hierlekheidswaopes

Drei dörpswaopes oet Zieland zien bekind, twie aw(wer) en e nuit:

Rifferenties

In de categorie Symbols of Zeeland van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje

↑ Hubert de Vries, Wapens in de Nederlanden. De ontwikkeling van de heraldische symbolen van Nederland, België, hun provincies en Luxemburg, Amsterdam, Uitgeverij Jan Mets, 1995: pp. 177-80.
↑ Heraldrywiki - Eede
↑ Heraldrywiki - 's Gravenhoek
↑ Heraldrywiki - Kampensnieuwland
↑ Heraldrywiki - Nieuw- en Sint Joosland (met ouch informatie euver de bei hierlekhede)
↑ Heraldrywiki - Domburg
↑ Heraldrywiki - Grijpskerke
↑ Gemeente Noord-Beveland - Wapen van Geersdijk. Lèt op: 't veld is hei vaan keel (roed) in plaots vaan sabel (zwart).
↑ Heraldrywiki - Hierlekheid Geersdijke
↑ Heraldrywiki - Hansweert
↑ Gemeente Noord-Beveland - Wapen van Kamperland

Waopes in Nederlandj
Drenthe \| Euverijssel \| Flevolandj \| Frieslandj \| Geljerlandj \| Groninge \| Limburg \| Naord-Braobentj \| Naord-Hollendj \| Utrech \| Zielandj \| Zuud-Hollendj

[1] Hubert de Vries, Wapens in de Nederlanden. De ontwikkeling van de heraldische symbolen van Nederland, België, hun provincies en Luxemburg, Amsterdam, Uitgeverij Jan Mets, 1995: pp. 177-80.

[2] Heraldrywiki - Eede

[3] Heraldrywiki - 's Gravenhoek

[4] Heraldrywiki - Kampensnieuwland

[5] Heraldrywiki - Nieuw- en Sint Joosland (met ouch informatie euver de bei hierlekhede)

[6] Heraldrywiki - Domburg

[7] Heraldrywiki - Grijpskerke

[8] Gemeente Noord-Beveland - Wapen van Geersdijk. Lèt op: 't veld is hei vaan keel (roed) in plaots vaan sabel (zwart).

[9] Heraldrywiki - Hierlekheid Geersdijke

[10] Heraldrywiki - Hansweert

[11] Gemeente Noord-Beveland - Wapen van Kamperland

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

@@ Tekslien 1: / Tekslien 1: @@
 {{dialek|Mestreechs}}
-De provincie '''[[Zieland]]''' dreug mesjiens wel 't bekindste waope vaan alle Nederlandse provincies, umtot de oetgebeelde veurstèlling woonderwel samegeit mèt häör historie. Wijers drage ouch de Ziewse gemeintes waopes, zoewie de mieste vreuger gemeintes. Dewijl 't noe nog mer 13 gemeintes gief, laog dat aontal oersprunkelek wied bove de 100. In Zieland gónge de gemeintes naomelek, wie in Zuid-Holland, trök op aw [[hierlekheid|ambachshierlekhede]], en die hadde vaanajds al waopes. Allewel tot al hiel vreug (in 1816) de kam door de Ziewse gemeintes góng, höbbe ouch de vreug verdwene gemeintes dèks nog wel e waope kinne vaslègke. Die gemeintes kraoge 't waope soms pas nao hun opluffing bedeild.
+De provincie '''[[Zieland]]''' dreug mesjiens wel 't bekindste waope vaan alle Nederlandse provincies, umtot de oetgebeelde veurstèlling woonderwel samegeit mèt häör historie. Wijer drage ouch de Ziewse gemeintes waopes, zoewie de mieste vreuger gemeintes. Dewijl 't noe nog mer 13 gemeintes gief, laog dat aontal oersprunkelek wied bove de 100. In Zieland gónge de gemeintes naomelek, wie in Zuid-Holland, trök op aw [[hierlekheid|ambachshierlekhede]], en die hadde vaanajds al waopes. Allewel tot al hiel vreug (in 1816) de kam door de Ziewse gemeintes góng, höbbe ouch de vreug verdwene gemeintes dèks nog wel e waope kinne vaslègke. Die gemeintes kraoge 't waope soms pas nao hun opluffing bedeild.
 ===Soorte waopes===
-De waopes vaan Zieland zien aajd en divers. Ouch waopes vaan recinte gemeintes gebruke soms aw symbole: zoe heet de gemeinte Reimerswaal 'tzelfde waope wat oets de verdoonke stad mèt dezelfde naom droog. Allein in 't [[Land vaan Sluis]] (oongeveer de huiege gemeinte Sluis) vèlt 'n groete einheid te vinde: hiel väöl dörper drage dao 'tzelfde waope (in zèlver 'ne sjuinsbalk vaan lazuur), mèt mer 'n inkel elemint (miestal 'n lètter) um ze oeterein te hawwe. Vergeliek zoe de waopes vaan Cadzand, Groede, Heille, Retranchement, Schoondijke, Sint Kruis en Zuidzande. 't Waope vaan Borssele, 'n rieke en prestigieus femilie, kump me e paar kier tege. Wijers vèlt op tot väöl waopes gere höbbe.
+De waopes vaan Zieland zien aajd en divers. Ouch waopes vaan recinte gemeintes gebruke soms aw symbole: zoe heet de gemeinte Reimerswaal 'tzelfde waope wat oets de verdoonke stad mèt dezelfde naom droog. Allein in 't [[Land vaan Sluis]] (oongeveer de huiege gemeinte Sluis) vèlt 'n groete einheid te vinde: hiel väöl dörper drage dao 'tzelfde waope (in zèlver 'ne sjuinsbalk vaan lazuur), mèt mer 'n inkel elemint (miestal 'n lètter) um ze oeterein te hawwe. Vergeliek zoe de waopes vaan Cadzand, Groede, Heille, Retranchement, Schoondijke, Sint Kruis en Zuidzande. 't Waope vaan Borssele, 'n rieke en prestigieus femilie, kump me e paar kier tege. Wijer vèlt op tot väöl waopes gere höbbe.
 ===Provinciewaope===
@@ Tekslien 14: / Tekslien 14: @@
 't Waope is gebaseerd op 't persoenelek waope vaan graof [[Wöllem II vaan Holland]]. Oonder zien regering kraog [[Holland]] in [[1256]] zègkesjap euver gans Zieland bove de [[Westerschelde]]. Veurheer had dit gebeed officieel bij [[Vlaondere]] gehuurd en had Holland 't allein in lien. 't Waope is 'ne variant op 't waope vaan Holland ('ne gewoene liew vaan keel op e veld vaan zèlver); bij Wöllem waor 't sjèld nog gewoen doorsnoje (neet golvend) en 't oonderdeil nog egaal blauw.
-In de koumende iewe had Zieland gein apaart waope, pas wie oonderhaand alle Nederlen oonder Bourgondische (en tenao Habsbörgse) hiersjappij kaome, góng me veur de provincie Zieland 'n apaart waope veure. Kinnelek rappeleerde me ziech 't twie iewe aajd waope vaan Wöllem II nog; in 1450 (oonder [[Filips de Goje]]) kump 't veur 't iers veur, daan al mèt zèlvere en blauw deile. Zien opvolgers bringe nog klein veraanderinge aon; oonder [[Sjarel V]] bereik 't waope zienen huiege vörm. De spreuk ''Luctor et emergo'' woort in 1602 ingeveurd; daoveur droog 't gewes 't devies ''Domine serva nos perimus'' ('Hier, rèd us, v'r vergoon'). Oonder de [[Rippubliek vaan de Zeve Vereinegde Nederlen|Rippubliek]] en 't [[Keuninkriek vaan de Nederlen|Keuninkriek]] bleef 't waope. Pas op 4 december 1948 woort de provincie bij [[Keuninklek Besluut]] bvesteg in 't gebruuk vaan 't waope. Ouch woorte toen de kroen vasgelag en de sjèldhawwers, twie Hollandse liewe, verliend.<ref>Hubert de Vries, ''Wapens in de Nederlanden. De ontwikkeling van de heraldische symbolen van Nederland, België, hun provincies en Luxemburg'', Amsterdam, Uitgeverij Jan Mets, 1995: pp. 177-80.</ref>
+In de koumende iewe had Zieland gein apaart waope, pas wie oonderhaand alle Nederlen oonder Bourgondische (en tenao Habsbörgse) hiersjappij kaome, góng me veur de provincie Zieland 'n apaart waope veure. Kinnelek rappeleerde me ziech 't twie iewe aajd waope vaan Wöllem II nog; in 1450 (oonder [[Filips de Goje]]) kump 't veur 't iers veur, daan al mèt zèlvere en blauw deile. Zien opvolgers bringe nog klein veranderinge aon; oonder [[Sjarel V]] bereik 't waope zienen huiege vörm. De spreuk ''Luctor et emergo'' woort in 1602 ingeveurd; daoveur droog 't gewes 't devies ''Domine serva nos perimus'' ('Hier, rèd us, v'r vergoon'). Oonder de [[Rippubliek vaan de Zeve Vereinegde Nederlen|Rippubliek]] en 't [[Keuninkriek vaan de Nederlen|Keuninkriek]] bleef 't waope. Pas op 4 december 1948 woort de provincie bij [[Keuninklek Besluut]] bvesteg in 't gebruuk vaan 't waope. Ouch woorte toen de kroen vasgelag en de sjèldhawwers, twie Hollandse liewe, verliend.<ref>Hubert de Vries, ''Wapens in de Nederlanden. De ontwikkeling van de heraldische symbolen van Nederland, België, hun provincies en Luxemburg'', Amsterdam, Uitgeverij Jan Mets, 1995: pp. 177-80.</ref>
 't Waope is ouch opgenome in 't veendel vaan Zieland, boe-in de gegolfde dweersbalk 't veld bedèkke en gans 't waope in 't hart steit. 't Heet Ziewe vaanajds al aongesproke umtot 't zoe good aonslut bij de historie vaan Zieland. Ummer weer heet me, tot [[1953]], te kaampe gehad mèt euverstruiminge, die me te bove mós koume. 't Feit tot dit neet de oersprunkeleke symboliek sjijnt te zien gewees, heet dao wieneg aon aofgedoon.
@@ Tekslien 25: / Tekslien 25: @@
 Plaetje:Coat of arms of Kapelle (Netherlands).svg|[[Kapelle (Zieland)|Kapelle]]
 Plaetje:Coat of arms of Middelburg.svg|[[Middelburg]]
-Plaetje:Coat of arms of Terneuzen.svg|Ter [[Terneuzen]]
+Plaetje:Coat of arms of Terneuzen.svg|[[Terneuzen]]
 Plaetje:Coat of arms of Noord-Beveland.svg|[[Noord-Beveland]]
 Plaetje:Coat of arms of Reimerswaal.svg|[[Reimerswaal]]
@@ Tekslien 118: / Tekslien 118: @@
 Plaetje:Oost- en West Souburg.svg|[[Oost- en West-Souburg]]
 Plaetje:Oost Souburg wapen.svg|[[Oost-Souburg]]
-Plaetje:Oostburg wapen.svg|[[Oostburg]] (1817)
+Plaetje:Oostburg wapen 1817.svg|[[Oostburg]] (1817)
+Plaetje:Oostburg wapen.svg|[[Oostburg]] (1835)
 Plaetje:Oostburg wapen 1971.svg|[[Oostburg]] (1971)
 Plaetje:Oosterland wapen.svg|[[Oosterland]]
@@ Tekslien 129: / Tekslien 130: @@
 Plaetje:Ovezande wapen.svg|[[Ovezande]]
 Plaetje:Philipine wapen.svg|[[Philipine]]
-Plaetje:Poortvliet wapen.svg|[[Poortvliet]]
+Plaetje:Poortvliet gemeentewapen.svg|[[Poortvliet]]
 Plaetje:Rengerskerke wapen.svg|[[Rengerskerke]]
 Plaetje:Renesse wapen.svg|[[Renesse]]
@@ Tekslien 135: / Tekslien 136: @@
 Plaetje:Rilland wapen.svg|[[Rilland]]
 Plaetje:Rilland Bath wapen.svg|[[Rilland-Bath]]
-Plaetje:Rithem wapen.svg|[[Ritthem]]
+Plaetje:Ritthem wapen.svg|[[Ritthem]]
-Plaetje:Sas van Gent wapen oud.svg|[[Sas van Gent]]
+Plaetje:Sas van Gent wapen oud.svg|[[Sas van Gent]] (1817)
+Plaetje:Sas van Gent wapen 1971.svg|[[Sas van Gent]] (1971)
 Plaetje:Coat of arms of Scherpenisse.svg|[[Scherpenisse]]
-Plaetje:Schoondijke.svg|[[Schoondijke]]
+Plaetje:Schoondijke wapen.svg|[[Schoondijke]]
 Plaetje:Schore wapen.svg|[[Schore]]
-Plaetje:Ser Poppekerke wapen.svg|[[Ser Poppekerke]]
+Plaetje:Westkapelle-Buiten en Sirpoppekerke wapen.svg|[[Ser Poppekerke]]
 Plaetje:Serooskerkes wapen.svg|[[Seerooskerke (Schouwen)]]
-Plaetje:Serooskerke west wapen.svg|[[Serooskerke (Walcheren)]]
+Plaetje:Serooskerkes wapen.svg|[[Serooskerke (Walcheren)]]
 Plaetje:Sint Anna ter Muiden wapen.svg|[[Sint Anna ter Muiden]]
 Plaetje:Sint Annaland wapen.svg|[[Sint Annaland]]
@@ Tekslien 153: / Tekslien 155: @@
 Plaetje:Sluis stadswapen.svg|[[Sluis (plaots)|Sluis]] (1817)
 Plaetje:Sluis-Aardenburg wapen.svg|[[Sluis-Aardenburg]]
-Plaetje:Stavenisse.svg|[[Stavenisse]]
+Plaetje:Stavenisse wapen.svg|[[Stavenisse]]
 Plaetje:Stoppeldijk wapen.svg|[[Stoppeldijk]]
 Plaetje:Terneuzen wapen 1817.svg|[[Terneuzen]] (1817)
 Plaetje:Terneuzen wapen 1970.svg|[[Terneuzen]] (1970)
 Plaetje:Valkenisse (Beveland) wapen.svg|[[Valkenisse]] (Beveland)
-Plaetje:Coat of arms of Valkenisse.svg|[[Valkenisse]] (Walcheren)
+Plaetje:Coat of arms of Valkenisse (Walcheren).svg|[[Valkenisse]] (Walcheren)
 Plaetje:Vogelwaarde wapen.svg|[[Vogelwaarde]]
 Plaetje:Vrouwenpolder wapen.svg|[[Vrouwenpolder]]
@@ Tekslien 170: / Tekslien 172: @@
 Plaetje:Westkapelle wapen.svg|[[Westkapelle]]
 Plaetje:Westkerke wapen.svg|[[Westkerke (Tholen)]]
-Plaetje:Wiskerke wapen.svg|[[Wiskerke]]
+Plaetje:Wiskerke ambachtsheerlijkheidswapen.svg|[[Wiskerke]]
 Plaetje:Wissenkerke wapen.svg|[[Wissekerke]]
 Plaetje:Wolphaartsdijk wapen.svg|[[Wolphaartsdijk]]
@@ Tekslien 191: / Tekslien 193: @@
 <gallery>
-Plaetje:Geersdijk wapen.svg|[[Geersdijk]] ([[Noord-Beveland]])<ref>[http://www.noord-beveland.nl/ontdek-noord-beveland/wapen-geersdijk_3671/ Gemeente Noord-Beveland - Wapen van Geersdijk]. Lèt op: 't veld is hei vaan keel (''roed'') in plaots vaan sabel (''zwart'').</ref><ref>[http://www.ngw.nl/heraldrywiki/index.php?title=Geersdijke Heraldrywiki - Hierlekheid Geersdijke]</ref>
+Plaetje:Geersdijk wapen.svg|[[Geersdijk]] ([[Noord-Beveland]])<ref>[https://web.archive.org/web/20130306042654/http://www.noord-beveland.nl/ontdek-noord-beveland/wapen-geersdijk_3671/ Gemeente Noord-Beveland - Wapen van Geersdijk]. Lèt op: 't veld is hei vaan keel (''roed'') in plaots vaan sabel (''zwart'').</ref><ref>[http://www.ngw.nl/heraldrywiki/index.php?title=Geersdijke Heraldrywiki - Hierlekheid Geersdijke]</ref>
 Plaetje:Hansweert wapen.svg|[[Hansweert]] ([[Reimerswaal]])<ref>[http://www.ngw.nl/heraldrywiki/index.php?title=Hansweert Heraldrywiki - Hansweert]</ref>
-Plaetje:Kamperland wapen.svg|[[Kamperland]] (Noord-Beveland)<ref>[http://www.noord-beveland.nl/ontdek-noord-beveland/wapen-kamperland_3669/ Gemeente Noord-Beveland - Wapen van Kamperland]</ref>
+Plaetje:Kamperland wapen.svg|[[Kamperland]] (Noord-Beveland)<ref>[https://web.archive.org/web/20140222191204/http://www.noord-beveland.nl/ontdek-noord-beveland/wapen-kamperland_3669/ Gemeente Noord-Beveland - Wapen van Kamperland]</ref>
 </gallery>