Beton: verschil tussen versies

[[Bestand:Betoncentrale Lithobeton Snaaskerke.jpg|miniatuur|[[Transportbeton|Betoncentrale]] met grondstof silo's in het West-Vlaamse [[Snaaskerke]]]]

[[Bestand:Metre-cube-beton-p1040192.jpg|thumb|Deze kubieke meter beton stelt het jaarlijks betonverbruik per aardbewoner voor]]

'''Beton''' is een kunstmatig steenachtig materiaal, dat als [[bouwmateriaal]] wordt gebruikt. Het moderne beton is samengesteld uit het [[Hydraulisch bindmiddel|bindmiddel]] [[Cement (bouwmateriaal)|cement]] en uit een of meer [[toeslagmateriaal|toeslagmaterialen]] zoals [[zand]], [[grind]] of [[steenslag]]. Cement, veelal een anorganisch mengsel van calcium-silicaten, heeft de eigenschap dat het reageert met water tot de vorming van calcium-silicaat-hydraten. Deze hydraten vormen een netwerk en geven aldus de sterkte aan het cement in het beton.

 

== Soorten beton ==

[[Bestand:buigproef.JPG|thumb|400px|De sterkte van beton kan worden gemeten met diverse proeven]]

* [[Gewapend beton]] is een combinatie van beton en [[Staal (legering)|stalen]] staven (betonijzer), wapening genoemd. De staven worden daar aangebracht waar trekspanning zal optreden. Op dit procedé werd in [[1867]] door de Fransman [[Joseph Monier]] een [[Octrooi|patent]] verkregen. Het met staal [[Wapening|wapenen van beton]] kan omdat de thermische uitzettingscoëfficiënt van staal gelijk is aan die van beton. ''[[Betonrot]]'' is een aantasting van het beton die veel voorkomt bij gewapend beton van lage kwaliteit. Het treedt vaak op bij onvoldoende [[Dekking (beton)|dekking]] van de wapening in het beton, waardoor deze gaat [[Roest (metaal)|roesten]]. Het is herkenbaar aan de roestvlekken aan de oppervlakte van het beton. De steeds dikker wordende roestlaag drukt uiteindelijk het omliggende beton weg waardoor dit afbrokkelt. Betonrot wordt vooral veroorzaakt door [[carbonatatie]] en insijpeling van vocht en [[Chloor (element)|chloor]][[ion (deeltje)|ionen]], afkomstig uit bijvoorbeeld strooi[[keukenzout|zout]].

* [[Voorgespannen beton]] lijkt op gewapend beton, maar in aanvulling op betonijzer wordt er gebruikgemaakt van voorgespannen (of nagespannen) staaldraden en -kabels in het beton. Door het spannen van de kabels wordt in de trekzone een [[Kracht|drukkracht]] op het beton aangebracht welke de [[Kracht|trekkracht]] als gevolg van de externe belasting compenseert. Hierdoor kan een voorgespannen betonelement een grotere belasting opnemen dan een element van gewapend beton van dezelfde afmetingen. Geprefabriceerde voorgespannen liggers worden veel toegepast bij de constructie van [[viaduct]]en en [[vloer]]en.

** volgens de aard van de gebruikte materialen: grindbeton, steenslagbeton, sintelbeton, bimsbeton, hollithbeton, [[staalvezelbeton]].

** volgens de wijze van vervaardiging: [[stampbeton]] (een mengsel met een laag cementgehalte dat geschikt is voor ongewapende fundering), trilbeton, [[schokbeton]], [[spuitbeton]], vacuümbeton, gasbeton.

** naargelang het doel waarvoor het bestemd is: hogesterktebeton, zelfverdichtend beton, onderwaterbeton, schoonbeton, licht beton, zwaar beton, aardvochtig beton (betonwaren industrie).

** afhankelijk van de wijze van productie: betonnen onderdelen kunnen ofwel geprefabriceerd worden ofwel in het werk ter plaatse ([[in situ]], of ''ter plaatse gestort'') gemaakt worden. In het laatste geval wordt het beton aangevoerd van de betoncentrale, daarna in de [[bekisting]] gestort en getrild, waarna het kan uitharden. Standaardelementen zoals rioleringsbuizen en profielen worden vooraf in de fabriek gemaakt ([[geprefabriceerd beton]]). Doordat alles binnen de fabriek in optimale omstandigheden gebeurt is de kwaliteit van prefabbetonelementen in de regel beter dan die van ter plaatse gestort beton. Nadeel is dat grote, zware elementen niet altijd over de weg vervoerd kunnen worden.

 

=== Transport ===

Op / bij het terrein van een betonfabriek werd vaak [[smalspoor]] gebruikt. Alleen te Koudekerk aan de IJssel is het nog aanwezig, ook naar kade buiten het terrein.