Ticino (kanton)

kanton van Zwitserland
(Doorverwezen vanaf Kanton Ticino)

Ticino (Duits en Frans: Tessin; in het Nederlands soms ook: Tessino) is het zuidelijkste kanton van Zwitserland. Het is genoemd naar de gelijknamige rivier en bijna volledig Italiaanstalig, op de Duitstalige gemeente Bosco/Gurin na. De naam Ticino is Italiaans, in de drie andere landstalen (Duits, Frans en Reto-Romaans) heet het kanton Tessin.

Ticino
Kanton in Zwitserland Vlag van Zwitserland
Kaart van Ticino
Coördinaten 46°19'NB, 8°49'OL
Algemeen
Oppervlakte 2812 km²
Inwoners
(31-12-2013)
346.539
(114 inw./km²)
Hoofdstad Bellinzona
Politiek
Lid Zwitsers Eedgenootschap sinds 1803
Overig
Afkorting/kenteken TI
Talen Italiaans
Website Kanton Ticino
Detailkaart
Kaart van Ticino
Districten van kanton Ticino
Portaal  Portaalicoon   Zwitserland

Geografie

bewerken

Het kanton ligt aan de zuidkant van de Alpen. Het grenst aan de Italiaanse provincies Verbano-Cusio-Ossola (regio Piëmont), Varese en Como (regio Lombardije) en de kantons Graubünden, Uri en Wallis. Aan het Lago di Lugano ligt de Italiaanse enclave Campione d'Italia, dat geheel door Zwitsers gebied is omgeven. Het hoogste punt van kanton Ticino is de 3402 meter hoge Rheinwaldhorn (Adula). Het grootste deel van het Lago di Lugano en het noordelijkste gedeelte van het Lago Maggiore liggen in dit kanton.

Economie

bewerken

Het overgrote deel van de bewoners van Ticino werkt in de tertiaire sector. Bekendere producten die uit de primaire sector komen, zijn verschillende kaassoorten en wijnen.

 
Taalgebieden in Zwitserland (2000)
Moedertaal (2002)[1]

30% van de bevolking van Ticino heeft geen Zwitsers paspoort (2002).

Religie

bewerken

De overgrote meerderheid is rooms-katholiek: 70% in 2019.[2]

10% is protestants of andere christenen, 2% is moslim, 1% heeft een andere religie (cijfers uit 2015):[3]

Geloof in Ticino 2015 procent
Christelijk geloof 80%
Rooms katholiek 70%
- protestants geloof en andere 10%
Islam 2%
andere geloof/geen opgave 2%
geen gezindte/niet-religieus 16%
Totaal: 100%

Plaatsen en gebieden

bewerken

De oppervlakte van Ticino bedraagt 2811 km² en de hoofdstad van Ticino is Bellinzona.

De grootste stad is Lugano. Andere steden in Ticino zijn: Locarno, Mendrisio en Chiasso.

Districten

bewerken
 
Topografische kaart van het kanton Ticino

Kanton Ticino (Repubblica e Cantone Ticino) is verdeeld in 8 districten (distretti), en deze weer in 38 cirkels (circoli):

Bestuurlijke herindeling

bewerken

Fusies van gemeenten

bewerken

Toerisme

bewerken

De meeste toeristen zijn te vinden rondom de meren Lago Maggiore en Meer van Lugano, vooral nabij de plaatsen Ascona, Locarno en Lugano. De bergdalen Valle Maggia, Valle Verzasca en Valle Blenio zijn geliefd bij bergwandelaars en klifduikers, deze laatste sport wordt vooral beoefend vanaf de rotswanden bij Ponte Brolla. Op enkele plaatsen in de Tessiner bergwereld (in de Tessiner Alpen en de Adula-Alpen) kan gewintersport worden. De volgende bezienswaardigheden mogen niet onvermeld blijven: de hoofdstad Bellinzona, met zijn karakteristieke drie kastelen, Locarno, het authentieke bergdorp Corippo in het Valle Veszasca en Morcote aan het Meer van Lugano, alsmede Lugano zelf met verschillende bergtoppen met een weids uitzicht over de omgeving.

 
Gemeentehuis van Cevio

Politiek

bewerken

De uitvoerende macht van het kanton Ticino ligt in handen van de Consiglio di Stato (Staatsraad) die uit vijf direct door de bevolking gekozen leden bestaat. De Consiglio di Stato wordt om de vier jaar gekozen. De voorzitter en de vicevoorzitter van de Consiglio di Stato worden uit het midden van de Staatsraadleden gekozen voor de duur van een jaar. De Consiglio di Stato is als volgt samengesteld: 2 liberale-radicalen (Partito Liberale Radicale Ticinese, 1 volksdemocraat (Partito Popolare Democratico; Christendemocratisch), 1 socialist (Partito Socialista Ticinese) en 1 Leghista (Lega dei Ticinesi).

De wetgevende macht ligt in handen van het kantonnale parlement, Gran Consiglio genaamd. De Gran Consiglio bestaat uit 90 leden. De Gran Consiglio wordt via algemeen, enkelvoudig stemrecht, voor een termijn van vier jaar gekozen. De bevolking van Ticino kiest ook twee afgevaardigden voor de Kantonsraad (eerste kamer federaal parlement) en 8 afgevaardigden voor de Nationale Raad (tweede kamer federaal parlement).

De verkiezing van de kantonnale regering en het kantonnale parlement gebeurt op dezelfde dag.

  • Leden van de Consiglio di Stato (2007-2011): Luigi Pedrazzini (PPD, president 2010-2011[4]), Patrizia Pesenti (PS), Laura Sadis (PLR, vicepesident 2010-2011), Gabriele Gendotti (PLR) en Marco Borradori (LEGA).
  • Voorzitter van de Gran Consiglio (2010-2011): Dario Ghisletta (PS)

Uitslagen verkiezingen Gran Consiglio (1991-heden)

bewerken
Partij 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015
PdL / MPS-PC2 - 1 0 1 0 1 22
I Verdi 1 1 2 2 5 7 6
PS 9 15 15 16 18 14 13
PLR 29 30 29 30 27 23 24
PPD 27 25 23 23 21 19 17
Lega 12 16 16 11 15 21 22
UDC / La Destra2 2 1 3 6 5 5 52
Overigen 10 1 2 1 0 0 1
Totaal 90 90 90 90 90 90 90

De partijen staan, van links naar rechts, gerangschikt zoals ze in de Grote Raad van Ticino zetelen.

Geschiedenis

bewerken
  Zie Geschiedenis van Ticino voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
bewerken

Zie ook

bewerken