Carl Woese: verschil tussen versies
kGeen bewerkingssamenvatting |
cat |
||
| (43 tussenliggende versies door 31 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox persoon Wikidata}} |
|||
'''Carl Woese''' ([[Syracuse (New York)]], [[15 juli]] [[1928]]) is een Amerikaanse [[microbioloog]] die bekend is vanwege het definiëren van de [[Archaea]] als [[Rijk (biologie)|rijk]] van organismen in 1977. Daarnaast stelde hij de hypothese van een [[RNA-wereld]] op. |
|||
'''Carl Richard Woese''' ([[Syracuse (New York)]], [[15 juli]] [[1928]] – [[Urbana (Illinois)]], [[30 december]] [[2012]]<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20130216170841/http://www.news-gazette.com/news/university-illinois/2012-12-30/visionary-ui-biologist-carl-woese-84-dies.html Visionary UI biologist Carl Woese, 84, dies] The News-Gazette</ref>) was een Amerikaanse [[microbioloog]] en [[biofysicus]] die bekend is vanwege het definiëren van de [[Archaea]] als [[Domein (biologie)|domein]] van organismen in 1977. Hij was daarnaast de grondlegger van de hypothese van een [[RNA-wereld]],<ref>{{en}}{{aut|Woese, C.R.}} (1967) ''The genetic code: The molecular basis for genetic expression'', p. 186. Harper & Row: 1967.</ref> een term die voor het eerst in 1986 door Nobelprijswinnaar [[Walter Gilbert]] gebruikt werd.<ref>{{en}}[https://www.nature.com/nature/journal/v319/n6055/abs/319618a0.html The RNA World], ''Nature'' 319, 20 februari 1986. {{DOI|10.1038/319618a0}}</ref> |
|||
[[Bestand:PhylogeneticTree, Woese 1990.PNG|thumb|center|450px|[[Fylogenie|Fylogenetische stamboom]] gebaseerd op Woese et al. 1990]] |
|||
Het definiëren van de Archaea deed Carl Woese op basis van onderzoek aan het 16S [[RNA|ribosomaal RNA]]. Hij stelde dat Archaea voldoende verschillen van [[bacterie|bacteriën]] om ze in een apart rijk te plaatsen. Dit voorstel werd pas halverwege de jaren 1980 algemeen geaccepteerd. Bekende biologen als [[Salvador Luria]] en [[Ernst Mayr]] waren tegenstanders van dit voorstel. |
|||
Het definiëren van de Archaea deed Carl Woese op basis van onderzoek aan het 16S [[Ribonucleïnezuur|ribosomaal RNA]]. Hij stelde dat Archaea voldoende verschillen van [[bacteriën]] om ze in een apart rijk (domein) te plaatsen. Dit voorstel werd zeer vijandig ontvangen door de wetenschappelijke wereld (microbiologen en evolutiebiologen) onder andere omdat het in strijd was met de algemeen geaccepteerde [[Prokaryoten]]-[[Eukaryoten]] tweedeling. Bekende biologen als [[Ernst Mayr]] (1904-2005) waren tegenstanders van dit voorstel. Nobelprijswinnaar [[Salvador Luria]] (1912-1991) werkte hem zelfs actief tegen.<ref>{{en}}{{aut|Tim Friend}} (2007) ''The Third Domain. The untold story of Archaea and the future of biotechnology''.</ref> Woese werd gezien als buitenstaander (hij was fysicus) en zonderling (hij gebruikte een toen onbekende techniek die alleen hij beheerste). De weerstand was aanvankelijk meer op vooroordeel gebaseerd dan op het onpartijdig onderzoeken van de gegevens. Pas in 1996 toen het volledig genoom van ''[[Methanococcus jannaschii]]'' werd gepubliceerd, werd het derde domein [[Archaea]] door de wetenschappelijke wereld geaccepteerd. ''Methanococcus jannaschii'' is een levensvorm die leeft nabij het bijna kokende water van [[black smoker|vulkanische schoorstenen]] op de oceaanbodem op duizenden meters diepte, zonder licht, in een omgeving die vooral [[zwavel]] bevat. |
|||
Een andere hypothese van Carl Woese is een wereld waarin organismen vrijelijk genen uitwisselden, op dat moment was er nog geen sprake van soorten. Soorten ontstonden pas nadat organismen ophielden met het vrij uitwisselen van genetisch materiaal. |
Een andere hypothese van Carl Woese is een wereld waarin organismen vrijelijk genen uitwisselden, op dat moment was er nog geen sprake van soorten. Soorten ontstonden pas nadat organismen ophielden met het vrij uitwisselen van genetisch materiaal. |
||
==Onderscheidingen== |
|||
Carl Woese ontving in |
*Carl Woese ontving in 1992 de [[Leeuwenhoekmedaille]] van de [[Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen]].<ref> [https://www.knaw.nl/nl/prijzen/laureaten/leeuwenhoekmedaille Laureaten Leeuwenhoekmedaille]</ref> |
||
*[[Crafoordprijs]] in 2003 |
|||
==Externe |
==Externe link== |
||
* [http://www.life.uiuc.edu/micro/faculty/faculty_woese.htm Homepage van Carl Woese op de |
* [https://web.archive.org/web/20050405203236/http://www.life.uiuc.edu/micro/faculty/faculty_woese.htm Homepage van Carl Woese op de Universiteit van Illinois] |
||
{{Appendix}} |
|||
[[categorie:Amerikaans bioloog|Woese, Carl]] |
|||
{{Bibliografische informatie}} |
|||
{{DEFAULTSORT:Woese, Carl}} |
|||
[[de:Carl Woese]] |
|||
[[Categorie:Amerikaans microbioloog]] |
|||
[[en:Carl Woese]] |
|||
[[eo:Carl Woese]] |
|||
[[es:Carl Woese]] |
|||
[[fr:Carl Woese]] |
|||
[[ja:カール・ウーズ]] |
|||
[[nn:Carl Woese]] |
|||
[[no:Carl Woese]] |
|||
[[pl:Carl Woese]] |
|||
[[pt:Carl Woese]] |
|||
[[ru:Вёзе, Карл]] |
|||
[[sv:Carl Woese]] |
|||
[[uk:Карл Воуз]] |
|||
Huidige versie van 22 okt 2023 om 14:44
Carl Richard Woese (Syracuse (New York), 15 juli 1928 – Urbana (Illinois), 30 december 2012[1]) was een Amerikaanse microbioloog en biofysicus die bekend is vanwege het definiëren van de Archaea als domein van organismen in 1977. Hij was daarnaast de grondlegger van de hypothese van een RNA-wereld,[2] een term die voor het eerst in 1986 door Nobelprijswinnaar Walter Gilbert gebruikt werd.[3]
Het definiëren van de Archaea deed Carl Woese op basis van onderzoek aan het 16S ribosomaal RNA. Hij stelde dat Archaea voldoende verschillen van bacteriën om ze in een apart rijk (domein) te plaatsen. Dit voorstel werd zeer vijandig ontvangen door de wetenschappelijke wereld (microbiologen en evolutiebiologen) onder andere omdat het in strijd was met de algemeen geaccepteerde Prokaryoten-Eukaryoten tweedeling. Bekende biologen als Ernst Mayr (1904-2005) waren tegenstanders van dit voorstel. Nobelprijswinnaar Salvador Luria (1912-1991) werkte hem zelfs actief tegen.[4] Woese werd gezien als buitenstaander (hij was fysicus) en zonderling (hij gebruikte een toen onbekende techniek die alleen hij beheerste). De weerstand was aanvankelijk meer op vooroordeel gebaseerd dan op het onpartijdig onderzoeken van de gegevens. Pas in 1996 toen het volledig genoom van Methanococcus jannaschii werd gepubliceerd, werd het derde domein Archaea door de wetenschappelijke wereld geaccepteerd. Methanococcus jannaschii is een levensvorm die leeft nabij het bijna kokende water van vulkanische schoorstenen op de oceaanbodem op duizenden meters diepte, zonder licht, in een omgeving die vooral zwavel bevat.
Een andere hypothese van Carl Woese is een wereld waarin organismen vrijelijk genen uitwisselden, op dat moment was er nog geen sprake van soorten. Soorten ontstonden pas nadat organismen ophielden met het vrij uitwisselen van genetisch materiaal.
Onderscheidingen
[bewerken | brontekst bewerken]- Carl Woese ontving in 1992 de Leeuwenhoekmedaille van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.[5]
- Crafoordprijs in 2003
Externe link
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ (en) Visionary UI biologist Carl Woese, 84, dies The News-Gazette
- ↑ (en) Woese, C.R. (1967) The genetic code: The molecular basis for genetic expression, p. 186. Harper & Row: 1967.
- ↑ (en) The RNA World, Nature 319, 20 februari 1986. DOI:10.1038/319618a0
- ↑ (en) Tim Friend (2007) The Third Domain. The untold story of Archaea and the future of biotechnology.
- ↑ Laureaten Leeuwenhoekmedaille