Naar inhoud springen

Bodestelsel: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerking
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix met AWB
Enterman78 (overleg | bijdragen)
149 bewerkingen
verste object met blote oog
 
(42 tussenliggende versies door 27 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox DeepSpaceObject
{{Infobox DeepSpaceObject
| naam=Bodestelsel
| naam = Bodestelsel
| afbeelding = Messier81 highres.jpg
| afbeelding = Messier81 highres.jpg
| onderschrift = Messier 81 waargenomen door de [[Spitzer Space Telescope]] in het [[infraroodastronomie|infrarood]]. Blauw: stellaire emissie bij 3.6 [[Micrometer (eenheid)|μm]], groen: 8 μm emissie, vooral van [[polycyclische aromatische koolwaterstoffen]] in het [[interstellair medium]], rood: 24 μm emissie afkomstig van warm [[kosmisch stof|stof]] in het interstellaire medium.
| sterrenbeeld=[[Grote Beer]] (Ursa Major)
| sterrenbeeld=[[Grote Beer]] (Ursa Major)
| type=[[Sterrenstelsel|Melkwegstelsel]] ('''Sb''')
| type=[[Spiraalvormig sterrenstelsel]] ('''SAab''')
| messiernaam=M81
| messiernaam=M81
| ngcnaam=NGC 3031
| ngcnaam=NGC 3031
Regel 11: Regel 12:
| afstand=12 miljoen
| afstand=12 miljoen
| afmeting=21 X 10 [[boogminuut|boogminuten]]
| afmeting=21 X 10 [[boogminuut|boogminuten]]
| diameter=90 000 [[lichtjaar]]
| roodverschuiving = -0,000140
| radiëlesnelheid = -42
}}
}}
Het '''Bodestelsel''' ofwel ''M81'' (Messier 81 / NGC 3031) is een [[spiraalvormig sterrenstelsel]] in het [[sterrenbeeld]] [[Grote Beer]] (''Ursa Major'') en is het helderste lid van de M81-groep. M81 heeft een [[absolute magnitude]] van -20,8 en bevindt zich op een afstand van 12 miljoen lichtjaar. Met het nabije stelsel [[sigaarstelsel|M82]] kan het met kleine [[Telescoop (optica)|telescopen]] waargenomen worden. Onder ideale omstandigheden (met zeer goede ogen, een goede seeing, een stuk boven zeeniveau, geen [[lichtvervuiling]], een maanloze nacht) is het zelfs net mogelijk om het sterrenstelsel M81 met het blote oog al op te sporen<ref>{{Citeer web |url=https://www.spacepage.be/artikelen/waarnemen/deepsky/catalogen/messier-objecten/messier-81 |titel=Messier 81 (Bodestelsel) |achternaam=Sander |voornaam=Vancanneyt |bezochtdatum=2024-03-30 |werk=Spacepage |taal=nl}}</ref>, waarmee het (afgezien van tijdelijke verschijnselen zoals [[Supernova|supernova's]]) het verst verwijderde object is dat zonder hulpmiddelen kan worden waargenomen.<ref>{{Citeer web |url=http://www.uitti.net/stephen/astro/essays/farthest_naked_eye_object.shtml |titel=Farthest Naked Eye Object |bezochtdatum=2024-03-30 |werk=www.uitti.net}}</ref>

Het '''Bodestelsel''' ofwel ''M81'' (Messier 81 / NGC 3031) is een spiraalvormig [[sterrenstelsel]] in het [[sterrenbeeld]] [[Grote Beer]] (''Ursa Major'') en is het helderste lid van de M81-groep. M81 heeft een [[absolute magnitude]] van -20,8 en bevindt zich op een afstand van 12 miljoen lichtjaar. Met het nabije stelsel [[sigaarstelsel|M82]] vormt het een makkelijke prooi voor kleine [[Telescoop (optica)|telescopen]].


M81 werd in [[1774]] ontdekt door [[Johann Elert Bode]] die het beschreef als een "nevelachtige vlek". In [[1993]] werd in M81 een [[supernova]] waargenomen die een maximale helderheid van [[magnitude]] 10,5 bereikte.
M81 werd in [[1774]] ontdekt door [[Johann Elert Bode]] die het beschreef als een "nevelachtige vlek". In [[1993]] werd in M81 een [[supernova]] waargenomen die een maximale helderheid van [[magnitude]] 10,5 bereikte.


In 2007 werd een zogenaamde ''[[Fast Radio Burst|fast radio burst]]'' (FRB's) waargenomen. Deze FRB kreeg de naam FRB 20200120E. Wetenschappers kunnen dit fenomeen in deze omgeving niet verklaren, omdat FRB's doorgaans waargenomen worden bij jonge kosmische objecten, terwijl deze FRB's waargenomen worden bij oudere objecten.<ref>{{Citeer web |taal=en |url=https://www.nationalgeographic.com/science/article/mysterious-radio-burst-from-space-is-unusually-close-and-especially-baffling |titel=Mysterious radio burst from space is unusually close—and especially baffling |auteur=Nadia Drake |uitgever=National Geographic Society|datum=27 mei 2021 |bezochtdatum=3 juni 2021|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210613182904/https://www.nationalgeographic.com/science/article/mysterious-radio-burst-from-space-is-unusually-close-and-especially-baffling|archiefdatum=2021-06-13}}</ref> Door middel van de [[Canada Hydrogen Intensity Mapping Experiment]]-telescoop kon ook de locatie redelijk bepaald worden.
⚫
== Zie ook ==

⚫
==Zie ook==
* [[Lijst van Messierobjecten]]
* [[Lijst van Messierobjecten]]


== Externe link ==
==Externe links==
* [http://www.seds.org/messier/m/m081.html M81 (Engelstalig])
* {{en}} [http://www.messier.seds.org/m/m081.html M81]
* [http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap060415.html M82 met M81] (Astronomy Picture of the Day)
* {{en}} [https://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap060415.html M82 met M81] (Astronomy Picture of the Day)
* {{Link SIMBAD|id=Messier+81}}
[[Bestand:JanOort.jpg|thumb|left|De Nederlandse astronoom [[Jan Hendrik Oort]] voor een affiche van M81, 1961]]


{{Commonscatklein|Messier 81|align=left}}
{{Navigatie Messierobjecten}}
{{Navigatie Messierobjecten}}
{{Navigatie NGC-objecten 3001-3200}}
{{Appendix}}


[[Categorie:Messierobjecten]]
[[Categorie:Messierobject|Messier 081]]
[[Categorie:NGC-objecten]]
[[Categorie:NGC-object in Grote Beer|NGC 3031]]
[[Categorie:Sterrenstelsel]]
[[Categorie:Sterrenstelsel in Grote Beer|NGC 3031]]
[[Categorie:Grote Beer]]

[[ar:مسييه 81]]
[[be:Аб'ект Месье M81]]
[[bg:M81]]
[[ca:Galàxia de Bode]]
[[co:M81]]
[[cs:Messier 81]]
[[de:Messier 81]]
[[el:Μεσιέ 81]]
[[en:Messier 81]]
[[eo:M81]]
[[es:Galaxia de Bode]]
[[fa:مسیه ۸۱]]
[[fi:Messier 81]]
[[fr:M81 (galaxie)]]
[[he:M81]]
[[hr:Messier 81]]
[[hu:Messier 81]]
[[is:Messier 81]]
[[it:Galassia di Bode]]
[[ja:M81]]
[[ko:보데 은하]]
[[lb:Messier 81]]
[[lt:Mesjė 81]]
[[nn:Messier 81]]
[[pl:Galaktyka Bodego]]
[[pt:Galáxia de Bode]]
[[ro:Messier 81]]
[[ru:Галактика M81]]
[[sh:Messier 81]]
[[sk:Bodeho galaxia]]
[[sr:Месије 81]]
[[sv:Bodes galax]]
[[tr:NGC 3031]]
[[uk:NGC 3031]]
[[zh:波德星系]]
[[zh-min-nan:Messier 81]]

Huidige versie van 30 mrt 2024 om 15:36

Bodestelsel
Messier 81 waargenomen door de Spitzer Space Telescope in het infrarood. Blauw: stellaire emissie bij 3.6 μm, groen: 8 μm emissie, vooral van polycyclische aromatische koolwaterstoffen in het interstellair medium, rood: 24 μm emissie afkomstig van warm stof in het interstellaire medium.
Sterrenbeeld Grote Beer (Ursa Major)
Type Spiraalvormig sterrenstelsel (SAab)
Messieraanduiding M81
NGC NGC 3031
Rechte klimming 09u55,6m
Declinatie
(Epoche 2000) 		+69° 04'
Magnitude 6,9
Afstand 12 miljoen lichtjaar
Schijnbare afmeting 21 X 10 boogminuten
Diameter 90 000 lichtjaar
Roodverschuiving -0,000140
Radiële snelheid -42 km/s
Portaal  Portaalicoon   Astronomie

Het Bodestelsel ofwel M81 (Messier 81 / NGC 3031) is een spiraalvormig sterrenstelsel in het sterrenbeeld Grote Beer (Ursa Major) en is het helderste lid van de M81-groep. M81 heeft een absolute magnitude van -20,8 en bevindt zich op een afstand van 12 miljoen lichtjaar. Met het nabije stelsel M82 kan het met kleine telescopen waargenomen worden. Onder ideale omstandigheden (met zeer goede ogen, een goede seeing, een stuk boven zeeniveau, geen lichtvervuiling, een maanloze nacht) is het zelfs net mogelijk om het sterrenstelsel M81 met het blote oog al op te sporen[1], waarmee het (afgezien van tijdelijke verschijnselen zoals supernova's) het verst verwijderde object is dat zonder hulpmiddelen kan worden waargenomen.[2]

M81 werd in 1774 ontdekt door Johann Elert Bode die het beschreef als een "nevelachtige vlek". In 1993 werd in M81 een supernova waargenomen die een maximale helderheid van magnitude 10,5 bereikte.

In 2007 werd een zogenaamde fast radio burst (FRB's) waargenomen. Deze FRB kreeg de naam FRB 20200120E. Wetenschappers kunnen dit fenomeen in deze omgeving niet verklaren, omdat FRB's doorgaans waargenomen worden bij jonge kosmische objecten, terwijl deze FRB's waargenomen worden bij oudere objecten.[3] Door middel van de Canada Hydrogen Intensity Mapping Experiment-telescoop kon ook de locatie redelijk bepaald worden.

Zie ook

[bewerken | brontekst bewerken]
[bewerken | brontekst bewerken]
  • (en) M81
  • (en) M82 met M81 (Astronomy Picture of the Day)
  • (en) Bodestelsel in SIMBAD
De Nederlandse astronoom Jan Hendrik Oort voor een affiche van M81, 1961
Commons heeft media­bestanden in de categorie Messier 81.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bodestelsel&oldid=67291026"