Naar inhoud springen

Stepanakert: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerking
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
De enige Azerbeidzjaanse versie is in het Latijn. Er bestaat geen Cyrillische versie meer in het Azerbeidzjaans. Derhalve irrelevant.
 
(18 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox plaats in Nagorno-Karabach
{{Infobox plaats in land
⚫
| altnaam = Chankendi<br />Xankəndi
| naam = Stepanakert
| land = Azerbeidzjan
⚫
| altnaam = <br />Xankəndi
| provincie = Economische Regio Karabach
| armeensenaam = Ստեփանակերտ
⚫
| oppervlak = 29,12
| kaart =
⚫
| hoogte = 800-900
| vlag =
| wapen = [[Bestand:Coat of Arms of Stepanakert.gif]]
⚫
| oppervlak = 29,12
| inwoners = 53.400<ref>[http://stat-nkr.am/index.php?lang=en {{en}} STAT-NKR, de Nationale Statistische Dienst van de Republiek Artsach (Zie ''NKR IN FIGURES'')]</ref>
| jaar = 01-01-2012
| dichtheid = 1834
⚫
| hoogte = 800-900
| postcode =
| netnummer = (+374) 471
| lat_deg = 39
| lat_min = 48
| lat_sec = 55
| lon_deg = 46
| lon_min = 45
| lon_sec = 7
| gewest =
| rayon =
| burgemeester = [[Suren Grigoryan]]
| gesticht =
| website = http://www.stepanakert.am/
| image = Stepanakert collection.jpg
| caption = Stepanakert collage
}}
}}

'''Stepanakert''' ([[Armeens]]: Ստեփանակերտ; ''Stepanak<u>e</u>rt'') of '''Chankendi''' ([[Azerbeidzjaans]]: Xankəndi) is de [[hoofdstad]] van de regio [[Nagorno-Karabach]], die [[de jure]] als deel van [[Azerbeidzjan]] wordt gezien, maar [[de facto]] onafhankelijk is als de [[Republiek Artsach]]. De bevolking bestaat uit ongeveer 50.000 mensen. Bij de laatste [[Sovjet-Unie|Sovjet]][[volkstelling]] uit 1989 werd een bevolkingsaantal van 56.700 geregistreerd. Tijdens de [[Oorlog in Nagorno-Karabach (1988-1994)|Oorlog in Nagorno-Karabach]] is de stad zwaar beschadigd door intensieve bombardementen en veel mensen zijn de stad ontvlucht. Voor hen in de plaats kwamen vluchtelingen uit Azerbeidzjan. De stad is grotendeels gereconstrueerd. Stepanakert is het belangrijkste culturele en industriële centrum in Nagorno-Karabach.
'''Xankəndi''', ook geschreven als '''Chankendi''' of Armeens '''Stepanakert''' ([[Armeens]]: Ստեփանակերտ; ''Stepanak<u>e</u>rt'') is een stad in [[Azerbeidzjan]]. Tot 2023 was het de hoofdstad van [[Nagorno-Karabach]]. Tijdens de [[Oorlog in Nagorno-Karabach (1988-1994)|Oorlog in Nagorno-Karabach]] werd de stad zwaar beschadigd door bombardementen. De stad werd daarna grotendeels gereconstrueerd. In 2012 had Stepanakert ruim 53.000 inwoners.<ref name="nkstat">[http://stat-nkr.am/index.php?lang=en {{en}} STAT-NKR, de Nationale Statistische Dienst van de Republiek Artsach (Zie ''NKR IN FIGURES'')]</ref> Als gevolg van de [[aanval op Nagorno-Karabach in 2023]] ontvluchtten vrijwel alle inwoners de stad.<ref name="france24">{{Citeer web |url=https://www.france24.com/en/live-news/20231002-ghostly-capital-of-karabakh-lies-abandoned |titel=Ghostly capital of Karabakh lies abandoned |werk=France24 |datum=2023-10-03 |bezochtdatum=2024-01-02 |taal=en}}</ref>


== Geschiedenis ==
== Geschiedenis ==
Op de plaats van de huidige stad lag vanaf de [[4e eeuw]] de Armeense woonplaats ''Vararagn''. Aan het eind van de 18e eeuw werd Vararagn de winterwoning van de [[kan (titel)|khan]] van [[Sjoesja]] en het kreeg de naam ''Khankendi'' (Xankəndi; "plaats van de khan").<ref name="ontstaan-xankendi">ArmenianHistory.info [https://web.archive.org/web/20060529231134/http://www.armenianhistory.info/stepanakert.htm ''Stepanakert''] (gearchiveerd)</ref> Tijdens de Russische overheersing van de Zuidelijke Kaukasus werd er bij Vararagn in 1847 een Russische legerbasis opgericht.<ref>{{hy}}Shahen Mkrtchian, ''Historische monumenten van Nagorno-Karabach'', Jerevan 1985, p. 189. (Շահեն Մկրտչյան, «Լեռնային Ղարաբաղի պատմաճարտարապետական հուշարձանները»)</ref>
Nabij de plaats van de huidige stad lag vanaf de 4e eeuw de [[Armeniërs|Armeense]] woonplaats ''Vararagn''. Aan het eind van de 18e eeuw werd Vararagn de winterwoning van de [[kan (titel)|kan]] van [[Şuşa (stad)|Şuşa]] en kreeg de naam ''Chankendi'' (Xankəndi; "plaats van de kan").<ref name="ontstaan-xankendi">ArmenianHistory.info [https://web.archive.org/web/20060529231134/http://www.armenianhistory.info/stepanakert.htm ''Stepanakert''] (gearchiveerd)</ref> Na de [[Kaukasusoorlog]] werd in 1847 bij Vararagn een Russische legerbasis opgericht.<ref>{{hy}}Shahen Mkrtchian, ''Historische monumenten van Nagorno-Karabach'', Jerevan 1985, p. 189. (Շահեն Մկրտչյան, «Լեռնային Ղարաբաղի պատմաճարտարապետական հուշարձանները»)</ref>


De huidige stad werd gesticht na de [[Oktoberrevolutie]], toen in 1921 Varargn-Kankendi, samen met Nagorno-Karabach, door [[Jozef Stalin]] aan de [[Azerbeidzjaanse SSR]] toegewezen werd. Eerst werd bekendgemaakt dat het grotendeels verwoeste [[Sjoesja]] weer hersteld zou worden als hoofdstad van Nagorno-Karabach. Het decreet in 1923 van de Azerbeidzjaanse [[Sovjet]]overheid, waarbij Nagorno-Karabach tot een [[Autonomie|autonome]] [[oblast]] ([[Nagorno-Karabachse Autonome Oblast|NKAO]]) werd uitgeroepen, wees echter Kankendi aan als de nieuwe hoofdstad. Op 6 oktober van hetzelfde jaar hernoemde de regering van de NKAO Kankendi tot ''Stepanakert''; ter ere van de Armeense revolutionair [[Stepan Sjahoemjan]], die door de Engelsen tijdens de [[Russische Burgeroorlog]] in 1918 doodgeschoten werd in [[Bakoe]]. Tevens kreeg Stepanakert toen de status van stad.
De huidige stad werd gesticht na de [[Oktoberrevolutie]], toen in 1921 Varargn-Chankendi, samen met Nagorno-Karabach, door [[Jozef Stalin]] aan de [[Azerbeidzjaanse Socialistische Sovjetrepubliek|Azerbeidzjaanse sovjetrepubliek]] toegewezen werd. Eerst werd bekendgemaakt dat het grotendeels verwoeste Şuşa weer hersteld zou worden als hoofdstad van Nagorno-Karabach. Het decreet in 1923 van de Azerbeidzjaanse [[Sovjet]]overheid, waarbij Nagorno-Karabach tot de [[Nagorno-Karabachse Autonome Oblast]] (NKAO) werd uitgeroepen, wees Chankendi aan als de nieuwe hoofdstad. Op 6 oktober van hetzelfde jaar hernoemde de regering van de NKAO Chankendi tot ''Stepanakert''; ter ere van de Armeense revolutionair [[Stepan Sjahoemjan]], die in 1918 tijdens de [[Russische Burgeroorlog]] door de Engelsen in [[Bakoe]] doodgeschoten werd. Tevens kreeg Stepanakert toen de status van stad.


In 1988 sprak de regering van het autonome gebied zich uit voor aansluiting bij Armenië, waarop Azerbeidzjaanse milities gesteund door Sovjettroepen met geweld maar vergeefs het gezag probeerden te herstellen, en in overig Azerbeidzjan werden [[pogrom]]s georganiseerd tegen etnische Armenen. Daarop brak een grootschalig conflict uit in de hele regio. Tot het jaar 1993 werd Stepanakert samen met andere Karabachse woonplaatsen, onder meer vanuit Sjoesja, Kodjali en Aghdam, aangevallen met [[9K51-Grad|Grad]] raketten, waardoor de hoofdstad zwaar beschadigd raakte en duizend en mensen omkwamen.<ref>[https://setasarmenian.blogspot.com/2007/07/jerusalem-of-karabakh-at-heart-of.html Michael Mainville, 'Jerusalem of Karabakh' at the heart of Armenia-Azerbaijan conflict], [[Agence France-Presse|AFP]], 25 juli 2007</ref> Volgens ''[[Time Magazine]]'' was er in Stepanakert nauwelijks een gebouw te zien dat niet beschadigd was.<ref>[http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,975278,00.html James Carney, Former Soviet Union: Carnage in Karabakh, ''Time Magazine'', maandag 13 april 1992]</ref>
Na het [[uiteenvallen van de Sovjet-Unie]] sprak de regering van het autonome gebied zich in 1988 uit voor aansluiting bij Armenië, waarop Azerbeidzjaanse milities gesteund door Sovjettroepen vergeefs het gezag probeerden te herstellen. In andere delen van Azerbeidzjan vonden [[pogrom]]s plaats tegen etnische Armenen. Daarop brak een grootschalig etnisch conflict uit in de hele regio. Tot het jaar 1993 werd Stepanakert samen met andere Karabachse woonplaatsen, onder meer vanuit Şuşa, [[Xocalı (stad)|Xocalı]] en [[Ağdam (stad)|Ağdam]], aangevallen met [[9K51-Grad|Grad]] raketten, waardoor de hoofdstad zwaar beschadigd raakte en duizenden mensen omkwamen.<ref>[https://setasarmenian.blogspot.com/2007/07/jerusalem-of-karabakh-at-heart-of.html Michael Mainville, 'Jerusalem of Karabakh' at the heart of Armenia-Azerbaijan conflict], [[Agence France-Presse|AFP]], 25 juli 2007</ref> Volgens ''[[Time (tijdschrift)|Time Magazine]]'' was er in Stepanakert nauwelijks een gebouw te zien dat niet beschadigd was.<ref>[http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,975278,00.html James Carney, Former Soviet Union: Carnage in Karabakh, ''Time Magazine'', maandag 13 april 1992]</ref>


Bovendien leed de stad aan hongersnood, daar het hele gebied afgesloten werd door Azerbeidzjan. Armeense milities en het [[Verdedigingsleger van Nagorno-Karabach]] veroverden na de inname van Sjoesja het gehele gebied tussen Nagorno-Karabagh en Armenië, waarmee een geografische eenheid was geschapen. In dit tussenliggende gebied van de districten Kelbajar, Lachin en Qubadli ([[Lachin-corridor]]) werd de in meerderheid Azerbeidzjaanse en Koerdische bevolking verdreven. Het is nog steeds grotendeels onbewoond hoewel zich er Armeense vluchtelingen hebben gevestigd. Sinds 1994 is er officieel een [[wapenstilstand]] in het gebied, maar er hebben sindsdien veel beschietingen plaatsgevonden op de grenslijn.
Bovendien leed de stad aan hongersnood, daar het hele gebied afgesloten werd door Azerbeidzjan. Armeense milities en het [[Verdedigingsleger van Nagorno-Karabach]] veroverden na de inname van Şuşa het gehele gebied tussen Nagorno-Karabagh en Armenië, waarmee een geografische eenheid was geschapen.


In 2020 laaide het conflict in Nagorno-Karabach weer ernstig op. De stad werd hierdoor zwaar getroffen. Zo'n 90.000 mensen hebben het land ontvlucht<ref>{{Citeer web|url=https://ria.ru/20201024/karabakh-1581290908.html|titel=Half of Nagorno-Karabakh's population displaced by fighting {{!}} DW {{!}} 07.10.2020|bezochtdatum=2020-10-22|auteur=Deutsche Welle (www.dw.com)|achternaam=|voornaam=|datum=|werk=DW.COM|uitgever=|taal=en}}</ref> waardoor Stepanakert veranderd is in een spookstad.{{Bron?||2020|10|23}} Hoeveel mensen nog over zijn in de stad is onbekend.
In 2020 laaide het conflict in Nagorno-Karabach weer ernstig op. De stad werd hierdoor zwaar getroffen en ongeveer 40% van de inwoners ontvluchtte de stad.<ref>{{Citeer web |url=https://armenpress.am/eng/news/1030729|titel=Dozens of residential buildings, homes and other civil infrastructure damaged in Stepanakert City |werk=Armenpress |datum=2020-10-07 |bezochtdatum=2024-01-02 |taal=en}}</ref> Er raakten totaal ruim 4200 gebouwen beschadigd.<ref>{{Citeer web |url=https://www.panorama.am/en/news/2021/08/20/reconstruction-Artsakh/2552158|titel=1,350 buildings damaged in the 2020 war rebuilt in Artsakh |werk=Panorama AM |datum=2021-08-20 |bezochtdatum=2024-01-02 |taal=en}}</ref> Als gevolg van de [[aanval op Nagorno-Karabach in 2023]] raakte de stad ontvolkt.<ref name="france24" />


== Economie ==
== Economie ==
Voor de oorlog richtte de economie van Stepanakert zich vooral op voedselverwerking, [[zijde (textiel)|zijdeweven]] en het maken van [[wijn]]. Door de oorlog raakte de economie van de stad zwaar beschadigd, maar deze herstelde zich recentelijk, vooral door investeringen van de [[Armeense diaspora]].
Voor de oorlog richtte de economie van Stepanakert zich vooral op voedselverwerking, [[zijde (textiel)|zijdeweven]] en het maken van [[wijn]]. Door de oorlog raakte de economie van de stad zwaar beschadigd, maar deze herstelde zich recentelijk, vooral door investeringen van de [[Armeense diaspora]].


== Geboren in Stepanakert ==
== Geboren in Xankəndi ==
* [[Serzj Sarkisian]] (1954), president van Armenië (2008-2018)
* [[Serzj Sarkisjan]] (1954), president van Armenië (2008-2018)
* [[Robert Kotsjarjan]] (1954), president van de republiek Nagorno-Karabach en president van Armenië (1998-2008)
* [[Robert Kotsjarian]] (1954), president van de republiek Nagorno-Karabach en president van Armenië (1998-2008)
* [[Fakhraddin Manafov]] (1955), acteur en schrijver
* [[Fakhraddin Manafov]] (1955), Azerbeidzjaans acteur en schrijver
* [[Bako Sahakian]] (1960), president van Armenië (2018-)
* [[Bako Sahakjan]] (1960), president van Armenië (2018-)
* [[Arajik Haroetjoenian]] (1973), politicus
* [[Arajik Haroetjoenian]] (1973), politicus
* [[André (zanger)|André]] (1979), zanger
* [[André (zanger)|André]] (1979), zanger
Regel 54: Regel 34:
== Zustersteden ==
== Zustersteden ==
* [[Montebello (Californië)|Montebello]] ([[Californië]], [[Verenigde Staten]])
* [[Montebello (Californië)|Montebello]] ([[Californië]], [[Verenigde Staten]])

== Externe link ==
* {{en}}[[Armeniapedia]] [http://www.armeniapedia.org/index.php?title=Stepanakert ''Stepanakert'']


<gallery>
<gallery>
Regel 64: Regel 41:


{{Appendix}}
{{Appendix}}
{{Commonscat|Stepanakert}}
{{Navigatie steden Nagorno-Karabach}}
{{Navigatie gewesten Nagorno-Karabach}}
{{Navigatie bestuurlijke indeling Azerbeidzjan}}
{{Navigatie bestuurlijke indeling Azerbeidzjan}}
{{Coor title dms|39|49|0|N|46|45|0|E|type:city(53600)_region:AZ}}
{{Coor title dms|39|49|0|N|46|45|0|E|type:city(53600)_region:AZ}}


[[Categorie:Stad in Nagorno-Karabach]]
[[Categorie:Stad in Azerbeidzjan]]
[[Categorie:Gewest van Nagorno-Karabach]]
[[Categorie:Geschiedenis van Nagorno-Karabach]]

Huidige versie van 12 jun 2024 om 22:36

Stepanakert
Chankendi
Xankəndi
Plaats in Azerbeidzjan Vlag van Azerbeidzjan
Stepanakert (Azerbeidzjan)
Stepanakert
Situering
Provincie Economische Regio Karabach
Coördinaten 39° 49' NB, 46° 45' OL
Algemeen
Oppervlakte 29,12 km²
Hoogte 800-900 m
Portaal  Portaalicoon   Azerbeidzjan

Xankəndi, ook geschreven als Chankendi of Armeens Stepanakert (Armeens: Ստեփանակերտ; Stepanakert) is een stad in Azerbeidzjan. Tot 2023 was het de hoofdstad van Nagorno-Karabach. Tijdens de Oorlog in Nagorno-Karabach werd de stad zwaar beschadigd door bombardementen. De stad werd daarna grotendeels gereconstrueerd. In 2012 had Stepanakert ruim 53.000 inwoners.[1] Als gevolg van de aanval op Nagorno-Karabach in 2023 ontvluchtten vrijwel alle inwoners de stad.[2]

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Nabij de plaats van de huidige stad lag vanaf de 4e eeuw de Armeense woonplaats Vararagn. Aan het eind van de 18e eeuw werd Vararagn de winterwoning van de kan van Şuşa en kreeg de naam Chankendi (Xankəndi; "plaats van de kan").[3] Na de Kaukasusoorlog werd in 1847 bij Vararagn een Russische legerbasis opgericht.[4]

De huidige stad werd gesticht na de Oktoberrevolutie, toen in 1921 Varargn-Chankendi, samen met Nagorno-Karabach, door Jozef Stalin aan de Azerbeidzjaanse sovjetrepubliek toegewezen werd. Eerst werd bekendgemaakt dat het grotendeels verwoeste Şuşa weer hersteld zou worden als hoofdstad van Nagorno-Karabach. Het decreet in 1923 van de Azerbeidzjaanse Sovjetoverheid, waarbij Nagorno-Karabach tot de Nagorno-Karabachse Autonome Oblast (NKAO) werd uitgeroepen, wees Chankendi aan als de nieuwe hoofdstad. Op 6 oktober van hetzelfde jaar hernoemde de regering van de NKAO Chankendi tot Stepanakert; ter ere van de Armeense revolutionair Stepan Sjahoemjan, die in 1918 tijdens de Russische Burgeroorlog door de Engelsen in Bakoe doodgeschoten werd. Tevens kreeg Stepanakert toen de status van stad.

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie sprak de regering van het autonome gebied zich in 1988 uit voor aansluiting bij Armenië, waarop Azerbeidzjaanse milities gesteund door Sovjettroepen vergeefs het gezag probeerden te herstellen. In andere delen van Azerbeidzjan vonden pogroms plaats tegen etnische Armenen. Daarop brak een grootschalig etnisch conflict uit in de hele regio. Tot het jaar 1993 werd Stepanakert samen met andere Karabachse woonplaatsen, onder meer vanuit Şuşa, Xocalı en Ağdam, aangevallen met Grad raketten, waardoor de hoofdstad zwaar beschadigd raakte en duizenden mensen omkwamen.[5] Volgens Time Magazine was er in Stepanakert nauwelijks een gebouw te zien dat niet beschadigd was.[6]

Bovendien leed de stad aan hongersnood, daar het hele gebied afgesloten werd door Azerbeidzjan. Armeense milities en het Verdedigingsleger van Nagorno-Karabach veroverden na de inname van Şuşa het gehele gebied tussen Nagorno-Karabagh en Armenië, waarmee een geografische eenheid was geschapen.

In 2020 laaide het conflict in Nagorno-Karabach weer ernstig op. De stad werd hierdoor zwaar getroffen en ongeveer 40% van de inwoners ontvluchtte de stad.[7] Er raakten totaal ruim 4200 gebouwen beschadigd.[8] Als gevolg van de aanval op Nagorno-Karabach in 2023 raakte de stad ontvolkt.[2]

Economie[bewerken | brontekst bewerken]

Voor de oorlog richtte de economie van Stepanakert zich vooral op voedselverwerking, zijdeweven en het maken van wijn. Door de oorlog raakte de economie van de stad zwaar beschadigd, maar deze herstelde zich recentelijk, vooral door investeringen van de Armeense diaspora.

Geboren in Xankəndi[bewerken | brontekst bewerken]

Zustersteden[bewerken | brontekst bewerken]

  • Typische Sovjetgebouwen in Stepanakert.
    Typische Sovjetgebouwen in Stepanakert.
  • Een van de hoofdwegen in de stad.
    Een van de hoofdwegen in de stad.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stepanakert&oldid=67664680"