Rodopsine: verschil tussen versies
wikify |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (47 tussenliggende versies door 32 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:Rhodopsin 3D.jpeg|250px|thumb|Rodopsine]] |
|||
Rodopsine is een rode kleurstof. De stof komt uitsluitend in de [[staafje]]s voor. Door belichting valt rodopsine uiteen in twee stoffen: retinal en opsine. Hierdoor verliest rodopsine zijn kleur en wordt het netvlies doorzichtig. |
|||
'''Rodopsine''',<ref name="Silbernagl1998">Silbernagl, S., Despopoulos A. & Steen, J.C. van der (1998). ''Sesam Atlas van de fysiologie.'' (11de druk). Baarn: Bosch & Keuning.</ref><ref name="Friedbichler2009">Friedbichler, M., Friedbichler, I. & Eerenbeemt, A.M.M. van den (2009). ''Pinkhof Medisch Engels.'' Houten: Bohn Stafleu van Loghum.</ref> '''gezichtspurper'''<ref name="Silbernagl1998"/><ref name="Friedbichler2009"/> of '''staafjesrood'''<ref name="Silbernagl1998"/> is een [[membraanreceptor]]. Het is een rode [[kleurstof]] in de [[staafje]]s, de [[lichtgevoelige cel]]len van het netvlies. Door belichting valt rodopsine uiteen in twee stoffen: [[retinal]] en [[opsine]]. Hierdoor verliest rodopsine zijn kleur en wordt het [[netvlies]] doorzichtig. |
|||
Dit rodopsine komt achter de staafjes en [[kegeltje]]s van het [[oog (anatomie)|oog]] voor. Als er licht op valt, ondergaat 11-cis-retinal een conformatieverandering naar trans-retinal. Deze verandering zorgt voor een activatie van transducine, het bijbehorende G-eiwit, door de gebonden GDP om te wisselen voor GTP. Het alfa-gedeelte van het geactiveerde transducine activeert op zijn beurt een fosfodiesterase in het membraan. Doordat dit cGMP hydrolyseert, zal de concentratie hiervan omlaag gaan tot het punt waarbij er niet meer genoeg cGMP is om de natriumkanalen open te houden. Het hierdoor veroorzaakte hyperpolariseren van de cel zorgt voor een verminderde afgifte van de [[Excitatie (neurologie, psychologie)|exciterende]] [[neurotransmitter]] glutamaat. |
|||
Dit rodopsine komt achter de staafjes en [[kegeltje]]s van het [[oog]] voor. Als er licht opvalt, valt het uiteen in retinal en opsine, zoals al eerder is gezegd. Dit opsine zorgt ervoor dat er natrium poorten opengaan, waardoor een staafje of kegeltje hyperpolariseert. Deze hyperpolarisatie zorgt ervoor dat er minder inhiberende neurotransmitter wordt afgegeven, en dus impulsen gaat verzenden naar de visuele hersenschors. |
|||
Behalve in de ogen van mens en dier is rodopsine ook aangetroffen in de pigmentzakjes van de huid van de [[Octopus (geslacht)|octopus]].<ref>"Journal of Experimental Biology", 21 mei 2015; geciteerd in NRC 21 mei 2015, blz 19 kolom 4 en 5</ref> |
|||
[[Bestand:PDB 1hzx 7TM Sketch Membrane.png|thumb|left|Rodopsine met zeven [[alfa-helix|alfa-helices]] in het hydrofobe domein]] |
|||
Genetisch onderzoek bij het [[dikkopje (vis)|dikkopje]] (''Pomatoschistus minutus'') toonde aan dat verschillende [[populatie (biologie)|populaties]] aangepast zijn aan de lokale lichtomstandigheden via genetische varianten van het rodopsinegen. Zo blijken dikkopjes goed aangepast te zijn aan de hoge troebelheid van de [[Oostzee]] en de lagunes van de [[Middellandse Zee]], en aan het meer blauwe licht in de [[Golf van Biskaje]] en langs de kusten van [[Spanje]] en [[Portugal]]. De dikkopjes van de [[Noordzee]] houden er dan weer via een combinatie van verschillende genetische varianten van het rodoposinegen een aparte strategie op na om zich aan de plaatselijke onstabiele lichtomstandigheden aan te passen.<ref>Larmuseau Maarten H.D. et al. To see in different seas: spatial variation in the rhodopsin gene of the sand goby (Pomatoschistus minutus)[http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-294X.2009.04331.x/abstract;jsessionid=6DD14F91254AB782BDE9E3C5060976E7.f01t01]</ref><ref>Larmuseau Maarten H.D. et al. Differential modes of selection on the rhodopsin gene in coastal Baltic and North Sea populations of the sand goby, Pomatoschistus minutus [http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-294X.2010.04643.x/full]</ref> |
|||
{{Appendix}} |
|||
| ⚫ | |||
{{commonscat}} |
|||
| ⚫ | |||
[[Categorie:Pigment]] |
|||
[[Categorie:Proteïne]] |
|||
Huidige versie van 7 nov 2023 om 23:37
Rodopsine,[1][2] gezichtspurper[1][2] of staafjesrood[1] is een membraanreceptor. Het is een rode kleurstof in de staafjes, de lichtgevoelige cellen van het netvlies. Door belichting valt rodopsine uiteen in twee stoffen: retinal en opsine. Hierdoor verliest rodopsine zijn kleur en wordt het netvlies doorzichtig.
Dit rodopsine komt achter de staafjes en kegeltjes van het oog voor. Als er licht op valt, ondergaat 11-cis-retinal een conformatieverandering naar trans-retinal. Deze verandering zorgt voor een activatie van transducine, het bijbehorende G-eiwit, door de gebonden GDP om te wisselen voor GTP. Het alfa-gedeelte van het geactiveerde transducine activeert op zijn beurt een fosfodiesterase in het membraan. Doordat dit cGMP hydrolyseert, zal de concentratie hiervan omlaag gaan tot het punt waarbij er niet meer genoeg cGMP is om de natriumkanalen open te houden. Het hierdoor veroorzaakte hyperpolariseren van de cel zorgt voor een verminderde afgifte van de exciterende neurotransmitter glutamaat.
Behalve in de ogen van mens en dier is rodopsine ook aangetroffen in de pigmentzakjes van de huid van de octopus.[3]
Genetisch onderzoek bij het dikkopje (Pomatoschistus minutus) toonde aan dat verschillende populaties aangepast zijn aan de lokale lichtomstandigheden via genetische varianten van het rodopsinegen. Zo blijken dikkopjes goed aangepast te zijn aan de hoge troebelheid van de Oostzee en de lagunes van de Middellandse Zee, en aan het meer blauwe licht in de Golf van Biskaje en langs de kusten van Spanje en Portugal. De dikkopjes van de Noordzee houden er dan weer via een combinatie van verschillende genetische varianten van het rodoposinegen een aparte strategie op na om zich aan de plaatselijke onstabiele lichtomstandigheden aan te passen.[4][5]
- ↑ a b c Silbernagl, S., Despopoulos A. & Steen, J.C. van der (1998). Sesam Atlas van de fysiologie. (11de druk). Baarn: Bosch & Keuning.
- ↑ a b Friedbichler, M., Friedbichler, I. & Eerenbeemt, A.M.M. van den (2009). Pinkhof Medisch Engels. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
- ↑ "Journal of Experimental Biology", 21 mei 2015; geciteerd in NRC 21 mei 2015, blz 19 kolom 4 en 5
- ↑ Larmuseau Maarten H.D. et al. To see in different seas: spatial variation in the rhodopsin gene of the sand goby (Pomatoschistus minutus)[1]
- ↑ Larmuseau Maarten H.D. et al. Differential modes of selection on the rhodopsin gene in coastal Baltic and North Sea populations of the sand goby, Pomatoschistus minutus [2]
