Zwentibold

Zie voor informatie over de verzorgingsplaats aan de A2 het lemma Verzorgingsplaats Swentibold.

Zwentibold
870 of 871 - 900
Koning van Oost-Francië
Periode	899-900
Voorganger	Arnulf I
Opvolger	Lodewijk IV
Koning van Lotharingen
Periode	895-900
Voorganger	Arnulf van Karinthië
Opvolger	Hertog Gebhard van Franconië
Vader	Arnulf van Karinthië
Moeder	Winburg
Dynastie	Karolingen

Zwentibold (870/871 – Susteren, 13 augustus 900) was van 895 tot 900 koning van Lotharingen. Hij was een onechte zoon van keizer Arnulf van Karinthië en ene Winburg. Zijn exotische naam komt van zijn peetoom vorst Svatopluk I (of Svatopolk) van Moravië, naar wie hij is vernoemd. Zwentibold is de Frankische vorm van die naam.

Biografie

Keizer Arnulf vroeg, bij gebrek aan een wettige opvolger, op de Rijksdag in Forchheim in 889 Zwentibold en diens (half)broer Ratold als wettige opvolgers in Oost-Francië te erkennen. Ondanks tegenwerking van de adel kreeg hij het voor elkaar dat het rijk na zij overlijden onder beiden zou worden verdeeld. De adel had echter wel als voorwaarde gesteld dat, als er alsnog een wettige zoon zou worden geboren, de regeling moest worden aangepast. In 893 baarde Arnulfs vrouw Oda van Hessengouw hem inderdaad een zoon: Lodewijk IV 'het Kind'.

In 895 blies Arnulf desondanks op de Rijksdag te Worms, ten behoeve van Zwentibold, het koninkrijk Lotharingen nieuw leven in. Lotharingen was het middenrijk tussen West-Francië ("Frankrijk") en Oost-Francië ("Duitsland"), vernoemd naar zijn eerste heerser Lotharius I.

Zwentibolds heerschappij werd door de Lotharingse graven voortdurend betwist. Hij zou een slecht staatsman, ongeremd en wreed zijn geweest. Lotharingen lag na invallen van de Noormannen in puin en Zwentibold probeerde het met hulp van de kerk en de plaatselijke adel weer op te bouwen, tegengewerkt door zijn tegenstanders. Hij bevorderde het christendom door de bouw van kerken en kloosters.

Zijn ondergang werd ingeluid door het confisqueren van de graafschappen van de broers Matfried IV van Metz en Gerard van de Metzgau in 896. In 898 joeg hij de machtige graaf Reinier van Henegouwen tegen zich in het harnas door hem als raadgever te ontslaan. Reinier kwam in opstand en Zwentibold zond een strafexpeditie uit, die echter op niets uitliep.

Na Arnulfs dood stond Zwentibold er alleen voor, waarna de strijd verhevigde. Ook de nieuwe keizer Lodewijk het Kind keerde zich tegen hem. De adel steunde Lodewijk het Kind, Arnulfs wettige zoon, en kroonde hem in 900 te Forchheim tot koning. De Lotharingse edelen haalden Lodewijk het land binnen en huldigden hem in in maart in Diedenhofen. Zwentibold sneuvelde in de strijd tegen Matfried en Gerhard. Hij werd begraven in de abdij van Susteren en werd door het volk al snel als heilige vereerd. Waarschijnlijk vereerden ze hem meer als symbool van de Lotharingse zelfbewustheid dan om zijn persoon.

Het belang van Koning Zwentibold mag echter niet worden onderschat. Zo is hij afgebeeld op de wereldberoemde Karelsschrijn (13e eeuw) te Aken, tussen de koningen en keizers van het Heilige Roomse Rijk (onder meer Hendrik II en Lodewijk de Vrome). De schedels van koning Zwentibold en zijn echtgenote Oda van Saksen worden bewaard in de schatkamer van de 11e-eeuwse Sint-Amelbergabasiliek te Susteren. Twee van hun dochters, Benedicta en Cecilia werden er abdis. Direct na zijn dood hertrouwde zijn weduwe Oda met één van zijn belagers, Gerard van de Metzgau.

Nalatenschap

In de streek rondom Susteren zijn diverse plaatsen en organisaties vernoemd naar deze koning, zoals de Sittardse wijk Sanderbout en de parkeerplaats Swentibold langs de A2. Het cultuur-historisch bewustzijn in deze streek komt tot uiting in het Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold. Koning Zwentibold speelt een belangrijke rol tijdens de zevenjaarlijkse Heiligdomsvaart te Susteren. In het openluchtspel Weerlicht der Eeuwen wordt zijn leven en dood weergegeven. Volgens een bekende legende zou Zwentibold het Graetbos (tegenwoordig Graetheide) aan de veertien omliggende dorpen geschonken hebben.

Het mottekasteel Stoel van Swentibold in Guttecoven zou het kasteel van Zwentibold zijn geweest.

Voorouders

Voorouders van Zwentibold
Overgrootouders	Lodewijk de Duitser (806-876) ∞ Emma (zalige) (808-876)		Ernst I van de Nordgau (800-863) ∞ Irmgard (-)		? (–) ∞ ? (-)		? (–) ∞ ? (-)
Grootouders	Karloman van Beieren (830-880) ∞ Liutwindis (830-891)				? (–) ∞ ? (-)
Ouders	Arnulf van Karinthië (845-899) ∞ Winburg (-898)
Zwentibold (845-900)

Bronnen, noten en/of referenties