ਭੰਗ ਪੌਦਾ

ਭੰਗ ਪੌਦਾ
Scientific classification
Kingdom:	ਪੌਦਾ
(unranked):	ਐਨਜੀਓਸਪਰਮ
(unranked):	ਯੂਡੀਕੋਟਸ
(unranked):	ਰੋਜਿਡਸ
Order:	ਰੋਜਾਲੇਸ
Family:	ਕੈਨਾਬਾਸ
Genus:	ਕੈਨਾਬਿਸ
Species:	ਸੀ ਸਟੀਵਾ
Binomial name
ਕੈਨਾਬਿਸ ਸਟੀਵਾ ਲਿਨਾਏਅਸ
Subspecies
ਸੀ ਸਟੀਵਾ subsp. ਸਟੀਵਾ ਸੀ ਸਟੀਵਾ subsp. ਇੰਡੀਕਾ

ਭੰਗ (ਜੈਵਿਕੀ ਨਾਮ: cannabis sativa) ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਪੌਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪੀਸ ਕੇ ਭੰਗ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਵੱਡੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਹਤ, ਹਲਕੇ ਨਸ਼ੇ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਭੰਗ ਦੀ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪਣਿ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਕੁਮਾਊਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਸਨ ਸਥਾਪਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭੰਗ ਦਾ ਪੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਾਸ਼ੀਪੁਰ ਦੇ ਨਜਦੀਕ ਡਿਪੋ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। ਦਾਨਪੁਰ, ਦਸੋਲੀ ਅਤੇ ਗੰਗੋਲੀ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਜਾਤੀਆਂ ਭੰਗ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਕੁਥਲੇ ਅਤੇ ਕੰਬਲ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਭੰਗ ਦੇ ਬੂਟੇ ਦਾ ਘਰ ਗੜ੍ਹਵਾਲ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦਪੁਰ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਬੂਟੇ ਦੀ ਛਿੱਲ ਤੋਂ ਰੱਸੇ ਰੱਸੀਆਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਡੰਠਲ ਕਿਤੇ - ਕਿਤੇ ਮਸ਼ਾਲ ਦਾ ਕੰਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭੰਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਖਾਲੀ ਪਈ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਭੰਗ ਦੇ ਬੂਟੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੇਕਿਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਖਾਣ ਦੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਟਨਕਪੁਰ, ਰਾਮਨਗਰ, ਪਿਥੌਰਾਗੜ੍ਹ, ਹਲਦਵਾਨੀ, ਨੈਨੀਤਾਲ, ਅਲਮੋੜਾ, ਰਾਨੀਖੇਤ, ਬਾਗੇਸਵਰ, ਗੰਗੋਲੀਹਾਟ ਵਿੱਚ ਵਰਖਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਭੰਗ ਦੇ ਬੂਟੇ ਸਭਨੀ ਥਾਂਈਂ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਲ੍ਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਭੰਗ ਲਈ ਬਹੁਤ ਅਨੁਕੂਲ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਹਾੜ ਦੀ ਲੋਕ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਭੰਗ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਕਲਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੁਣੇ ਗਏ ਬੋਰੇ, ਚਟਾਈਆਂ ਆਦਿ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਘਰ - ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਜਾਣ ਅਤੇ ਭੰਗ ਦੀ ਖੇਤੀ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਤੀਬੰਧ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਲੋਕ ਕਲਾ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਣ ਦਾ ਡਰ ਹੈ।

ਹੋਲੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਮਠਿਆਈ ਅਤੇ ਠੰਢਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਭੰਗ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲੋਕ ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਦਵਾਈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਰਤਾਨੀਆ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭੰਗ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਾਲ ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਲੇਕਿਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਹਤ ਦਿਖੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਖੋਜ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

 ਗੈਲਰੀ 

• 
  ਸੁੱਖੇ ਦੇ ਪੌਦੇ ਦੇ ਪੱਤੇ
• 
  ਖਾਲੀ ਥਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੁੱਖੇ ਦਾ ਪੌਦਾ