Biuro Szyfrów: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Utworzenie Biura Szyfrów: linki zewnętrzne, drobne merytoryczne |
m lit. |
||
| (Nie pokazano 38 wersji utworzonych przez 20 użytkowników) | |||
Linia 1:
[[Plik:Biuro Szyfrów.jpg|300px|thumb|Oficerowie Biura Szyfrów. Od lewej: [[Jakub Plezia]], Jerzy Suryn, [[Masataka Yamawaki|Yamawaki Masataka]], Paweł Misiurewicz, [[
| opis = Szyfrogramy Armii Czerwonej przechwycone i odczytane przez kryptologów Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w sierpniu 1920
| szerokość = 150
| grafika1 = Szyfrogram sowiecki 1920.jpg
| grafika2 = Kowalewski 1920.jpg}}
'''Biuro Szyfrów''' ('''BS''') – [[Historia Polski (1918–1939)|międzywojenna]] komórka organizacyjna [[Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego|Oddziału II]] [[Sztab Generalny Wojska Polskiego|Sztabu Generalnego Wojska Polskiego]] zajmująca się [[Kryptologia|kryptografią]] (użyciem [[szyfr]]ów i [[kod]]ów) i [[kryptologia|kryptoanalizą]] (badaniem [[szyfr]]ów i [[kod]]ów, a w szczególności na potrzeby łamania ich).
W styczniu 1919 w strukturze Oddziału VI Informacyjnego Sztabu Generalnego została utworzona sekcja spraw organizacyjnych i szyfrów, której kierownictwo powierzono kpt. [[Eugeniusz Chilarski|Eugeniuszowi Chilarskiemu]]. Z dniem 11 maja 1919 roku, w ramach reorganizacji [[Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego (1919)|Naczelnego Dowództwo Wojska Polskiego]], Oddział VI został przeformowany w Oddział II Informacyjny, w którego wewnętrznej strukturze znalazła się Sekcja Szyfrowa{{odn|Poźniakowska-Hanak|2001|s=2-3}}.
Przed utworzeniem Biura Szyfrów [[radiowywiad]]em zajmowała się agencja utworzona w maju 1919 roku, podczas [[Wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]] (1919–1921), i odegrała kluczową rolę dla Polski w wygraniu wojny. W połowie 1931 roku agencja ta łącząc się z innymi podobnymi agencjami przekształciła się w Biuro Szyfrów. W grudniu 1932 roku Biuro rozpoczęło prace nad łamaniem [[szyfr]]ów niemieckiej [[Enigma|Enigmy]]. W ciągu następnych siedmiu lat polscy kryptolodzy pokonali trudności związane z budową i działaniem wyposażonej w przełącznicę kablową Enigmy. Biuro zajmowało się również łamaniem sowieckiej kryptografii.▼
▲
Miesiąc przed wybuchem [[II wojna światowa|II wojny światowej]], 25 lipca 1939 w [[Warszawa|Warszawie]], Biuro Szyfrów na rozkaz Szefa Sztabu Głównego WP gen. [[Wacław Stachiewicz|Wacława Stachiewicza]] ujawniło techniki i sprzęt związany z rozszyfrowaniem Enigmy przedstawicielom francuskiego i brytyjskiego [[Wywiad wojskowy|wywiadu wojskowego]], który nie wykazywał do tego czasu żadnego postępu w sprawie rozszyfrowania Enigmy. Informacje uzyskane wówczas przez Brytyjczyków i Francuzów od strony polskiej w kwestii konstrukcji Enigmy i systemu dekryptażu przyniosły [[alianci (II wojna światowa)|aliantom]] podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] nieocenioną korzyść w walce z [[III Rzesza|III Rzeszą]].
== Utworzenie Biura Szyfrów ==
[[Plik:The Saxon Palace, Warsaw 1.jpg|thumb|Siedziba Biura Szyfrów znajdowała się w [[Pałac Saski w Warszawie|Pałacu Saskim]] w Warszawie (zdjęcie z 1930).]]
[[Plik:Jan Kowalewski.jpg|thumb|[[Jan Kowalewski]], który w 1919 złamał pierwsze klucze szyfrowe [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|sowietów]].]]
8 maja 1919 roku, „Sekcja Szyfrów”, czyli agencja poprzedzająca „Biuro Szyfrów”, została założona przez por. [[Józef
Podczas wojny polsko-bolszewickiej złamano około stu rosyjskich szyfrów przez grupę polskich kryptologów, wśród których znajdowali się między innymi: por. [[Jan Kowalewski]] i trzech światowej sławy profesorów matematyki związanych z [[Polska szkoła matematyczna|polską szkołą matematyczną]] – [[Stefan Mazurkiewicz]], [[Wacław Sierpiński]] i [[Stanisław Leśniewski (1886–1939)|Stanisław Leśniewski]]<ref>Grzegorz Nowik, ''Zanim złamano Enigmę: Polski radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją, 1918–1920'' (Before Enigma Was Broken: Polish Radio Intelligence during the War with Bolshevik Russia, 1918–1920), 2004, s. 25–26.</ref>.
Sztaby armii rosyjskiej ciągle używały przestarzałych i nieskutecznych metod takich, jakie [[Armia Imperium Rosyjskiego]] wykorzystywała podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]], co już wówczas przynosiło korzyści armii niemieckiej. W rezultacie, podczas wojny polsko-bolszewickiej Wojsko Polskie było regularnie informowane przez rosyjskie stacje sygnałowe o kolejnych ruchach wojsk rosyjskich, ich zamiarach i postanowieniach operacyjnych. Według płk Mieczysława Ścieżyńskiego sztaby rosyjskie „nie wahały się, co do wysyłania wszelkich informacji o charakterze operacyjnym za pomocą radiotelegrafii. W czasie wojny były okresy, kiedy do celów operacyjnych i komunikacyjnych nie używano żadnych innych środków komunikacji. Wiadomości były przesyłane albo jako zwykły tekst, albo były zaszyfrowane. Jednakże były one zaszyfrowywane w sposób na tyle nieskomplikowany, że dla naszych wytrenowanych specjalistów odczytywanie ich było dziecinnie proste.”
W lipcu 1920 roku polscy kryptolodzy odszyfrowali 410 sygnałów: od [[Michaił Tuchaczewski|Michaiła Tuchaczewskiego]], dowódcy Frontu Północnego, [[Lew Trocki|Lwa Trockiego]], sowieckiego komisarza wojny, dowódców armii np.: dowódcy IV armii, Siergiejewa, dowódcy Armii Konnej, [[Siemion Budionny|Siemiona Budionnego]], dowódcy 3 Korpusu Kawalerii, [[Gaja Gaj|Gaja]], a także od sztabów XII, XV i XVI Armii, od sztabów [[Grupa Mozyrska|Grupy Mozyrskiej]], Grupy Złoczowskiej ; Grupy Jakira ; od 2, 4, 7, 10, 11, 12, 16, 17, 18, 24, 27, 41, 44, 45, 53, 54, 58 i 60 Dywizji Piechoty, od 8 Dywizji Kawalerii itd.
Przechwytywane sygnały były z zasady odszyfrowywane jeszcze tego samego dnia, lub najpóźniej dnia następnego i natychmiastowo były wysyłane do [[Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego|II Oddziału Sztabu Generalnego]] (wywiad) i do sekcji operacyjnej. Sygnały, które miały większe znaczenie, odczytywał szef [[Sztab Generalny Wojska Polskiego|Sztabu Generalnego]], lub sam Wódz Naczelny Józef Piłsudski
Przechwytywanie i czytanie sygnałów dostarczało polskiemu wywiadowi wszystkich rozkazów operacyjnych [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]. Polacy byli w stanie śledzić poczynania [[1 Armia Konna|Armii Konnej]] [[Siemion Budionny|Budionnego]] w drugiej połowie sierpnia 1920 roku z ogromną dokładnością, poprzez monitorowanie jego radiotelegraficznej korespondencji z [[Michaił Tuchaczewski|Tuchaczewskim]], w tym słynnego, historycznego konfliktu między tymi dwoma rosyjskimi dowódcami
Przechwytywane sygnały zawierały nawet rozkazy [[Lew Trocki|Trockiego]] skierowane do rewolucyjnej rady wojny frontu zachodniego, potwierdzające rozkazy operacyjne Tuchaczewskiego
Rozkaz Tuchaczewskiego skierowany do Budionnego był w całości przechwycony 19 sierpnia i przeczytany 20 sierpnia. Zawierał on wszystkie zadania, które miała wykonać armia Tuchaczewskiego, a które wcześniej były znane tylko powierzchownie
Ścieżyński przypuszcza, że Sowieci musieli przechwytywać polskie sygnały operacyjne, lecz ma on wątpliwości czy byli oni w stanie na tym skorzystać, gdyż metody polskiej kryptografii niewiele różniły się od technik współczesnych, a tylko niewielka liczba polskich dowództw była wyposażona w [[Radiostacja|radiostacje]], których w tamtych czasach ciągle brakowało. Polskie dowództwa były ostrożniejsze niż Rosjanie i prawie każda polska [[dywizja]] korzystała z [[telegraf]]u
Płk [[Tadeusz Schaetzel]], szef [[Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego|Oddziału II Sztabu Generalnego]] wspierał polskich kryptologów. Pracowali oni w warszawskiej stacji radiowej ''WAR'', która była jedną z dwóch nadajników radiowych dalekiego zasięgu w tym czasie.
Linia 30 ⟶ 38:
Praca polskich kryptologów doprowadziła między innymi do odkrycia luk w lewym skrzydle [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]], co umożliwiło Marszałkowi [[Józef Piłsudski|Józefowi Piłsudskiemu]] zwycięstwo po uderzeniu w to skrzydło w sierpniu 1920 roku podczas [[Bitwa Warszawska|Bitwy Warszawskiej]]<ref name="Nowik, p. 26">Nowik, p. 26.</ref>.
Grzegorz Nowik twierdzi, że odkrycie archiwum Biura Szyfrów, w kilkadziesiąt lat po wojnie polsko-bolszewickiej, wykazało, że ''wywiad radiowy w latach 1919–1920 … był najbardziej kompletnym i … współczesnym wywiadem, jeśli chodzi o wszelakie informacje dotyczące funkcjonowania [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]], a w szczególności jednostek działających na froncie anty-polskim, wywiad radiowy w dużym stopniu wpłynął na przebieg wszystkich … działań wojennych przeprowadzonych przez Polskę w 1920 roku – od walki w [[Owrucz]]u począwszy, poprzez marcowe działania [[Mozyrz|Mozyr]] i [[Kijów]], kwietniowe działania na [[Ukraina|Ukrainie]], walki z pierwszą i drugą ofensywą [[Michaił Tuchaczewski|Tuchaczewskiego]] na Białorusi, walki z Armią Kawalerii Budionnego, aż po [[Bitwa Warszawska|Bitwę Warszawską]], [[Bitwa o Lwów (1920)|Bitwę o Lwów]] i [[Bitwa nad Niemnem|Bitwę pod Niemnem]]''<ref name="Nowik, p. 26" />.
Do zadań biura weszły:
Linia 40 ⟶ 48:
== Biuro Szyfrów ==
W połowie 1931 roku w Polskim [[Sztab Generalny Wojska Polskiego|Sztabie Generalnym]] utworzono Biuro Szyfrów poprzez połączenie Referatu Radiowywiadu i Referatu Szyfrów Własnych
W latach 1932 i 1936 Biuro Szyfrów podjęło się dodatkowych obowiązków dotyczących łączności radiowej między punktami [[Wywiad wojskowy|wojskowo-wywiadowczymi]] w Polsce i za granicą, a także [[kontrwywiad]]em wojskowym – polegającym na rozpoznawaniu i przechwytywaniu stacji, lokalizujących i analizujących ruch nadajników [[szpieg]]owskich działających w Polsce
=== Referaty Biura Szyfrów ===
Linia 77 ⟶ 85:
== Enigma ==
Pod koniec 1927 roku lub na początku 1928 roku Urząd Celny w Warszawie otrzymał przesyłkę z Niemiec, która zgodnie z dołączoną do niej deklaracją, miała zawierać urządzenia radiowe. Przedstawiciel niemieckiej firmy usilnie domagał się, aby przesyłka została zwrócona do Niemiec nawet przed przejściem przez cło jako, że sprzęt ten został wysłany przez pomyłkę. Jego uporczywe żądania zaalarmowały funkcjonariuszy celnych, którzy powiadomili Biuro Szyfrów Polskiego Sztabu Generalnego. Biuro to interesowało się, bowiem nowymi rozwiązaniami w technologii radiowej. A że to wydarzyło się w sobotę po południu, eksperci z Biura mieli dość czasu, aby dokładnie przyjrzeć się sprawie. Kiedy ostrożnie otworzyli przesyłkę, zauważyli, że nie zawierała ona sprzętu radiowego, lecz maszynę szyfrującą. Maszynę zbadano dokładnie, a następnie umieszczona ją z powrotem w pudełku<ref>[[Marian Rejewski]], „Appendix D: How the Polish Mathematicians Broke Enigma,” in
Według Rejewskiego owa maszyna szyfrująca mogła posłużyć
[[Plik:
15 lipca 1928 roku niemieckie wojskowe stacje radiowe zaczęły nadawać pierwsze maszynowo-zaszyfrowane wiadomości. Polskie stacje monitorujące zaczęły je przechwytywać, a kryptolodzy w sekcji niemieckiej Polskiego Biura Szyfrów dostali instrukcje, aby je odczytywać. Jednakże próby odczytania okazały się bezowocne, co doprowadziło do zaprzestania prób<ref name="Kozaczuk p. 246" />.
W styczniu 1929 roku Major [[Gwido Langer]] został szefem Referatu Radiowywiadu, po sprawowaniu funkcji szefa sztabu [[1 Dywizja Piechoty Legionów|1 Dywizji Piechoty Legionów]], a następnie został mianowany szefem Biura Szyfrów
W 1929 roku kierownik Referatu Radio i Szyfrów, major dyplomowany [[Franciszek Pokorny]], kapitan Ciężki i cywilny pracownik Biura, [[Antoni Palluth]] prowadzili w tajemnicy kurs [[kryptologia|kryptologii]] dla wybranych studentów matematyki na Uniwersytecie w Poznaniu. Ponad dziesięć lat później, podczas II wojny światowej, jeden ze studentów ([[Marian Rejewski]]) odkrył w czasie pobytu we Francji, że cały kurs był prowadzony w oparciu o książkę generała Marcela Givièrge ''Cours de cryptographie'' (Kurs Kryptografii), opublikowanej w 1925 roku<ref>[[Marian Rejewski]], „Appendix B: A Conversation with Marian Rejewski,” in {{odn|Kozaczuk
We wrześniu 1932 roku Maksymilian Ciężki zatrudnił trzech młodych absolwentów poznańskiego kursu do pracy w Biurze. Byli to: [[Marian Rejewski]], [[Jerzy Różycki (matematyk)|Jerzy Różycki]] i [[Henryk Zygalski]]<ref>[[Marian Rejewski]], Appendix B to {{odn|Kozaczuk
=== Pomoc francuska ===
Pomagały w tym dostarczone 7 grudnia 1931 r. przez szefa [[Francja|francuskiego]] Biura Szyfrów przy [[Deuxieme Bureau]] [[Gustave Bertrand]]a
[[Gustave Bertrand]] miał bardzo ważne źródło informacji, od 1931 r. nawiązał współpracę z [[Hans-Thilo Schmidt|Hansem-Thilo Schmidtem]], agentem francuskim pracującym w niemieckim wojskowym biurze szyfrów. [[Hans-Thilo Schmidt]], pod pseudonimem ''Asche'', dostarczał mu bezcenne dokumenty na temat [[Enigma|Enigmy]]. Do obowiązków Schmidta w niemieckim wojskowym biurze szyfrów należała m.in. dystrybucja materiałów dekryptażu wśród odbiorców i nadzór nad zniszczeniem zdezaktualizowanych materiałów kryptologicznych.
Linia 97 ⟶ 105:
=== Rozwiązanie zagadki Enigmy ===
W 1926 roku niemiecka marynarka wojenna zaczęła używać unowocześnionego modelu Enigmy, jako głównego urządzenia kryptograficznego
Rozwiązanie Rejewskiego było bardzo utożsamiane z informacją, że kpt. [[Gustave Bertrand]] z Francuskiego Wywiadu Wojskowego przeszedł do Biura. Na informacje te składały się dwa niemieckie dokumenty i dwie strony dokumentacji dotyczącej Enigmy sporządzanej codziennie (z września i października 1932 roku)<ref>[[Marian Rejewski|Rejewski]]; [[Richard Woytak|Woytak]] (1984) p. 256.</ref>. Dokumentację tą zdobył francuski agent wywiadu wojskowego, znany pod niemieckim kryptonimem Rex<ref>''Rex'' had been born Rudolf Stallmann in Berlin in 1871 and had changed his surname to his French wife’s, becoming „Rodolphe Lemoine”. [[David Kahn|Kahn]] (1991) p. 57.</ref>, od agenta, który pracował w niemieckim Biurze Szyfrów w Berlinie (Hansa Thilo-Schmidta znanego, jako Asché). Dokumenty były zatytułowane Gebrauchsanweisung für die Chiffriermaschine Enigma (Instrukcje obsługi maszyny szyfrującej Enigma) i Schlüsselanleitung für die Chiffriermaschine Enigma (Instrukcje maszyny szyfrującej Enigma).
Po tym jak Rejewski zrekonstruował wojskową Enigmę, Polskie Biuro Szyfrów zleciło firmie [[Wytwórnia Radiotechniczna AVA|AVA]], której współwłaścicielem był [[Antoni Palluth]], zbudowanie maszyn identycznych z Enigmą stosownie do wytycznych Rejewskiego
W styczniu 1938 roku płk [[Stefan Mayer]] zarządził, aby [[dane]] były gromadzone co dwa tygodnie, porównując numery w wiadomościach Enigmy z przechwytami Enigmy. Stosunek tych obliczeń wynosił 65 procent. Jak skomentował to [[Marian Rejewski]]: „te 75 procent … to była granica naszych możliwości. Z nieznacznie zwiększonym personelem moglibyśmy osiągnąć nawet 90 procent … odczytów. Lecz pewna liczba zaszyfrowanych materiałów… z powodów wadliwych transmisji lub … odbiorów, czy też z różnych innych powodów na zawsze pozostały nieodczytane”<ref>[[Marian Rejewski]], „Appendix D” in {{odn|Kozaczuk
Informacje otrzymywane z rozszyfrowanej Enigmy zdają się być skierowane od B.S.-4 głównie do Niemieckiego Biura II Oddziału Generalnego Sztabu (Wywiadu). Za co od 1935 roku do połowy kwietnia 1939 Major [[Jan Leśniak]], a w kwietniu 1939 przekazał zwierzchnictwo nad Biurem Niemieckim innemu [[Oficer (wojsko)|oficerowi]]
Kiedy 1 września 1939 roku wybuchła [[II wojna światowa]], Leśniak i jego koledzy pracowali intensywnie przez trzy lata nad ustaleniem niemieckiego systemu [[Walka (wojsko)|walki]] i odnieśli sukces rozpracowując go w 95 procentach. Dlatego też niemiecki atak na Polskę nie był zaskoczeniem dla polskiego Sztabu Generalnego. Według Leśniaka wyniki otrzymane od
== Las Kabacki ==
Do roku 1937 Biuro Szyfrów Referat Niemiecki, BS-4, mieścił się w [[Pałac Saski w Warszawie|pałacu Saskim]] – siedzibie Polskiego Sztabu Generalnego w Warszawie. W 1937 roku BS-4 zostało przeniesione do specjalnie zbudowanych obiektów w [[Rezerwat przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego|Lesie Kabackim]] niedaleko miejscowości [[Pyry (Warszawa)|Pyry]], na południe od Warszawy. Warunki pracy były tu nieporównanie lepsze niż w zatłoczonej i ciasnej siedzibie Sztabu Generalnego
Na to posunięcie miały także wpływ warunki bezpieczeństwa. ''[[Abwehra]]'' zajmowała się bowiem ciągłym werbunkiem potencjalnych zdrajców wśród pracowników Sztabu Generalnego. Nawet ci agenci, którzy nie mieli dostępu do tajnych informacji, mogli obserwować wchodzących i wychodzących z budynku pracowników, a także robić im zdjęcia za pomocą miniaturowych aparatów
== Prezent dla sojuszników ==
25 lipca 1939 w Pyrach, na pięć tygodni przed wybuchem II wojny światowej, szefowie Biura Szyfrów: ppłk [[Gwido Langer]] i mjr [[Maksymilian Ciężki]], wraz z trzema matematykami-kryptologami i płk [[Stefan Mayer|Stefanem Mayerem]] ujawnili wywiadowi francuskiemu ([[Gustave Bertrand]] i [[Henri Braquenié]]) i brytyjskiemu ([[Alastair Dennison]], [[Dilly Knox]] i [[Humphrey Sandwith]]) osiągnięcia Polski w dekrypcji Enigmy<ref>Ralph Erskine, „The Poles Reveal Their Secrets: [[Alastair Denniston|Alastair Denniston’s]] Account of the July 1939 Meeting at [[Pyry (Warszawa)|Pyry]],” ''[[Cryptologia]]'', vol. 30, no. 4 (2006), s. 294–305.</ref>.
Podczas, gdy Rejewski pracował nad rekonstrukcją Enigmy końcem 1932 roku, całkowicie rozwiązał kluczowy element<ref>[[Marian Rejewski]], Appendix D to {{odn|Kozaczuk
Prezent odszyfrowania Enigmy od Polaków dla zachodnich sojuszników, na pięć tygodni przed wybuchem II wojny światowej, pojawił się w odpowiednim momencie. Matematyk-kryptolog [[Gordon Welchman]] pisał: „Ultra (brytyjska operacja dotycząca odszyfrowania Enigmy) nie miałaby sensu, jeśli nie dowiedzielibyśmy się od Polaków, w ostatniej chwili, szczegółów związanych z niemiecką Enigmą i z operacjami wojsk niemieckich<ref>[[Gordon Welchman]], ''The Hut Six Story'', p. 289.</ref>. Po wojnie, premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill powiedział królowi Jerzemu VI: „To Ultra zawdzięczamy zwycięstwo.”<ref>Cited in a 2003 [[Imperial War Museum]] exhibit on „Secret War.”.</ref> Dwight D. Eisenhower opisał odszyfrowanie Enigmy, jako „decydujący wkład do działań alianckich.”<ref>[[F.W. Winterbotham]], ''The Ultra Secret'', p. 17.</ref>
Tydzień po spotkaniu w Pyrach, [[Dilly Knox]] podziękował Polakom w swoim liście z 1 sierpnia 1939 roku za „współpracę i cierpliwość.” Do listu dołączył chustę przedstawiającą [[Derby (gonitwa)|wyścigi konne Derby]], co było oczywistym porównaniem do wyścigu kryptologicznego
5
== Biuro za granicą ==
We wrześniu 1939 roku podczas [[Kampania wrześniowa|niemieckiej agresji na Polskę]], pracownicy Biura Szyfrów zostali ewakuowani na południowy wschód, a po inwazji Rosjan na wschodnią Polskę 17 września – do Rumunii, niszcząc po drodze cały sprzęt do kryptologii i całą dokumentację. Po przekroczeniu granicy Jugosławii i neutralnych Włoch dotarli oni w końcu do Francji. Tu, 20 października 1939 roku w [[PC Bruno]] na nowo rozpoczęli prace nad Enigmą współpracując z [[Bletchley Park]]
W celach bezpieczeństwa alianci zaszyfrowywali wszystkie wiadomości używając maszyn podobnych do Enigmy. [[Henri Braquenie]] często dodawał na koniec wiadomości ironiczne „''[[Heil Hitler]]!''”
W grudniu 1939 roku, kiedy ppłk [[Gwido Langer]] wraz z kpt. [[Henri Braquenié|Braquenie]] odwiedzili Londyn i Bletchley Park, Brytyjczycy zapytali ich o powrót polskich pracowników do kraju. Langer, jednakże, odpowiedział, że polscy kryptolodzy muszą pozostać tam, gdzie tworzone są Polskie Siły Zbrojne, czyli we Francji
W styczniu 1940 roku brytyjski kryptoanalityk [[Alan Turing]] spędził kilka dni w PC Bruno pracując z polskimi kolegami. Przywiózł Polakom [[Arkusz Zygalskiego|arkusze Zygalskiego]], które były wyprodukowane przez [[John R.F. Jeffreys|Johna Jeffreya]] w Bletchley Park. Niestety nie działały one poprawnie. Jak się okazało błędnie skopiowane<ref>[[Michael Smith (newspaper reporter)|Smith]] (2006) p. 27.</ref>. Naprawienie tego błędu 17 stycznia 1940 roku pozwoliło Polakom osiągnąć pierwszy przełom od 28 października 1939 w sprawie Enigmy
W maju 1940 roku Niemcy tuż przed rozpoczęciem ofensywy na [[Belgia|Belgię]], [[Luksemburg|Luxemburg]] i [[Holandia|Niderlandy]], mającej otworzyć drogę na Francję, po raz kolejny zmienili sposób szyfrowania wiadomości. W wyniku czego arkusze Zygalskiego okazały się nieprzydatne.”<ref name="ReferenceA">[[Marian Rejewski|Rejewski]] (1984 c) p. 243.</ref><ref>[[Marian Rejewski|Rejewski]] (1984 d) s. 269–270.</ref> Według [[Gustave Bertrand]]a „pokonanie nowych trudności wymagała nadludzkiego wysiłku w dzień i w nocy: 20 maja odszyfrowanie rozpoczęło się na nowo.”<ref>[[Gustave Bertrand|Bertrand]] (1973) s. 88–89.</ref>
Tuż po
Dwa lata później, 8 października 1942 roku, Bertrand dowiedział się z [[BBC]], że [[Operacja Torch|alianci wylądowali we francuskiej Północnej Afryce]]. Będąc przygotowanym na to, że Niemcy zajmą [[Vichy]], 9 października ewakuował on
Uciekając z Cadix, polscy pracownicy ominęli okupowane Włochy i niemieckie [[Gestapo]] i zdołali uciec do Francji przez [[Hiszpania|Hiszpanię]]
[[Marian Rejewski]] i [[Henryk Zygalski]] wspinali się przez [[Pireneje]] wraz z przewodnikiem (który ich okradł), aż do granicy hiszpańskiej, gdzie zostali aresztowani 30 stycznia 1943 roku
Wraz z końcem II wojny światowej praca Biura Szyfrów ustała. Od czasu jego założenia w 1931 aż do końca wojny w 1945 roku Biuro, pozostając tą samą agencją, z tymi samymi najważniejszymi pracownikami i wykonując mniej więcej te same zadania, teraz przestało istnieć. Ani Zygalski, ani Rejewski nigdy więcej nie pracowali jako kryptolodzy. Pod koniec 1946 roku Rejewski powrócił do swojej rodziny
== W kulturze popularnej ==
W 1967 roku polski historyk wojenny [[Władysław Kozaczuk]] ujawnił w swojej książce pt. „Bitwa o tajemnice” fakt, że to Polacy złamali niemiecką Enigmę jeszcze przed II wojną światową. Wyznanie Kozaczuka na długo przed pojawieniem się książki
W 1979 roku został nakręcony polski film pt. ''[[Sekret Enigmy]]'' [http://imdb.com/title/tt0079878/], opowiadający prawdziwą, choć powierzchowną historię Biura Szyfrów. Dwadzieścia dwa lata później, w 2001 roku pojawiła się produkcja z Hollywood zatytułowana [[Enigma (film)|Enigma]]. Jednakże film ten został skrytykowany za historyczne nieścisłości, włącznie z wkładem Polaków w odszyfrowanie Enigmy.
Linia 153 ⟶ 161:
== Uwagi ==
{{Uwagi}}
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Bibliografia, linki ==
{{commons|Biuro Szyfrów}}
* Andrzej Pepłoński, ''Kontrwywiad II Rzeczypospolitej'' (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu) Dom Wydawniczy Bellona Warszawa 2002▼
* {{Cytuj | autor=Gilbert Bloch
* {{Cytuj | autor=[[Zbigniew
* Andrzej Misiuk, ''Służby Specjalne II Rzeczypospolitej'' (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu) Dom Wydawniczy Bellona Warszawa 1998▼
* {{cytuj |autor=[[Jan Bury
* {{Cytuj | autor=Henryk Ćwięk | tytuł=Przeciw Abwehrze | wydawca=Dom Wydawniczy Bellona | miejsce=Warszawa | data=2001}} (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu)
* Normam Polmar, Thomas B. Allen – ''Księga Szpiegów'', Wydawnictwo Magnum Warszawa 2000▼
* {{Cytuj | autor=Kris Gaj, [[Arkadiusz Orłowski
* Władysław Kozaczuk, ''Enigma: How the German Machine Cipher Was Broken, and How It Was Read by the Allies in World War Two'', edited and translated by Christopher Kasparek, Frederick, MD, University Publications of America, 1984.▼
* {{Cytuj|autor = [[Władysław Kozaczuk]]; [[Jerzy Straszak]] |tytuł = Enigma: How the Poles Broke the Nazi Code |data = 2004 |isbn = 0-7818-0941-X |miejsce = New York |wydawca = Hippocrene Books |oclc = 838655852}}
▲* Jan Bury, „Polish Codebreaking during the Russo-Polish War of 1919–1920,” ''[[Cryptologia]]'', vol. 28, no. 3 (July 2004), s. 193–203.
* {{Cytuj | autor r=I. J. Good
▲* Kris Gaj, Arkadiusz Orłowski: ''Facts and Myths of Enigma: Breaking Stereotypes.'' EUROCRYPT 2003: 106–122.
* {{Cytuj |
▲* {{cytuj |autor=[[Władysław Kozaczuk
▲* I. J. Good and Cipher A. Deavours, afterword to: Marian Rejewski, „How Polish Mathematicians Deciphered the Enigma”, ''Annals of the History of Computing'', July 1981.
* {{Cytuj | autor=Robert Majzner
* [[Marian Rejewski]], „An Application of the Theory of Permutations in Breaking the Enigma Cipher,” Applicationes mathematicae, 1980.▼
▲* {{Cytuj | autor=Andrzej Misiuk
▲* Gilbert Bloch, „Enigma before Ultra: Polish Work and the French Contribution”, translated by C.A. Deavours, ''Cryptologia'', July 1987.
▲* {{Cytuj | autor=[[Andrzej Pepłoński
▲* Zbigniew Brzezinski, „The Unknown Victors”, s. 15–18, in Jan Stanislaw Ciechanowski, ed. ''Marian Rejewski 1905–1980, Living with the Enigma secret.'' 1st ed. Bydgoszcz: Bydgoszcz City Council, 2005, {{ISBN|83-7208-117-4}}.
▲* {{Cytuj | autor=Normam Polmar, Thomas B. Allen
* Gordon Welchman, „From Polish Bomba to British Bombe: the Birth of Ultra”, ''Intelligence and National Security'', 1986.▼
* {{cytuj | autor = [[Danuta Poźniakowska-Hanak]] | tytuł = Oddział II Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego 1919-1921 | czasopismo = [[Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej]] | wolumin = 24 | data= 2001 | miejsce = Warszawa | wydawca = Centralne Archiwum Wojskowe | issn = 0137-5547 | odn = tak}}
▲* Robert Majzner, ''Polski Wywiad wojskowy wobec polityki III Rzeszy 1933-1939'', Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006
▲* {{Cytuj | autor=[[Marian Rejewski]]
* {{cytuj |autor=[[Mieczysław Wyżeł-Ścieżyński|Mieczysław Ścieżyński]] |tytuł=Radjotelegrafja jako źródło wiadomości o nieprzyjacielu (Radiotelegraphy as a Source of Intelligence on the Enemy) |data=1928 |odn=tak}}
▲* {{Cytuj | autor=Gordon Welchman
* [https://wbh.wp.mil.pl/pl/pages/zdigitalizowane-teczki-polskiego-radiowywiadu-wojskowego-z-1920-roku-wpisanego-na-swiatowa-liste-unesco-pamiec-swiata-2020-06-17-kaf5/ ''Zdigitalizowane teczki polskiego radiowywiadu wojskowego z 1920 roku wpisanego na światową listę UNESCO Pamięć Świata'']
* [https://dzieje.pl/wiadomosci/prof-g-nowik-polacy-w-1919-r-zapoczatkowali-cos-czego-nie-zrobilo-ani-brytyjskie-ani ''Prof. G. Nowik: Polacy w 1919 r. zapoczątkowali coś, czego nie zrobiło ani brytyjskie, ani francuskie biuro szyfrów'' dzieje.pl 14 sierpnia 2020]
{{Polskie służby specjalne II RP/PRL/III RP}}
{{Kontrola autorytatywna}}
[[Kategoria:Instytucje kryptologiczne]]
| |||