Franciszek Walewski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
int.
Linia 13:
|data śmierci = [[14 stycznia]] [[1979]]
|miejsce śmierci = [[Pyszkowo]]
|lata służby = 1935 - 19451935–1945
|siły zbrojne = [[Plik:Orzełek II RP.svg|20px]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie II RP]]<br /> [[Związek Walki Zbrojnej]]<br /> [[Plik:Flaga PPP.svg|30px]] [[Armia Krajowa]]
|jednostki = [[14 Pułk Piechoty Ziemi Kujawskiej|14 pułk piechoty]]
Linia 26:
}}
 
'''Franciszek Walewski''' ps. „Mrok”, „Stryjek” (ur. [[21 września]] [[1912]], zm. [[14 stycznia]] [[1979]]) – [[Kapitan (ranga)|kapitan]] [[Piechota II RP|piechoty]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]] i [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]], komendant [[Podobwód Skarżysko-Kamienna Armii Krajowej|Podobwodu I Skarżysko-Kamienna]] („Morwa”) w [[Obwód Iłża Armii Krajowej|Obwodzie Iłża]] Inspektoratu Starachowickiego [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] ([[Okręg Radom-Kielce Armii Krajowej|Okręg Radom - Kielce]]), komendant [[Obwód Końskie Armii Krajowej|Obwodu Końskie]] Inspektoratu Starachowickiego [[Armia Krajowa|AK]].
 
== Życiorys ==
 
Syn Jana i Czesławy z domu Pająk.
 
Absolwent [[Szkoła Podchorążych Piechoty|Szkoły Podchorążych Piechoty]] w [[Ostrów Mazowiecka|Ostrowi Mazowieckiej - Komorowie]]. Promowany na stopień [[podporucznik]]a został ze [[Starszeństwo oficerów|starszeństwem]] z dnia 15 października 1935 roku oraz 215. lokatą w korpusie oficerów piechoty{{odn|Rybka|Stepan|2003|s=8}}, po czym skierowano go do służby w [[14 Pułk Piechoty Ziemi Kujawskiej|14 pułku piechoty]] z [[Włocławek|Włocławka]].
 
Na dzień 21 września 1936 r. zajmował stanowisko młodszego oficera w 3 kompanii strzelców w I batalionie 14 pp{{odn|Ciesielski|2008|s=295}}, a w dniu 16 marca 1938 r. stanowisko dowódcy plutonu w 1 kompanii c.k.m. tegoż pułku{{odn|Ciesielski|2008|s=297}}. W październiku 1938 roku wziął udział w [[Polsko-czechosłowackie konflikty graniczne#Konflikt w 1938 r.|operacji zaolziańskiej]] -
jako oficer kompanii c.k.m., w zbiorczym batalionie wystawionym przez 14 pp.
 
Do stopnia [[porucznik]]a awansowany został ze starszeństwem z dnia 19 marca 1939 roku i 212. lokatą wśród oficerów piechoty{{odn|Rybka|Stepan|2003|s=506}}. Na dzień 23 marca 1939 roku pełnił funkcję dowódcy plutonu w 2 kompanii c.k.m. 14 pułku piechoty{{odn|Rybka|Stepan|2006|s=564}}, które to stanowisko zajmował do momentu ogłoszenia [[Mobilizacja|mobilizacji]]{{odn|Ciesielski|2008|s=300}}.
Linia 40:
Zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym został II adiutantem 14 pułku piechoty{{odn|Ciesielski|2008|s=302}}. Razem z włocławskim pułkiem wziął udział w walkach toczonych na obszarze korytarza pomorskiego i w [[bitwa nad Bzurą|bitwie nad Bzurą]]. Został ciężko ranny w dniu 18 września 1939 r. w lesie [[Stare Budy (powiat sochaczewski)|Budy Stare]] (w pobliżu Białej Góry nad [[Bzura|Bzurą]]){{odn|Ciesielski|2008|s=302}}{{odn|Frąckiewicz|2018|s=37}}{{odn|Dziennik Bojowy 14 Pułku Piechoty}}).
 
Uniknął niewoli i działał w konspiracji - w [[Związek Walki Zbrojnej|Związku Walki Zbrojnej]] i [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]], początkowo w stopniu porucznika, a następnie [[Kapitan (ranga)|kapitana]]. Używał pseudonimów „Mrok” i „Stryjek”. Od 15 sierpnia 1940 r. zajmował stanowisko szefa wyszkolenia i zastępcy komendanta Rejonu Skarżysko w Obwodzie Kielce [[Związek Walki Zbrojnej|ZWZ]], a od października 1940 r. objął prawdopodobnie obowiązki komendanta tego Rejonu{{odn|Armia Krajowa. Obwód Kielce. Rejony. Rejon Skarżysko}}. Od wiosny 1942 r. do czerwca 1943 roku pełnił funkcję zastępcy komendanta [[Podobwód Skarżysko-Kamienna Armii Krajowej|Podobwodu I Skarżysko-Kamienna]] w [[Obwód Iłża Armii Krajowej|Obwodzie Iłża]] Armii Krajowej (komendantem był wówczas por. Stanisław Ciaś ps. „Osman”, „Fiszer”){{odn|Borzobohaty|1984|s=137}}. Został ranny 26 marca 1943 roku podczas akcji w [[Skarżysko-Kamienna|Skarżysku]].
 
Od czerwca 1943 r. do października 1944 roku zajmował stanowisko komendanta Podobwodu I Skarżysko-Kamienna (kryptonim „Morwa”){{Refn|''Podobwód I Skarżysko-Kamienna przyłączony został do Obwodu Iłża z [[Obwód Kielce Armii Krajowej|Obwodu Kielce]] w roku 1941 - na podstawie rozkazu Komendy Okręgu. Podobwód ten dzielił się na placówki, których zasięg terytorialny pokrywał się z granicami poszczególnych gmin.''{{odn|Borzobohaty|1984|s=137}}|grupa = uwaga}} w Obwodzie Iłża Inspektoratu Starachowickiego AK - wchodzącego w struktury [[Okręg Radom-Kielce Armii Krajowej|Okręgu Radom - Kielce]]{{odn|Borzobohaty|1984|s=137}}. Pod koniec lipca 1944 roku Inspektorat Starachowicki AK wystawił bataliony [[3 Pułk Piechoty Legionów Armii Krajowej|3 pułku piechoty Legionów AK]]{{Refn|''W ramach planu mobilizacji [[Komenda Główna Armii Krajowej|Komendy Głównej AK]] Okręg Radom-Kielce wystawiał między innymi [[2 Dywizja Piechoty Legionów Armii Krajowej|2 Dywizję Piechoty Leg. AK]], w skład której wchodził 3 pp Leg. AK z obwodów [[Obwód Końskie Armii Krajowej|koneckiego]] i [[Obwód Iłża Armii Krajowej|iłżeckiego]] AK.''{{odn|Borzobohaty|1984|s=270}}|grupa = uwaga}}. Franciszek Walewski „Stryjek” objął wówczas dowództwo batalionu sformowanego w rejonie [[Skarżysko-Kamienna|Skarżyska]] (II batalion [[3 Pułk Piechoty Legionów Armii Krajowej|3 pp Leg. AK]]){{Refn|''W momencie koncentracji ogólnej 3 pp Leg. AK posiadał dwa bataliony, żadnym z nich nie dowodził wówczas Franciszek Walewski.''{{odn|Borzobohaty|1984|s=278}}|grupa = uwaga}}{{odn|Borzobohaty|1984|s=278}}. Aresztowany przez Niemców, zbiegł<ref group=uwaga>''Aresztowany został przez Gestapo w październiku 1944 r., uciekł z aresztu w następnym miesiącu.''</ref> i od listopada 1944 r. przeszedł do pracy konspiracyjnej w Obwodzie [[Obwód Końskie Armii Krajowej| Końskie]] Armii Krajowej{{odn|Borzobohaty|1984|s=137}}, którego był komendantem aż do rozwiązania Armii Krajowej (19 stycznia 1945 r.)<ref group=uwaga>''Używał wówczas pseudonimu „Drogosław”.''</ref>.
 
Po wojnie zamieszkał we [[Włocławek|Włocławku]], używał wówczas nazwiska Stryjek-Walewski. Pracował jako leśniczy lasów komunalnych.
 
Franciszek Walewski był zapalonym myśliwym. Zmarł na atak serca w dniu 14 stycznia 1979 r. podczas polowania prowadzonego w okolicach miejscowości [[Pyszkowo]]. Pochowany został na włocławskim [[Cmentarz Komunalny we Włocławku|Cmentarzu Komunalnym]], razem z żoną Henryką (zmarłą w [[Warszawa|Warszawie]]) - sektor 44A, rząd 1, grób 13.
 
[[Plik:12 Promocja SPP (1935) - gen. Maxymowicz-Raczyński, ppor. Henryk Karasiewicz.jpg|240px|thumb|XII Promocja [[Szkoła Podchorążych Piechoty|SPP]] (1935) - czwarty z lewej gen. bryg. [[Włodzimierz Maxymowicz-Raczyński]], drugi od lewej '''ppor. Franciszek Walewski'''.]]
[[Plik:Por. F. Walewski prowadzi kompanię ckm 14 pp.jpg|240px|thumb|'''Por. Franciszek Walewski''' (pierwszy z lewej) prowadzi kompanię c.k.m. 14 pp.]]
[[Plik:Grób F. Walewskiego.jpg|240px|thumb|Grób kpt. Franciszka Walewskiego na włocławskim cmentarzu komunalnym.]]
Linia 65:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko=Kraiński | imię=Igor|nazwisko2=Pekról|imię2=Jacek | tytuł=14 Pułk Piechoty|wydawca = Wydawnictwo „Egros”| rok=1992|isbn=83-85253-13-0|odn=tak}}
* {{Cytuj książkę |imię=Zdzisław |nazwisko=Ciesielski |tytuł=Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918-19391918–1939 |wydawca =Wydawnictwo Adam Marszałek|miejsce=Toruń |rok=2008 |isbn=978-83-7441-937-6 |odn=tak}}
* {{Cytuj stronę |url =http://akokregkielce.pl/obwod-kielce/articles/obwod-kielce.html |tytuł =Armia Krajowa. Obwód Kielce|data dostępu = 2018-03-23 |odn={{odn/id|Armia Krajowa. Obwód Kielce. Rejony. Rejon Skarżysko}}}}
* {{cytuj książkę |nazwisko=Rybka |imię=Ryszard|nazwisko2=Stepan |imię2=Kamil|tytuł=Rocznik oficerski 1939: stan na dzień 23 marca 1939|wydawca=Księgarnia Akademicka Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego |miejsce=Kraków |data=2006 |isbn=83-7188-899-6|odn=tak}}
* {{cytuj książkę |nazwisko=Rybka |imię=Ryszard|nazwisko2=Stepan |imię2=Kamil|tytuł=Awanse oficerskie w wojsku polskim 1935 - 19391935–1939 |wydawca=Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego |miejsce=Warszawa |data=2003 |isbn=978-83-7188-691-1|odn=tak}}
* {{Cytuj książkę |imię=Wojciech |nazwisko=Borzobohaty |tytuł=„Jodła”. Okręg Radomsko-Kielecki ZWZ-AK 1939-19451939–1945 |wydawca =Instytut Wydawniczy PAX|miejsce=Warszawa |rok=1984 |isbn=83-211-0442-8 |odn=tak}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Frąckiewicz| imię=Eugeniusz| tytuł= Z Włocławka nad Bzurę. Dziennik z września 1939 roku | data=2018| wydawca=VEDA Sp. z o.o.| miejsce=Warszawa | isbn=978-83-64109-43-0 |odn=tak}}
* {{Cytuj stronę | url =http://www.14pp.wwi.pl/tabele-i-wykazy/| tytuł =Dziennik Bojowy 14 Pułku Piechoty. Wykaz rannych oficerów|data dostępu = 2018-11-16 |odn={{odn/id|Dziennik Bojowy 14 Pułku Piechoty}}}}
Linia 76:
 
* {{Cytuj stronę |tytuł = Echo Dnia Świętokrzyskie. Wyjątkowy cmentarz partyzancki w Skarżysku-Kamiennej. 29 listopada 2017 r. | url = http://www.echodnia.eu/swietokrzyskie/wiadomosci/skarzysko-kamienna/a/wyjatkowy-cmentarz-partyzancki-w-skarzyskukamiennej-zapal-znicz-pamieci,12719554/ | data dostępu = 2018-03-20}}
* {{Cytuj stronę |tytuł = Armia Krajowa, Związek Walki Zbrojnej, Służba Zwycięstwu Polski - Armia Krajowa. Obwód Kielce | url = http://akokregkielce.pl/obwod-kielce/articles/obwod-kielce.html| data dostępu = 2018-03-28}}
* {{Cytuj stronę |tytuł = Cmentarz wojenny AK Podobwodu „Morwa” Skarżysko-Kamienna Os. Książęce| url = https://cloud2.edupage.org/cloud/HISTORIA_POWSTANIA_CMENTARZA_PARTYZANCKIEGO.pdf?z%3ATQYnf2g6DaUq6ZLeYgVFK6bRG%2Fga8Zv3WZPj6FcaDOzFX4BMCt6ONPDMugGJKhhR| data dostępu = 2018-03-29}}
* {{Cytuj stronę |tytuł = Odkrywamy Świętokrzyskie - Skarbowa Góra. 1 listopada 2009 r. | url = http://kielce.wyborcza.pl/kielce/1,35266,7209397,Odkrywamy_Swietokrzyskie___Skarbowa_Gora.html| data dostępu = 2018-11-13}}
 
{{SORTUJ:Walewski, Franciszek}}