Wikipedia

Język sundajski: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 34 wersji utworzonych przez 20 użytkowników)
Linia 3:
|obszar = [[Banten]], [[Jawa Zachodnia]] ([[Indonezja]])
|liczba mówiących = 32 mln (2015){{r|ethno}}
|system pisma = [[alfabetAlfabet łaciński|łacińskie]], [[pismoPismo sundajskie|sundajskie]]
|klasyfikacja =
* [[Języki austronezyjskie]]
Linia 20:
|wikisłownik = Kategoria:Język sundajski
}}
'''Język sundajski'''{{r|PWN0|slownik}}, także '''sundyjski'''{{r|Polański}} (''basa Sunda''){{r|Gamelan}} – [[językiJęzyki austronezyjskie|język austronezyjski]] używany w prowincjach [[Banten]] i [[Jawa Zachodnia]] w [[Indonezja|Indonezji]]{{r|ethno}}. Według danych z 2015 roku ma ponad 32 mln użytkowników{{r|ethno}}. Posługują się nim [[Sundajczycy]]{{r|PWN1}}.
 
Jest drugim [[Języki Indonezji|językiem regionalnym]] w Indonezji co do liczby użytkowników (po [[Język jawajski|jawajskim]]){{odn|Zein|2020|s=33}}, a zarazem jednym z najbardziej znaczących w tym kraju pod względem kulturowym{{r|genzor}}. Wywarł wpływ na leksykę [[Język indonezyjski|języka indonezyjskiego]], a jego zasoby zostały wykorzystane przy tworzeniu terminologii języka narodowego{{odn|Zein|2020|s=102–103}}.
Jest drugim [[języki Indonezji|językiem regionalnym]] w Indonezji co do liczby użytkowników<ref>{{Cytuj |autor = Herry Nur Hidayat, Pramono, Eka Meigalia, Kundharu Saddhono, Khairil Anwar |tytuł = INCOLWIS 2019: Proceedings of the 2nd International Conference on Local Wisdom, INCOLWIS 2019, August 29-30, 2019, Padang, West Sumatera, Indonesia |data = 2019 |data dostępu = 2021-08-20 |isbn = 978-1-63190-202-4 |wydawca = European Alliance for Innovation |s = 9 |url = https://books.google.com/books?id=YPv6DwAAQBAJ&pg=PA9 |język = en}}</ref> i jednym z najbardziej znaczących w tym kraju pod względem oddziaływania kulturowego<ref>{{Genzor2015|s=406}}</ref>.
 
Wyróżnia się trzy dialekty: bogor (krawang), priangan, cirebon{{odn|Grimes|Grimes|Ross|Grimes|1995|s=252}}. Dialekt [[język baduy|baduy]] (badui) jest czasem rozpatrywany jako odrębny język{{r|ethno2}}{{odn|Florey|2005|s=51}}. W użyciu wśród Sundajczyków jest również język indonezyjski{{r|ethno}}.
Dzieli się na trzy dialekty: bogor (krawang), pringan, cirebon. Jego użytkownicy posługują się także [[Język indonezyjski|językiem indonezyjskim]]<ref name="ethno" />.
 
JestStanowi wyznacznik tożsamości prowincjonalnej w zachodniej części [[Jawa|Jawy]]. Pozostaje w powszechnym użyciu, wena wszelkichpoziomie sferach życiaregionalnym{{odn|Moriyama|2012|s=92}}. StanowiJest języknauczany tożsamościw prowincjonalnejszkołach w zachodniejtej części [[JawaIndonezji{{odn|Jawy]]Gumilar|2016|s=30}}. WPo językusundajsku drukowane są pewne gazety i czasopisma, nadaje się w nim również audycje radiowe<ref{{r|ethno}} namei programy telewizyjne (np. wiadomości){{odn|Moriyama|2012|s="ethno"91}}. />W literaturze zdecydowanie dominuje język indonezyjski{{r|kenyah}}.
 
== Słownictwo ==
Podobnie jak w [[język jawajski|języku jawajskim]] i [[językJęzyk balijski|balijskim]], słownictwo języka sundajskiego wykazuje znaczne zróżnicowanie w zależności od pozycji społecznej i wieku rozmówcy. Wyróżnia się trzy tzw. poziomy języka ({{w języku|en|speech levels}}):<ref>{{Cytuj książkę |tytuł name= Adat dan upacara perkawinan daerah Jawa Barat |rok = 1982 |data dostępu = 2021-08-15 |miejsce = Jakarta |wydawca = Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, Proyek Inventarisasi dan Dokumentasi Kebudayaan Daerah |strony = 43 |url = http:"adat"//books.google.com/books?id=0QANOfqcB98C&q=%22bahasa+halus%22+%22sedeng%22+%22Kasar%22 |język = id}}</ref>
* ''bahasa halus'' – język formalny
* ''bahasa sedeng'' – język uprzejmy
* ''bahasa kasar'' – język szorstki, prosty
 
== Pismo ==
Pierwotnie język sundajski był zapisywany [[alfabetAlfabet sylabiczny|alfabetem sylabicznym]] zwanym [[pismoPismo sundajskie|pismem sundajskim]] (''aksara sunda''), niekiedya równieżw dalszym okresie nieco zmodyfikowanym [[pismoPismo jawajskie|pismem jawajskim]], zwanym [[Hanacaraka|carakan]]{{r|a}}. Późniejsze wpływy arabskie zadecydowały o zmianie zapisu języka na alfabetyczne [[Alfabet arabski|pismo arabskie]]. Wpływy te odcisnęły się również na leksyce i fonologii języka sundajskiego. [[Alfabet łaciński|Pismo łacińskie]] na [[Jawa|Jawę]] przywieźli [[Holendrzy]], razem z kolejną falą nowego słownictwa. Właśnie ta forma zapisu jest współcześnie w największym obiegu.
 
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="PWN0">{{Cytuj książkę |tytuł = Nowa encyklopedia powszechna PWN |rok = 1997 |data dostępu = 2022-05-22 |isbn = 978-83-01-11097-0 |oclc = 33047498 |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawn.Wydawnictwo Nauk.Naukowe PWN |url = https://books.google.com/books?id=bOoSAQAAMAAJ |strony = 116 |język = pl}}</ref>
<ref name="PWN1">{{encyklopedia PWN |id=3981351 |archiwum=https://archive.vn/2022.09.02-172638/https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3981351 |zarchiwizowano=2022-09-02 |tytuł=Sundajczycy |data dostępu=2022-09-02}}</ref>
<ref name="Polański">{{Polański1999|s=573}}</ref>
<ref name="Gamelan">{{Cytuj książkę |autor = Henry Spiller |tytuł = Focus: Gamelan Music of Indonesia |data = 2008 |miejsce = New York–Abingdon |data dostępu = 2021-08-20 |isbn = 978-1-135-90189-9 |wydawca = Routledge |strony = 110 |url = https://books.google.com/books?id=yLWTAgAAQBAJ&pg=PA110 |język = en}}</ref>
<ref name="ethno">{{Ethnologue |tytuł = Sunda |wydanie = 22 |archiwum = https://archive.vn/2019.04.11-101038/https://www.ethnologue.com/language/sun |id = sun |data dostępu = 2019-04-11}}</ref>
<ref name="ethno2">{{Ethnologue |tytuł = Badui |wydanie = 22 |archiwum = https://archive.vn/2019.04.11-094027/https://www.ethnologue.com/language/bac |id = bac |data dostępu = 2019-04-11}}</ref>
<ref name="adat">{{Cytuj książkę |tytuł = Adat dan upacara perkawinan daerah Jawa Barat |rok = 1982 |data dostępu = 2021-08-15 |miejsce = Jakarta |wydawca = Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, Proyek Inventarisasi dan Dokumentasi Kebudayaan Daerah |strony = 43 |url = http://books.google.com/books?id=0QANOfqcB98C&q=%22bahasa+halus%22+%22sedeng%22+%22Kasar%22 |język = id}}</ref>
<ref name="kenyah">{{Cytuj książkę |imię r = Uri |nazwisko r = Tadmor |rozdział = Prakata (Foreword) |autor = Antonia Soriente (red.) |tytuł = Mencalèny & Usung Bayung Marang: a collection of Kenyah stories in the Òma Lóngh and Lebu’ Kulit languages |rok = 2006 |data dostępu = 2022-09-08 |isbn = 978-979-8850-67-7 |miejsce = Jakarta |wydawca = Atma Jaya University Press |strony = viii–ix |oclc = 68051684 |cytat = Practically all literature published in Indonesia is in the national language, Indonesian; very little is published in other languages, even languages with many millions of speakers, such as Javanese or Sundanese. All the more so in the case of smaller languages, which are rarely written down at all |url = https://books.google.com/books?id=7YpuAAAAMAAJ |język = en id }}</ref>
<ref name="genzor">{{Genzor2015|s=406}}</ref>
<ref name="a">{{Cytuj |autor = Edi Suhardi Ekajati |tytuł = Kebangkitan kembali orang Sunda: kasus Paguyuban Pasundan, 1913–1918 |data = 2004 |isbn = 979363121X |miejsce = Bandung |wydawca = Pusat Studi Sunda bekerjasama dengan Kiblat |s = 26 |oclc = 60321267 |język = id}}</ref>
<ref name="slownik">{{Cytuj |autor = Zbigniew Gołąb; Adam Heinz; Kazimierz Polański; |tytuł = Słownik terminologii językoznawczej |data = 1968 |miejsce = Warszawa |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |s = 250 |oclc = 878841339 |język = pl}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj | odn = tak | tytuł = The Austronesian languages of Asia and Madagascar | redaktor = [[K. Alexander Adelaar]], [[Nikolaus P. Himmelmann]] | autor r = [[Margaret Florey]] | rozdział = Language shift and endangerment | doi = 10.4324/9780203821121 | data = 2005 | isbn = 0-7007-1286-0 978-0-203-82112-1 | miejsce = Abingdon–New York | wydawca = Routledge | s = 43–64 | oclc = 53814161 | język = en }}
* {{Cytuj |odn = tak |autor r = Barbara F. Grimes, Joseph E. Grimes, [[Malcolm D. Ross]], Charles E. Grimes, [[Darrell T. Tryon]] |rozdział = Listing of Austronesian languages |redaktor = Darrell T. Tryon |tytuł = Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies |data = 1995 |isbn = 978-3-11-088401-2 |seria = Trends in Linguistics. Documentation 10 |miejsce = Berlin–New York |wydawca = Walter de Gruyter |doi = 10.1515/9783110884012.1.201 |oclc = 868970232|język = en}}
* {{Cytuj | odn = tak | autor = Teija Gumilar | tytuł = Regional Languages in Indonesian Educational System: a comparison study of Javanese, Sundanese and Dayak languages teaching programs | czasopismo = Investigationes Linguisticae | data = 2016 | issn = 1426-188X | wolumin = 33 | s = 29–42 | doi = 10.14746/il.2016.33.4 | oclc = 9531062548 | język = en}}
* {{Majewicz1989|odn=tak}}
* {{Cytuj |odn = tak |autor r = [[Mikihiro Moriyama]] |rozdział = Regional Languages and Decentralisation in Post-New Order Indonesia: The Case of Sundanese |redaktor = Keith Foulcher; Mikihiro Moriyama; Manneke Budiman; |tytuł = Words in Motion: Language and Discourse in Post-new Order Indonesia |data = 2012 |isbn = 978-9971-69-633-7 |oclc = 772368902 |s = 82–100 |miejsce = Singapore/Tokyo | wydawca = NUS Press, National University of Singapore / Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA), Tokyo University of Foreign Studies |język = en}}
* {{Cytuj | odn = tak | autor = Subhan Zein | tytuł = Language Policy in Superdiverse Indonesia | data = 2020 | oclc = 1139891689 | doi = 10.4324/9780429019739 | isbn = 978-0-367-02954-8 978-0-429-01973-9 | lccn = 2019031403 | miejsce = Abingdon–New York | wydawca = Routledge | seria = Routledge Studies in Sociolinguistics | język = en }}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.omniglot.com/language/phrases/sundanese.php Minirozmówki sundajskie] w serwisie Omniglot {{lang|en}}
* {{Ethnologue |tytuł = Sunda |id = sun |data dostępu = 2023-04-16 }}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Język_sundajski”