Kenia: Różnice pomiędzy wersjami

|nazwa_polskanazwa = Republika Kenii

|nazwa_oryginalna nazwa oryginalna = {{K|en|Republic of Kenya}}<br />{{K|sw|Jamhuri ya Kenya}}

|nazwa_dopełniacz dopełniacz nazwy = Kenii

|flaga_obraz lata istnienia = Flag of Kenya.svg

|herb_obrazherb = Alternate Coat of arms of Kenya.svg

|dewiza godło = Harambee

|dewiza_językflaga = [[JęzykFlag of suahili|suaKenya.]]svg

|dewiza_polskidewiza = {{J|sw|Harambee}}<br />(Pracujmy razem)

|konstytucja ustrój polityczny = [[Konstytucja Keniirepublika]]

|język_urzędowy konstytucja = [[Język suahili|suahili]], [[JęzykKonstytucja angielski|angielskiKenii]]

|stolica = [[Nairobi]]

|ustrój_polityczny data powstania = [[republika]]12 grudnia 1963

|głowa_państwa data likwidacji = [[William Ruto]]

|głowa_państwa_opiswładca = [[Prezydenci Kenii|prezydent]] =

|szef_rządu prezydent = [[William Ruto]]

|szef_rządu_opispremier = [[Prezydenci Kenii|prezydent]] =

|powierzchnia = 580 367{{u|infobox1}} km²

|powierzchnia_wódwysokość = 13 400 km²= (2,3%)

|ludność rok = 47 654 2962019

|ludność_rokliczba ludności = 47 654 = 2019296

|gęstość zaludnienia = 82 os./km²

|narodowości ISO 3166 = [[Kikuju]] (17,1%), [[Luhja]] (14,3%), [[Kalendżin]] (13,4%)KE

|utworzenie_sposóbwaluta = [[Niepodległośćszyling kenijski]] (KES)

|utworzenie_data numer kierunkowy = 12 grudnia 1963+254

|od_kogo domena = od [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii.ke]]

|waluta_nazwa kod samolotowy = [[szyling kenijski]]5Y

|waluta_symbolstrefa czasowa = [[Uniwersalny czas koordynowany|UTC]] = KES+3

|UTCnarodowości = [[Kikuju]] (17,1%), [[Luhja]] (14,3%), [[Kalendżin]] = +3(13,4%)

|kod_ISO terytoria zależne = KE

|kod_samochodowypkb rok = EAK2017

|mapa_obraz pkb psn rok = Kenya - Location Map (2013) - KEN - UNOCHA.svg2017

|commons pkb psn = 163 mld<ref name="IMF" /> [[Dolar międzynarodowy|dolarów Category:Kenyamiędzynar.]]

|pkb_rokmapa = Kenya =- Location Map (2013) - KEN - 2017UNOCHA.svg

|pkb_osoba opis mapy = 1702<ref name="IMF" /> [[Dolar amerykański|USD]]

|pkb_ppp_roklokalizacja mapa = Location Kenya AU = 2017Africa.svg

'''Kenia''' (''{{K|en|Kenya''}}, Republika Kenii, [[Język angielski|{{ang.]] ''|Republic of Kenya''}}, [[Język{{W suahilijęzyku|sw|sua.]] ''Jamhuri ya Kenya''}}) – państwo położone we wschodniej [[Afryka|Afryce]] nad [[Ocean Indyjski|Oceanem Indyjskim]]. Leży na [[równik]]u. Graniczy od północy z [[Somalia|Somalią]], [[Etiopia|Etiopią]] i [[Sudan Południowy|Sudanem Południowym]], od zachodu z [[Uganda|Ugandą]], a od południa z [[Tanzania|Tanzanią]]<ref name="pwn" />. Jest 47. krajem świata pod względem powierzchni i 29. pod względem liczby ludności. Stolicą i największym miastem Kenii jest [[Nairobi]].

Kenia jest [[Republikarepublika|republiką]] i członkiem brytyjskiej [[Wspólnota Narodów|Wspólnoty Narodów]]. [[Konstytucja Kenii|Konstytucja]] została uchwalona w 2010 roku po [[Referendum w Kenii w 2010 roku|referendum konstytucyjnym]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Kenya referendum date set |czasopismo = Daily Nation |data dostępu = 2017-12-19 |url = http://www.nation.co.ke/News/Kenya%20referendum%20date%20set/-/1056/918046/-/1gc3eiz/-/index.html |język = en}}</ref>. [[Głowa państwa|Głową państwa]] jest [[Prezydenci Kenii|prezydent]] wybierany w głosowaniu powszechnym na 5-letnią kadencję. Przysługuje mu prawo mianowania [[wiceprezydent]]a. Władza ustawodawcza należy do dwuizbowego [[Parlament Kenii|parlamentu]]: izbą wyższą jest [[Senat (Kenia)|Senat]], izbą niższą jest [[Zgromadzenie Narodowe (Kenia)|Zgromadzenie Narodowe]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Const2010 |data dostępu = 2017-12-19 |opublikowany = www.kenyalaw.org |url = http://www.kenyalaw.org/lex/actview.xql?actid=Const2010 |archiwum = https://web.archive.org/web/20180607042248/http://www.kenyalaw.org/lex/actview.xql?actid=Const2010 |zarchiwizowano = 2018-06-07}}</ref>.

Kenia jest krajem położonym we wschodniej [[Afryka|Afryce]] nad [[Ocean Indyjski|Oceanem Indyjskim]]. Większą część powierzchni zajmuje [[płaskowyż]], który obniża się od zachodu (wys. 2000–3000&nbsp;m) ku wschodowi (do 500&nbsp;m)<ref name="pwn2" />. Zachodnią część płaskowyżu rozcina [[Wielki Rów Wschodni]] będący częścią systemu [[Wielkie Rowy Afrykańskie|Wielkich Rowów Afrykańskich]]. W obrębie rowu wznoszą się [[Masywmasyw wulkaniczny|masywy wulkaniczne]] (najwyższe z nich to: [[Kenia (góra)|Kenia]] mająca wysokość 5199&nbsp;m n.p.m. oraz [[Mount Elgon]] mający wysokość 4321&nbsp;m n.p.m.)<ref name="pwn2" />. Wzdłuż wybrzeża ciągnie się nizina nadmorska (szeroka do 200 km)<ref name="pwn2" />. [[Linia brzegowa]] jest mało urozmaicona.

Sieć rzeczna jest słabo rozwinięta. Głównymi rzekami w Kenii są: [[Tana (rzeka w Kenii)|Tana]] i [[Athi|Galana]]. Na północy i wschodzie znajdują się [[Rzekarzeka okresowa|rzeki okresowe]]. W zapadliskowej strefie znajdują się liczne jeziora (na północy największe jest [[Jezioro Rudolfa]], na zachodzie zaś [[Jezioro Wiktorii]])<ref name="pwn2" />.

Kenia znajduje się w zasięgu [[Klimatklimat równikowy|klimatu równikowego]] [[monsun]]owego ze stosunkowo wyrównanym przebiegiem temperatur w ciągu całego roku. Na wybrzeżu, w pasie do 40&nbsp;km i w górach – wilgotny, na pozostałym obszarze – suchy<ref name="pwn2" />. Średnia roczna suma opadów wzrasta z północnego wschodu na południowy zachód od 150 do 1000&nbsp;mm, w południowej części wybrzeża wielkość opadów sięga 1200&nbsp;mm rocznie, w wyższych piętrach gór nawet do 1500&nbsp;mm<ref name="pwn2" />. Na nizinnym wschodzie występuje tylko jedna [[pora deszczowa]], od kwietnia do czerwca, na pozostałym obszarze dwie pory deszczowe, głównie od marca do maja<ref name="pwn2" />. Druga pora deszczowa jest krótsza, występuje od listopada do grudnia<ref name="pwn2" />. Średnia temperatura miesięczna od 25–28&nbsp;°C na wybrzeżu do 15–19&nbsp;°C w górach (w wyższych piętrach chłodniej)<ref name="pwn2" />.

{| class="wikitable" style="font-size:95%; text-align:center" width="500px" align=center500

Dominuje [[fauna]] typowa dla afrykańskiej sawanny oraz świetlistych lasów podzwrotnikowych<ref name="pwn2" />. Ze ssaków występują m.in.: [[antylopy]] (m.in. [[gnu]], [[Eland zwyczajny|eland]], [[kudu wielkie]] i [[Kudukudu małe|małe]], [[Impala zwyczajna|impala]], [[Gazelagazela|gazele]]), [[Bawółbawół afrykański|bawoły afrykańskie]], [[gepard]]y, [[Lampart plamisty|lamparty]], [[Lew afrykański|lwy]], [[Nosorożcowate|nosorożce czarne]], [[Słońsłoń afrykański|słonie afrykańskie]], [[Zebrazebra|zebry]], [[żyrafa|żyrafy]]<ref name="pwn2" />. W sąsiedztwie wód żyją [[Hipopotamhipopotam nilowy|hipopotamy]]. Z ptaków można zaobserwować m.in.: [[Czaplowate|czaple]], [[ibisy]], [[Marabut afrykański|marabuty]], [[Perlicaperlica zwyczajna|perlice]], [[Sekretarz (ptak)|sekretarze]], [[Gypini|sępy]]<ref name="pwn2" />. Ponadto w Kenii występuje bogata fauna bezkręgowców (zwłaszcza owadów)<ref name="pwn2" />.

Początki osadnictwa sięgają [[paleolit]]u. Najdawniejszymi mieszkańcami Kenii są [[Buszmeni]]. [[Epoka żelaza]] nastała ok. I w. p.n.e., wraz z pierwszą migracją ludów Bantu<ref name="pwn6" />. Prawie w tym samym czasie pojawili się [[Niloci]] i ludność pochodzenia kuszyckiego. Około X wieku nastąpiła druga fala migracji ludów Bantu i nilockich<ref name="pwn6" />. Na przełomie XV i XVI w. do Jeziora Wiktorii dotarły ludu Luo z południowego Sudanu<ref name="pwn6" />. W XVII-XVIII w. nastąpiła ekspansja [[Masajowie|Masajów]], którzy toczyli liczne zwycięskie bitwy o bydło (głównie z Nandi)<ref name="pwn6" />. Najważniejsze rolnicze plemiona Bantu (Czagga, Embu, Kamba, Kikuju, Meru) tworzyły [[Państwopaństwo klanowe|państwa klanowe]]<ref name="pwn6" />. Plemiona te do połowy XIX w. pozostawały w niemal całkowitej [[Izolacjaizolacja|izolacji]]. Wybrzeże Kenii uległo kolonizacji arabskiej i [[Islamizacjaislamizacja|islamizacji]] w VII-X w. Miasta-państwa (Mombasa, Malindi, Lamu, Pate) pozostawały w strefie wpływów sułtanatu [[Oman]]u<ref name="pwn6" />. Miasta te rozwijały się dzięki handlowi [[Kośćkość słoniowa|kością słoniową]], złotem, rogami nosorożca, [[Ambraambra|ambrą]] oraz niewolnikami<ref name="pwn6" />. Miasta handlowały z krajami arabskimi oraz [[Daleki Wschód|Dalekim Wschodem]]. Rządzili Arabowie, przemieszani z czarną ludnością wybrzeża – byli oni bogatymi kupcami, zamożnymi rzemieślnikami oraz posiadaczami ziemskimi<ref name="pwn6" />. Niższą warstwę tworzyła ludność afrykańska – służba domowa, rolnicy i niewolnicy<ref name="pwn6" />.

Pod koniec XV w. do Kenii dotarli [[Portugalczycy]], którzy w XVI i XVII w. zdominowali wybrzeże Kenii, zakładając [[Bazabaza nadmorska|bazy nadmorskie]], administracyjnie podporządkowane [[Goa]]<ref name="pwn6" />. Sojusznikiem Portugalczyków było Malindi, a największym przeciwnikiem Mombasa (odwieczny wróg Malindi)<ref name="pwn6" />. W 1593 roku Portugalczycy pokonali Mombasę i wnieśli [[Fort Jesus]] – największą fortecę w Afryce Wschodniej. W drugiej połowie XVIII w. zaostrzyła się rywalizacja pomiędzy Portugalczykami a Goa. Po 1746 roku nastąpił ponowny rozkwit Mombasy pod rządami dynastii [[Mazrui]]<ref name="pwn6" />. Od 1836 roku do wybrzeża zaczęły docierać [[Karawanakarawana handlowa|karawany handlowe]] plemienia [[Kamba]]. W połowie XIX w. do Kenii przybyli pierwsi podróżnicy i misjonarze z [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] ([[Joseph Thomson]]) i [[Niemcy|Niemiec]] ([[Johann Ludwig Krapf]], [[Johannes Rebmann]])<ref name="pwn6" />. Od 1820 roku flota brytyjska walczyła z handlarzami niewolników u wybrzeży Kenii. W 1882 roku powstało [[Niemieckie Towarzystwo Kolonizacyjne]] oraz [[Brytyjskie Stowarzyszenie Afryki Wschodniej]]. Wykorzystując konflikty plemienne Brytyjczycy i Niemcy umacniali swoje wpływy w Kenii. Sojusznikiem Wielkiej Brytanii był m.in. wódz Masajów. W 1885 roku kraj [[Witu]] u ujścia rzeki Tany stał się posiadłością [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwa Niemieckiego]]<ref name="pwn6" />. W latach 1886–1895 Wielka Brytania i Niemcy zawarły wiele traktatów. Kenia znalazła się w strefie niemieckiej, a w 1890 roku Niemcy zrzekły się Witu w zamian otrzymując [[Helgoland]]<ref name="pwn6" />. 1 lipca 1895 Anglicy stłumili tzw. [[Rebeliarebelia Mazrui|rebelię Mazrui]] w Mombasie i okolicach oraz utworzyli [[Protektorat Afryki Wschodniej]], która oprócz Kenii obejmował także [[Uganda|Ugandę]]<ref name="oxfordencylopedia" /><ref name="pwn6" />. W 1897 roku Brytyjczycy zaczęli podporządkowywać sobie tubylców na obszarze od Mombasy do Jeziora Wiktorii (do 1902 roku opór stawiali Nandi)<ref name="pwn6" />.

W latach 1895–1902 Brytyjczycy sprowadzili robotników z [[Indie Brytyjskie|Indii]] do budowy linii kolejowej z Mombasy nad Jezioro Wiktorii. Po jej ukończeniu w Kenii pozostało ok. 6500 Hindusów, którzy zajęli się handlem, rzemiosłem lub objęli niższe stanowiska urzędnicze<ref name="pwn7" />. Hindusi utworzyli warstwę pośrednią pomiędzy białymi kolonizatorami a afrykańską ludnością. W 1902 roku ziemie Kenii uznano za własność Korony brytyjskiej<ref name="pwn7" />. Napływ białych kolonistów nasilił się po 1905 roku – zajmowali oni [[Białe Wzgórza]] w okolicach Nairobi, która od 1905 roku była nową stolicą Protektoratu Afryki Wschodniej. W gospodarce Kenii zaznaczył się podział na „biały” sektor (obejmujący [[Farmafarma|farmy]] i [[Plantacjaplantacja|plantację]]) oraz „czarny” ([[rolnictwo tradycyjne]])<ref name="pwn7" />. Ludność afrykańskaafrykańską zepchnięto do rezerwatów. Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w 1915 roku Brytyjczycy powołali Radę Wojenną (War Council), która przyczyniła się do uzyskania przez osadników większych uprawnień<ref name="pwn7" />. Działania wojenne w Kenii toczyły się na pograniczu z [[Tanganika (kraj)|Tanganiką]], ale na wielu frontach walczyli biali osadniczyosadnicy oraz czarni Kenijczycy. W 1920 roku Protektorat Afryki Wschodniej przemianowano na Kolonię Kenii (Kenya Colony). Biali osadnicy uaktywnili się pod przywództwem lorda Delamere<ref name="pwn7" />. W 1920 roku tradycyjne elity Kikuju założyły [[Stowarzyszenie Kikuju]] – członkowie stowarzyszenia domagali się ziemi, praw do uprawy kawy (przełamania monopolu białych) i zniesienia [[Pracapraca przymusowa|pracy przymusowej]]. W 1921 roku [[Harry Thuku]] założył antybrytyjskie i antykolonialne [[Stowarzyszenie Młodych Kikuju]]. Po aresztowaniu Harry’ego Thuku w 1922 roku wybuchły zamieszki w Nairobi<ref name="pwn7" />. W 1925 roku Stowarzyszenie Młodych Kikuju przekształcono w Centralne Stowarzyszenie Kikuju, które kierowali m.in. [[Josiah Mwangi Kariuki]]. W latach 30. Stowarzyszenie starało się przekroczyć bariery etniczne. W tym samym czasie powstały pierwsze afrykańskie [[Związekzwiązek zawodowy|związki zawodowe]]<ref name="pwn7" />. W 1934 roku [[Komisja Cartera]] zleciła przekazanie czarnym ziemi tytułem rekompensaty i ograniczyła Białe Wzgórza (okolice Nairobi, które od 1923 roku należały wyłącznie do białych) do 43 200 km² powierzchni<ref name="pwn7" />. Administracja kolonialna pragnęła utworzyć Brytyjską Afrykę Wschodnią przez integrację Kenii, Tanganiki i Ugandy. W tym okresie wybuchły pierwsze strajki Afrykanów<ref name="pwn7" />.

12 grudnia 1963 Kenia uzyskała niepodległość, przystępując do brytyjskiej [[Wspólnota Narodów|Wspólnoty Narodów]] i [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Organizacji Narodów Zjednoczonych]]. W 1964 roku pierwszym premierem Kenii został Kenyatta. KANU i KADU zjednoczyły się, ale w 1966 roku Odinga utworzył [[Unia Ludu Kenii|Unię Ludu Kenii]]<ref name="pwn6" />. W 1969 roku wprowadzono [[System jednopartyjny|system monopartyjny]], a Unię Ludu Kenii zdelegalizowano. System monopartyjny miał zabezpieczyć państwo przed skutkami [[trybalizm]]u. Rząd Kenyatty głosił politykę niezaangażowania, [[panafrykanizm]] oraz potępiał rasistowskie rządy w Rodezji i Republice Południowej Afryki. Pomimo działań rządu Kenia była państwem wyraźnie prozachodnim<ref name="pwn6" />. W 1978 roku zmarł Kenyatta – władze po nim objął [[Daniel Moi]]. W opozycji przez cały czas pozostawał Odinga, który utworzył Partię Demokratyczną, a później Forum na rzecz Przywrócenia Demokracji. W latach 80. i 90. XX w<ref name="pwn6" />. dochodziło do walk wewnętrznych w KANU, [[Korupcjakorupcja|korupcji]] oraz konfliktów etnicznych. Opozycję zwalczano za pomocą drastycznych metod, co wywoływało m.in. protesty państw zachodnich i [[Amnesty International]]. Ze względu na łamanie praw człowieka Zachód wstrzymywał pomoc dla Kenii. Pod naciskiem państw zachodnich w 1991 roku znowelizowano konstytucję, a w 1992 roku prezydent Moi wprowadził system wielopartyjny<ref name="pwn6" /><ref name="oxfordencylopedia" />. Nielegalną partią pozostawała muzułmańska [[Islamska Partia Kenii]] (powstała w 1992 roku, wspierana przez [[Libia|Libię]])<ref name="pwn6" />. W latach 90. Kenia zacieśniła współpracę z Ugandą i [[Tanzania|Tanzanią]]. Stosunki z Somalią pozostawały napięte – stale dochodziły do zatargów granicznych i konflikty o terytoria północnej Kenii, w której mieszkali [[Somalowie|Somalijczycy]] (podczas wojny pomiędzy Etiopią a Somalią Kenia poparła Etiopię). W kwestii Burundi i Rwandy pewne poszlaki wskazywały na przejściowe poparcie Kenii dla [[Hutu]]<ref name="pwn6" />. Z Sudanem Kenia toczyła spór o tzw. [[trójkąt ElamiIlemi]], na którym prawdopodobnie występują złoża [[Roparopa naftowa|ropy naftowej]]<ref name="pwn6" />. W zamian za pomoc wojskową Kenia pozwoliła [[Stany Zjednoczone|Stanom Zjednoczonym]] utworzyć bazy w strefie Oceanu Indyjskiego. W 1998 roku Moi po raz ostatni objął urząd prezydenta<ref name="pwn6" />. W 1999 roku znowelizowano konstytucję<ref name="pwn7" />.

!colspan="2" align="center"| Statystyki demograficzne (2016)<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = The World Factbook – Central Intelligence Agency |data dostępu = 2017-08-15 |opublikowany = www.cia.gov |url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ke.html |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20200831033452/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ke.html |zarchiwizowano = 2020-08-31}}</ref>

|colspan="2" align="center"| [[Plik:Kenya population 1960-2010.png|center|300px]]

|colspan="2" align="center"| Zmiana liczby ludności Kenii w latach 1960–2010

!colspan="2"| Ludność według wieku

!colspan="2"| Średnia wieku

!colspan="2"| Ludność według płci

!colspan="2"| Umieralność niemowląt

!colspan="2"| Oczekiwana długość życia przy urodzeniu

!colspan="2"| HIV/AIDS

| [[Luhja]] || [[Językjęzyk luhya|Język luhja]] ||align=right| 6 823 842 ||align=right| 14,3%

| [[Kalendżin]] || [[Język kalendżin]] || align="right" | 6 358 113 ||align=right| 13,4%

| [[Somalowie]] || [[Językjęzyk somalijski|Język somali]] ||align=right| 2 780 502 ||align=right| 5,8%

| [[Gusii]] || [[Język gusii]] ||align=right| 2 703 235 ||align=right| 5,7%

| [[Mijikenda]] || [[Język mijikenda]] || align="right" | 2 488 691 ||align=right| 5,2%

| [[Turkana (lud)|Turkana]] || [[Język turkana]] || align="right" | 1 016 174 ||align=right| 2,1%

| [[Iteso]] || [[Język teso]] || align="right" | 417 670 ||align=right| 0,88%

| [[Embu (lud)|Embu]] || [[Język embu]] ||align=right| 404 801 ||align=right| 0,85%

| [[Taita]] || [[Język taita]] ||align=right| 344 415 ||align=right| 0,72%

| [[Samburu]] || [[Język samburu]] || align="right" | 333 471 ||align=right| 0,7%

| [[Kuria (lud)|Kuria]] || [[Język kuria]] ||align=right| 313 854 ||align=right| 0,66%

| [[Borana]] || [[Język borana]] || align="right" | 276 236 ||align=right| 0,58%

** [[protestantyzm]] – 53,8% (głównie [[Pentekostalizmpentekostalizm|zielonoświątkowcy]], [[Kościół Anglikański Kenii|anglikanie]] i [[Kościół Prezbiteriański Wschodniej Afryki|kalwini]])

* tradycyjne [[Religiareligia plemienna|religie plemienne]] – 0,68%

Kenia dysponuje trzema [[Rodzajrodzaj sił zbrojnych|rodzajami sił zbrojnych]]: wojskami lądowymi, [[Marynarka Wojenna Kenii|marynarką wojenną]] oraz [[Kenijskie Siły Powietrzne|siłami powietrznymi]]<ref name="Global" />. Uzbrojenie sił lądowych Kenii składało się w 2014 roku z: 186 czołgów, 2 tys. opancerzonych pojazdów bojowych, 50 zestawów [[Artyleriaartyleria|artylerii]] holowanej oraz 12 [[Wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa|wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych]]<ref name="Global" />. Marynarka wojenna Kenii dysponowała w 2014 roku 14 okrętami obrony przybrzeża<ref name="Global" />. Kenijskie siły powietrzne z kolei posiadały w 2014 roku uzbrojenie w postaci m.in. 17 [[Samolot myśliwski|myśliwców]], 43 [[Samolot transportowy|samolotów transportowych]], 32 [[Samolot szkolno-bojowy|samolotów szkolno-bojowych]] oraz 66 [[Śmigłowiec|śmigłowców]]<ref name="Global" />.

Kenia jest krajem rolniczym z rozwijającym się przemysłem przetwórczym i usługami. Po [[Recesja gospodarcza|recesji]] z przełomu lat 80. i 90. XX w. Kenia kontynuuje reformy i [[Prywatyzacjaprywatyzacja|prywatyzację]]. W 2016 roku rolnictwo wytwarzało 32,7% produktu krajowego brutto, przemysł 18%, a usługi 49,3%<ref name=":0" />. [[Produkt krajowy brutto]] w 2016 roku wyniósł 70,53 mld USD, 1551 USD na osobę<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = World Economic Outlook October 2017 – Kenya |data = |data dostępu = 2017-12-19 |opublikowany = www.imf.org |url = https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=71&pr.y=10&sy=2015&ey=2022&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=664&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,LP&grp=0&a= |język = en}}</ref>.

Kenia nie ma znaczących surowców mineralnych. Górnictwo ma niewielki udział w krajowym PKB, stanowi ok. 1%<ref name="mine">{{Cytuj |autor = |tytuł = Kenya’s mining industry: set for a boom? |czasopismo = Mining Technology |data = 2016-07-24 |data dostępu = 2017-12-19 |url = https://web.archive.org/web/20201021140240/https://www.mining-technology.com/features/featurekenyas-mining-industry-set-for-a-boom-4958923/ |język = en}}</ref>. Soda kalcynowana (używana w produkcji szkła) jest najcenniejszym minerałem eksportowym Kenii i jest wydobywana nad jeziorem Magadi w dolinie Riftu. Złoża wapienia na wybrzeżu i w głębi kraju są wykorzystywane do produkcji cementu i w rolnictwie. Ważne są również [[wermikulit]], [[złoto]], [[rubin]]yrubiny, [[topaz]]ytopazy i sól, a także [[fluoryt]], (używany w metalurgii), który jest wydobywany wzdłuż rzeki [[Kerio]] na północy<ref>{{Cytuj |autor = Teresa Kowalczyk |tytuł = Kenia |data dostępu = 2022-09-14 |opublikowany = zAfryki.pl – Polski Portal o Afryce |url = https://zafryki.pl/kenia/ |język = pl}}</ref>. W czerwcu 2016 roku prezydent Kenii Uhuru Kenyatta podpisał ustawę, która ma przyczynić się do dynamicznego rozwoju tego sektora gospodarki. Według szacunków w 2030 roku górnictwo ma stanowić ok. 10% PKB<ref name="mine" />. Pomimo że Kenia jest najbardziej uprzemysłowionym krajem Afryki Wschodniej, to wkład przemysłu w PKB kraju wynosi 18%. Działalność przemysłowa skupiona jest wokół [[Nairobi]], [[Mombasa|Mombasy]] oraz [[Kisumu]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Wayback Machine |data = 2009-03-18 |data dostępu = 2017-12-19 |url = https://web.archive.org/web/20090318041714/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Kenya.pdf}}</ref>. Tylko 36% Kenijczyków posiada dostęp do energii elektrycznej, która wytwarzana jest głównie przez elektrownie geotermalne, spalające drewno<ref>{{Cytuj |tytuł = Access to electricity (% of population) Data |data dostępu = 2017-12-19 |opublikowany = data.worldbank.org |url = http://data.worldbank.org/indicator/EG.ELC.ACCS.ZS?locations=KE |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = IEA – Report |data dostępu = 2017-12-19 |opublikowany = www.iea.org |url = https://www.iea.org/statistics/statisticssearch/report/?country=Kenya&product=electricityandheat |archiwum = https://web.archive.org/web/20180811133300/https://www.iea.org/statistics/statisticssearch/report/?country=Kenya&product=electricityandheat |zarchiwizowano = 2018-08-11}}</ref>.

W Kenii uprawia się kawę, herbatę, sizal, tytoń, [[Pyretyna|piretrum]], pszenicę, kukurydzę, sorgo, proso, ziemniaki, bataty, maniok i trzcinę cukrową<ref name="pwn4" />. Główne ośrodki rolnicze stanowią wyżyny południowo-zachodniej części Kenii. Rolnictwo pokrywa (z wyjątkiem lat suchych) zapotrzebowanie na żywność<ref name="pwn4" />. Użytki zielone wraz z wykorzystywanymi okresowo terenami półpustynnymi zajmują 37,4% powierzchni kraju, a grunty orne 8%<ref name="pwn4" />.

<ref name="infobox1">Dane podane za ''[[Centralna Agencja Wywiadowcza|CIA]] [[The World Factbook]]'' [https://web.archive.org/web/20200831033452/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ke.html (''źródło:CIA'')] {{lang|en}}.</ref>