Wikipedia

Kenia: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Norweg2137 (dyskusja | edycje)
419 edycji
m zobacz też
WP:SK+ToS+Bn+mSI.v2.1, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 1:
{{Inne znaczenia|państwa|[[Kenia (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
{{Państwo infobox
|nazwa_polska = Republika Kenii
|nazwa_oryginalna = {{K|en|Republic of Kenya}}<br />{{K|sw|Jamhuri ya Kenya}}
|nazwa_dopełniacz = Kenii
|flaga_obraz = Flag of Kenya.svg
|herb_obraz = Alternate Coat of arms of Kenya.svg
|dewiza = {{J|sw|Harambee}}
|dewiza_język = [[Język suahili|sua.]]
|dewiza_polski = Pracujmy razem
|lokalizacja_obraz = Location Kenya AU Africa.svg
|lokalizacja_obraz_opis =
|konstytucja = [[Konstytucja Kenii]]
|język_urzędowy = [[Język suahili|suahili]], [[język angielski|angielski]]
|stolica = [[Nairobi]]
|ustrój_polityczny = [[republika]]
|głowa_państwa = [[William Ruto]]
|głowa_państwa_opis = [[Prezydenci Kenii|prezydent]]
|szef_rządu = [[William Ruto]]
|szef_rządu_opis = [[Prezydenci Kenii|prezydent]]
|powierzchnia = 580 367{{u|infobox1}}
|powierzchnia_wód = 13 400 km² (2,3%)
|ludność = 47 654 296
|ludność_rok = 2019
|gęstość = 82
|narodowości = [[Kikuju]] (17,1%), [[Luhja]] (14,3%), [[Kalendżin]] (13,4%)
|utworzenie_sposób = [[Niepodległość]]
|utworzenie_data = 12 grudnia 1963
|od_kogo = od [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]
|religia_dominująca = [[protestantyzm]] (53,8%)
|waluta_nazwa = [[szyling kenijski]]
|waluta_symbol = KES
|UTC = +3
|hymn = <center>[[Plik:National anthem of Kenya, performed by the United States Navy Band.wav]]</center>[[Hymn Kenii|{{J|sw|Ee Mungu Nguvu Yetu}}]]
|hymn_nazwa_polska = O Boże, nasza Siła
|kod_ISO = KE
|domena = [[.ke]]
|kod_samochodowy = EAK
|kod_samolotowy = 5Y
|numer_kierunkowy = +254
|mapa_obraz = Kenya - Location Map (2013) - KEN - UNOCHA.svg
|commons = Category:Kenya
|wikisłownik = Kenia
|pkb_rok = 2017
|pkb = 79,5 mld<ref name="IMF">Dane na podstawie szacunków [[Międzynarodowy Fundusz Walutowy|IMF]] za rok 2017: {{Cytuj |tytuł = World Economic Outlook, April 2018 |data dostępu = 2018-05-05 |opublikowany = IMF |url = https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=15&sy=2016&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=664&s=NGDP_RPCH%2CNGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |język = en}}</ref> [[Dolar amerykański|USD]]
|pkb_osoba = 1702<ref name="IMF" /> [[Dolar amerykański|USD]]
|pkb_ppp_rok = 2017
|pkb_ppp = 163 mld<ref name="IMF" /> [[Dolar międzynarodowy|dolarów międzynar.]]
|pkb_ppp_osoba = 3491<ref name="IMF" /> [[Dolar międzynarodowy|dolarów międzynar.]]
}}
'''Kenia''' ({{K|en|Kenya}}, Republika Kenii, {{ang.|Republic of Kenya}}, {{W języku|sw|Jamhuri ya Kenya}}) – państwo położone we wschodniej [[Afryka|Afryce]] nad [[Ocean Indyjski|Oceanem Indyjskim]]. Leży na [[równik]]u. Graniczy od północy z [[Somalia|Somalią]], [[Etiopia|Etiopią]] i [[Sudan Południowy|Sudanem Południowym]], od zachodu z [[Uganda|Ugandą]], a od południa z [[Tanzania|Tanzanią]]<ref name="pwn" />. Jest 47. krajem świata pod względem powierzchni i 29. pod względem liczby ludności. Stolicą i największym miastem Kenii jest [[Nairobi]].
Linia 72:
Kenia znajduje się w zasięgu [[klimat równikowy|klimatu równikowego]] [[monsun]]owego ze stosunkowo wyrównanym przebiegiem temperatur w ciągu całego roku. Na wybrzeżu, w pasie do 40&nbsp;km i w górach – wilgotny, na pozostałym obszarze – suchy<ref name="pwn2" />. Średnia roczna suma opadów wzrasta z północnego wschodu na południowy zachód od 150 do 1000&nbsp;mm, w południowej części wybrzeża wielkość opadów sięga 1200&nbsp;mm rocznie, w wyższych piętrach gór nawet do 1500&nbsp;mm<ref name="pwn2" />. Na nizinnym wschodzie występuje tylko jedna [[pora deszczowa]], od kwietnia do czerwca, na pozostałym obszarze dwie pory deszczowe, głównie od marca do maja<ref name="pwn2" />. Druga pora deszczowa jest krótsza, występuje od listopada do grudnia<ref name="pwn2" />. Średnia temperatura miesięczna od 25–28&nbsp;°C na wybrzeżu do 15–19&nbsp;°C w górach (w wyższych piętrach chłodniej)<ref name="pwn2" />.
 
{| class="wikitable" style="font-size:95%; text-align:center" width="500px" align=center500
|-
!colspan=5| Tabela średnich rocznych temperatur dla kenijskich miast:
Linia 143:
{| class="wikitable" align=right width=30% style="background: font-size: 80%; float: right; margin: 0 0 1em 1em;"
|-
!colspan="2" align="center"| Statystyki demograficzne (2016)<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = The World Factbook – Central Intelligence Agency |data dostępu = 2017-08-15 |opublikowany = www.cia.gov |url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ke.html |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20200831033452/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ke.html |zarchiwizowano = 2020-08-31}}</ref>
|-
|colspan="2" align="center"| [[Plik:Kenya population 1960-2010.png|center|300px]]
|-
|colspan="2" align="center"| Zmiana liczby ludności Kenii w latach 1960–2010
|-
!Liczba ludności
|46 790 758
|-
!colspan="2"| Ludność według wieku
|-
|0 – 14 lat
Linia 169:
* kobiet 775 842
|-
!colspan="2"| Średnia wieku
|-
|w całej populacji
Linia 192:
| -0,2 migrantów/1000 mieszkańców
|-
!colspan="2"| Ludność według płci
|-
|przy narodzeniu
Linia 209:
|1 mężczyzna/kobiet
|-
!colspan="2"| Umieralność niemowląt
|-
|w całej populacji
Linia 220:
|33,7 martwych/1000 żywych urodzeń
|-
!colspan="2"| Oczekiwana długość życia przy urodzeniu
|-
|w całej populacji
Linia 234:
|3,14 urodzeń/kobietę
|-
!colspan="2"| HIV/AIDS
|-
!Współczynnik dorosłych z HIV/AIDS
Linia 270:
| [[Gusii]] || [[Język gusii]] ||align=right| 2 703 235 ||align=right| 5,7%
|-
| [[Mijikenda]] || [[Język mijikenda]] ||align="right"| 2 488 691 ||align=right| 5,2%
|-
| [[Meru (lud)|Meru]] || [[Język meru]] ||align=right| 1 975 869 ||align=right| 4,2%
Linia 288:
| [[Kuria (lud)|Kuria]] || [[Język kuria]] ||align=right| 313 854 ||align=right| 0,66%
|-
| [[Borana]] || [[Język borana]] ||align="right"| 276 236 ||align=right| 0,58%
|-
| [[Uganda|Ugandyjczycy]] || Języki ugandyjskie ||align=right| 95 938 ||align=right| 0,2%
Linia 338:
 
Wartość [[eksport]]u w 2015 roku wyniosła 5,2 mld dolarów amerykańskich, a [[import]]u 17,6 mld dolarów<ref name="atlas.media" />. Kenia eksportuje głównie herbatę, cięte kwiaty, produkty naftowe, warzywa, kawę, a importuje samochody, ropę naftową, pakowane leki, ciężarówki dostawcze<ref name="atlas.media" />. Kenia eksportuje towary główne do [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]], Ugandy, [[Holandia|Holandii]], Wielkiej Brytanii i [[Zambia|Zambii]]. Kenia importuje swoje towary głównie z [[Chiny|Chin]], [[Indie|Indii]], [[Japonia|Japonii]], Tanzanii i [[Południowa Afryka|Republiki Południowej Afryki]]<ref name="atlas.media" />.
 
== Zobacz też ==
 
* [[Lista państw Afryki]]
* [[Nairobi]]
* [[Afryka]]
 
== Uwagi ==
{{Uwagi|
<ref name="infobox1">Dane podane za ''[[Centralna Agencja Wywiadowcza|CIA]] [[The World Factbook]]'' [https://web.archive.org/web/20200831033452/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ke.html (''źródło:CIA'')] {{lang|en}}.</ref>
}}
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kenia”