Mistrzostwa świata w piłce nożnej mężczyzn: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
(Nie pokazano 28 wersji utworzonych przez 24 użytkowników)
Linia 1:
{{Liga infobox
| nazwa = Mistrzostwa świata w piłce nożnej
| inne nazwy = FIFA World Cup
| grafika =
| podpis grafiki = [[Puchar Świata FIFA]]
| państwo =
| skrót =
| sport = [[piłka nożna]]
| organizator = [[FIFA]]
| data założenia = 1930
| założyciel =
| poprzednia nazwa =
| zawodowa od =
| data rozwiązania =
| nowa nazwa =
| prezes =
| przewodniczący RN =
| partner TV =
| sponsor =
| zwycięzca =
| awans =
| spadek =
| liczba drużyn = 32
| puchary =
| obecny sezon =
| pierwszy zwycięzca = '''{{reprezentacja|URY|pn}}''' (1930)
| ostatni zwycięzca = '''{{reprezentacja|ARG|pn}}''' (2022)
| najwięcej zwycięstw = '''{{reprezentacja|BRA|pn}}''' (5 zwycięstw)
| commons = Category:FIFA World Cup
| www = http://www.fifa.com/worldcup/
}}
<div class="floatright">
Linia 34:
|+ Zwycięzcy mistrzostw świata
|-
! Rok !! style="width:200px"| Zwycięzca
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1930|1930]]
| {{reprezentacja|URY|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1934|1934]]
| {{reprezentacja|ITA|wariant=1861|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1938|1938]]
| {{reprezentacja|ITA|wariant=1861|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1950|1950]]
| {{reprezentacja|URY|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1954|1954]]
| {{reprezentacja|BRD|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1958|1958]]
| {{reprezentacja|BRA|wariant=1889|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1962|1962]]
| {{reprezentacja|BRA|wariant=1889|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1966|1966]]
| {{reprezentacja|ENG|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1970|1970]]
| {{reprezentacja|BRA|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1974|1974]]
| {{reprezentacja|BRD|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1978|1978]]
| {{reprezentacja|ARG|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1982|1982]]
| {{reprezentacja|ITA|wariant=1946|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1986|1986]]
| {{reprezentacja|ARG|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1990|1990]]
| {{reprezentacja|BRD|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1994|1994]]
| {{reprezentacja|BRA|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1998|1998]]
| {{reprezentacja|FRA|wariant=1976|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2002|2002]]
| {{reprezentacja|BRA|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2006|2006]]
| {{reprezentacja|ITA|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2010|2010]]
| {{reprezentacja|ESP|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2014|2014]]
| {{reprezentacja|GER|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2018|2018]]
| {{reprezentacja|FRA|wariant=1976|pn}}
|-
| style="text-align:=center" | [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2022|2022]]
| {{reprezentacja|ARG|pn}}
|-
|}
</div>
'''Mistrzostwa świata w piłce nożnej''', w Polsce nazywane również '''mundialem'''<ref group=uwaga>Nazwa ta funkcjonuje od 1978, a zyskała popularność, gdy w krajach hiszpańskojęzycznych rozegrano trzy turnieje z rzędu – Argentynie w 1978, Hiszpanii w 1982 i Meksyku w 1986.</ref> ({{w języku|es|mundial}} – „światowy”) lub '''Pucharem Świata''' ({{w języku|en|World Cup}}) – międzynarodowy turniej [[piłka nożna|piłki nożnej]], w którym biorą udział męskie reprezentacje narodowe federacji należących do [[FIFA]]. Pierwsze mistrzostwa odbyły się w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1930|1930]] roku w [[Urugwaj]]u. Od tego czasu odbywają się co cztery lata, z wyjątkiem 1942 i 1946 roku, gdyż z powodu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] nie odbywały się kongresy [[FIFA]], na których podejmowano decyzję o organizacji turnieju (w 1946, na pierwszym po wojnie kongresie FIFA, wskazano, kto będzie organizatorem mistrzostw w 1950).
 
Obecnie w turnieju występują 32 reprezentacje (od [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2026|2026]] r. będzie ich 48) rywalizujące o tytuł na terenie państwa (lub państw) organizującego mistrzostwa przez około jeden miesiąc. Ta faza rozgrywek często nazywana jest ''finałami mistrzostw świata''. Z kolei faza eliminacji, mająca miejsce w ciągu trzech lat poprzedzających turniej, wyłania drużyny, które wraz z gospodarzem (lub gospodarzami) wystąpią na mistrzostwach świata.
 
Podczas dotychczas rozegranych 22 turniejów osiem reprezentacji sięgnęło po tytuł. Najbardziej utytułowanym zespołem jest [[Reprezentacja Brazylii w piłce nożnej mężczyzn|Brazylia]], która wygrała pięciokrotnie i jako jedyna brała udział we wszystkich turniejach finałowych. [[Reprezentacja Włoch w piłce nożnej mężczyzn|Włochy]] oraz [[Reprezentacja Niemiec w piłce nożnej mężczyzn|Niemcy]] zdobyły po cztery tytuły mistrza świata. Trzykrotnie tytuł mistrzowski przypadał [[Reprezentacja Argentyny w piłce nożnej mężczyzn|Argentynie]]. Dwukrotnie zwyciężali: [[Reprezentacja Francji w piłce nożnej mężczyzn|Francja]] i [[Reprezentacja Urugwaju w piłce nożnej mężczyzn|Urugwaj]], który był zarazem zwycięzcą turnieju inauguracyjnego. Po jednym tytule mistrzowskim mają na swoim koncie: [[Reprezentacja Anglii w piłce nożnej mężczyzn|Anglia]] i [[Reprezentacja Hiszpanii w piłce nożnej mężczyzn|Hiszpania]].
Linia 115 ⟶ 114:
=== Wcześniejsze turnieje międzynarodowe ===
[[Plik:London 1908 English Amateur Football National Team.jpg|thumb|[[Reprezentacja Wielkiej Brytanii w piłce nożnej mężczyzn|Reprezentacja Wielkiej Brytanii]], która zwyciężyła w pierwszym oficjalnym turnieju piłki nożnej rozegranym na [[Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1908|Igrzyskach Olimpijskich w Sztokholmie]]]]
30 listopada 1872 roku odbył się pierwszy piłkarski mecz międzynarodowy. [[Reprezentacja Anglii w piłce nożnej mężczyzn|Reprezentacja Anglii]] zremisowała 0:0 ze [[Reprezentacja Szkocji w piłce nożnej mężczyzn|Szkocją]] w spotkaniu towarzyskim rozegranym w [[Glasgow]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.englandfootballonline.com/Seas1872-00/1872-73/M0001Sco1872.html |tytuł = England National Football Team Match No. 1 |opublikowany = England Football Online |język = en |data dostępu = 2010-06-17 |język=en}}</ref>. W 1884 roku odbył się pierwszy turniej międzynarodowy. Rozegrano wówczas pierwszą edycję [[British Home Championship]]<ref>{{Cytuj | url=http://www.rsssf.com/tablesb/bhc1884-99.html | tytuł=British Home Championship 1884-1899<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=rsssf.com | data dostępu=2024-04-24}}</ref>. W [[Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1900|1900]] i [[Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1904|1904 roku]] piłka nożna była jedną z pokazowych dyscyplin na [[Letnie igrzyska olimpijskie|letnich igrzyskach olimpijskich]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://archive.ph/20120912094305/http://www.olympic.org/en/content/Sports/All-Sports/Football/Football-Equipment-and-History/?Tab=1 |tytuł = Football Equipment and History |opublikowany = Olympic.org |język = en |data dostępu = 2010-06-17}}</ref>.
 
Po założeniu [[FIFA]] w 1904, organizacja ta zorganizowała dwa lata później w Szwajcarii międzynarodowy turniej piłkarski. Rozgrywki te okazały się jednak niepowodzeniem<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/history/fifa-takes-shape.html |tytuł=History of FIFA – FIFA takes shape |opublikowany=FIFA.com |data dostępu=2016-05-05 |język=en |archiwum=https://web.archive.org/web/20150906061802/http://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/history/fifa-takes-shape.html |zarchiwizowano=2015-09-06}}</ref>.
 
Po założeniu [[FIFA]] w 1904, organizacja ta zorganizowała dwa lata później w Szwajcarii międzynarodowy turniej piłkarski. Rozgrywki te okazały się jednak niepowodzeniem<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/history/fifa-takes-shape.html |tytuł = History of FIFA – FIFA takes shape |opublikowany = FIFA.com |datajęzyk dostępu=2016-05-05 |język=en |archiwum = https://web.archive.org/web/20150906061802/http://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/history/fifa-takes-shape.html |zarchiwizowano = 2015-09-06 |data dostępu = 2016-05-05}}</ref>.{{odn|Jarosz|2022|s=22}}
W [[Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1908|1908]] roku piłka nożna stała się oficjalną konkurencją letnich igrzysk olimpijskich. [[The Football Association|Federacja angielska]] podjęła się organizacji tych zawodów, które przeznaczone były dla amatorskich zawodników. Mimo to, piłka nożna była wówczas uważana bardziej za sport pokazowy niż za prawdziwą rywalizację. Złoty medal zdobyła Wielka Brytania (reprezentowana przez [[amatorska reprezentacja Anglii w piłce nożnej|amatorską reprezentację Anglii]]). Wyczyn ten powtórzyła w [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1912|1912 roku]] w [[Sztokholm]]ie, kiedy to organizacji podjął się [[Svenska Fotbollförbundet|Szwedzki Związek Piłki Nożnej]]<ref>{{cytuj stronęodn|url=http://www.pilkarskidziennik.pl/ms-me/woko-mistrzostw-wiata-2010/28542-mistrzostwa-swiata-urugwaj-1930.htmlJarosz|tytuł=Mistrzostwa Świata – Urugwaj 1930|data=2010-05-21|opublikowany=pilkarskidziennik.pl2022|data dostępus=2010-06-2444–45}}</ref>.
 
W 1909 [[Thomas Lipton|Sir Thomas Lipton]] zorganizował w [[Turyn]]ie turniej piłkarski [[Sir Thomas Lipton Trophy]] przeznaczony dla klubów (nie reprezentacji) reprezentujących swój kraj. Rozgrywki te są czasem określane jako ''mistrzostwa świata''. Wzięły w nich udział zespoły z Włoch, Niemiec oraz Szwajcarii. Zaproszono również przedstawiciela [[The Football Association]], jednak związek odmówił uczestnictwa w tym turnieju. Zamiast tego zespół [[West Auckland Town F.C.|West Auckland FC]] z [[Durham (hrabstwo w Anglii)|hrabstwa Durham]] reprezentował Anglię i wygrał zarówno pierwszą, jak i drugą edycję turnieju<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.rsssf.com/tablesl/lipton-trophy.html |tytuł = Sir Thomas Lipton Trophy (Torino) |opublikowany = [[Rec. Sport. Soccer Statistics Foundation|RSSSF]] |język = en |data dostępu = 2010-06-22}}</ref>.
 
W 1914 FIFA uznała [[Piłka nożna na letnich igrzyskach olimpijskich|turniej olimpijski]] za „mistrzostwa świata amatorów” i podjęła się organizacji tych rozgrywek<ref>{{cytuj stronę odn|url=http://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/history/more-associations-follow.html Jarosz|tytuł=History of FIFA – More associations follow 2022|opublikowanys=FIFA.com |data dostępu=2016-05-05 |język=en |archiwum=https://web.archive.org/web/20150906175059/http://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/history/more-associations-follow.html |zarchiwizowano=2015-09-0646}}</ref>. Na [[Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1920|Igrzyskach Olimpijskich w 1920 roku]] rozegrano pierwszy turniej, w którym udział wzięły reprezentacje z różnych kontynentów. Uczestnikami byli: trzynaście zespołów z Europy oraz [[Reprezentacja Egiptu w piłce nożnej mężczyzn|Egipt]]<ref>{{cytuj stronę odn|autor=Reyes, Macario Jarosz|data=1999-10-18 2022|urls=http://www.rsssf.com/tableso/ol1920f-det.html |tytuł=VII. Olympiad Antwerp 1920 Football Tournament |opublikowany=[[Rec. Sport. Soccer Statistics Foundation|RSSSF]] |data dostępu=2010-05-22 |język=en46}}</ref>. Zwyciężyła [[Belgia]], po przerwanym meczu z [[Czechosłowacja|Czechosłowacją]], która została zdyskwalifikowana. [[Reprezentacja Urugwaju w piłce nożnej mężczyzn|Reprezentacja Urugwaju]] wygrała następne turnieje w [[Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1924|1924]] i [[Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1928|1928]] roku<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.rsssf.com/tableso/olympics.html |tytuł = Football Tournament of the Olympic Games – Overview |opublikowany = [[Rec. Sport. Soccer Statistics Foundation|RSSSF]] |język = en |data dostępu = 2010-06-22|język=en}}</ref>.
 
=== Pierwsze mistrzostwa świata ===
{{osobny artykuł|Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1930}}
[[Plik:Jules Rimet 1933.jpg|thumb|[[Jules Rimet]]]]
Dzięki dużej popularności rozgrywek piłkarskich podczas Igrzysk Olimpijskich FIFA wraz z jej przewodniczącym [[Jules Rimet|Jules'emJules’em Rimetem]] dążyła do zorganizowania własnych rozgrywek mistrzowskich poza zmaganiami olimpijskimi. Wśród chętnych państw do organizacji pierwszych mistrzostw świata byli: [[Węgry]], [[Włochy]], [[Holandia]], [[Hiszpania]] oraz [[Szwecja]]. 28 maja 1928, kongres FIFA w [[Amsterdam]]ie zadecydował o rozegraniu pierwszych Mistrzostw Świata organizowanych przez FIFA w 1930 roku<ref>{{cytuj stronę|data dostępu=2016-05-05|url = http://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/history/first-fifa-world-cup.html |tytuł = History of FIFA – The first FIFA World Cup |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20150924225546/http://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/history/first-fifa-world-cup.html |zarchiwizowano = 2015-09-24 |data dostępu = 2016-05-05}}</ref>. Podczas kolejnego kongresu FIFA w 1929 roku w Barcelonie, organizację [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1930|mistrzostw świata]] powierzono [[Urugwaj]]owi. Jednym z powodów tego kroku były obchody stulecia niepodległości tego państwa, właśnie w 1930 roku. Oprócz tego, drużyna Urugwaju była niezaprzeczalnie jedną z silniejszych w tamtych czasach, po wywalczeniu złotych medali w rozgrywkach piłkarskich na Igrzyskach w [[Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1924|1924]] i [[Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1928|1928]]. Poza tym, związek piłkarski Urugwaju wyraził chęć pokrycia kosztów podróży i zakwaterowania dla wszystkich drużyn, podczas gdy ewentualne zyski miałyby zostać równo podzielone.
 
Wybór Urugwaju, dla zaproszonych drużyn z Europy, oznaczał długą, prawie dwutygodniową podróż statkiem na drugi kontynent. Oprócz tego w tamtym czasie, w światowej gospodarce panował [[Wielki kryzys|kryzys]] ekonomiczny. Do ostatniej chwili wydawało się, że żadna z drużyn europejskich nie zdecyduje się wziąć udziału w rozgrywkach. Tylko dzięki umiejętnym zabiegom Rimeta, udało mu się ostatecznie nakłonić drużyny [[Reprezentacja Belgii w piłce nożnej mężczyzn|Belgii]], [[Reprezentacja Francji w piłce nożnej mężczyzn|Francji]], [[Reprezentacja Rumunii w piłce nożnej mężczyzn|Rumunii]] oraz [[Reprezentacja Jugosławii w piłce nożnej mężczyzn|Jugosławii]] do wzięcia udziału w mistrzostwach. Poza tym w mistrzostwach uczestniczyło siedem drużyn z Ameryki Południowej i dwie z Ameryki Północnej. W sumie (łącznie z Europą) było to trzynaście państw, które wystawiły swoje reprezentacje.
 
Pierwsze dwa mecze w historii mistrzostw odbyły się równocześnie 13 lipca 1930 o godzinie 15:00 miejscowego czasu{{odn|Jarosz|2022|s=22}}. W pierwszym z nich, drużyna Francji pokonała Meksyk 4:1, a w drugim Stany Zjednoczone wygrały z Belgią 3:0{{odn|Jarosz|2022|s=24}}. Pierwszą, historyczną, bramkę zdobył francuski napastnik [[Lucien Laurent]]<ref>{{Cytuj stronę|imię=Johnpokonując F|nazwisko=Molinaro|tytuł=Lucienbramkarza Laurent:Oscara The World Cup’s First Goal ScorerBonfigio{{odn|autor=CBCJarosz|url=http://www.cbc.ca/sports/worldcup2006/history/events/laurent_lucien.html2022|data dostępus=2010-08-10|archiwum=https://web.archive.org/web/20060624130233/http://www.cbc.ca/sports/worldcup2006/history/events/laurent_lucien.html|zarchiwizowano=2006-06-2427}}</ref>. Pierwszym mistrzem świata została drużyna Urugwaju, która pokonała Argentynę 4:2 w finałowym meczu, oglądanym przez 93 000 ludzi na stadionie w [[Montevideo]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mcwc/ip-201_02e_fwc-origin_8816.pdf |tytuł = Historia Mistrzostw Świata FIFA |opublikowany = FIFA |język = en|data dostępu=2012-06-11|archiwum = https://web.archive.org/web/20100614212717/http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mcwc/ip-201_02e_fwc-origin_8816.pdf |zarchiwizowano = 2010-06-14 |data dostępu = 2012-06-11}}</ref>.
 
Pierwsze mistrzostwa rozegrano według systemu, w którym najpierw drużyny grały w czterech grupach według reguły "każdy„każdy z każdym"każdym” (ponieważ uczestniczyło w turnieju 13 drużyn, jedna grupa liczyła 4, a pozostałe po 3 drużyny). Zwycięzcy grup rozegrali między sobą półfinały, a zwycięzcy półfinałów – finał; meczu o 3. miejsce nie rozegrano.
 
=== Przed II wojną światową ===
Już po utworzeniu rozgrywek mistrzostw świata, w trakcie organizacji [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1932|Letnich Igrzysk Olimpijskich]] w roku 1932, które miały odbyć się w [[Los Angeles]], postanowiono nie rozgrywać turnieju piłki nożnej podczas Igrzysk. Stało się tak, między innymi z powodu niskiej popularności piłki nożnej w Stanach Zjednoczonych. Oprócz tego, FIFA oraz [[Międzynarodowy Komitet Olimpijski|MKOl]] nie zgadzały się również w sprawie statusu amatorów. W efekcie, turniej piłki nożnej został usunięty z programu Igrzysk<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.archiwumfutbolu.pl/to/to.php |tytuł = Historia turnieju olimpijskiego |opublikowany = archiwumfutbolu.pl |data dostępu = 2010-08-12}}</ref>. Turniej piłki nożnej podczas Igrzysk powrócił do programu podczas [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1936|Letnich Igrzysk Olimpijskich]] w 1936 roku, ale od tamtej pory pozostaje w cieniu bardziej prestiżowych mistrzostw świata.
 
Mistrzostwa w latach 1934 i 1938 rozegrano od początku do końca systemem pucharowym – 1/8 finału, ćwierćfinały, półfinały i finał. Od 1934 r. rozgrywany jest mecz o 3. miejsce.
Linia 144 ⟶ 142:
 
=== Po II wojnie światowej ===
[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1950|Mistrzostwa Świata w 1950]] roku, które zostały rozegrane w [[Brazylia|Brazylii]], były pierwszymi, w których uczestniczyli Anglicy. W 1920 roku opuścili oni [[FIFA]] z niechęci przeciwko grze z reprezentacjami państw, które pozostawały z nimi ([[Wielka Brytania|Wielką Brytanią]]) w konflikcie, jak również był to protest przeciw obcym wpływom na ich [[sport narodowy]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.bbc.co.uk/scotland/sportscotland/asportingnation/article/0001/index.shtml |tytuł = Scotland and the 1950 World Cup |opublikowany = BBC |język = en |data dostępu = 2007-05-13 |język=en}}</ref>. W 1946 roku powrócili oni na zaproszenie federacji do członkostwa w FIFA<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Glanville |imię = Brian |tytuł = The Story of the World Cup | strony = 44 |wydawca = Faber |rok = 2005 |isbn = 0-571-22944-1}}</ref>. Turniej potwierdził klasę drużyny [[Reprezentacja Urugwaju w piłce nożnej mężczyzn|Urugwaju]], który zbojkotował dwa poprzednie mundiale. Wygrał on, pokonując w finale gospodarza, [[Reprezentacja Brazylii w piłce nożnej mężczyzn|Brazylię]]. Ten mecz uznawany jest za jeden z najlepszych w historii. Nazwano go później ''„Maracanaço”''.
[[Plik:World cup countries best results.png|thumb|upright=2|Uczestnicy i ich najlepsze wyniki]]
 
W każdym z turniejów pomiędzy 1934 i 1978 rokiem startowało po 16 reprezentacji. Wyjątki stanowiły mistrzostwa rozegrane w 1938, kiedy to zakwalifikowana do turnieju [[Reprezentacja Austrii w piłce nożnej mężczyzn|Austria]] została [[Anschluss|przyłączona]] do [[III Rzesza|Niemiec]], w związku z czym w zawodach wystartowało piętnaście zespołów<ref>{{cytuj stronę |url = http://mundial.wp.pl/title,Mistrzostwa-Swiata-Francja-1938,wid,8299176,wiadomosc.html |tytuł = Mistrzostwa Świata – Francja 1938 |data = 2010-05-21 |opublikowany = wp.pl |data dostępu = 2010-06-24}}</ref> oraz turniej rozegrany w 1950, kiedy to wycofały się reprezentacje [[Reprezentacja Indii w piłce nożnej mężczyzn|Indii]], [[Reprezentacja Szkocji w piłce nożnej mężczyzn|Szkocji]] oraz [[Reprezentacja Turcji w piłce nożnej mężczyzn|Turcji]], a w mistrzostwach wzięło udział trzynaście reprezentacji<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.futbol.pl/artykul/85903.html |tytuł = Historia MŚ: Czwarty mundial (1950) |autor = Michał Ptaszyński |data = 2010-06-01 |opublikowany = futbol.pl |data dostępu = 2010-06-24}}</ref>. Większość startujących państw reprezentowała Europę i Amerykę Południową. W turniejach brało udział niewiele zespołów z Ameryki Północnej, Afryki, Azji oraz Oceanii i zazwyczaj przegrywały one z drużynami z Europy oraz Ameryki Południowej. Do 1982 roku jedynymi drużynami spoza Europy i Ameryki Południowej, które przebrnęły pierwszą rundę były: [[Reprezentacja Stanów Zjednoczonych w piłce nożnej mężczyzn|Stany Zjednoczone]] (półfinalista w 1930), [[Reprezentacja Kuby w piłce nożnej mężczyzn|Kuba]] (ćwierćfinalista w 1938), [[Reprezentacja Korei Północnej w piłce nożnej mężczyzn|Korea Północna]] (ćwierćfinalista w 1966) oraz [[Reprezentacja Meksyku w piłce nożnej mężczyzn|Meksyk]] (ćwierćfinalista w 1970).
 
Mistrzostwa w roku 1950 rozegrano w I rundzie w czterech grupach po 4 drużyny (z jednej z nich wycofał się jeden zespół, a z innej dwa, zatem w tej ostatniej grupie rozegrano tylko jeden mecz). Zwycięzcy utworzyli grupę finałową złożoną z 4 drużyn, które zagrały również systemem każdy z każdym. Formalnie nie było więc meczu finałowego, ale ponieważ mecz [[Reprezentacja Brazylii w piłce nożnej mężczyzn|Brazylia]] – [[Reprezentacja Urugwaju w piłce nożnej mężczyzn|Urugwaj]] (1:2) zwany ''„Maracanaço”'' decydował o zwycięstwie i był rozgrywany jako ostatni, uznaje się go za finał tych mistrzostw.
Linia 158 ⟶ 156:
 
=== Powiększenie liczby zespołów ===
Liczba drużyn występujących w turnieju została zwiększona do 24 w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1982|1982]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://mundial.wp.pl/kat,50448,title,Mistrzostwa-Swiata-Hiszpania-1982,wid,8299457,wiadomosc.html |tytuł = Mistrzostwa Świata – Hiszpania 1982 |data = 2010-05-21 |opublikowany = wp.pl |data dostępu = 2010-06-20}}</ref>, a następnie do 32 w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1998|1998]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.futbol.pl/artykul/86459.html |tytuł = Historia MŚ: Szesnasty mundial (1998) |autor = Przemysław Michalak |data = 2010-06-08 |opublikowany = futbol.pl |data dostępu = 2010-06-20}}</ref> roku. Dzięki tym zmianom na mundialu mogło wystąpić więcej drużyn z Afryki, Azji i Ameryki Północnej. Drużyny z tych regionów odnoszą coraz większe sukcesy. Do ćwierćfinału dostały się: [[Reprezentacja Meksyku w piłce nożnej mężczyzn|Meksyk]] w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1986|1986]], [[Reprezentacja Kamerunu w piłce nożnej mężczyzn|Kamerun]] w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1990|1990]] oraz [[Reprezentacja Korei Południowej w piłce nożnej mężczyzn|Korea Południowa]] (ostatecznie zajęła 4. miejsce), [[Reprezentacja Stanów Zjednoczonych w piłce nożnej mężczyzn|USA]] i [[Reprezentacja Senegalu w piłce nożnej mężczyzn|Senegal]] w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2002|2002]], a także [[Reprezentacja Ghany w piłce nożnej mężczyzn|Ghana]] w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2010|2010]], [[Reprezentacja Kostaryki w piłce nożnej mężczyzn|Kostaryka]] w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2014|2014]] i [[Reprezentacja Maroka w piłce nożnej mężczyzn|Maroko]] (również zajęło 4. miejsce) w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2022|2022]]. Pomimo tego, nadal największe sukcesy odnoszą drużyny z Europy i Ameryki Południowej; wszyscy ćwierćfinaliści mundiali w 1994, 1998, 2006 i 2018 roku reprezentowali te kontynenty<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/matches/index.html |tytuł = 2006 FIFA World Cup Germany Results |opublikowany = FIFA |język = en|data dostępu=2010-06-24|archiwum = https://web.archive.org/web/20180115103531/http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/matches/index.html |zarchiwizowano = 2018-01-15 |data dostępu = 2010-06-24}}</ref>.
 
Mistrzostwa w 1982 r. rozegrano, tworząc sześć grup po 4 drużyny. Z każdej z grup awansowały po dwie, po czym w drugiej rundzie grały cztery grupy po 3 drużyny. Zwycięzcy tych grup rozgrywali ze sobą półfinały, po czym następowały mecz o 3. miejsce i finał. Ten system rozgrywek zastosowano tylko raz. W latach 1986, 1990 i 1994 z sześciu grup I rundy awansowały drużyny, które zajęły dwa pierwsze miejsca w grupach oraz cztery drużyny z tych, które zajęły trzecie miejsca; decydowało porównanie zdobytych punktów i bramek. W ten sposób do II rundy awansowało 16 zespołów, a dalsza część turnieju rozgrywana była systemem pucharowym – 1/8 finału, ćwierćfinały, półfinały, mecz o 3. miejsce i finał.
Linia 166 ⟶ 164:
Od 1998 r. w turnieju grają 32 drużyny i z grających w I rundzie 8 grup po 4 drużyny awansują po dwie z każdej grupy. Dalszą część 16 drużyn rozgrywa systemem pucharowym.
 
W kwalifikacjach do [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2002|Mistrzostw Świata w 2002]] roku wzięło udział 199 drużyn; do turnieju w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2006|2006]] roku próbowało dostać się 198 reprezentacji, a rekord 204 drużyn startujących w eliminacjach ustanowiono podczas kwalifikacji do zawodów w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2010|2010]] roku<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.fifa.com/worldcup/news/y=2007/m=3/news=record-number-204-teams-enter-preliminary-competition-122766.html |tytuł = Record number of 204 teams enter preliminary competition |data = 2007-03-30 |opublikowany = FIFA |język = en|data dostępu=2016-05-05|archiwum = https://web.archive.org/web/20160602022127/http://www.fifa.com/worldcup/news/y=2007/m=3/news=record-number-204-teams-enter-preliminary-competition-122766.html |zarchiwizowano = 2016-06-02 |data dostępu = 2016-05-05}}</ref>.
 
== Trofeum ==
{{osobny artykuł|Puchar Świata FIFA}}
 
Na dwa lata przed inauguracją mistrzostw świata w 1930 roku, wprowadzone w życie przepisy przewidywały uhonorowanie zwycięskiej drużyny pucharem. O wykonanie trofeum poproszono wówczas francuskiego rzeźbiarza [[Abel Lafleur|Abela Lafleur]]. Puchar miał postać złotej statuetki o wysokości 32 centymetrów i wadze 3,8 kg. Statuetka wyobrażała starożytną skrzydlatą boginię zwycięstwa Nike, poniżej znajdował się napis {{k|fr|Coupe du Monde de Football}} („Puchar Świata w piłce nożnej”), w 1946 uzupełniony dopiskiem {{k|fr|Coupe Jules Rimet}} („Puchar [[Jules Rimet|Jules'aJules’a Rimeta]]”)<ref name="julesrimettrophy">{{cytuj |tytuł = Jules Rimet Cup |opublikowany = FIFA |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20130318114431/http://www.fifa.com/classicfootball/history/worldcup/julesrimettrophy.html}}</ref>. W boczne ścianki kwadratowej podstawy rzeźby wstawione były cztery złote tabliczki, po jednej na każdej ścianie, na których wygrawerowane były nazwy zwycięskich reprezentacji od 1930 do 1970. W tych latach ''[[Złota Nike]]'' była przyznawana zwycięzcy mistrzostw świata.
 
Podczas II wojny światowej włoski wiceprzewodniczący FIFA [[Ottorino Barassi]] przechowywał statuetkę pod swoim łóżkiem w pudełku po butach, chroniąc ją w ten sposób przed okupantami i kradzieżą<ref name="julesrimettrophy" />. W 1966 roku trofeum zostało skradzione z wystawy w Londynie. Zakopane pod drzewem, podobno zostało znalezione przez psa o imieniu [[Pickles]]<ref>{{cytuj |url = http://www.worldsoccershop.com/pickles.html |tytuł = The Story of Soccer’s Most Famous Dog, Pickles |opublikowany = worldsoccershop.com |data dostępu = 2012-06-11 |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20120602003537/http://www.worldsoccershop.com/pickles.html |zarchiwizowano = 2012-06-02}}</ref>. W 1970, po trzecim triumfie reprezentacji Brazylii, zgodnie z regulaminem, trofeum przeszło na własność Brazylijskiej Federacji Piłki Nożnej. Puchar został jednak skradziony w 1983 roku i nigdy nie został odnaleziony. Prawdopodobnie został przetopiony przez złodziei.
 
Nowy puchar, znany jako ''[[Puchar Świata FIFA]]'', został zaprojektowany przed mistrzostwami w 1974 roku. Eksperci FIFA z siedmiu różnych państw świata oceniali 53 przedstawione modele, ostateczne decydując się na projekt włoskiego autora [[Silvio Gazzaniga]]<ref name="trophies">{{cytuj |tytuł = FIFA World Cup™ Trophy |opublikowany = FIFA |język = en |archiwum = https://web.archive.org/web/20160530075440/http://www.fifa.com/worldcup/history/fifa-world-cup-trophy.html}}</ref>. Nowy Puchar Świata ma 36 cm wysokości, wyprodukowany został z litego 18-karatowego złota i waży 6,175 kg. Podstawa zawiera dwie warstwy metali półszlachetnych, natomiast w dolnej części pucharu wyryto rok i nazwę każdego zwycięzcy Mistrzostw Świata od 1974 roku<ref name="trophies" />. Nagroda ta nie jest przyznawana nowemu zwycięzcy na stałe. Zdobywcy Pucharu Świata zachowują trofeum do następnego turnieju. Wtedy otrzymują złoconą replikę, zamiast czystego, oryginalnego złota.
 
== Format ==
Linia 181 ⟶ 179:
Od mistrzostw w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1934|1934 roku]] odbywa się turniej kwalifikacyjny, mający na celu zmniejszyć liczbę uczestników turnieju finałowego. Eliminacje odbywają się na wszystkich sześciu kontynentach i organizowane są przez podległe FIFA konfederacje – [[Confédération Africaine de Football|CAF]], [[Asian Football Confederation|AFC]], [[CONCACAF]], [[CONMEBOL]], [[Oceania Football Confederation|OFC]] oraz [[UEFA]]. Przed turniejami eliminacyjnymi, FIFA przyznaje liczbę miejsc w turnieju finałowym dla każdej strefy. Decyzja ta głównie oparta jest na sile zespołów będących członkami poszczególnych konfederacji.
 
Eliminacje mogą rozpocząć się niecałe trzy lata przed datą rozegrania turnieju finałowego i mają prawo trwać ponad dwa lata. Format turniejów różni się, w zależności od konfederacji. Zazwyczaj jedno lub dwa miejsca są również przyznawane zwycięzcom rozgrywek interkontynentalnych. Na przykład w 2000 roku zwycięzca kwalifikacji ze strefy Oceanii oraz piąty zespół ze strefy azjatyckiej walczyły o miejsce w turnieju głównym w takich właśnie rozgrywkach<ref>{{Cytuj stronę | url = http://soccernet.espn.go.com/print?id=468907&type=story&cc= | tytuł = Kwalifikacje do Mistrzostw Świata w 2000 roku | autor = ESPN |data data= 16 listopada 2007 |archiwum data dostępu=2007-12-23 | archiwum=https://web.archive.org/web/20081216151218/http://soccernet.espn.go.com/print?id=468907&type=story&cc= | zarchiwizowano = 2008-12-16 |data dostępu = 2007-12-23}}</ref>. Od [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1938|1938 roku]] gospodarz(e) turnieju finałowego zostaje (zostają) do niego automatycznie zakwalifikowany (zakwalifikowani). Takie prawo mieli również obrońcy tytułu mistrzowskiego w latach 1938-20021938–2002. Zespół Brazylii został więc pierwszym obrońcą tytułu, który musiał wziąć udział w eliminacjach<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mencompwc/51/97/75/fs-201_19a_fwc-prel-history.pdf | tytuł = Historia rozgrywania turniejów eliminacyjnych do mundialu | autor = FIFA.com |archiwum data dostępu=2012-06-11 | archiwum=https://web.archive.org/web/20100614212731/http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mencompwc/51/97/75/fs-201_19a_fwc-prel-history.pdf | zarchiwizowano = 2010-06-14 |data dostępu = 2012-06-11}}</ref>.
 
=== Turniej finałowy ===
Obecny format rozgrywek przewiduje 32 zespoły zakwalifikowane do turnieju finałowego biorące udział w fazie grupowej, a następnie w fazie pucharowej<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mcwc/ip-201_04e_fwc_formats_slots_8821.pdf | tytuł = Format rozgrywania mundialu w latach 1930–2010 | autor = FIFA.com |archiwum data dostępu=2012-06-11 | archiwum=https://web.archive.org/web/20140630075058/http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mcwc/ip-201_04e_fwc_formats_slots_8821.pdf | zarchiwizowano = 2014-06-30 |data dostępu = 2012-06-11}}</ref>. Od 2026 roku na piłkarskich mistrzostwach świata zagra 48 reprezentacji<ref>{{Cytuj |tytuł = Oficjalnie: rewolucja stała się faktem, 48 drużyn na MŚ |data dostępu = 2017-01-10 |url = http://eurosport.onet.pl/pilka-nozna/oficjalnie-rewolucja-stala-sie-faktem-48-druzyn-na-ms/86sg6f}}</ref>.
 
W fazie grupowej, zespoły zostają podzielone na osiem grup po cztery drużyny i rywalizują na zasadzie „każdy z każdym”. Osiem zespołów (w tym gospodarz(e)) jest rozstawionych na podstawie [[Ranking FIFA|rankingu FIFA]] i/lub na podstawie osiągnięć z poprzednich trzech edycji mistrzostw świata i rozlosowuje się je do ośmiu różnych grup<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mencompwc/82/40/89/fs-201_12a_fwc-seededteams.pdf | tytuł = Drużyny rozstawione w latach 1930–2010 | autor = FIFA.com |archiwum data dostępu=2012-06-11 | archiwum=https://web.archive.org/web/20140708201409/http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mencompwc/82/40/89/fs-201_12a_fwc-seededteams.pdf | zarchiwizowano = 2014-07-08 |data dostępu = 2012-06-11}}</ref>. Reszta zespołów zostaje przydzielona do różnych koszyków, głównie na podstawie lokalizacji geograficznej. Z każdego koszyka drużyny zostają losowo wybierane do ośmiu grup. Od [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1938|1998 roku]], zostały nałożone ograniczenia, tak aby w żadnej z grup nie znalazły się więcej niż dwie europejskie ekipy lub więcej niż jeden zespół z pozostałych konfederacji. W poprzednich latach miało miejsce kilka przypadków, kiedy to trzy europejskie zespoły trafiały do jednej grupy: w 1986 r. (RFN, Szkocja i Dania), w 1990 (Włochy, Czechosłowacja i Austria) oraz w 1994 (Włochy, Irlandia i Norwegia)<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mcwc/ip-201_10e-fwcdraw-history_52560.pdf | tytuł = Historia losowania drużyn do turnieju finałowego podczas mundialu | autor = FIFA.com |archiwum data dostępu=2012-06-11 | archiwum=https://web.archive.org/web/20140708201410/http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mcwc/ip-201_10e-fwcdraw-history_52560.pdf | zarchiwizowano = 2014-07-08 |data dostępu = 2012-06-11}}</ref>.
 
Każda grupa rozgrywa mecze na zasadzie „każdy z każdym”, co gwarantuje wszystkim uczestnikom rozegranie przynajmniej trzech meczów. Ostatnia runda meczów w każdej z grup jest zaplanowana na tę samą godzinę, aby zapobiec ustawianiu meczów – taki zapis został wprowadzony w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1986|1986 roku]]. W kilku przypadkach w przeszłości zdarzało się, że zespoły, które rozgrywały swój mecz jako ostatnie, miały szansę rozstrzygnąć wynik spotkania na swoją korzyść, tak by w fazie pucharowej trafić na teoretycznie słabszego rywala lub w ogóle awansować do tej fazy.
Linia 196 ⟶ 194:
* różnica bramek z bezpośrednich meczów pomiędzy remisującymi drużynami,
* liczba bramek zdobytych w bezpośrednich meczach pomiędzy remisującymi drużynami,
* losowanie przeprowadzone przez Komitet Organizacyjny FIFA<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.fifa.com/mm/document/tournament/competition/fifa%5fwc%5fsouth%5fafrica%5f2010%5fregulations%5fen%5f14123.pdf | tytuł = Zasady mistrzostw świata 2010 w RPA (strony 40–41) | autor = FIFA.com |archiwum data dostępu=2012-06-11 | archiwum=https://web.archive.org/web/20121020201340/http://www.fifa.com/mm/document/tournament/competition/fifa_wc_south_africa_2010_regulations_en_14123.pdf | zarchiwizowano = 2012-10-20 |data dostępu = 2012-06-11}}</ref>.
Faza pucharowa to drzewko pojedynczej eliminacji, gdzie przegrany odpada z turnieju (z wyjątkiem półfinałów – przegrani rywalizują o trzecie miejsce w końcowej klasyfikacji). W tej fazie może zostać podyktowane dodatkowe 30 minut czasu gry lub rzuty karne w przypadku niewyłonienia finalisty w podstawowym czasie gry. Do pierwszej rundy fazy pucharowej awansuje 16 drużyn, gdzie zwycięzcy grup spotykają się z zespołem, który zajął drugie miejsce w innej grupie. Następnie rozgrywane są ćwierćfinały, półfinały, mecz o trzecie miejsce, a imprezę kończy mecz finałowy.
 
== Wybór organizatora ==
Pierwsze prawa do organizacji mistrzostw świata były przyznawane poszczególnym państwom na Kongresach FIFA. Wybór gospodarza pomiędzy państwami południowej Ameryki a Europy, jako dwóch największych ośrodków futbolu, był związany z rosnącymi kontrowersjami dotyczącymi trzech tygodni podróży pomiędzy tymi kontynentami. Decyzja zorganizowania pierwszych mistrzostw świata w Urugwaju doprowadziła do przybycia zaledwie czterech europejskich zespołów<ref>{{Cytuj stronę |url = http://news.bbc.co.uk/sport3/worldcup2002/hi/history/newsid_1632000/1632201.stm |tytuł = Urugwaj 1930 |opublikowany = BBC |data = 11 kwietnia 2002 |data dostępu = 2006-05-13}}</ref>. Dwie kolejne edycje odbyły się w Europie – wybór Francji jako gospodarza mistrzostw w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1938|1938 roku]] okazał się bardzo kontrowersyjny. Amerykańskie zespoły rozumiały konieczność rotacji pomiędzy tymi dwoma kontynentami, jednak taka decyzja doprowadziła do bojkotu turnieju przez Argentynę oraz Urugwaj.
 
Od [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1958|1958]] aż do [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1998|1998 roku]] mundial rozgrywany był na przemian w Europie oraz Ameryce, aby uniknąć kontrowersji, czy bojkotów turnieju. W [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2002|2002 roku]] mistrzostwa świata po raz pierwszy zorganizowano w państwach azjatyckich – Japonii i Korei Południowej, był to także pierwszy (i jak dotąd jedyny) przypadek w historii, kiedy gospodarzami mundialu zostały dwa państwa<ref>{{Cytuj stronę |url = http://sportsillustrated.cnn.com/soccer/world/2002/world_cup/news/2002/06/03/au_asia_rb/ |tytuł = Azja w centrum uwagi piłkarskiego świata |data = 3 czerwca 2002 |opublikowany = CNN |dataarchiwum dostępu=2008-01-01 |archiwum=https://web.archive.org/web/20130401144059/http://sportsillustrated.cnn.com/soccer/world/2002/world_cup/news/2002/06/03/au_asia_rb/ |zarchiwizowano = 2013-04-01 |data dostępu = 2008-01-01}}</ref>. Z kolei Republika Południowej Afryki stała się pierwszym afrykańskim organizatorem mistrzostw świata w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2010|roku 2010]]. [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2014|Mistrzostwa świata w 2014 roku]] zostały zorganizowane w Brazylii – po raz pierwszy w Ameryce Południowej od roku 1978, kiedy to gospodarzem była Argentyna. Był to także pierwszy przypadek organizacji dwóch z rzędu mundialów poza Europą.
 
Gospodarz mistrzostw wybierany jest poprzez głosowanie Komitetu Wykonawczego FIFA, w systemie pojedynczego głosu przechodniego. Związek Piłki Nożnej z państwa, które zamierza zorganizować finały, otrzymuje od FIFA „umowę gospodarza”, wyjaśniającą wymagania od ofertodawcy. Państwo składające ofertę otrzymuje także formularz, którego złożenie oficjalnie potwierdza jego kandydaturę. Po tym, wyznaczona grupa inspektorów FIFA odwiedza kandydata, aby sprawdzić, czy zostały spełnione wszystkie wymagania oraz aby stworzyć raport dotyczący tego państwa. Decyzja o tym, które państwo zostanie organizatorem mistrzostw, zazwyczaj zapada na sześć lub siedem lat przed turniejem. Zdarzają się jednak przypadki, kiedy kilka turniejów zostaje zapowiedzianych jednocześnie, na przykład mistrzostwa w 2018 (w Rosji) oraz 2022 roku (w Katarze).
Linia 219 ⟶ 217:
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1970|1970]], [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1986|1986]], [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2026|2026]]
|-
| rowspan="8"| |2
|{{Flaga|Włochy|1946}} [[Włochy]]
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1934|1934]], [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1990|1990]]
Linia 235 ⟶ 233:
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1994|1994]], [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2026|2026]]
|-
|{{Flaga|ESPUrugwaj}} [[HiszpaniaUrugwaj]]
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 19821930|19821930]], [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2030|2030]]
|-
|{{Flaga|ARG}} [[Argentyna]]
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1978|1978]], [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2030|2030]]
|-
|{{Flaga|UrugwajESP}} [[UrugwajHiszpania]]
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 19301982|19301982]], [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2030|2030]]
|-
| rowspan="14"| |1
|{{Flaga|Szwajcaria}} [[Szwajcaria]]
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1954|1954]]
Linia 275 ⟶ 273:
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2026|2026]]
|-
|{{Flaga|Maroko}} [[Maroko]]
|{{Państwo|POR}}
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2030|2030]]
|-
|{{Flaga|POR}} [[Portugalia]]
|{{Państwo|MAR}}
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2030|2030]]
|-
|{{PaństwoFlaga|PAR}} [[Paragwaj]]
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2030|2030]]
|-
|{{Flaga|Arabia Saudyjska}} [[Arabia Saudyjska]]
|{{Państwo|KSA}}
|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2034|2034]]
|}
 
== Maskotka ==
Każdy turniej finałowy od 1966 roku ma swoją własną maskotkę i/lub logo. ''Willie'', maskotka turnieju w 1966 roku, była pierwszą maskotką w historii mistrzostw świata<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.fifa.com/about-fifa/marketing/brand/mascots.html |tytuł = Mascots |opublikowany = FIFA |język = en|data dostępu=2016-05-05|archiwum = https://web.archive.org/web/20160426085526/http://www.fifa.com/about-fifa/marketing/brand/mascots.html |zarchiwizowano = 2016-04-26 |data dostępu = 2016-05-05}}</ref>. Począwszy od 1970 roku każdy kolejny turniej finałowy ma swoją własną oraz specjalnie na tę okazję zaprojektowaną piłkę<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.soccerballworld.com/HistoryWCBalls.htm |tytuł = The History of the Official World Cup Match Balls |opublikowany = soccerballworld.com |język = en|data dostępu=2012-06-11|archiwum = https://web.archive.org/web/20170829193149/http://www.soccerballworld.com/HistoryWCBalls.htm |zarchiwizowano = 2017-08-29 |data dostępu = 2012-06-11}}</ref>.
 
* {{Flaga|Anglia}} 1966: Willie (Lew, typowy symbol Wielkiej Brytanii, noszący koszulkę z Union Flag oraz napisem „World Cup”. Zaprojektowany przez niezależnego ilustratora książek dla dzieci Rega Hoye)
Linia 302 ⟶ 300:
* {{Flaga|Korea Południowa}} {{Flaga|Japonia}} 2002: Kaz, Ato i Nik (Pomarańczowe, fioletowe i niebieskie futurystyczne, wygenerowane komputerowo stworzenia. Wspólnie członkowie zespołu „Atmosball” (fikcyjny sport przypominający piłkę nożną)
* {{Flaga|GER}} 2006: Goleo (Lew w niemieckiej koszulce z numerem 06)
* {{Flaga|Południowa Afryka}} 2010: Zakumi (Zakumi jest lampartem, pospolitym zwierzęciem występującym w RPA, z zielonymi włosami i koszulką z napisem "RPA„RPA 2010"2010”. Kolory zielony i złoty Zakumi reprezentują barwy narodowej drużyny sportowej RPA)
* {{Flaga|BRA}} 2014: [[Fuleco]] (Bolita brazylijska, która ma na sobie biały T-shirt z napisem „Brasil 2014”)
* {{Flaga|RUS}} 2018: [[Zabiwaka]] (Zabivaka ma na sobie czerwone szorty i niebiesko-białą koszulkę z napisem „Rosja 2018”. Kombinacją kolorów jest drużyna rosyjska, a maskotka wybrana była w głosowaniu internetowym)
Linia 318 ⟶ 316:
|{{ReprezentacjaD|ARG|pn}}
|{{ReprezentacjaD|USA|wariant=48|pn}}
|'''brak'''<ref group=uwaga>W 1930 roku nie odbył się oficjalny mecz o trzecie miejsce. Stany Zjednoczone oraz Jugosławia przegrały swoje mecze w półfinałach. FIFA, na podstawie ogólnych wyników obu tych drużyn podczas turnieju, uznaje teraz reprezentację USA za zdobywcę trzeciego miejsca, a Jugosławię za zdobywcę czwartego miejsca w tych rozgrywkach.</ref><ref>{{cytuj stronę | url = http://www.fifa.com/worldcup/archive/uruguay1930/index.html | tytuł = Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1930 |autor autor= FIFA.com |archiwum data dostępu=2012-06-11 | archiwum=https://web.archive.org/web/20181224193157/https://www.fifa.com/worldcup/archive/uruguay1930/index.html | zarchiwizowano = 2018-12-24 |data dostępu = 2012-06-11}}</ref>
|{{ReprezentacjaD|YUG|wariant=1929|pn}}
|13 drużyn}}
Linia 345 ⟶ 343:
|2
|'''{{ReprezentacjaD|URY|pn}}'''
|'''2–1'''<ref name="autonazwa2">Mecze w fazie grupowej.</ref>
|{{ReprezentacjaD|BRA|wariant=1889|pn}}
|{{ReprezentacjaD|SWE|pn}}
|'''3–1'''<ref name="autonazwa2" />
|{{ReprezentacjaD|ESP|wariant=1945|pn}}
|13 drużyn}}
Linia 541 ⟶ 539:
|
|48 drużyn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 20342030|20342030]]|{{państwoD|KSA|rozmiar=22px}}| | | | | | | |48 drużyn }}
{{Rozgrywki statystyki|3|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2030|2030]]<ref name=rocznica>Z okazji setnej rocznicy pierwszych Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej, FIFA zgodziła się, aby trzy mecze inauguracyjne turnieju rozegrano w Argentynie, Paragwaju oraz Urugwaju (w każdym po 1 meczu).</ref>|{{państwo|ESP}}<br />{{państwo|MAR}}<br />{{państwo|POR}}| | | | | | | |48 drużyn }}
|{{państwo|ESP}}<br />{{państwo|MAR}}<br />{{państwo|POR}}
{{Rozgrywki statystyki|3|[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2034|2034]]|{{państwoD|KSA|rozmiar=22px}}| | | | | | | |48 drużyn }}
|-
|
|
|
|
|
|
|48 drużyn}}
{{Rozgrywki statystyki |3 |[[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2034|2034]]
|{{Państwopaństwo|KSA}}
|
|
|
|
|
|
|
|48 drużyn}}
{{rozgrywki statystyki koniec}}
 
=== Osiągnięcia według państw ===
''Stan na 1418.1112.20232022:''
{| class="wikitable sortable"
|+ Liczba pierwszych i drugich miejsc
!Lp.
!Państwo
Linia 554 ⟶ 570:
!Wicemistrzostwo
|-
|align="center"| '''1.'''
|{{Reprezentacja|BRA|pn}}
|align="center"| 5
|align="center"| 2
|-
|align="center"| '''2.'''
|{{Reprezentacja|DEU|pn}}
|align="center"| 4
|align="center"| 4
|-
|align="center"| '''3.'''
|{{Reprezentacja|ITA|pn}}
|align="center"| 4
|align="center"| 2
|-
|align="center"| 4.
|{{Reprezentacja|ARG|pn}}
|align="center"| 3
|align="center"| 3
|-
|align="center"| 5.
|{{Reprezentacja|FRA|pn}}
|align="center"| 2
|align="center"| 2
|-
|align="center"| 6.
|{{Reprezentacja|URY|pn}}
|align="center"| 2
|align="center"| 0
|-
|rowspan="2" align="center"| 7.
|{{Reprezentacja|ENG|pn}}
|align="center"| 1
|align="center"| 0
|-
|{{Reprezentacja|ESP|pn}}
|align="center"| 1
|align="center"| 0
|-
|align="center"| 9.
|{{Reprezentacja|NLD|pn}}
|align="center"| 0
|align="center"| 3
|-
|rowspan="2" align="center"| 10.
|{{Reprezentacja|CSK|pn}}
|align="center"| 0
|align="center"| 2
|-
|{{Reprezentacja|HUN|pn}}
|align="center"| 0
|align="center"| 2
|-
|rowspan="2" align="center"| 12.
|{{Reprezentacja|HRV|pn}}
|align="center"| 0
|align="center"| 1
|-
|{{Reprezentacja|SWE|pn}}
|align="center"| 0
|align="center"| 1
|}
 
=== Występy reprezentacji organizatorów ===
Sześciu z ośmiu mistrzów świata zdobyło tytuły grając na swoim terenie, wyjątkami są Brazylia, która przegrała z Urugwajem w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1950|1950 roku]] i Niemcami w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2014|2014 roku]], oraz Hiszpania, która [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1982|w 1982 roku]] wygrała tylko jeden mecz i odpadła w drugiej rundzie. Anglia ([[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1966|1966]]) zdobyła tytuł mistrzowski biorąc udział w turnieju jako gospodarz. Urugwaj ([[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1930|1930]]), Włochy ([[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1934|1934]]), Argentyna ([[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1978|1978]]) i Francja ([[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1998|1998]]) zdobyły pierwsze tytuły mistrzowskie będąc gospodarzami, podczas gdy Niemcy zdobyły w ten sposób swój drugi tytuł ([[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1974|1974]]).
 
Inne państwa także odnosiły sukcesy będąc gospodarzami turnieju finałowego. Szwecja zajęła drugie miejsce w 1958, Chile zdobyło trzecie miejsce w 1962, Korea Południowa uplasowała się na czwartym miejscu w 2002, Szwajcaria dotarła do ćwierćfinału w 1954, Meksyk osiągnął tę fazę zarówno w 1970, jak i w 1986, Rosja w 2018, a Stany Zjednoczone i Japonia zdołały wyjść z grupy (odpadając w 1/8 finału) podczas mistrzostw – odpowiednio – w 1994 i 2002 roku. Wszystkie te wyniki to najlepsze osiągnięcia wymienionych drużyn (poza Rosją i Stanami Zjednoczonymi). Aż do 2010 roku wszystkie drużyny organizatorów przynajmniej przebrnęły przez fazę grupową. Ta sztuka nie udała się reprezentacjom: Republiki Południowej Afryki ([[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2010|2010]]) i Kataru ([[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2022|2022]]) - zespołowi z RPA jedno zwycięstwo, remis oraz przegrana nie dały awansu do dalszej fazy turnieju, natomiast zespół z Kataru odpadł już po porażkach w dwóch pierwszych z trzech meczów fazy grupowej.
 
=== Państwa, które zdobyły tytuł jako gospodarz ===
Linia 640 ⟶ 656:
 
=== Bilans startów reprezentacji (1930–2022) ===
Do tej pory zakwalifikowało się do turnieju 80 reprezentacji (79 istniejących i 1 już nieistniejąca). Brazylia i Niemcy to jedyne reprezentacje, które zawsze uzyskiwały awans z eliminacji do mistrzostw świata. Niemcy dwukrotnie jednak nie przystąpili do eliminacji, wobec czego zabrakło ich na dwóch turniejach (w 1930 i 1950 roku).
{|
|valign="top"|
* '''22 występy (wszystkie mundiale)'''
** {{reprezentacja|BRA|pn}}
Linia 665 ⟶ 681:
** {{reprezentacja|CHE|pn}}
* '''11 występów'''
** {{reprezentacja|RUS|pn}}<ref group="uwaga">[[Reprezentacja Rosji w piłce nożnej mężczyzn|Rosja]] zanotowała dotychczas 4 występy, jednak [[FIFA]] uznaje Rosję jako spadkobiercę wyników [[Reprezentacja Związku Radzieckiego w piłce nożnej mężczyzn|ZSRR]].</ref>
** {{reprezentacja|NLD|pn}}
** {{reprezentacja|KOR|pn}}
Linia 671 ⟶ 687:
* '''9 występów'''
** {{reprezentacja|CHL|pn}}
** {{reprezentacja|CZE|pn}}<ref group="uwaga">[[Reprezentacja Czech w piłce nożnej mężczyzn|Czechy]] zanotowały dotychczas 1 występ, jednak [[FIFA]] uznaje Czechy jako spadkobiercę wyników [[Reprezentacja Czechosłowacji w piłce nożnej mężczyzn|Czechosłowacji]].</ref>
** {{reprezentacja|HUN|pn}}
** {{reprezentacja|POL|pn}}
Linia 679 ⟶ 695:
** {{reprezentacja|CMR|pn}}
** {{reprezentacja|PRT|pn}}
|width="30"|
|valign="top"|
* '''7 występów'''
** {{reprezentacja|AUT|pn}}
Linia 714 ⟶ 730:
** {{reprezentacja|CIV|pn}}
** {{reprezentacja|SEN|pn}}
|width="30"|
|valign="top"|
* '''2 występy'''
** {{reprezentacja|PRK|pn}}
Linia 749 ⟶ 765:
== Nagrody indywidualne ==
{{osobny artykuł|Nagrody na mistrzostwach świata w piłce nożnej}}
Na koniec każdego Mundialu zawodnikom oraz drużynom przyznawane są nagrody za osiągnięcia niezwiązane z pozycją zajętą w turnieju. Obecnie przyznaje się sześć nagród<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mcwc/ip-301_03a_fwc-awards_22643.pdf | tytuł = Nagrody na Mistrzostwach Świata w Piłce Nożnej |autor autor= FIFA.com |archiwum data dostępu=2012-06-11 | archiwum=https://web.archive.org/web/20150924175814/http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mcwc/ip-301_03a_fwc-awards_22643.pdf | zarchiwizowano = 2015-09-24 |data dostępu = 2012-06-11}}</ref>:
* ''[[Nagrody na mistrzostwach świata w piłce nożnej#Złota Piłka|Złota Piłka]]'' dla najlepszego zawodnika, przyznawana przez media (pierwszy raz w 1982); ''Srebrną Piłkę'' oraz ''Brązową Piłkę'' otrzymują zawodnicy, którzy w głosowaniu zajęli odpowiednio drugie i trzecie miejsce;
* ''[[Nagrody na mistrzostwach świata w piłce nożnej#Złoty But|Złoty But]]'' dla najlepszego strzelca (od 1982, jednakże została przyznana królom strzelców wszystkich poprzednich turniejów o mistrzostwo świata rozgrywanych od 1930 roku); od niedawna przyznaje się ''Srebrnego Buta'' oraz ''Brązowego Buta'' zawodnikom, którzy znaleźli się odpowiednio na drugim i trzecim miejscu w klasyfikacji strzelców;
Linia 759 ⟶ 775:
 
== Rekordy i statystyki ==
Tylko dwóch graczy zostało trzykrotnie wytypowanych do [[Nagrody na mistrzostwach świata w piłce nożnej#Zespół Gwiazd|Zespołu Gwiazd]], są to [[Djalma Santos]] (1954–1962) oraz [[Franz Beckenbauer]] (1966–1974). Z kolei [[Reprezentacja Brazylii w piłce nożnej mężczyzn|Brazylijczyk]] [[Pelé]] jest jedynym zawodnikiem w historii, który trzykrotnie zdobył tytuł mistrzowski<ref>{{cytuj stronę |url =https://archive.ph/20120714183527/ http://sports.espn.go.com/espn/classic/bio/news/story?page=Pele |tytuł = Pele, King of Futbol |autor = Gentry Kirby |data = 2006-07-05 |opublikowany = ESPN |język = en |data dostępu = 2010-06-17}}</ref>.
Trzej zawodnicy są rekordzistami pod względem liczby występów w finałach mistrzostw świata – zarówno [[Reprezentacja Meksyku w piłce nożnej mężczyzn|Meksykanie]] [[Antonio Carbajal]] i [[Rafael Márquez]]<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.polskieradio24.pl/349/6753/Artykul/2140445,Rosja-2018-Meksykanie-odkryli-karty-Marquez-pojedzie-na-swoj-piaty-mundial|tytuł=Rosja 2018: Meksykanie odkryli karty. Marquez pojedzie na swój piąty mundial}}</ref>, jak i [[Reprezentacja Niemiec w piłce nożnej mężczyzn|Niemiec]] [[Lothar Matthäus]] zagrali w pięciu edycjach mistrzostw świata<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.nytimes.com/1999/11/10/sports/soccer-matthaus-is-the-latest-metrostars-savior.html|tytuł=SOCCER; Matthaus Is the Latest MetroStars Savior|autor=Alex Yannis|data=1999-11-10|opublikowany=New York Times|język=en|data dostępu=2010-06-17}}</ref><ref>{{cytuj pismo|tytuł=Pięć mundiali Carbajala|czasopismo=Piłka w grze (część 3). Dodatek do Rzeczpospolitej|strony=7|data=2005-11-14}}</ref>. Matthäus rozegrał 27 spotkań na mistrzostwach świata i jest rekordzistą pod tym względem<ref>{{cytuj stronę|url=http://sportsillustrated.cnn.com/soccer/world/2002/world_cup/hof/matthaeus/|tytuł=World Cup Hall of Fame: Lothar Matthaeus|opublikowany=CNN|język=en|data dostępu=2010-06-17|archiwum=https://web.archive.org/web/20131227051806/http://sportsillustrated.cnn.com/soccer/world/2002/world_cup/hof/matthaeus/|zarchiwizowano=2013-12-27}}</ref>.
 
Rekordowo w pięciu Mistrzostwach wystąpiło sześciu zawodników: Meksykanie Antonio Carbajal (1950–1966) Rafael Márquez (2002–2018) oraz Andrés Guardado (2006–2022); Niemiec Lothar Matthäus (1982–1998); Argentyńczyk Lionel Messi (2006–2022); i Portugalczyk Cristiano Ronaldo (2006–2022). Ronaldo jest jedynym, który strzelił gola na pięciu turniejach, natomiast Messi wystąpił w największej ilości spotkań – 26.
Tylko dwóch graczy zostało trzykrotnie wytypowanych do [[Nagrody na mistrzostwach świata w piłce nożnej#Zespół Gwiazd|Zespołu Gwiazd]], są to [[Djalma Santos]] (1954–1962) oraz [[Franz Beckenbauer]] (1966–1974). Z kolei [[Reprezentacja Brazylii w piłce nożnej mężczyzn|Brazylijczyk]] [[Pelé]] jest jedynym zawodnikiem w historii, który trzykrotnie zdobył tytuł mistrzowski<ref>{{cytuj stronę|url=https://archive.ph/20120714183527/http://sports.espn.go.com/espn/classic/bio/news/story?page=Pele|tytuł=Pele, King of Futbol|autor=Gentry Kirby|data=2006-07-05|opublikowany=ESPN|język=en|data dostępu=2010-06-17}}</ref>.
 
Najlepszym strzelcem w historii mistrzostw świata w piłce nożnej jest reprezentant Niemiec [[Miroslav Klose]] (cztery turnieje, 2002–2014), który zdobył 16 bramek. Na drugim miejscu jest Brazylijczyk [[Ronaldo]] (cztery turnieje, 1994–2006) który strzelił, 15 bramekgoli). Trzecie miejsce zajmuje Niemiec [[Gerd Müller]], który ma na koncie 14 goli<ref>{{cytuj stronę |url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/teams/brazil/5112982.stm |tytuł = Ronaldo’s riposte |autor = Saj Chowdhury |data = 2006-06-27 |opublikowany = BBC |język = en |data dostępu = 2010-06-18}}</ref>. Czwartą pozycję zajmuje [[Reprezentacja Francji w piłce nożnej mężczyzn|Francuz]] [[Just Fontaine]], który jest rekordzistą pod względem liczby bramek na jednym turnieju. Wszystkie swoje 13 bramek zdobył podczas turnieju w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1958|1958]] roku<ref>{{cytuj stronę |url = http://news.bbc.co.uk/sport3/worldcup2002/hi/team_pages/france/newsid_1752000/1752740.stm |tytuł = Goal machine was Just superb |data = 2002-04-04 |opublikowany = BBC |język = en |data dostępu = 2010-06-18}}</ref> – rekord pod względem liczby bramek na jednym turnieju.
 
Brazylijczyk [[Mário Zagallo]], Niemiec [[Franz Beckenbauer]] i Francuz [[Didier Deschamps]] są jedynymi, którzy zdobyli Puchar Świata jako zawodnicy i jako trenerzy. Zagallo triumfował w 1958 i 1962 jako zawodnik oraz w 1970 jako trener<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.iht.com/articles/1998/03/11/soccer.t_7.php |tytuł = No Alternative to Victory for National Coach: 150 Million Brazilians Keep Heat on Zagalo |autor = Rob Hughes |data = 1998-03-11 |opublikowany = International Herald Tribune |język = en|data dostępu=2010-06-18|archiwum = https://web.archive.org/web/20051028072049/http://www.iht.com/articles/1998/03/11/soccer.t_7.php |zarchiwizowano = 2005-10-28 |data dostępu = 2010-06-18}}</ref>. Beckenbauer wygrał w 1974 jako kapitan drużyny oraz w 1990 jako trener<ref>{{cytuj stronę |url = http://soccernet.espn.go.com/archive/worldcup/editorial/legends_beckenbauer.html |tytuł = World Cup Legends – Franz Beckenbauer |autor = John Brewin |data = 2007-12-21 |opublikowany = ESPN |język = en|data dostępu=2010-06-18|archiwum = https://web.archive.org/web/20091119134454/http://soccernet.espn.go.com/archive/worldcup/editorial/legends_beckenbauer.html |zarchiwizowano = 2009-11-19 |data dostępu = 2010-06-18}}</ref>. Deschamps wygrał w roku 1998 jako zawodnikkapitan drużyny oraz w 2018 jako trener. [[Reprezentacja Włoch w piłce nożnej mężczyzn|Włoch]] [[Vittorio Pozzo]] jest jedynym trenerem, który zdobył dwa tytuły mistrzowskie<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.cbc.ca/sports/worldcup2006/history/events/1938.html |tytuł = 1938 France |opublikowany = CBC |język = en|data dostępu=2010-06-18|archiwum = https://web.archive.org/web/20060618095935/http://www.cbc.ca/sports/worldcup2006/history/events/1938.html |zarchiwizowano = 2006-06-18 |data dostępu = 2010-06-18}}</ref>. Wszyscy trenerzy, którzy zdobyli mistrzostwo świata, prowadzili reprezentacje swoich ojczystych państw.
 
Według stanu po zakończeniu turnieju w 2018 roku, reprezentacje Niemiec iReprezentacja Brazylii rozegrałyrozegrała rekordową liczbę 109 spotkańmeczów w mistrzostwach świata; na kolejnym miejscu są WłochyNiemcy i 83 meczeWłochy. Brazylia zdobyła także najwięcej bramek w historii, 228, druga zaś jest reprezentacja Niemiec, 226 bramek<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.planetworldcup.com/NATIONS/maraton.html |tytuł = Planet World Cup – All time table |opublikowany = Planet World Cup |język = en |data dostępu = 2010-06-18}}</ref>. Obie te drużyny podczas mistrzostw świata grały ze sobą tylko dwa razy, w finale turnieju w 2002 roku i w półfinale turnieju w 2014.
 
Kolumbijczyk [[Marco Coll|Marcos Coll]] jest jedynym zawodnikiem w historii, który na mistrzostwach świata zdobył bramkę bezpośrednio z rzutu rożnego. Podczas turnieju w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1962|1962]] roku pokonał on [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckiego]] bramkarza [[Lew Jaszyn|Lwa Jaszyna]].
Linia 775 ⟶ 791:
Najmłodszym uczestnikiem finałów mistrzostw świata jest piłkarz Irlandii Północnej [[Norman Whiteside]], który w trakcie debiutu miał 17 lat i 41 dni. Natomiast najstarszym uczestnikiem jest egipski bramkarz [[Essam El-Hadary]], który w chwili ostatniego występu liczył 45 lat i 161 dni. Najmłodszym mistrzem świata jest [[Pelé]], który triumfował w wieku 17 lat i 249 dni. Włoch [[Dino Zoff]] mając 40 lat i 133 dni, stał się najstarszym zwycięzcą mundialu. Z kolei najstarszym strzelcem jest [[Roger Milla]] z Kamerunu, który strzelił bramkę mając 42 lata i 38 dni.
 
Najwyższe zwycięstwo 10:1 zanotowano w meczu [[Reprezentacja Węgier w piłce nożnej mężczyzn|Węgry]] – [[Reprezentacja Salwadoru w piłce nożnej mężczyzn|Salwador]] podczas turnieju w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1982|1982]] roku oraz 9:0 w meczach [[Reprezentacja Węgier w piłce nożnej mężczyzn|Węgry]] – [[Reprezentacja Korei Południowej w piłce nożnej mężczyzn|Korea Południowa]] w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1954|1954]] i [[Reprezentacja Jugosławii w piłce nożnej mężczyzn|Jugosławia]] – [[Reprezentacja Demokratycznej Republiki Konga w piłce nożnej mężczyzn|Zair]] w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1974|1974]]. Natomiast rekordowe zwycięstwa w meczach eliminacyjnych odniosła [[Reprezentacja Australii w piłce nożnej mężczyzn|Australia]], która 11 kwietnia 2001 roku pokonała [[Reprezentacja Samoa Amerykańskiego w piłce nożnej mężczyzn|Amerykańskie Samoa]] 31:0 w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2002 (eliminacje strefy OFC)#Grupa 1|eliminacjach do MŚ 2002 grupy I strefy OFC]].
 
Najwięcej bramek (12) w jednym meczu padło w spotkaniu [[Reprezentacja Austrii w piłce nożnej mężczyzn|Austrii]] ze [[Reprezentacja Szwajcarii w piłce nożnej mężczyzn|Szwajcarią]] 7:5 podczas turnieju finałowego w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1954|1954]] roku.
 
Najwyższy remis to 4:4 – takim wynikiem zakończyły się mecze [[Reprezentacja Anglii w piłce nożnej mężczyzn|Anglia]] – [[Reprezentacja Belgii w piłce nożnej mężczyzn|Belgia]] (w czasie dodatkowym) w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1954|1954]] i [[Reprezentacja Związku Radzieckiego w piłce nożnej mężczyzn|ZSRR]] – [[Reprezentacja Kolumbii w piłce nożnej mężczyzn|Kolumbia]] w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1962|1962]]. Remis 4:4 był też w regulaminowym czasie meczu [[Mecz piłkarski Brazylia – Polska (1938)|Brazylia - Polska]] w 1938, ale po dogrywce Brazylijczycy wygrali 6:5.
 
== Mistrzowskie składy ==
Linia 815 ⟶ 831:
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Jarosz |imię = Leszek |tytuł = Historia Mundiali 1930-1974 |tom = 1 |rok = 2022 |wydawca = SQN |miejsce = Kraków |isbn = 978-83-8210-88-97 |odn = tak}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* {{Cytuj stronę | url = https://www.fifa.com/worldcup/ | tytuł = Oficjalna strona FIFA o Mistrzostwach Świata | opublikowany = fifa.com | archiwum = https://web.archive.org/web/20190519154512/https://www.fifa.com/worldcup/ | zarchiwizowano = 2019-05-19}}
* {{Cytuj stronę | url = http://www.fifa.com/worldcup/archive/index.html | tytuł = Wyniki zakończonych turniejów | opublikowany = fifa.com | archiwum = https://web.archive.org/web/20140618092541/http://www.fifa.com/worldcup/archive/index.html | zarchiwizowano = 2014-06-18}}
 
{{Mistrzowie świata w piłce nożnej}}
Linia 828 ⟶ 847:
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Mistrzostwa świata w piłce nożnej|! ]]