Order Leopolda (Austria): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot dodaje: cs:Císařský rakouský řád Leopoldův |
m drobne techniczne, ilustracja |
||
| (Nie pokazano 33 wersji utworzonych przez 18 użytkowników) | |||
Linia 1:
{{Odznaczenie infobox
|awers = Leopoldsorde met lagere oorlogsdecoratie en met de zwaarden en ster met oorlogsdecoratie.jpg
|awers opis = Krzyża Komandorskiego z dekoracją wojenną, gwiazda z dekoracją wojenną i mieczami, awers Krzyża Komandorskiego z dekoracją wojenną i mieczmi
|awers 2 = Kleine Decoratie van de Grootkruis van de Oostenrijkse Leopoldsorde.jpg
|awers 2 opis = małej odznaki Krzyża I Klasy
|rewers =
|rewers opis =
|rewers 2 =
|rewers 2 opis =
|baretka = AUT Imperial Order of Leopold ribbon.svg
|baretka opis =
|baretka 2 =
|baretka 2 opis =
|ustanowiono = [[1808]]
|wycofano = [[1918]]
|dewiza = dwie dewizy:<br />– ''INTEGRATI ET MERITO''<br />(za uczciwość i zasługi)<br />– ''OPES REGUM CORDA SUBDITORUM'' (czyny królów podbijają serca poddanych)
|wielkość =
|kruszec =
|wydano =
}}
'''Austriacko-Cesarski Order Leopolda''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Österreichisch-Kaiserlicher Leopold-Orden'') – [[austria]]cki i [[Austro-Węgry|austro-węgierski]] order nadawany od 1808 do 1918 za zasługi cywilne i od 1860 również za wojskowe.
Order został ustanowiony [[7 stycznia]] [[1808]] roku przez ostatniego cesarza Świętego Cesarstwa i pierwszego cesarza austriackiego [[Franciszek II Habsburg|Franciszka II (I)]] ku pamięci jego ojca, [[Leopold II Habsburg|Leopolda II]], i od początku posiadał [[demokracja|demokratyczny]] charakter, gdyż mógł być nadawany wszystkim zasłużonym (
[[File:Austriacko-Cesarski Order Leopolda.jpg|thumb|Krzyż Kawalerski z dekoracją wojenną i mieczami]]
Dzielił się początkowo na trzy, a później na cztery klasy:
* '''Krzyż Wielki''' (''Großkreuz''),
* '''I Klasa''' (''Erste Klasse'') – dodana w 1901,
* '''Komandor''' (''Commandeur''),
* '''Kawaler''' (''Ritter'').
W roku 1860 dodano orderowi „dekorację wojenną” (''Kriegsdekoration, K.-D'').
Do roku 1884 nadanie III klasy wiązało się z [[nobilitacja|nobilitacją]], nadanie II klasy [[Szlachta|szlachcicowi]] z tytułem [[baron]]a, a ówczesnej I klasy – tytuł [[tajny radca|tajnego radcy]]. Dotyczyło to wszystkich tych, którzy do momentu nadania jeszcze tych rang nie posiadali.
=== Insygnia ===▼
Insygnia orderu to oznaka, gwiazda dla I. klasy i [[kollana]]. Oznaka, od nazwy której pochodzi [[falerystyka|falerystyczny]] termin [[krzyż Leopolda]], to [[krzyż grecki]] z rozszerzonymi zakończeniami ramion, [[emalia|emaliowany]] na czerwono z białym obramowaniem. W czerwonym [[medalion]]ie [[awers]]u znajdują się splecione [[inicjał]]y założyciela "F I A" (''Franciscus Imperator Austriae'') , otoczone napisem INTEGRATI ET MERITO (''Za uczciwość i zasługi''), zaś w medalionie [[Awers i rewers|rewersu]] zielony [[wieniec laurowy]] otoczony napisem OPES REGUM CORDA SUBDITORUM ([[dewiza|dewizą]] panowania Leopolda II -''Czyny królów podbijają serca poddanych''). Do roku [[1818]] między ramionami krzyża znajdowały się potrójne złote liście dębowe. Zawieszką była cesarska korona austriacka, tzw. "korona [[Rudolf II Habsburg|rudolfińska]]".▼
Gwiazda dla I klasy była srebrna, ośmiopromienna, z nałożonym na nią awersem oznaki. [[Kollana]], łańcuch do [[1916]] wykonywany w czystym [[złoto|złocie]], składał się z ogniw dwóch rodzajów: złotych wieńców z liści dębowych i splecionych inicjałów "F" i "L".▼
▲Insygnia orderu to oznaka, [[gwiazda orderowa]] dla
Oznaka kawalerska mocowana była do prawej piersi na [[Wstęga orderowa|wstążce]] wiązanej w trójkąt, a oznakę komandora noszono na wstędze wieszanej na szyi. Oznaka I Klasy była wielkości oznaki Komandora, lecz była noszona na wstędze z prawego ramienia na lewe biodro, podobnie jak większa od niej oznaka Krzyża Wielkiego.
Dekoracją wojenną były, podobnie jak w przypadku [[Order Żelaznej Korony|Orderu Żelaznej Korony]], emaliowane na zielono gałązki [[laur]]owe pod koroną zawieszki oraz skrzyżowane złote (lub, przy niższej klasie, srebrne) [[miecz]]e pod koroną zawieszki lub między ramionami krzyża.▼
Order był noszony na czerwonej wstążce z białymi paskami wzdłuż brzegów; wstęga Krzyża I Klasy była czerwona z białymi paskami po bokach.
Jako szczególne wyróżnienie ze strony monarchy nadawano oznaki z brylantami. Ostatniego nadania dla swego ministra [[dwór królewski|dworu]], hr. Silva-Tarouca, dokonał cesarz [[Karol I Habsburg|Karol I]] [[11 listopada]] [[1918]] roku na parę godzin przed podpisaniem swej deklaracji o zrzeczeniu się udziału w rządach (lecz nie [[abdykacja|abdykacji]]).▼
▲
▲Dekoracją wojenną były, podobnie jak w przypadku [[Order
▲Jako szczególne wyróżnienie ze strony monarchy nadawano oznaki z brylantami. Ostatniego nadania dla swego ministra [[
<center>
{|align=center class=wikitable width=40%
|-
!colspan=5|Sposób noszenia Orderu Leopolda po 1901 roku
|-
|colspan="4" align="center"|[[Plik:Viermaal de Oostenrijkse Leopoldsorde op uniformen.jpg|500px|center]]
|-
!colspan=4|[[Baretka odznaczenia|Baretki]] orderu
|-
|width=20% valign=top align=center|[[Plik:AUT Imperial Order of Leopold ribbon.svg|100px|center]]<small>Kawaler</small>
|width=20% valign=top align=center|[[Plik:AUT Imperial Order of Leopold ribbon Commander.svg|100px|center]]<small>Komandor</small>
|width=20% valign=top align=center|[[Plik:AUT KuK Imperial Order of Leopold ribbon First Class BAR.svg|100px|center]]<small>Krzyż I Klasy</small>
|width=20% valign=top align=center|[[Plik:AUT Imperial Order of Leopold ribbon Grand Cross.svg|100px|center]]<small>Krzyż Wielki</small>
|}
</center>
== Odznaczeni ==
{{Kategoria główna|Odznaczeni Orderem Leopolda (Austria)}}
{{Kategoria główna|Polacy odznaczeni Orderem Leopolda (Austria)}}
== Bibliografia ==
* [[Gustav Adolph Ackermann]], ''Ordensbuch sämmtlicher in Europa blühender und erloschener Orden und Ehrenzeichen'', Annaberg 1855.
* Václav Měřička, ''Orden und Ehrenzeichen der Österreichisch-Ungarischen Monarchie'', Wien 1974.
* {{Cytuj pismo | tytuł = Ostatnia poczta (Order Leopolda i porządek orderów w 1901) | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 5 | data = Nr 51 z 3 marca 1901 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=21784}}
{{
{{Falerystyka}}
[[Kategoria:Odznaczenia Austro-Węgier]]
▲[[en:Order of Leopold (Austria)]]
| |||