Wsola: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 52:
Nazwa ''Wsola'' (''Wszolyn'', ''Wssola'', ''Wsolia'') pochodzi od kreślenia ''wszoł'', czyli „staropolskiej nazwy wszy bydlęcej, lub też pogardliwego określenia nędzarza (forma ta zmieniła się w wyniku tzw. mazurzenia)” [Piątkowski, 2012]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Piątkowski |imię=S. |tytuł= Jedlińsk: monografia historyczna miejscowości i jej okolic |data=2012 |wydawca = Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy |miejsce=Warszawa | isbn=8377890690 |strony=22}}</ref>.
 
Wieś odnotowana została jako parafia w ''[[Liber beneficiorum]]'' [[Jan Długosz|Jana Długosza]] (lata gromadzenia danych: 1470–80), gdzie wskazywano na istnienie w 1440 kościoła wsolskiego pod wezwaniem [[Bartłomiej Apostoł|św. Bartłomieja]]. Tutejsza [[parafia]], fundowana przez ród Ślizów herbu [[Abdank (herb szlachecki)|Abdank]], erygowana była ok. 1358 Ślizowie, oprócz Wsoli, byli również właścicielami pobliskiego [[Piastów (powiat radomski)|Piastowa]]. Przez pięć wieków obie wsie dzieliła wspólna historia. Ok. 1480 [[Kochanowscy herbu Korwin|Jan Kochanowski]] (dziad poety) poślubił we Wsoli Barbarę Szlizównę, która w wianie wniosła m.in. [[Czarnolas (powiat zwoleński)|Czarnolas]]. W okresie [[Reformacja|Reformacji]] wieś stanowiła dziedzictwo szlachty sprzyjającej nowym nurtom. Posiadaczami Wsoli byli wówczas m.in. Anna ze Ślizów Dąbrowska, określana jako „[[herezja|heretyczka]]”, Anna Ożarowska, [[kolator]]ka walcząca z kościołem o dobra plebańskie, Andrzej Lasota – członek wspólnoty [[Braciabracia polscy|wielki bratbraci polskipolskich]] oraz Adam Kochanowski – bratanek [[Jan Kochanowski|Jana Kochanowskiego]], [[Sędzia ziemski|sędzia]] lubelski, który w XVI w. zamienił [[Kościół (budynek)|kościół]] wsolski na [[zbór]] [[bracia polscy|braci polskich]].
 
Na początku XVII w. Krzysztof Siemieński, kolejny dziedzic Wsoli, wytoczył Adamowi Kochanowskiemu wygrany proces o zwrot zawłaszczonych dóbr kościoła wsolskiego. W 1629 Siemieński wzniósł na miejscu starego drewnianego kościółka murowaną świątynię. W 1644 właścicielem Wsoli został Stanisław Witkowski – zięć [[Jan Kochanowski|Jana Kochanowskiego]]; jego syn, noszący również imię Stanisław, przekazuje Wsolę córce Elżbiecie, która wnosi wieś w posagu Aleksandrowi Adamowi Drzewieckiemu – [[Wojewoda (Polska średniowieczna)|wojewodzie]] lubelskiemu. W 1750 Wsola, za sprawą ich córki Konstancji, żony Józefa, [[kasztelan]]a lubelskiego, stał się dziedzictwem rodu [[Sołtykowie herbu własnego|Sołtyków]]. Właścicielem dóbr stał się m.in. syn Konstancji i Józefa, [[Kajetan Sołtyk]] – [[biskup]] krakowski, którego porwanie przez [[Imperium Rosyjskie|Rosjan]] przyczyniło się do zawiązania [[konfederacja barska|konfederacji barskiej]].