Manuel de Falla

kompozytor hiszpański

Manuel de Falla (ur. 23 listopada 1876 w Kadyksie, zm. 14 listopada 1946 w Argentynie) – jeden z najwybitniejszych kompozytorów hiszpańskich. Przedstawiciel kierunku narodowego, impresjonizmu i neoklasycyzmu.

Manuel de Falla
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

23 listopada 1876
Kadyks

Pochodzenie

hiszpańskie

Data i miejsce śmierci

14 listopada 1946
Argentyna

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Alfonsa X Mądrego (Hiszpania) Order Cywilny Alfonsa XII (Hiszpania) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Strona internetowa

Pierwszym nauczycielem muzyki de Falli była jego własna matka, która uczyła go gry na fortepianie, a później studiował kompozycję u Felipe Pedrella. W pierwszym okresie twórczość de Falli pozostawała w późnoromantycznym nurcie muzyki narodowej – hiszpańskiej, głównie andaluzyjskiej. Z tego okresu pochodzi szereg kompozycji orkiestrowych i fortepianowych, takich jak Serenada na fortepian G.22 1901, Mazurek w c-moll G.11 1899, Kaprys waloński G.15 1900, Serenada andaluzyjska G.13 1900, Allegro koncertowe G.29 1903-1904.

Drugi okres w twórczości kompozytora rozpoczął się w 1907 wraz z podjęciem studiów muzycznych w Paryżu. Tam zapoznawał się z twórczością impresjonistów Claude’a Debussy’ego i Maurice’a Ravela, która stała się jego wielką inspiracją na nadchodzące lata. Łącząc impresjonistyczną wrażliwość z iberyjską żywiołowością, tworzył dzieła, które przysparzały mu największej sławy: balet El Amor brujo (1915–1917) oraz El Sombrero de tres picos (1917–1919) i Noce w ogrodach Hiszpanii (1909–1916). Od 1920 de Falla zmieniał swój muzyczny styl, kierując się w stronę neoklasycyzmu. Z tego okresu pochodzi m.in. Koncert klawesynowy skomponowany dla Wandy Landowskiej i sceniczne dzieło El Retablo de Maese Pedro (1923). W 1926 de Falla wycofał się z czynnego życia muzycznego, a w 1939 emigrował do Ameryki Południowej. Przebywając w swym argentyńskim zaciszu, komponował nieukończoną kantatę Atlantida.

13 lipca 1940 został odznaczony hiszpańskim Krzyżem Wielkim Orderu Alfonsa X Mądrego, wcześniej 29 marca 1929 wyróżniony został Orderem Alfonsa XII, a 14 marca 1928 otrzymał francuską Legię Honorową[1].

Dorobek kompozytorski
Rodzaj twórczości Liczba dzieł
Muzyka wokalna
Pieśni 13
Muzyka chóralna 4
Muzyka instrumentalna
Symfonie
Koncert 2
Muzyka kameralna 10
Inne formy orkiestralne 10
Opery 6
Balety 3
Utwory na fortepian 13
RAZEM 64
Dzieła kompozytorskie
Lata pracy Tytuł dzieła Forma muzyczna
1896 Nocturno, G. 3 Miniatura fortepianowa
1897 Melodia, G. 4 Duet na wiolonczelę i fortepian
1898 Utwór na wiolonczelę i fortepian G. 7 Duet na wiolonczelę i fortepian
1898 Romanza, G. 6 Duet na wiolonczelę i fortepian
1898 -1899 Moreya, for flute & piano quartet, G. 9 Utwór kameralny
1898 -1899 Kwartet fortepianowy G-dur, G. 8 Kwartet fortepianowy
1899 Mazurek c-moll, G. 11 Mazurek na fortepian
1899 Serenata andaluza, G. 12 Duet na skrzypce i fortepian
1900 Preludios, G. 16 Utwór na głos i fortepian
1900 Rima – Dios mio, que solos se quedan los muertos!, G. 20 Utwór na głos i

fortepian

1900 Rima – Olas gigantes, G. 19 Utwór na głos i fortepian
1900 Vals Capricho, G. 15 kaprys na fortepian
1900 Pasacalle torero, G. 18 Fuga
1900 Serenata andaluza, G. 13 Serenada fortepianowa
1900 La Juana y la Patra, G. 17 Operetka
1901 Serenata, G. 22 Miniatura fortepianowa
1901 Obras desconocidas (3) Miniatura fortepianowa
1902 Los Amores de la inés, G. 26 Operetka
1902 -1903 Tus ojillos negros, G. 28 Utwór na głos i fortepian
1903 Kwartet smyczkowy, G. 30 Kwartet smyczkowy
1904 Cantares de Nochebuena 9 pieśni, G. 34 Zbior pieśni na głos i

fortepian

1905 -1913 La Vida breve, G. 35/39 Opera
1906 -1909 Cztery miniatury hiszpańskie, G. 37 Miniatura fortepianowa
1908 Con afectos de jubileo y Gozo, G. 36 Utwór wokalny a cappella
1909 -1910 Mélodies 3, G. 37 Utwór na głos i fortepian
1909 -1916 Noce w ogrodach Hiszpanii, G. 49 Koncert fortepianowy
1914 Soleá, G. 41 Utwór na głos i gitarę
1914 Oracion de las madres, G. 42 Utwór na głos i fortepian
1914 El Amor brujo Utwór orkiestralny
1914 7 pieśni hiszpańskich, G. 40 Zbior pieśni na głos i fortepian
1915 El pan de ronda G. 47 Utwór na głos i fortepian
1915 El Amor brujo, G. 48 Utwór na głosy i orkiestrę
1915 -1917 El Amor brujo, G. 44/68 Balet
1915 -1926 El Amor brujo, G. 48 Sekstet smyczkowy
1916 -1917 El Corregidor y la molinera, G. 50 Balet
1916 -1917 El Amor brujo, G. 48 Suita na orkiestrę
1917 El Amor brujo, G. 48 Utwór orkiestralny
1917 -1919 El Sombrero de tres picos, G. 53 Balet
1918 Fuego Fátuo, oparte na motywach Chopina (niedokończone), G. 52 Opera
1919 Fantasía Baetica, G. 55 Fantazja na fortepian
1919 -1923 El Retablo de Maese Pedro, G. 65 Operetka lalkowa
1920 Homenaje pour Le tombeau de Claude Debussy, G. 56 Utwór na gitarę
1921 Fanfare pour une fête, G. 61 Utwór na orkiestrę dętą
1921 El Sombrero de tres picos, Suita No.1, G. 58 Suita na orkiestrę
1921 El Sombrero de tres picos, Suita No.2, G. 59 Suita na orkiestrę
1922 Misterio de los Reyes Magos, G. 64 Utwór orkiestralny
1923 -1926 Koncert na klawesyn, G. 71 Koncert klawesynowy
1924 Psyché, G. 67 Utwór na głosy i zespół instrumentalny
1926 Suite Populaire Espagnole Suita fortepianowa
1927 El Gran teatro del mundo, G. 73 Utwór orkiestralny
1927 Soneto a Córdoba, G. 72 Utwór na głos i fortepian
1927 -1946 Atlántida, scenic cantata (dokończona przez Halfftera w 1961, pop. 1976), G. 102 Opera
1932 Jesus ait, chór dziecięcy, G. 77 Motet
1933 Balada de Mallorca (aranżacja Chopina Ballada No.2), G. 78 Utwór wokalny a cappella
1934 Fanfare sobre el nombre de E. F. Arbós, G. 80 Utwór instrumentalny
1935 Pour le tombeau de Paul Dukas, G. 83 Miniatura fortepianowa
1935 invocatio ad individuam Trinitatem, G. 82 Utwór wokalny a cappella
1938 -1939 Homenajes Suita na orkiestrę
1903 -1904 Allegro de concierto, G. 29 Miniatura fortepianowa

Przypisy

edytuj
  1. Manuel de Falla. His Life and Music. Oxford: Scarecrow Press, 2005, s. XLII, XLVI, 109, 110, 128, seria: en.

Bibliografia

edytuj
  • Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 3: EFG część biograficzna. Kraków: PWM, 1987, s. 57–63. ISBN 83-224-0344-5. (pol.).
  • Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 249. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
  • The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. F. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj