Mikołaj IV (papież)

papież XIII-wieczny

Mikołaj IV (łac. Nicolaus IV, właśc. Girolamo Masci OFM; ur. 30 września 1227 w Lisciano, zm. 4 kwietnia 1292 w Rzymie[1]) – franciszkanin, papież, w okresie od 22 lutego 1288 do 4 kwietnia 1292[2].

Mikołaj IV
Nicolaus Quartus
Girolamus Masci
Papież
Biskup Rzymu
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

Państwo Kościelne

Data i miejsce urodzenia

30 września 1227
Ascoli Piceno

Data i miejsce śmierci

4 kwietnia 1292
Rzym

Papież
Okres sprawowania

1288-1292

Generał zakonu franciszkanów
Okres sprawowania

1274–1279

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

12 kwietnia 1281

Sakra biskupia

1281 (?)

Kreacja kardynalska

12 marca 1278
Mikołaj III

Kościół tytularny

Santa Pudenziana (1279)

Pontyfikat

22 lutego 1288

Życiorys

edytuj

Wczesne życie

edytuj

Mikołaj IV urodził się w grodzie Lisciano w Ascoli Piceno, w zachodniej prowincji Marche[1]. W roku 1272 pełnił funkcję legata papieskiego w Grecji, gdzie udał się, aby zaprosić delegację tamtejszego kościoła prawosławnego do wzięcia udziału w XIV Soborze Powszechnym[1]. W roku 1274 zastąpił Bonawenturę z Bagnoregio, będąc wybranym przez minorytów na ósmego następcę św. Franciszka z Asyżugenerałem franciszkanów[1]. Cztery lata później został mianowany przez Mikołaja III kardynałem prezbiterem[2] Santa Pudenziana. Papież Marcin IV w 1281 mianował go biskupem diecezji suburbikarnej Palestrina[2].

W czasie konklawe, rozpoczętego w 1287 i trwającego jedenaście miesięcy, kilku kardynałów zmarło, a kilku innych znacznie podupadło na zdrowiu[2]. Girolamo Masci został wybrany na Stolicę Piotrową 15 lutego 1288, lecz odmówił przyjęcia godności; jednak kardynałowie odrzucili jego odmowę i wybrali go ponownie 22 lutego[1].

Pontyfikat

edytuj

Zaraz po wyborze mianował się dożywotnim senatorem[1]. Pomimo pobożności i zrównoważenia, wykazywał dużą usłużność wobec arystokratycznego rodu Colonnów, m.in. mianując Giovanniego Colonnę, jedynym senatorem[1]. 8 sierpnia 1288 ogłosił wyprawę krzyżową przeciwko Władysławowi Kumanowi.

Naglącym zadaniem było rozstrzygnięcie ciągnącego się sporu o Sycylię, utraconą przez Andegawenów, po nieszporach sycylijskich[1]. 29 maja 1289 Mikołaj IV koronował Karola Kulawego, syna Karola I Andegaweńskiego na króla Sycylii i Jerozolimy (warunkiem koronacji było uznanie przez Karola zwierzchnictwa papieskiego)[1]. W lutym 1291 zawarł traktat z Alfonsem III Liberalnym (uwalniając go od ekskomuniki) i Filipem IV Pięknym, dotyczący odebrania Sycylii z rąk Jakuba II Sprawiedliwego[1]. Jednak 18 czerwca 1291 roku Alfons III zmarł i Jakub II został królem i Sycylii, i Aragonii, jego brat Fryderyk II został wiceregentem wyspy[1]. W 1289 roku papież zawarł konkordat z portugalskim królem Dionizym I.

W Wielkanoc 1288 r. spotkał się z Bar Saumą, nestoriańskim mnichem i posłem władcy Ilchanatu, który próbował nawiązać przymierze z chrześcijańską Europą przeciwko muzułmanom w walce o panowanie na Bliskim Wschodzie. Jednocześnie Bar Sauma przekazał papieżowi informacje o życiu chrześcijan w Azji, a szczególnie wśród Mongołów i Chińczyków[3].

Utrata Akki w 1291 sprowokowała chęć zwołania krucjaty[2]. Mikołaj IV wysyłał franciszkańskich misjonarzy na Bałkany i Bliski Wschód[1]. Wysłał także pierwszego misjonarza do ChinJana z Montecorvino, który został później mianowany arcybiskupem Pekinu[2].

Jego konstytucja z 18 lipca 1289 zagwarantowała połowę przychodów Kurii Rzymskiej kolegium kardynalskiemu[1]. Dokument pochodzący z okresu panowania Mikołaja IV Taxatio Ecclesiastica Angliae et Walliae Auctoritate (1291-1292), dotyczący zbiórki daniny kościelnej na Wyspach Brytyjskich, jest ważnym źródłem informacji dla historyków zajmujących się dziejami średniowiecznej Anglii i Walii.

Za pontyfikatu Mikołaja IV ozdobiono mozaikami rzymskie bazyliki: Santa Maria Maggiore oraz św. Jana na Lateranie[2]. Papież Mikołaj IV zmarł w pałacu apostolskim obok rzymskiej bazyliki Santa Maria Maggiore, który został wybudowany na jego własne życzenie[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l m n John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 286-288. ISBN 83-06-02633-0.
  2. a b c d e f g Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 104-105. ISBN 83-7006-437-X.
  3. Joseph Cummins, Największe zagadki historii – nieznane wydarzenia, Katarzyna Ciarcińska (tłum.), Warszawa: Bellona, 2009, s. 56, ISBN 978-83-11-11457-9, OCLC 316514805.

Bibliografia

edytuj