RAM

pamięć półprzewodnikowa przechowująca dane do utraty zasilania

Pamięć o dostępie swobodnym, pamięć główna, RAM (ang. random-access memory, main memory) – podstawowy rodzaj pamięci komputerowej. Ogólnie termin RAM odnosi się do pamięci głównej w większości komputerów, a dokładniej do pamięci półprzewodnikowych SRAM i DRAM.

Moduły pamięci Corsair Dominator Platinum 2×4 GB, 1866 MHz
Moduły pamięci Corsair Vengeance 2×4 GB, 1866 MHz

Choć nazwa sugeruje, że jest to każda pamięć o bezpośrednim dostępie do dowolnej komórki pamięci (w przeciwieństwie do pamięci o dostępie sekwencyjnym, na przykład rejestrów przesuwnych), ze względów historycznych oznacza ona tylko te rodzaje pamięci o bezpośrednim dostępie, w których możliwy jest wielokrotny i łatwy zapis, a wyklucza pamięci ROM (tylko do odczytu) i EEPROM, w których zapis trwa znacznie dłużej niż odczyt, mimo że w ich przypadku też występuje swobodny dostęp do zawartości[1].

W pamięci RAM przechowywane są aktualnie wykonywane programy i dane dla tych programów oraz wyniki ich pracy. W temperaturze pokojowej zawartość większości pamięci RAM jest tracona w czasie mniejszym niż sekunda po zaniku napięcia zasilania, niektóre typy wymagają także odświeżania, dlatego wyniki pracy programów wymagające trwałego przechowania muszą być zapisane na innym nośniku danych.

Pamięci RAM dzieli się na pamięci statyczne (ang. static random-access memory, w skrócie SRAM) oraz pamięci dynamiczne (ang. dynamic random-access memory, w skrócie DRAM). Pamięci statyczne są szybsze od pamięci dynamicznych, które wymagają ponadto częstego odświeżania, bez którego szybko tracą swoją zawartość. Obok swoich zalet są one jednak dużo droższe; używane są w układach, gdzie wymagana jest duża szybkość (np. pamięć podręczna procesora) lub ilość pamięci jest niewielka, więc nie opłaca się konstruować układu odświeżania (np. proste mikrokontrolery). W komputerach wymagających dużej ilości pamięci jako pamięć operacyjną używa się pamięci DRAM.

Pamięć RAM jest stosowana głównie jako pamięć operacyjna komputera[2], jako pamięć niektórych komponentów (procesorów specjalizowanych) komputera (kart graficznych, kart dźwiękowych), jako pamięć danych sterowników mikroprocesorowych.

Technologie pamięci RAM

edytuj

Współczesna pamięć RAM jest realizowana sprzętowo w postaci układów scalonych występujących w różnych technologiach lub jako fragmenty bardziej złożonych scalonych układów cyfrowych (np. pamięć cache L1, L2 procesora, a ostatnio także L3) oraz w postaci różnych modułów, znajdujących głównie zastosowanie w komputerach. Wyróżnia się pamięci trwałe i ulotne.

Pamięci trwałe

edytuj
  • FRAM – nośnikiem danych jest kryształ
  • MRAM – nośnikiem danych są magnetyczne złącza tunelowe (konstrukcja prototypowa)
  • NRAM (nanotube random-access memory) – pamięć zbudowana z nanorurek węglowych (konstrukcja eksperymentalna)
  • PRAM – elementem pamięciowym jest kryształ (konstrukcja prototypowa)

Rozwój modułów pamięci używanych w komputerach osobistych

edytuj
Wygląd Obudowa
Pamięć
Użycie Rok
  DIP
PC, XT, AT 1981
SIPP
286, AT, 386 1983
SIMM (30-pinowe)
Niektóre 286, 386, 486 1984
SIMM (72-pinowe)
PS/2, 486, Pentium, AMD K6, AMD K5 1990
DIMM
SDR SDRAM
Niektóre Pentium, Pentium II, Pentium III, Pentium IV, Celeron, AMD K6 1997
  RIMM
Rambus
Pentium IV – po niecałym roku produkcji wycofane z powodu opłat licencyjnych oraz mniejszej niż zamierzono wydajności 1999
  DIMM
DDR
Pentium IV, AMD Athlon, Duron, Sempron 1999
  DIMM
DDR2
Pentium IV, Pentium D, Intel Core 2, Athlon 64 AM2, Sempron AM2, Intel Atom 2003
  DIMM
DDR3
Intel Core i3, Intel Core i5, Intel Core i7, Intel Core 2 Quad, Intel Core 2 Duo, AMD Phenom II, AMD Athlon II 2007
  DIMM
DDR4
Intel Core i3 (6. gen. i nowsze), Intel Core i5 (6. gen. i nowsze), Intel Core i7 (6. gen. i nowsze), Intel Core i9, Ryzen, Ryzen Threadripper, Athlon, Epyc 2014[3]
  DIMM

DDR5

Intel Alder Lake, AMD Zen 4 (premiera planowana na 2022r) 2020

Jeśli chodzi o komputery zgodne z IBM PC, to obecnie oferują ponad cztery miliony razy większą pojemność niż w pierwszym IBM PC 5150, który był oferowany z 16 KB RAMu[4], a obecnie (2020) zgodne z IBM PC mają instalowane nawet 64GB RAMu[5].

Poprzedniki współczesnych pamięci RAM

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Jan Pieńkos, Janusz Turczyński: Układy scalone TTL w systemach cyfrowych. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1980, s. 168. (pol.).
  2. Ernest Bańkowski: Składamy komputer. Co o pamięci RAM wiedzieć powinniśmy. Mamkomputer, 2016-01-04. [dostęp 2018-11-13]. (pol.).
  3. Anton Shilov: DDR4 Memory Now Projected to Debut in 2014, But Ramp Up Rapidly. 2011-06-27. [dostęp 2018-11-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
  4. The complete history of the IBM PC [online], arstechnica.com [dostęp 2018-12-23] (ang.).
  5. G1 Gaming 8G – Optimus [online], www.optimus.pl [dostęp 2018-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-21] (pol.).