System prawny Polski

System prawny Polski – w Polsce obowiązuje system prawny typu kontynentalnego[1]. Duży wpływ na jego kształt miały prawo niemieckie i francuskie.

Źródła polskiego prawa

edytuj
Zobacz więcej w artykule Źródła prawa, w sekcji Źródła prawa w polskim porządku prawnym.

Zgodnie z artykułem 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są:

Ponadto do źródeł prawa powszechnie obowiązującego zalicza się ustawy o zmianie Konstytucji, rozporządzenia z mocą ustawy wydane na podstawie art. 234 Konstytucji i inne nieuchylone akty prawne o mocy ustawy. Dotyczy to obowiązujących rozporządzeń Prezydenta RP z mocą ustawy wydanych w okresie II Rzeczypospolitej i dekretów wydanych w okresie tzw. Polski Ludowej.

Obok źródeł prawa powszechnie obowiązującego, wyróżnia się także źródła prawa wewnętrznie obowiązującego (akty kierownictwa wewnętrznego). Są nimi przede wszystkim uchwały i zarządzenia.

Publikacja polskich aktów prawnych

edytuj

Urzędowym źródłem poznania prawa Rzeczypospolitej Polskiej są, na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2000 o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1461), dzienniki urzędowe. Najważniejszymi takimi dziennikami są w Polsce Dziennik Ustaw i Monitor Polski.

Istnieje jednak wiele instytucji zajmujących się publikowaniem aktów ogłoszonych w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim, między innymi:

System sądowy

edytuj

Podział podmiotowy

edytuj

Zgodnie z art. 175 Konstytucji RP, wymiar sprawiedliwości w RP sprawują:

Podział przedmiotowy

edytuj

Sądy powszechne w Polsce dzielą się na wydziały, którym zawsze przypisana jest pewna kategoria spraw. Nieraz, gdy jest duży wpływ spraw danego rodzaju, tworzy się kilka wydziałów dla tej kategorii spraw – przykładowo dwa albo trzy wydziały karne. Może też tak się zdarzyć, że w sądach wyższego rzędu jest przykładowo jeden wydział cywilny I instancji i drugi wydział cywilny, ale odwoławczy.

Następujące wydziały tworzy się w sądach:

W sądach apelacyjnych
W sądach okręgowych
W sądach rejonowych
  • wydział cywilny (sąd cywilny I instancji)
  • wydział karny (sąd karny I instancji)
  • wydział rodzinny i nieletnich (sąd rodzinny, opiekuńczy, dla nieletnich I instancji)
  • wydział pracy (sąd pracy I instancji) albo wydział pracy i ubezpieczeń społecznych (sąd pracy i ubezpieczeń społecznych I instancji)
  • wydział ksiąg wieczystych (sąd wieczystoksięgowy)
  • wydział gospodarczy (w mieście, w którym ma siedzibę sąd okręgowy, albo w mieście na prawach powiatu; sąd gospodarczy I instancji)
  • wydział gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego (sąd rejestrowy – w miastach wojewódzkich oraz niektórych innych większych miastach)

Podział instancyjny

edytuj

Sądownictwo powszechne:

Sądownictwo wojskowe:

Sądownictwo administracyjne:

Przypisy

edytuj
  1. Ustawodawstwo krajowe. Polska. europa.eu. [dostęp 2023-01-05].

Linki zewnętrzne

edytuj