Teatr Polski we Wrocławiu

Teatr Polski we Wrocławiuteatr we Wrocławiu, samorządowa instytucja kultury, założony w 1949 jako Państwowy Teatr Dolnośląski we Wrocławiu[1]; od 1969 nosi obecną nazwę; od 2020 dyrektorem teatru jest Jacek Gawroński[2].

Teatr Polski we Wrocławiu
Ilustracja
Teatr Polski we Wrocławiu (2009)
Pełna nazwa

Teatr Polski we Wrocławiu

Typ teatru

teatr dramatyczny

Kierownictwo
artystyczne

Jan Szurmiej

Data powstania

11 stycznia 1949

Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Lokalizacja

ul. Gabrieli Zapolskiej 3
50-032 Wrocław

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Teatr Polski we Wrocławiu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Teatr Polski we Wrocławiu”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Teatr Polski we Wrocławiu”
51°06′04,3200″N 17°01′35,0400″E/51,101200 17,026400
Strona internetowa
Widownia teatru przy ul. Zapolskiej, lata 60.
Scena na Świebodzkim

Teatr składa się z trzech scen: Sceny Kameralnej (przy ul. Świdnickiej 28), Sceny na Świebodzkim (Wrocław Świebodzki, pl. Orląt Lwowskich 20c) oraz Sceny im. Jerzego Grzegorzewskiego – mieszczącej się w głównej siedzibie Teatru Polskiego, przy ul. Gabrieli Zapolskiej 3.

Budynek

edytuj

Czas powstania obecnego gmachu Teatru Polskiego przypada na okres związany z działalnością Theodora Löwe, który przybył do Wrocławia w 1892 r. i objął stanowisko kierownika literackiego Teatru Miejskiego (mieszczącego się wtedy w gmachu obecnej Opery Wrocławskiej). W sezonie teatralnym 1892/93 przejął on od miasta w dzierżawę Teatr Miejski, następnie Teatr Talia oraz Teatr Lobego (ówczesne teatry prywatne). W 1909 wszystkie trzy działały pod jego kierownictwem.

W opozycji do monopolu teatralnego Löwego, w 1906 z inicjatywy wrocławskiego kupca – Paula Auerbacha – został wzniesiony, wg projektów berlińskiego architekta Waltera Hentschela przy współudziale wrocławianina Hermanna Wahlicha, gmach operetki przy Theaterstrasse 3 (obecnie ul. G. Zapolskiej) noszący nazwę Schauspielhaus. Był to budynek nowoczesny pod względem funkcjonalnym i technicznym. Zastosowano konstrukcję żelbetową, która posłużyła potem przy budowie Hali Ludowej (Jahrhunderthalle) w 1913 r.

Elewacja w duchu późnej secesji utrzymana była w kolorach biało-żółtozłotym, wnętrze w kolorze biało-czerwonym ze złotymi ornamentami. Działalność nowo wzniesionego teatru nie trwała jednak długo. W 1911 kierownictwo artystyczne i tego teatru przejął Löwe i kierował nim do 1927.

Schauspielhaus był na początku lat 30. XX w. najmłodszą, ale i największą pod względem liczby miejsc sceną wrocławską, liczył 1736 miejsc siedzących. Od swojego powstania pełnił funkcje teatru muzycznego, na którego scenie wystawiano przede wszystkim operetkę. W kwietniu 1936 został on zamknięty poddany renowacji i niewielkiej przebudowie. Wraz z rozpoczęciem sezonu teatralnego 1936/37 Schauspielhaus stał się jedynym miejscem uprawiania sztuki dramatycznej we Wrocławiu. Pod koniec II wojny światowej Schauspielhaus został częściowo zburzony.

Obecnie budynek teatru funkcjonuje pod nową nazwą Teatr Polski. Odbudowano go w 1950 r., a 20 grudnia 1950 odbyła się pierwsza premiera w Teatrze przy ul. Zapolskiej 3. Na inaugurację przygotowano sztukę w trzech aktach pt. „Tysiąc walecznych” Jana Rojewskiego, architekta z wykształcenia. Był to tzw. produkcyjniak o tematyce budowlanej. Wrocławska publiczność zetknęła się w ten sposób z nową, nieznaną jej dotąd dramaturgią współczesną. Teatr służył aktorom, reżyserom i widzom do 1994 r. W nocy z 18 na 19 stycznia 1994 wybuchł pożar i całkowicie zniszczył widownię Teatru. Odbudowany został według projektu Wiktora Jackiewicza. Teatr wznowił działalność 20 maja 1996 premierą Improwizacji wrocławskich w reżyserii Andrzeja Wajdy.

Nagrody i wyróżnienia

edytuj
  • 2015 – Gwarancja Kultury TVP Kultura w kategorii "Teatr" dla zespołu Teatru Polskiego we Wrocławiu[3].
  • 2015 – Wycinka Holzfällen inauguruje LXIX Festival d’Avignon, jako pierwsze polskie przedstawienie w historii[4].
  • 2015 – Nagroda Główna im. Wojciecha Bogusławskiego za najlepszy spektakl w I Konkursie na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej "Klasyka Żywa"[5].
  • 2016 – Nominacja Dziadów w reżyserii Michała Zadary do nagród kulturalnych Radia Wrocław Kultura – Emocji 2016 – w kategorii najważniejszych wydarzeń roku 2016 w czasie Europejskiej Stolicy Kultury[6].
  • 2017 – Nagroda im. Konstantego Puzyny (nagroda miesięcznika Dialog) została przyznana aktorkom, aktorom oraz publiczności wrocławskiego Teatru Polskiego protestujących w obronie wartości artystycznych wypracowanych w ostatnich latach i niszczonych na skutek błędnych decyzji administracyjnych[7].

Dyrektorzy Teatru Polskiego

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 11 stycznia 1949 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu i Prezesem Centralnego Urzędu Planowania o utworzeniu państwowego przedsiębiorstwa pod nazwą: „Państwowy Teatr Dolnośląski we Wrocławiu” (M.P. z 1949 r. nr 3, poz. 32).
  2. Informacje ogólne – BIP Teatr Polski [online] [dostęp 2020-05-23] (pol.).
  3. Zespół aktorski Teatru Polskiego z Gwarancją Kultury 2015 | Teatr Polski we Wrocławiu [online], www.teatrpolski.wroc.pl, 23 kwietnia 2015 [dostęp 2017-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02] (pol.).
  4. Wycinka Holzfällen w Awinionie | Teatr Polski we Wrocławiu [online], www.teatrpolski.wroc.pl, 26 czerwca 2015 [dostęp 2017-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02] (pol.).
  5. Klasyka Żywa [online], klasykazywa.pl [dostęp 2017-01-25].
  6. Dziady nominowane do Emocji 2016 | Teatr Polski we Wrocławiu [online], www.teatrpolski.wroc.pl, 28 grudnia 2016 [dostęp 2017-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02] (pol.).
  7. Wrocław. "Kamyk Puzyny" dla protestującego zespołu i publiczności TPL [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2017-01-25].

Linki zewnętrzne

edytuj


Bibliografia

edytuj
  • Tomasz Majewski, Teatry dramatyczne Wrocławia w okresie rządów narodowosocjalistycznych 1933-1944, Oficyna Wydawnicza ATUT Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2003
  • Bożena Grzegorczyk, Architektura i budownictwo teatralne we Wrocławiu od około 1770 roku do schyłku XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000