Węzeł wartowniczy
Węzeł wartowniczy (ang. sentinel lymph node, SLN) – pierwszy węzeł chłonny na drodze spływu chłonki z ogniska nowotworowego. Z racji położenia, przerzuty nowotworów złośliwych przerzutujących drogą naczyń chłonnych pojawiają się najczęściej najpierw w węźle wartowniczym. Określenie istnienia ewentualnych przerzutów w SLN ma kluczowe znaczenie dla terapii niektórych nowotworów. Biopsja węzła wartowniczego stosowana jest rutynowo u chorych z czerniakiem skóry, nowotworem gruczołu sutkowego, u kobiet z guzami narządu rodnego oraz u mężczyzn z rakiem prącia. Brak przerzutów w węźle wartowniczym rokuje dobrze, zmniejszając znacznie możliwość wystąpienia przerzutów w pozostałych węzłach drenujących chłonkę z danego obszaru. Umożliwia to odstąpienie od zabiegu usunięcia wszystkich węzłów chłonnych danego regionu (tzw. limfadenektomia regionalna).
Brak ogniska nowotworowego w SLN nie wyklucza jednak całkowicie powstania przerzutów odległych oraz bliskich, rozsianych poprzez układ krwionośny.
Biopsja węzła wartowniczego
edytujW celu znalezienia podczas zabiegu węzła wartowniczego stosuje się metody umożliwiające prześledzenie spływu chłonki. Standardowym postępowaniem jest limfoscyntygrafia, polegająca na podaniu w dzień przed zabiegiem izotopu promieniotwórczego (najczęściej 99mTc) w okolicę guza i wykonanie, w trakcie operacji, zdjęcia przy użyciu gammakamery. Węzły wykazujące największą aktywność, na skutek nagromadzenia największej ilości znacznika, uznawane są za węzły wartownicze. Wykonuje się ich dokumentację fotograficzną i oznacza lokalizację na skórze pacjenta. Następnie wykonuje się ich biopsję (sentinel lymph node biopsy, SLNB) i bioptat przesyła się do oceny patomorfologicznej; pomocne w wykonaniu biopsji są sondy scyntylacyjne, umożliwiające śródoperacyjną ocenę aktywności tkanek. Drugą możliwością zlokalizowania węzła wartowniczego jest podanie barwnika (błękitu metylu) w okolicę guza i obserwacja wybarwiania się dróg i węzłów chłonnych. Obie metody można łączyć w celu uzyskania większej dokładności.
Zobacz też
edytujBibliografia
edytuj- Dariusz Nejc: Biopsja węzła wartowniczego. W: Radzisław Kordek (red.): Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Gdańsk: Medical Press, 2004, s. 58-59. ISBN 83-87404-71-3.