Agfa-Gevaert N.V. (Agfa, znana także jako AGFA) – producent materiałów i urządzeń używanych w poligrafii oraz diagnostyce medycznej. Firma została założona w 1867 nieopodal Berlina jako fabryka barwników sztucznych pod nazwą Aktiengesellschaft für Anilinfabrikation. Obecnie jej centrala znajduje się w Mortsel w Belgii. Spółka akcyjna, notowana na platformie Euronext poprzez giełdę w Brukseli oraz na giełdzie we Frankfurcie.

Agfa-Gevaert N.V.
Ilustracja
Państwo

 Belgia

Prowincja

 Antwerpia

Siedziba

Mortsel

Adres

Septestraat 27
2640 Mortsel

Data założenia

1867

Forma prawna

Spółka akcyjna

Zatrudnienie

14 000 osób

Położenie na mapie prowincji Antwerpia
Mapa konturowa prowincji Antwerpia, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Agfa-Gevaert N.V.”
Położenie na mapie Belgii
Mapa konturowa Belgii, u góry znajduje się punkt z opisem „Agfa-Gevaert N.V.”
Ziemia51°10′42,5″N 4°26′33,9″E/51,178472 4,442750
Strona internetowa
Film kolorowy Agfacolor Neu (1936)
Zakopane w 1938 na fotografii barwnej Agfacolor Neu
Aparat mieszkowy Agfa Billy-Clack
Aparat małoobrazkowy Agfa Silette I

Od roku 1925 firma była członkiem kartelu IG Farben. Koncern uczestniczył w zbrodniach wojennych, m.in. przez wykorzystywanie pracy przymusowej więźniów. Po II wojnie kierownictwo kartelu było sądzone w procesach norymberskich. W 1951 roku koncern został przymusowo podzielony na cztery przedsiębiorstwa, m.in. Agfa.

Agfa dostarczała dawniej produkty stosowane w fotografii tradycyjnej (chemicznej) – takie jak negatywy, papier fotograficzny, taśmy filmowe, barwne i czarno-białe, a także taśmy do nagrań audiowizualnych (np. taśmy magnetofonowe, nośniki wideo) oraz produkty technologii cyfrowej – jak dyski kompaktowe itp. Ponadto firma Agfa była dostawcą chemikaliów do obróbki fotograficznej. W 1916 r. rozpoczęto tu prace nad kolorowymi materiałami fotograficznymi, które zaowocowały wprowadzeniem w 1936 r. przełomowego, chronionego 278 patentami filmu odwracalnego Agfacolor Neu. Był to drugi w historii (po Kodachrome firmy Eastman Kodak) materiał, który dzięki zastosowaniu wielowarstwowej emulsji światłoczułej pozwalał na wykonanie barwnej fotografii przy zaledwie jednokrotnym naświetleniu, z użyciem pojedynczego filmu. Ze względu na późniejsze uchylenie niemieckich patentów, a także prostszy sposób obróbki, metoda Agfy została przyjęta przez większość producentów materiałów barwnych[1]. W 1959 r. Agfa wprowadziła pierwszy automatyczny aparat fotograficzny na błonę 35 mm – Agfa Optima. W latach 70. – 90. XX wieku firma ta była uważana za jednego z czołowych dostawców materiałów fotograficznych.

Film barwny Agfacolor zapisał się w historii Polski. Na filmie Agfa inżynier Tadeusz Jankowski nakręcił pierwszy polski film kolorowy z 1937 roku „Wesele księżackie w Złakowie Borowym” (nagrodzony na Wystawie Światowej w Paryżu w 1937). Filmu Agfa używał inżynier Zygmunt Szczotkowski, pionier i popularyzator fotografii barwnej w II RP, który dokumentował Kraków, Szczawnicę i Zakopane pod koniec lat 30. XX w. Henryk Poddębski był jednym z nielicznych polskich fotografów używających filmów Agfacolor w latach 30. XX w[2]. Znany fotograf i profesor Politechniki Lwowskiej Jan Alojzy Neuman fotografował przedwojenną Warszawę w 1938 roku w postaci fotografii kolorowych Agfacolor[3]. Niemiecki fotograf Hugo Jaeger wykonał tysiące fotografii barwnych Agfacolor dokumentujących początek drugiej wojny światowej w Polsce w 1939 roku, Wojsko Polskie i niemieckich okupantów w zniszczonych przez Hitlera polskich miastach. Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku dnia 1 września 1939 roku została uwieczniona na co najmniej jednej fotografii Agfacolor[4]. August Gauer wykonał w 1940 roku kolorowe fotografie Agfacolor przedstawiające ciało majora Hubala[5]. Fotograf Hans Joachim Flessing wykonywał fotografie Agfacolor w czasie okupacji niemieckiej w Warszawie w tym unikalne zdjęcia luksusowych kamienic na Marszałkowskiej. Fotograf Zbigniew Borowczyk zdążył wykonać trzy fotografie barwne nocą, natomiast Karol Grabski jedną wieczorem podczas powstania w getcie warszawskim i przekazali je do Muzeum Historii Żydów Polskich, które je opublikowało. Rosemarie Lincke wykonała jedną fotografię Agfacolor w dzień podczas powstania w getcie warszawskim z dachu Sądów na Lesznie[6]. Niemiecki lekarz z Wehrmachtu, chirurg Gerhard Wiechmann wykonał 16 kolorowych zdjęć Agfacolor w czasie powstania warszawskiego i przekazał je po wojnie Muzeum Warszawy, ale tylko kilka z nich opublikowano w prasie[7]. Polka walcząca w szeregach Armii Krajowej Ewa Faryaszewska wykonała 31 kolorowych fotografii Agfa w czasie powstania warszawskiego. Zdjęcia zostały opublikowane staraniem Muzeum Warszawy w albumie „Fotografie ruin. Ruiny fotografii.” w 2004. Nieznany niemiecki żołnierz wykonał w czasie drugiej wojny światowej w Warszawie w 1940 roku dwa kolorowe, nieme filmy Agfa przedstawiające miasto oraz getto. Filmy te znajdują się w amerykańskim muzeum holokaustu oraz w sieci. Ernst Herrmann wykonał serię fotografii barwnych głodujących Żydów przetrzymywanych w getcie warszawskim. Walter Genewein wykonał wiele kolorowych fotografii Agfacolor podczas II wojny światowej we Wrocławiu, w getcie łódzkim, w okupowanej Warszawie i podczas powstania w getcie białostockim[8]. Film barwny Agfa był używany także sporadycznie w niemieckim obozie zagłady Auschwitz-Birkenau zarówno w szpitalu obozowym jak i w ogrodzie domu komendanta obozu Rudolfa Hoessa, gdzie wypoczywał z rodziną według wspomnień fotografa Wilhelma Brasse oraz Muzeum Dziedzictwa Żydowskiego w Nowym Jorku[9]. Amerykański lekarz dr Maurice Kaplan wykonał kolorowy fotoreportaż ze zburzonej Warszawy w 1947 w technice Agfacolor i przekazał go do amerykańskiego muzeum holokaustu[10].

Przypisy

edytuj
  1. Dubiel E., Iliński M.: Materiały fotograficzne barwne. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1966, s. 26.
  2. Narodowe Archiwum Cyfrowe.
  3. Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa – Leica w Polsce. Miesięcznik fotografii małoobrazkowej. 1938 nr 5 (maj) [online], web.archive.org, 10 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-10].
  4. Gdańsk to nie Frankfurt. Pomyłka w opisie zdjęcia budynku Poczty Polskiej w Gdańsku z czasów II wojny światowej [zdjęcia] | Dziennik Bałtycki [online], dziennikbaltycki.pl [dostęp 2021-09-17] (pol.).
  5. Niemiecka pamiątka w Archiwum IPN [online], Przystanek Historia [dostęp 2020-07-04] (pol.).
  6. https://muzeumwarszawy.pl/zycie-wazniejsze-niz-honor/ Rosemarie Lincke "Pożary nad szopem Toebbensa" 1943 "Życie ważniejsze niż honor" Muzeum Warszawy 19.04.2023
  7. Skarpa Warszawska nr.8 sierpnia 2019.
  8. Łódź w czasie II wojny światowej. Zobacz Litzmannstadt Ghetto w kolorze [ZDJĘCIA] | Dziennik Łódzki [online], dzienniklodzki.pl [dostęp 2019-06-19] (pol.).
  9. July | 2019 | She Soars psychiatry, LLC [online], shesoarspsychblog.wordpress.com [dostęp 2019-10-13] (ang.).
  10. Postwar view of the ruins of the Warsaw ghetto. - Collections Search - United States Holocaust Memorial Museum [online], collections.ushmm.org [dostęp 2020-02-27] (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj