Biathlon

sport zimowy łączący narciarstwo przełajowe i strzelectwo

Biathlon, biatlon, dwubój zimowy (łac. bi – dwu, gr. áthlon – zawody, nagroda) – zimowa dyscyplina sportu, łącząca biegi narciarskie ze strzelectwem. Polega na biegu na określonym dystansie (zwykle od 7,5 do 20 km), w czasie którego zawodnicy 2 lub 4 razy zajmują stanowiska na strzelnicy, przyjmując postawę stojącą lub leżącą, oddając za każdym razem po 5 strzałów. Rozgrywany jest również biathlon letni.

Biathlon
Ilustracja
Główna organizacja

IBU

Charakterystyka
Rodzaj sportu

sport zimowy

Popularność
Dyscyplina olimpijska

od 1960

Biathlon jest popularną dyscypliną w Niemczech, Rosji, Włoszech, Francji i części Skandynawii.

Historia

edytuj

Początki biathlonu można wiązać z ćwiczeniami norweskich żołnierzy. Pierwsze zawody w biathlonie zostały rozegrane w 1767, kiedy współzawodniczyły ze sobą kompanie norweskich pograniczników[1]. Stopniowo sport ten stawał się coraz bardziej popularny w całej Skandynawii.

Biathlon został zademonstrowany po raz pierwszy podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1924. Zawody odbywały się wtedy pod nazwą „bieg patrolowy”. Pojawił się też jako dyscyplina pokazowa podczas kolejnych igrzysk w 1928, 1936 i 1948. Nie został uznany za dyscyplinę olimpijską z racji niewielkiej liczby państw, które wystawiały swoich biathlonistów. W 1958 odbyły się pierwsze mistrzostwa świata w biathlonie, a dwa lata później dyscyplina ta pojawiła się też na zimowych igrzyskach olimpijskich.

Ciałem zarządzającym biathlonem jest Międzynarodowa Unia Biathlonu (International Biathlon Union, IBU), która oficjalnie powstała w 1998, kiedy wydzieliła się z powstałej w 1948 Międzynarodowej Unii Pięcioboju Nowoczesnego i Biathlonu (Union Internationale de Pentathlon Moderne et Biathlon, UIPMB).

Modyfikacją biathlonu jest biathlon czołgowy.

Mistrzowie

edytuj

Zasady

edytuj

Bieg narciarski

edytuj

W biegu narciarskim w biathlonie dozwolone są wszystkie techniki narciarskie. Zawodnicy wyposażeni są jedynie w narty, których długość nie może być mniejsza niż wzrost zawodnika pomniejszony o 4 cm oraz kijki.

Strzelanie

edytuj
 
Andrea Nahrgang przygotowująca się do strzelania

Karabinek o minimalnej masie 3,5 kg wraz z amunicją musi znajdować się podczas całego biegu na plecach zawodnika. Używane są karabinki kalibru 5,6 mm (.22 lr). Muszą być ładowane ręcznie przez zawodników, nie można używać broni samoczynnej lub samopowtarzalnej.

Cele na strzelnicy znajdują się w odległości 50 m. Przy każdym strzelaniu zawodnik musi trafić w 5 krążków o średnicy 45 mm w pozycji leżącej lub 115 mm w pozycji stojącej. Tarcza strzelnicza wyposażona jest w specjalny mechanizm, który automatycznie zasłania trafiony cel białym krążkiem. Dzięki temu biatloniści są na bieżąco informowani co do skuteczności na strzelnicy.

Konkurencje

edytuj

Bieg indywidualny

edytuj

Bieg indywidualny (IN = individual) na 20 km mężczyzn i 15 km kobiet jest najstarszą biatlonową konkurencją. Zawodnicy czterokrotnie pojawiają się na strzelnicy oddając za każdym razem 5 strzałów, po dwa razy w każdej pozycji - kolejności: pozycja leżąca, stojąca, leżąca, stojąca. Za każdy nietrafiony cel dodawana jest minuta kary. Zawodnicy startują w odstępach czasowych - zazwyczaj 30 sekundowych.

Krótki bieg indywidualny

edytuj

Krótki bieg indywidualny (SIN=short individual) na 15 km mężczyzn i 12,5 km kobiet zadiebutował w sezonie 2023/2024 Pucharu Świata. Zawodnicy czterokrotnie pojawiają się na strzelnicy oddając za każdym razem 5 strzałów, po dwa razy w każdej pozycji - kolejności: pozycja leżąca, stojąca, leżąca, stojąca. Za każdy nietrafiony cel dodawane jest 45 sekund kary. Zawodnicy startują w odstępach czasowych - zazwyczaj 30 sekundowych.

Sprint

edytuj

Bieg sprinterski (SP = sprint) w biathlonie rozgrywany jest na dystansie 10 km dla mężczyzn lub 7,5 km dla kobiet. Zawodnicy pojawiają się dwa razy na strzelnicy, gdzie oddają po 5 strzałów, raz w pozycji leżącej, raz w pozycji stojącej. Za każdy niecelny strzał muszą pokonać dodatkowe 150 m rundy karnej. Zawodnicy wypuszczani są do biegu w odstępach czasowych, zazwyczaj co 30 sekund. Gdy zawodnik nie trafi do celu i nie przejedzie za to rundy karnej zostają mu doliczone 2 minuty kary. Jest jedną z najczęściej rozgrywanych konkurencji biathlonowych.

Pościg

edytuj
 
Jeremy Teela podczas XIX Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Salt Lake City

W biegu pościgowym (PU = pursuit) biathloniści startują zgodnie z różnicami czasowymi uzyskanymi we wcześniejszym starcie, najczęściej sprintu. Tym samym, zawodnik, który pierwszy przekroczy linię mety jest zwycięzcą tego biegu. Bieg pościgowy rozgrywany jest na dystansie 12,5 km dla mężczyzn i 10 km dla kobiet, każdy zawodnik wykonuje 4 strzelania (2 leżąc, 2 stojąc), a każdy błąd skutkuje dodatkową rundą o długości 150 m.

Bieg masowy

edytuj

W biegu ze startu wspólnego (MS = mass start) wszyscy zawodnicy startują w tym samym czasie, co ogranicza liczbę zawodników (zazwyczaj do 30), by uniknąć tłoku na strzelnicy. Bieg ten rozgrywany jest na dystansie 15 km dla mężczyzn i 12,5 km dla kobiet, każdy zawodnik wykonuje 4 strzelania (2 leżąc, 2 stojąc), za każdy błąd zawodnik musi pokonać karną rundę o długości 150 m.

Sztafeta

edytuj

W sztafecie (RL = relay) startuje po czterech zawodników, z których każdy pokonuje 7,5 km (dla mężczyzn) i 6 km (dla kobiet) i oddaje dwie serie strzałów na strzelnicy, po jednej w każdej pozycji. Na każde pięć celów na strzelnicy zawodnik może wykorzystać aż 8 nabojów, z tym, że 3 ostatnie może doładować pojedynczo na strzelnicy. Dopiero jeżeli mimo użycia wszystkich nabojów pozostały nietrafione krążki, zawodnik musi wykonać karną rundę o długości 150 m za każdy błąd. Wszyscy zawodnicy z pierwszej zmiany startują w tym samym czasie. By dokonać ważnej zmiany zawodnik jednej zmiany musi dotknąć zawodnika kolejnej zmiany.

Sztafeta mieszana

edytuj
 
Soczi 2017 - sztafeta mieszana Austrii (1 m.)

W sztafecie mieszanej (MR = mixed relay) startuje po czterech zawodników (dwóch mężczyzn i dwie kobiety). Kolejność startujących wcześniej określa organizator. Zależy od tego dystans do pokonania dla każdego z zawodników. Jeśli zaczynają kobiety (kolejność sztafety: kobieta, kobieta, mężczyzna, mężczyzna) to wszyscy pokonują dystans 6 km, ale jeśli zaczynają mężczyźni (kolejność sztafety: mężczyzna, mężczyzna, kobieta, kobieta) to konkurencja toczy się na dystansie 7,5 km.

Pierwsza zmiana startuje tak jak w biegu ze startu wspólnego. Najpierw zawodnicy oddają strzał na leżąco, a potem na stojąco. System strzelania (kary) u kobiet i mężczyzn taki jak w sztafetach.

Pojedyncza sztafeta mieszana

edytuj

W pojedynczej sztafecie mieszanej (SR = single mixed relay), analogicznie do sztafety mieszanej w konkurencji startują przedstawiciele obu płci. Jednakże w pojedynczej sztafecie mieszanej startuje po jednym zawodniku oraz zawodniczce. Łącznie kobieta przebiega 6 km zaś mężczyzna 7,5 km. Najpierw kobieta wykonuje dwie rundy po 1,5 km. Po każdej z nich odbywa się strzelanie, najpierw w pozycji leżącej później stojąc. Po drugim pobycie na strzelnicy i ewentualnym przebiegnięciu karnej/karnych rund (75 m) odbywa się zmiana i na trasę wyrusza mężczyzna, który ma do przebiegnięcia taki sam dystans jak kobieta. Po drugim strzelaniu mężczyzny odbywa się zmiana i ta sama kobieta, która biegła na początku, ponownie wyrusza na trasę. Podobnie jak przy pierwszej zmianie po dwóch pobytach na strzelnicy odbywa się zmiana i startuje ponownie mężczyzna, biegnący już wcześniej. Jednakże w przypadku drugiego startu, mężczyzna po drugim strzelaniu przebiega jeszcze jedną rundę biegową o długości 1,5 km[2].

Bieg indywidualny

(IN)

Krótki bieg indywidualny (SIN) Sprint

(SP)

Pościg

(PU)

Bieg masowy

(MS)

Sztafeta

(RL)

Sztafeta mieszana

(MR)

Pojedyncza sztafeta mieszana

(SR)

Supersprint

(SS)

Mężczyźni 20 km 15 km 10 km 12,5 km 15 km 4 × 7,5 km 4 x 6 km

lub 4 x 7,5 km

6 km + 7,5 km eliminacje: 4,5 km

finał: 7,5 km

Kobiety 15 km 12,5 km 7,5 km 10 km 12,5 km 4 × 6 km
Juniorzy 15 km 10 km 12,5 km 12,5 km 4 × 7,5 km 4 x 6 km

lub 4 x 7,5 km

6 km + 7,5 km eliminacje: 4,5 km

finał: 7,5 km

Juniorki 12,5 km 7,5 km 10 km 10 km 4 × 6 km
Juniorzy młodsi 12,5 km 7,5 km 10 km 10 km 3 × 7,5 km 4 x 6 km

lub 4 x 7,5 km

6 km + 7,5 km eliminacje: 4,5 km

finał: 7,5 km

Juniorki młodsze 10 km 6 km 7,5 km 7,5 km 3 × 6 km
Start co 30 sekund co 30 sekund co 30 sekund według kolejności sprintu wspólny wspólny wspólny wspólny eliminacje: co 15 sekund

finał: wspólny

Strzelanie leżące, stojące, leżące, stojące leżące, stojące, leżące, stojące leżące, stojące leżące, leżące, stojące, stojące leżące, leżące, stojące, stojące każdy zawodnik: leżące, stojące każdy zawodnik: leżące, stojące każdy zawodnik: leżące, stojące eliminacje: leżące, stojące

finał: leżące, leżące, stojące, stojące

Kary za niecelne strzelanie minuta kary,

45 sekund kary (juniorzy młodsi)

45 sekund kary karna runda (150 m) karna runda (150 m) karna runda (150 m) doładowania (3), następnie karna runda (150 m) doładowania (3), następnie karna runda (150 m) doładowania (3), następnie karna runda (75 m) karna runda (75 m)
Premiera na 1978/79 2023/2024 1978/79 1996/97 1998/99 1978/79 2004/05 2014/15 -
Premiera na 1958 - 1974 1997 1999 1966 2005 oraz 2007 2019 -
Premiera Olimpijska 1960 - 1980 2002 2006 1968 2014 - -


Polskie kluby biathlonowe

edytuj

Polskie kluby biathlonowe zrzeszone są w Polskim Związku Biathlonu[3]:

NAZWA KLUBU NUMER LICENCJI
BKS WP Kościelisko 10/2007
BLKS Żywiec 5/2007
IKN GÓRNIK Iwonicz-Zdrój 11/2007
KKS Neptun 45/2016
KS AZS AWF Katowice 1/2007
KS AZS AWF Wrocław 4/2007
KS Ryfama Rybnik 3/2007
KS SKI TEAM Wodzisław Śląski 49/2016
MKS Duszniki Zdrój 8/2007
MKS Karkonosze Jelenia Góra 7/2007
MUKN Pod Stróżą 50/2017
PKO Harpagan Gdańsk 36/2007
TG Sokół 25/2007
UKN Melafir Czarny Bór 12/2007
UKS Biathlon Chorzów 22/2007
UKS Ciche 35/2007
UKS G-8 Bielany 13/2007
UKS Gromik Gdynia 37/2007
UKS Kamieńczyk 15/2007
UKS Kłodne przy SP w Kłodnem 51/2018
UKS Krokus Piechowice 19/2007
UKS Lider Katowice 2/2007
UKS Mieroszów 31/2007
UKS Muflon Duszniki-Zdrój 23/2007
UKS Olimpijczyk Sosnówka 40/2007
UKS Olimpik 44/2016
UKS Orka Gdynia 32/2007
UKS Ósemka 53/2021
UKS Partyzant Lubatowa 52/2019
UKS Sokołowsko 26/2007
UKS Sołtysianie 21/2007
UKS Strzał Wodzisław Śląski 14/2007
UKS Szczytnik 41/2007
UKS Szklarska Poręba 16/2007
ULKS Muflon Bielawa 28/2007
ZKS Kasina Wielka 43/2007

Znane centra biathlonowe

edytuj
 
Stadion w Östersund

Gry komputerowe o tematyce biathlonowej

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. The History of Biathlon | Minnesota Biathlon [online], 27 maja 2009 [dostęp 2022-12-26] (ang.).
  2. Polski Związek Biathlonu www.biathlon.com.pl - oficjalny serwis / Aktualności [online], biathlon.com.pl [dostęp 2020-05-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-13].
  3. Licencje [online], www.biathlon.bgtimesport.pl [dostęp 2021-04-17].

Linki zewnętrzne

edytuj