Biuro Informacji i Propagandy

Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej (BIP KG ZWZ – AK) – konspiracyjny oddział utworzony na przełomie marca i kwietnia 1940 w okupowanej przez Niemców Polsce i podlegający Związkowi Walki Zbrojnej, a później Komendzie Głównej Armii Krajowej (jako VI Oddział).

Jan Rzepecki
Tadeusz Żenczykowski
Kazimierz Moczarski
Wacław Kaźmierczak w powstaniu warszawskim
Antoni Bohdziewicz – kierownik Referatu Filmowego
Joachim Joachimczyk, fotoreporter Referatu Fotograficznego (pierwszy z lewej)
Andrzej Ancuta – operator Referatu Filmowego

Szefem BIP do jesieni 1940 był mjr Tadeusz Kruk-Strzelecki, następnie płk dypl. Jan Rzepecki (ps. „Wolski”, „Prezes”). Do końca 1940 r. zastępcą był Hipolit Niepokulczycki. Od października 1944 do stycznia 1945 kpt. Kazimierz Moczarski.

Do zadań BiP-u należało informowanie polskiego społeczeństwa o działaniach polskiego rządu w Londynie, dokumentowanie działań okupanta niemieckiego, walka psychologiczna z propagandą hitlerowską, podbudowywanie solidarności w walce o niepodległość narodu polskiego, zbieranie informacji, raportów, rozkazów. BIP wydawało pisma: „Biuletyn Informacyjny”, „Werble wolności”, „Wiadomości Polskie” i „Insurekcja”, zaś niektóre Referaty prowadziły szkolenia: Dział A (Informacyjno-filmowy), udzielał tajnych szkoleń fotoreportażu, reżyserii, obsługi megafonów. Oddział odpowiedzialny był również za konstruowanie i uruchamianie konspiracyjnych radiostacji, w trakcie samego tylko powstania warszawskiego działało pięć niezależnych rozgłośni radiowych Polskiego Państwa Podziemnego, w tym m.in. słynne: „Błyskawica” i „Burza”[1][2][3][4][5].

Dla BIP-u pracowali m.in.: operatorzy i montażyści Antoni Bohdziewicz, Wacław Kaźmierczak, Leonard Zawisławski, Seweryn Kruszyński; reżyserzy Jerzy Gabryelski, Jerzy Zarzycki, Bohdan Korzeniewski, Andrzej Ancuta; fotografowie Sylwester Braun, Joachim Joachimczyk; architekci Gerard Ciołek, Jan Zachwatowicz; dziennikarze Aleksander Kamiński, Witold Giełżyński; historycy Aleksander Gieysztor, Marceli Handelsman, Witold Kula, Tadeusz Manteuffel, Władysław Bartoszewski, Stanisław Herbst; historycy sztuki Michał Walicki, Stanisław Lorentz; inżynierowie: Antoni Zębik, Bolesław Drożdż, Roman Kitzner[6][7][8][9]; filolog Kazimierz Feliks Kumaniecki; a także socjolog Halina Krahelska i prawnik Zygmunt Kapitaniak. Łączniczkami były m.in. Krystyna Wyczańska, Hanna Bińkowska.

Struktura organizacyjna BIP-u

edytuj

Biura Informacji i Propagandy funkcjonowały również w poszczególnych okręgach AK, np. w Okręgu „Łódź”[12].

Przypisy

edytuj
  1. Stowarzyszenie Pamięci Powstania Warszawskiego 1944, Powstanie Warszawskie 1944 - Oficjalna strona Stowarzyszenia Pamięci Powstania Warszawskiego 1944 [online], www.sppw1944.org [dostęp 2017-09-18].
  2. Radiostacja "Błyskawica" – kawałek wolnej Polski zapisany w dźwięku, „PolskieRadio.pl” [dostęp 2017-09-18].
  3. Salon Kultury Polskiej, Edinburgh, UK, „Salon Kultury Polskiej - Obchody 73. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w UK” [dostęp 2017-09-18].
  4. Wiesław. Paszta, Cień "Błyskawicy", Stare Garkowo: [Wiesław Paszta], 2009, ISBN 83-929453-2-8, OCLC 711872277.
  5. "Tu Błyskawica, Radiostacja Armii Krajowej", „PolskieRadio.pl” [dostęp 2017-09-18].
  6. Władysław. Jewsiewicki, Powstanie warszawskie 1944 : okiem polskiej kamery, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. Interpress, 1989, ISBN 83-223-2531-2, OCLC 54195303.
  7. Kazimierz. Malinowski, Żołnierze łączności walczącej Warszawy, wyd. 1, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1983, ISBN 83-211-0378-2, OCLC 11676095.
  8. Antoni Zębik – twórca radiostacji "Błyskawica", „PolskieRadio.pl” [dostęp 2017-09-18].
  9. Powstańcze Biogramy - Roman Kitzner [online], www.1944.pl [dostęp 2017-09-18] (ang.).
  10. Zadania: nadzór referatu radiowego i megafonowego pod względem zaopatrzenia technicznego, gromadzenie materiałów i środków.
  11. Romuald Śreniawa Szypiowski: Powstanie warszawskie: 1 sierpnia-2 października 1944 : służby w walce (PWN 1994). [dostęp 2014-03-23]. (pol.).
  12. Kubik Tomasz, Struktura i zadani...

Bibliografia

edytuj
  • Marek Ney-Krwawicz, Struktura organizacyjna Armii Krajowej. „Mówią Wieki” 1986 nr 9.
  • Grzegorz Mazur, Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939–1945. Warszawa: IW Pax, 1987.
  • Marek Ney-Krwawicz: Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990, s. 179-203. ISBN 83-211-1055-X.
  • Michał Komar: Zabójstwo Makowieckiego. [w:] Pomocnik Historyczny [on-line]. „Polityka” – nr 34 (2568), 2006-08-26. s. 34-38. [dostęp 2014-09-22].
  • Kubik Tomasz, Struktura i zadania Biura Informacji i Propagandy AK okręgu „Łódź” w odniesieniu do struktury i zadań Komendy Głównej AK, 1939–1945. praca magisterska. Łowicz 2007 Dostępna w bibliotece oddz. „Radogoszcz” w Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, sygn. 30 624/R (tel. 42/657 93 34; prosić z b-ką)

Linki zewnętrzne

edytuj