Fez

Miasto w Maroku

Fez (arab. ‏فاس‎, Fās; marok. arab. Fas; berb. ⴼⴰⵙ, Fas; fr. Fès) – miasto w północnym Maroku, siedziba administracyjna regionu Fez-Meknes. W 2014 roku liczyło ok. 1,1 mln mieszkańców[1].

Fez
‏فاس‎
Ilustracja
Panorama miasta
Flaga
Flaga
Państwo

 Maroko

Region

Fez-Meknes

Burmistrz

Idriss Azami Al Idrissi

Populacja (2014)
• liczba ludności


1 091 512

Nr kierunkowy

05356

Kod pocztowy

30000–30206

Położenie na mapie Maroka
Mapa konturowa Maroka, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Fez”
Ziemia34°02′N 5°00′W/34,033333 -5,000000
Strona internetowa
Medyna Fezu[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
ilustracja
Państwo

 Maroko

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, V

Numer ref.

170

Region[b]

Kraje arabskie

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1981
na 5. sesji

Historia

edytuj

Miasto zostało założone przez Idrisa I w VIII wieku n.e. Początkowo było tylko niewielką miejscowością, jednak rozbudowało się znacznie w następnym stuleciu, odkąd w 807 roku kolejny władca Idris II ustanowił tu pierwszą stolicę Maroka. Do miasta przybyli wtedy uchodźcy z dwóch najważniejszych ośrodków ówczesnego islamskiego świata - Kordowy w Andaluzji i Kairuanu w Tunezji. Za ich sprawą nastąpił gwałtowny rozwój Fezu. W końcu X wieku miasto było już niekwestionowanym ośrodkiem kulturalnym, religijnym i gospodarczym marokańskiego państwa. Średniowiecznym przybyszom europejskim jawiło się z jednej strony jako stolica fanatyzmu (było jednym z najświętszych miast islamu), a jednocześnie jako centrum nauk: kwitł tu rozwój medycyny, filozofii i matematyki. Ważnym ośrodkiem religijnym i naukowym średniowiecznego Fezu był meczet Al-Karawijjin, powstały w 857 roku[2].

Fez stracił na znaczeniu za panowania dynastii Almorawidów (XI–XII wiek) i Almohadów (XII–XIII wiek), kiedy to stolica marokańskiego państwa mieściła się w Marrakeszu. Dopiero sułtani kolejnej dynastii Marynidów na powrót uczynili z Fezu swoją stolicę i znacznie uświetnili miasto. Fez podupadł jednak po raz kolejny za panowania Sadytów, którzy na stolicę znowu wybrali Marrakesz. Dopiero pierwsi władcy dynastii Alawitów w początkach XVII wieku przywrócili miastu jego dawną rangę – panował tu pierwszy marokański sułtan tej dynastii Maulaj Raszid. Już jednak jego brat i następca Maulaj Isma’il słynął z niechęci do mieszkańców Fezu i nałożył na nich wysokie podatki, a sam przeniósł się ze swoim dworem do pobliskiego Meknesu. Po jego śmierci przywrócono Fezowi wprawdzie rangę stolicy, jednak rozgorzały wtedy trwające aż do drugiej połowy XVIII wieku walki o władzę, a krótkotrwale utrzymujący się na tronie kolejni sułtani inwestowali przede wszystkim w wojny oraz rozbudowę pałacu. Dopiero rządy Muhammada III przyniosły względny spokój i rozwój miasta.

Za kolonialnych rządów francuskich następował dalszy rozwój miasta, powstała nowoczesna dzielnica ville nouvelle, jednak od początku francuskiego panowania miasto odgrywa już mniejszą rolę z uwagi na fakt, że stolicę Francuzi przenieśli do Rabatu.

Obecnie jednak Fez jest dużym ośrodkiem gospodarczym i turystycznym, a także centrum religijnym. W 1981 medyna w Fezie została wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. W 2001 utworzono w Fezie ogród botaniczny.

Ważniejsze zabytki

edytuj
 
Bab Bu Dżelud
 
Garbarnie w Fezie

W latach 2007–2012 rozgrywany był tutaj kobiecy turniej tenisowy cyklu WTA Tour, Grand Prix de SAR La Princesse Lalla Meryem.

Współpraca

edytuj

Miejscowości partnerskie:

Przypisy

edytuj
  1. Population légale des régions, provinces, préfectures, municipalités, arrondissements et communes du royaume d'après les résultats du RGPH 2014 (12 régions). Site institutionnel du Haut-Commissariat au Plan du Royaume du Maroc. [dostęp 2018-01-27]. (fr.).
  2. Madrassas revive 'Golden Age' in Morocco's Old City of Fez | [online], Arab Weekly [dostęp 2022-08-09] (ang.).
  3. Barbara Wasil: Maroko: Fez – co warto zobaczyć. 2013. [dostęp 2013-05-07]. (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • Maroko. Przewodnik Pascala. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2006, s. 241-256.