Georges Clemenceau

francuski pisarz, lekarz i polityk

Georges Benjamin Clemenceau (ur. 28 września 1841 w Mouilleron-en-Pareds, zm. 24 listopada 1929 w Paryżu) – francuski pisarz, lekarz i polityk.

Georges Clemenceau
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 września 1841
Mouilleron-en-Pareds

Data i miejsce śmierci

24 listopada 1929
Paryż

72. premier Republiki Francuskiej
Okres

od 25 października 1906
do 24 lipca 1909

Przynależność polityczna

Partia Radykalno-Socjalistyczna

Poprzednik

Ferdinand Sarrien

Następca

Aristide Briand

85. premier Republiki Francuskiej
Okres

od 16 listopada 1917
do 20 stycznia 1920

Poprzednik

Paul Painlevé

Następca

Alexandre Millerand

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Krzyża Wolności za służbę cywilną (Estonia) Order Orła Białego (1921–1990) Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie)

Życiorys

edytuj

Karierę polityczną rozpoczął w okresie Komuny Paryskiej. Następnie był deputowanym do parlamentu III Republiki z partii radykalnej. Zasłynął jako znakomity mówca z ciętym dowcipem. Dzięki temu zyskał opinię mistrza w obalaniu kolejnych rządów. Jego kariera załamała się po tzw. aferze panamskiej w 1889, gdy wyszły na jaw jego związki z Towarzystwem Budowy Kanału Panamskiego, które zbankrutowało, narażając na straty około pół miliona drobnych akcjonariuszy.

Powrócił do polityki w trakcie sprawy Dreyfusa, stając się jednym z czołowych zwolenników rewizji procesu, choć samego oskarżonego nie znał i zobaczył go po raz pierwszy dopiero podczas rozprawy apelacyjnej. Od 1902 senator, a następnie minister spraw wewnętrznych i premier Francji w latach 1906–1909. Zaprzysięgły wróg Niemiec. W 1907 doprowadził do trójporozumienia Rosji, Wielkiej Brytanii oraz Francji. W latach 1917–1920 ponownie był premierem (w momencie, gdy bunty w armii groziły porażką w I wojnie światowej) i doprowadził Francję do zwycięstwa. Po zakończeniu wojny był współtwórcą traktatu wersalskiego. Zajmował pozytywne stanowisko wobec polskich postulatów. Był też zwolennikiem interwencji w bolszewickiej Rosji.

Po porażce w wyborach prezydenckich w 1920 roku wycofał się z polityki. Bezwzględność w realizowaniu planów politycznych i brutalność wobec przeciwników zyskały mu przydomek: „Tygrys”.

Był przyjacielem malarzy impresjonistów (m.in. Claude’a Moneta). Jego siostra Zofia (zm. 1923) była żoną Polaka z Galicji, Ferdynanda Bryndzy, paryskiego korespondenta wiedeńskiego dziennika „Neues Wiener Tagblatt”[1].

W 1921 został odznaczony Krzyżem Walecznych (trzykrotnie)[2], a w 1922 – Orderem Orła Białego[3].

Upamiętnienie

edytuj

Jego nazwisko nosił lotniskowiec „Clemenceau” (typu Clemenceau) – w służbie od 1961 do 1997.

Nieopodal Sejmu RP oraz Ambasady Francji, u zbiegu ulic Jana Matejki i Al. Ujazdowskich znajduje się skwer z odsłoniętym w maju 2022 roku popiersiem Georges’a Clemenceau[4][5].

Przypisy

edytuj
  1. Kronika. Siostra p. Clemenceau. „Czas”. Nr 73, s. 2, 31 marca 1923. 
  2. „W zamian za otrzymane wstążeczki biało-amarantowe b. armii gen. Hallera”; Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2034 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 41, s. 1617).
  3. Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 297.
  4. Odsłonięcie popiersia Georges’a Clemenceau w Warszawie [online], La France en Pologne - Ambassade de France en Pologne [dostęp 2023-07-04] (pol.).
  5. Nowy pomnik niedaleko Sejmu. Kim był Georges Clemenceau? [online], tustolica.pl [dostęp 2023-07-04] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj