Huta cynku „Kunegunda”
Huta cynku „Kunegunda” – huta w Katowicach działająca w latach 1840–1963. Huta znajdowała się w dzielnicy Zawodzie, po wschodniej stronie dzisiejszej ulicy Murckowskiej[1] i była jedną z pierwszych i największych hut tej części Katowic. W jej bezpośrednim sąsiedztwie działalność prowadziła huta Ferum.
 Istniejąca do dzisiaj wieża wodna byłego zakładu. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Katowice |
| Ukończenie budowy |
1840 |
| Właściciel |
Śląskie Kopalnie i Cynkownie, Spółka Akcyjna |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′19,3398″N 19°03′02,8840″E/50,255372 19,050801
| |
Historia
edytujHuta, założona w 1840 roku przez Aleksandra Schreibera[2], właściciela dóbr Dziećkowice[3], była pierwszym zakładem dzielnicy[4]. Po śmierci Schreibera przeszła na własność kupca Wilhelma Raua z Wrocławia i hrabiego Adama Potockiego z Małopolski. Od nich huta przeszła w ręce M. Martulika i H. Rotha, którzy ją znacznie rozbudowali zgodnie z najnowszymi rozwiązaniami technologicznymi. W marcu 1905 r. huta weszła w skład firmy „Oberschlesiesche Zinkhütten Aktiengeselschaft”, która ponownie ją rozbudowała przez założenie prażalni cynku z fabryką kwasu siarkowego oraz linii do produkcji pyłu cynkowego. W latach 1910/1911 powiększono zakład ponownie, a w roku 1912 przeszedł on w posiadanie „Śląskiego Towarzystwa Akcyjnego dla Górnictwa i Hutnictwa Cynkowego” („Schlesische Aktiengesellschaft für Bergbau und Zinkhüttenbetrieb”) w Lipinach[2].
Po włączeniu śląska do Polski została przekazana w ręce Spółki Akcyjnej Śląskie Kopalnie i Cynkownie. W 1927 zatrudniała 569 osób, wyprodukowała w tamtym czasie 7772 tony cynku, 1187 ton pyłu cynkowego i 32 tony bieli cynkowej. W 1956 w hucie unieruchomiono prażalnie blendy, w 1962 zamknięto piec do rektyfikacji cynku, a rok później zakład całkowicie zakończył działalność[5]. Budynki z wyjątkiem Katowickich Zakładów Metalowych oraz wieży wodnej zostały zburzone[6].
Walcownia cynku Kunegunda
edytujW 1890 w Mysłowicach przy ulicy Powstańców przez wrocławskiego kupca Hermana Rotha została wybudowana walcownia cynku[7], która była uzupełnieniem huty Kunegunda[8]. W latach 1892–1902 dzierżawca obiektu, spółka „Schlesische Aktiengesellschaft für Bergbau und Zinkhüttenbetrieb”, wstrzymał pracę walcowni. Po 1902 roku walcownia wznowiła działalność[7].
W 1903 roku powstała hala walcowni, która została przebudowana w 1907 roku. W okolicach lat trzydziestych XX wieku fabryka zakończyła swoją działalność jako walcownia, na krótko przed wybuchem II wojny światowej znajdowała się tam hala targowa, a po zakończeniu konfliktu w budynku mieściły się warsztaty Motozbytu. Po zamknięciu przedsiębiorstwa halę ponownie przekształcono do celów handlowych, znajduje się w niej m.in. market sieci handlowej Biedronka[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Mapa WIG, 1933. [dostęp 2024-07-04].
- ↑ a b Nałęcz-Gostomski Władysław: Dzieje i rozwój Wielkich Katowic jako ośrodka górnośląskiego przemysłu i stolicy autonomicznego Województwa Śląskiego, wyd. Magistrat Wielkich Katowic, Katowice 1926, s. 145.
- ↑ Sbina Rotowska: Oblicza mysłowickich dzielnic. Dziećkowice. [dostęp 2024-07-04].
- ↑ Lech Szaraniec o historii ratusza w Zawodziu, „katowice.naszemiasto.pl”, 18 września 2011 [dostęp 2018-10-29] (pol.).
- ↑ Michał Malina, Historia HMN w punktach | Szopienice.ORG - Pozytywna strona Katowic [online], szopienice.org [dostęp 2018-11-03] (pol.).
- ↑ Skorwider i inni, Zawodzie : monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka Grzegorz Grzegorek, 2011, ISBN 978-83-929961-8-7, OCLC 803897866 [dostęp 2018-10-29].
- ↑ a b Piotr Rygus, Zarys historyczny hutnictwa cynku na Górnym Śląsku w latach 1798-1980, Katowice Wrocław: Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska, 2015, s. 107, ISBN 978-83-941679-1-2 [dostęp 2023-05-24].
- ↑ a b Agnieszka i Leonard Czarnota, Walcownia cynku Kunegunda [online], www.mdhmyslowice.pl [dostęp 2018-11-03] (pol.).