Jan Zapolski (oficer)
Jan Zapolski (ur. 30 października 1895 w Końskich, zm. 4 sierpnia 1963 w Londynie) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Jan Zapolski (przed 1934) | |
podpułkownik kawalerii | |
Data i miejsce urodzenia |
30 października 1895 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 sierpnia 1963 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
zastępca dowódcy pułku |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUrodził się w Końskich, ówczesnym mieście powiatowym guberni radomskiej, w rodzinie Jana i Anny z Korzyckich[1]. W 1913 zdał maturę w Szkole Realnej w Łowiczu i rozpoczął studia na Politechnice Ryskiej, na kierunku architektura[2]. 14 października 1915, chcąc uniknąć poboru do armii rosyjskiej, zgłosił się do wojskowych oddziałów inżynieryjno-drogowych[3]. 12 listopada 1916 wstąpił na prawach wolontariusza do 2 pawłogradzkiego pułku lejb-huzarów na froncie[3]. 1 lutego 1917 został odkomenderowany do Elizawetgradziej Szkoły Kawalerii[3].
28 lutego 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej[4]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Centrum Wyszkolenia Wołkowysk, a jego oddziałem macierzystym był 3 pułk ułanów[5][3]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 371. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 roku – kawalerii)[6]. W kolejnych latach kontynuował służbę w 3 pułku ułanów w Tarnowskich Górach[7][8][9][10][3]. 19 marca 1928 został mianowany rotmistrzem ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 20. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[11]. W marcu 1931 został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu[12][13][3]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 10. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[14]. W 1939 był II zastępcą dowódcy (kwatermistrzem) 3 pułku ułanów[15]. W czasie kampanii wrześniowej walczył, jako zastępca dowódcy 3 pułku ułanów[16][17]. 2 września 1939 dowodząc dywizjonem złożonym z 1. i 2. szwadronu został ranny w głowę[18][19]. Nie pozwolił odwieźć się do szpitala i towarzyszył pułkowi w dalszych walkach, jeżdżąc w samochodzie kwatermistrza[20]. Po zakończeniu walk dostał się do niemieckiej niewoli.
Od 5 października 1939 przebywał w Oflagu VII A Murnau[21][22]. 29 kwietnia 1945 został uwolniony z niewoli[21], a 24 października tego roku przydzielony do 3 pułku ułanów śląskich z równoczesnym odkomenderowaniem na kurs w miejscowości Abbassia[23]. 18 marca 1946, po ukończeniu kursu, wrócił do pułku, który w tym czasie stacjonował w Chieti, w środkowych Włoszech[24]. W kwietniu tego roku objął obowiązki na stanowisku zastępcy dowódcy pułku[25]. Zarządzeniem Naczelnego Wodza z 1 lipca 1945 został mianowany na stopień podpułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1946[26].
Zmarł 4 sierpnia 1963 w Londynie[17]. Został pochowany na Cmentarzu South Ealing w Londynie[27].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Złoty Orderu Wojskowego Virtuti Militari[28][29]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5157[30]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie) „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”[31]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie) „za czyny męstwa i odwagi wykazane w wojnie rozpoczętej 1 września 1939 roku” (30 grudnia 1949)[32][28]
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[33][31]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[34]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[34]
Przypisy
edytuj- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1, 4.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 2, 4.
- ↑ a b c d e f Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 12 marca 1921 roku, s. 386.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 246.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 172.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 605, 685.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 547, 608.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 292, 352.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 16, 85.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19 marca 1928 roku, s. 54.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 104.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 151, 812.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 132.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 690.
- ↑ Przemsza-Zieliński 1989 ↓, s. 80.
- ↑ a b Głowacki 1986 ↓, s. 311.
- ↑ Przemsza-Zieliński 1989 ↓, s. 45.
- ↑ Kukawski 2012 ↓, s. 47.
- ↑ Kukawski 2012 ↓, s. 50-53.
- ↑ a b Zapolski 1940 ↓, s. 111.
- ↑ Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2024-01-23].
- ↑ Lipiński 1947 ↓, s. 86.
- ↑ Lipiński 1947 ↓, s. 100.
- ↑ Lipiński 1947 ↓, s. 103.
- ↑ Zapolski 1940 ↓, s. 130.
- ↑ Pełna lista polskich grobów (imiona, daty itp.) na 36 cmentarzach i kościołach w północnym, zachodnim i południowym Londynie. The Polish Heritage Society UK. [dostęp 2020-04-23].
- ↑ a b Przemsza-Zieliński 1989 ↓, s. 79.
- ↑ Kukawski 2012 ↓, s. 59.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 12.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 151.
- ↑ Zapolski 1940 ↓, s. 129.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 3.
Bibliografia
edytuj- Zapolski Jan. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.22-1568 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-21].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Bohdan Dobrzyński: Zarys historji wojennej 3-go pułku ułanów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jan Zapolski: Dziennik działań Pułku 3. Ułanów Śląskich w kampanii wrześniowej. Murnau: 1940.
- Henryk Lipiński: Kronika Pułku 3 Ułanów Śląskich. IPMS, 1947. [dostęp 2020-04-23].
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Jan Przemsza-Zieliński: Księga wrześniowej chwały pułków śląskich. T. I. Katowice: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02883-9.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Lesław Kukawski: Historia pułku. W: 3 Pułk Ułanów Śląskich. Krzysztof Mijakowski (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2012, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-225-7.