Łupliwość

Łupliwość to w mineralogii zdolność minerału do pękania i podziałów wzdłuż określonych kierunków zwanych płaszczyznami łupliwości pod wpływem uderzenia lub nacisku.

Liczba kierunków łupliwości oraz kątów, które one tworzą, jest zmienna, ale stała dla wszystkich osobników tego samego rodzaju minerału.

Powierzchnie łupliwości są zawsze równoległe do istniejących lub możliwych ścian kryształu. Jeżeli minerał łupie się według jakiejś płaszczyzny, jest przynajmniej teoretycznie możliwe zrobienie nieskończonej liczby innych płaszczyzn łupliwości tak blisko jedna drugiej, jak to określają położenia odpowiednich wiązań w krysztale.

Płaszczyzny łupliwości nie mają nic wspólnego z zewnętrznym kształtem minerału, są zależne wyłącznie od struktury jego sieci.

Wyróżniamy następujące rodzaje łupliwości:

• doskonała np. chryzoberyl, topaz, epidot
• dobra np. galena, jadeit, malachit, turkus
• dokładna np. skalenie, amfibol
• wyraźna np. siarka, apatyt, oliwin
• niewyraźna np. spinel, heliodor, granat
• brak np. złoto, chryzopraz, platyna

Oprócz tego określa się ją w odniesieniu do liczby kierunków łupliwości i kątów, które tworzą; używa się takich terminów jak:

• łupliwość dwuścienna (pinakoidalna),
• sześcienna,
• romboedryczna,
• ośmiościenna
• słupowa.

Kamienie nie wykazujące łupliwości posiadają powierzchnię pęknięć zwaną przełamem.

Łupliwość jest wykorzystywana przy obróbce drogich kamieni.

Zobacz też:

Właściwości fizyczne i chemiczne minerałów