10 listopada

10 listopada jest 314. (w latach przestępnych 315.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 51 dni.

Kalendarium dzień po dniu

<<	listopad 2024					>>
Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	So	Nd
28	29	30	31	1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30	1

Święta

• imieniny obchodzą: Andrzej, Anian, Demetriusz, Florencja, Just, Lena, Leon, Leona, Ludomir, Monitor, Nimfa, Probus, Stefan, Tryfena i Uniebog.
• Francja – święto św. Monitora
• Panama – Rocznica Pierwszego Wołania o Niepodległość
• Romowie – Zniesienie Niewolnictwa
• Turcja – Dzień Pamięci Kemala Atatürka
• USA – Święto Korpusu Piechoty Morskiej
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim, obchodzą:
  • św. Andrzej Avellino (zm. 1608; włoski kapłan)
  • św. Leon Wielki (papież i doktor Kościoła)
  • św. Monitor (biskup Orleanu)

Wydarzenia w Polsce

Buława Edwarda Rydza-Śmigłego – od 1936 marszałka Polski

• 1003 – w nocy z 10 na 11 listopada zamordowano Pięciu Braci Męczenników.
• 1292 – Zator otrzymał prawa miejskie.
• 1430 – Wadowice otrzymały prawa miejskie.
• 1655 – wojna polsko-rosyjska: bitwa pod Jezierną.
• 1864 – Jarosław Dąbrowski został skazany na 15 lat zesłania na Syberię.
• 1905 – car Mikołaj II wprowadził stan wojenny w Królestwie Polskim.
• 1910 – Kraków: w kościele św. Mikołaja odbył się ślub Feliksa Dzierżyńskiego i Zofii Muszkat.
• 1918:
  • Austria zrzekła się Galicji na rzecz Polski.
  • Józef Piłsudski wrócił do Warszawy z więzienia w Magdeburgu.
  • poprzedzające powstanie wielkopolskie wydarzenia tzw. Republiki Ostrowskiej.
• 1927 – premiera filmu Ziemia obiecana.
• 1932 – powołano Archiwum Państwowe w Katowicach.
• 1936 – Edward Rydz-Śmigły otrzymał nominację na marszałka Polski.
• 1945 – powstał Centralny Urząd Planowania.
• 1947 – zainaugurowała działalność Filharmonia Poznańska im. Tadeusza Szeligowskiego.
• 1950:
  • powołano Archiwum Państwowe w Białymstoku.
  • w Łodzi został aresztowany przez UB generał August Emil Fieldorf.
• 1974 – premiera filmu Złoto.
• 1979 – Sąd Wojewódzki w Tarnobrzegu z siedzibą w Sandomierzu skazał na karę śmierci Jana Sojdę, Józefa Adasia, Jerzego Sochę i Stanisława Kulpińskiego, oskarżonych o zamordowanie 25 grudnia 1976 roku, wracających do domu po pasterce w Połańcu, ciężarnej 18-letniej Krystyny Łukoszek, jej męża Stanisława i 12-letniego brata Mieczysława Kality.
• 1980 – zarejestrowano NSZZ "Solidarność".
• 1981 – utworzono narodowo-radykalną organizację Narodowe Odrodzenie Polski.
• 1997 – Wisława Szymborska otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Miasta Krakowa.
• 2000:
  • miasto Sulejówek przekazało dworek "Milusin" Fundacji Rodziny Józefa Piłsudskiego.
  • utworzono Reprezentacyjny Szwadron Kawalerii Wojska Polskiego.
• 2002 – 2. tura wyborów samorządowych.
• 2003 – Irena Sendlerowa została odznaczona Orderem Orła Białego.
• 2004:
  • PKO BP zadebiutował na warszawskiej giełdzie papierów wartościowych.
  • Polska przejęła półroczne przewodnictwo w Radzie Europy.
• 2005:
  • Rosja wprowadziła embargo na import polskich produktów mięsnych.
  • rząd Kazimierza Marcinkiewicza otrzymał od Sejmu wotum zaufania.
• 2006:
  • odsłonięto pomnik Romana Dmowskiego w Warszawie.
  • weszła w życie ustawa ustanawiająca Order Krzyża Wojskowego.

Wydarzenia na świecie

•   911 – Konrad I został królem Niemiec.
• 1202 – rozpoczęło się oblężenie Zadaru przez krzyżowców IV krucjaty; po raz pierwszy krzyżowcy zaatakowali katolickie miasto.
• 1444 – klęska wojsk chrześcijańskich pod Warną w bitwie z Turkami. W walce zginął król Polski i Węgier Władysław III Warneńczyk.
• 1567 – II wojna z hugenotami: zwycięstwo katolików w bitwie pod Saint-Denis.
• 1619 – francuski filozof, matematyk i fizyk Kartezjusz miał w oberży pod Ulm serię trzech proroczych snów na temat dalszego rozwoju nauki.
• 1674 – na mocy traktatu westminsterskiego Holandia odstąpiła Anglii Nową Holandię.
• 1859 – Austria, Francja i Sardynia zawarły traktat w Zurychu.
• 1871 – Henry Morton Stanley odnalazł zaginionego odkrywcę i misjonarza Davida Livingstona.
• 1914 – I wojna światowa: w czasie I bitwy pod Ypres doszło do masakry około 2 tysięcy niemieckich ochotników, głównie uczniów i studentów, skierowanych do ataku na zajmowane przez Brytyjczyków wzgórze (tzw. Kindermord).
• 1928 – książę Hirohito został 124. cesarzem Japonii.
• 1931 – odbyła się 4. ceremonia wręczenia Oscarów.
• 1940:
  • około 1000 osób zginęło w trzęsieniu ziemi w Rumunii.
  • podczas wizyty w Berlinie Wiaczesław Mołotow odrzucił propozycję przystąpienia ZSRR do niemiecko-włosko-japońskiego Paktu trzech.
• 1942:
  • Niemcy zajęły południową Francję, pod rządami Vichy, po tym jak francuski admirał Jean François Darlan zgodził się na zawieszenie broni z aliantami po rozpoczęciu desantu w Afryce Północnej.
  • w Khánaqín, w Iraku rozpoczęto formowanie 8 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej Ciężkiej – jednostki Armii Polskiej na Wschodzie.
• 1944:
  • powstały Królewskie Norweskie Siły Powietrzne.
  • Wyspy Admiralicji: 372 osoby zginęły bądź zaginęły, a 371 zostało rannych w wyniku eksplozji na statku zaopatrzeniowym USS Mount Hood.
• 1946 – około 1400 osób zginęło w trzęsieniu ziemi w peruwiańskim regionie Ancash.
• 1949 – dokonano oblotu amerykańskiego śmigłowca transportowego Sikorsky H-19 Chickasaw.
• 1952 – Norweg Trygve Lie zrezygnował z funkcji sekretarza generalnego ONZ.
• 1953 – Ankara: w 15-tą rocznicę śmierci otwarto Anıtkabir – mauzoleum założyciela tureckiej Republiki, Mustafy Kemala Atatürka.
• 1956 – stłumiono powstanie węgierskie.
• 1958 – została przyjęta flaga Gwinei.
• 1960 – Hamani Diori został pierwszym prezydentem Nigru.
• 1969 – pierwsza emisja amerykańskiego programu dla dzieci Ulica Sezamkowa.
• 1970 – została wystrzelona sonda księżycowa Łuna 17.
• 1971:
  • Czerwoni Khmerzy przeprowadzili atak na stolicę Kambodży Phnom Penh.
  • Filipiny: w katastrofie samolotu Vickers Viscount indonezyjskich Merpati Nusantara Airlines zginęło 69 osób.
  • Lucia Tavares Petterle z Brazylii zdobyła w Londynie tytuł Miss World 1971.
• 1972 – w Japonii utworzono Park Narodowy Ashizuri-Uwakai.
• 1974 – w Berlinie Zachodnim został zamordowany przez terrorystów z Frakcji Czerwonej Armii prezes miejscowego sądu Günter von Drenkmann.
• 1975:
  • przyjęto rezolucję ONZ nr 3379, stwierdzającą, że syjonizm jest formą rasizmu (w 1991 rezolucja została uchylona).
  • Włochy i Jugosławia zawarły traktat z Osimo, regulujący wspólną granicę.
• 1977 – w Wielkiej Brytanii dokonano pierwszego udanego zapłodnienia in vitro, w wyniku którego jako pierwsze "dziecko z probówki" urodziła się Louise Brown.
• 1982 – dokonano oblotu śmigłowca szturmowego Mi-28.
• 1989 – rozpoczęły się demokratyczne przemiany w Bułgarii: odszedł komunistyczny lider Todor Żiwkow, zastąpił go Petyr Mladenow, Bułgarska Partia Komunistyczna zmieniła nazwę na Bułgarska Partia Socjalistyczna.
• 1990:
  • Chandra Shekhar został premierem Indii.
  • premiera filmu Kevin sam w domu.
• 1995 – Nigeria: powieszono skazanego przez władze na karę śmierci opozycyjnego pisarza Kena Saro-Wiwę i 8 innych bojowników o prawa mniejszości etnicznych.
• 1997 – na Białorusi organizacje opozycyjne ogłosiły tzw. Kartę'97.
• 1999 – powstała Światowa Agencja Antydopingowa.
• 2005 – został oddany do użytku Wielki Teleskop Południowoafrykański.
• 2007 – na Szczycie Ibero-Amerykańskim w Santiago de Chile pomiędzy królem Hiszpanii Juanem Carlosem I i prezydentem Wenezueli Hugo Chávezem doszło do słownego incydentu – Może byś tak się zamknął?
• 2009 – południowokoreańska marynarka zniszczyła północnokoreańską łódź patrolową, która wtargnęła na wody terytorialne Południa. Zginął jeden członek załogi, trzech zostało rannych (Incydent na Morzu Żółtym).

Urodzili się

• 1483 – Marcin Luter, niemiecki teolog, przywódca protestanckiej reformacji (zm. 1546)
• 1668 – François Couperin, francuski kompozytor (zm. 1733)
• 1683 – Jerzy II, król Wielkiej Brytanii, elektor Hanoweru (zm. 1760)
• 1697 – William Hogarth, angielski malarz (zm. 1764)
• 1720 – Honoriusz III, książę Monako (zm. 1795)
• 1743 – Wojciech Skarszewski, polski duchowny katolicki, arcybiskup warszawski (zm. 1827)
• 1759 – Friedrich Schiller, niemiecki pisarz (zm. 1805)
• 1765 – Stanisław Węgrzecki, polski prawnik, prezydent Warszawy (zm. 1845)
• 1829 – Elwin Bruno Christoffel, niemiecki matematyk (zm. 1900)
• 1845 – Sir John Thompson, kanadyjski polityk, premier (zm. 1894)
• 1865 – Władysław Umiński, polski pisarz SF (zm. 1954)
• 1872 – Michał Borowski, polski kontradmirał, uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej i I wojny światowej (zm. 1939)
• 1874 – Donald Baxter MacMillan, amerykański żeglarz, podróżnik i badacz polarny (zm. 1970)
• 1884 – Zofia Nałkowska, polska pisarka (zm. 1954)
• 1887 – Arnold Zweig, niemiecki pisarz (zm. 1968)
• 1888 – Andriej Tupolew, radziecki konstruktor samolotów, generał (zm. 1972)
• 1889 – Claude Rains, angielski aktor (zm. 1967)
• 1891 – Carl Stalling, amerykański kompozytor (zm. 1972)
• 1895 – Mabel Normand, amerykańska aktorka (zm. 1930)
• 1896 – Heinz Prüfer, niemiecki matematyk (zm. 1934)
• 1898 – Tadeusz Kudliński, polski pisarz, teatrolog (zm. 1990)
• 1909 – Paweł Jasienica, polski pisarz (zm. 1970)
• 1911 – Karol Dejna, polski językoznawca (zm. 2004)
• 1912:
  • Sándor Barcs, węgierski działacz sportowy (zm. 2010)
  • Antoni Pospieszalski, polski filozof i dziennikarz (zm. 2008)
• 1914 – Julian Sztatler, polski piosenkarz, pianista (zm. 1964)
• 1918 – Ernst Otto Fischer, niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 2007)
• 1919 – Michaił Kałasznikow, radziecki konstruktor broni, m.in. karabinka AK47.
• 1920 – Stanisław Jastrzębski, polski żołnierz AK batalionu "Parasol", uczestnik powstania warszawskiego (zm. 2000)
• 1921 – Władysław Kandefer, polski rzeźbiarz
• 1922 – Irena Poznańska, polska dziennikarka
• 1925 – Richard Burton, brytyjski aktor (zm. 1984)
• 1926 – Zdzisław Pawlak, polski informatyk, członek PAN (zm. 2006)
• 1927 – Edmund Fetting, polski aktor (zm. 2001)
• 1928:
  • Stanisław Gawlik, polski pedagog (zm. 2010)
  • Adam Łopatka, polski prawnik, polityk, minister (zm. 2003)
  • Ennio Morricone, włoski kompozytor
• 1929 – Leon Kłonica, polski polityk, minister rolnictwa
• 1930 – Jerzy Rosołowski, polski dziennikarz, lektor radiowy i telewizyjny (zm. 2001)
• 1931 – Andrzej Wyrobisz, polski historyk
• 1932 – Roy Scheider, amerykański aktor (zm. 2008)
• 1933 – Ronald Evans, amerykański astronauta (zm. 1990)
• 1934 – Bruce Swedien, amerykański producent muzyczny i realizator dźwięku
• 1936;
  • Andrzej Bratkowski, polski polityk
  • Tadeusz Kijanka, polski poeta
• 1937 – Maciej Marczewski, polski poeta, działacz społeczny i sportowy (zm. 2007)
• 1938 – Hermine Müller, niemiecka alpinistka (zm. 1978)
• 1942 – Robert Engle, amerykański ekonomista, laureat Nagrody Nobla
• 1943 – Livia Klausová, czeska pierwsza dama
• 1944:
  • Askar Akajew, kirgiski polityk, prezydent
  • Sir Tim Rice, angielski poeta, autor musicali
• 1945 – Lew Rywin, polski producent filmowy, aktor
• 1947:
  • Glen Buxton, amerykański gitarzysta zespołu Alice Cooper (zm. 1997)
  • Beszir Dżemajel, libański polityk (zm. 1982)
  • Dave Loggins, amerykański wokalista, kompozytor
  • Krzysztof Wyszkowski, polski działacz opozycji antykomunistycznej w PRL
• 1948:
  • Greg Lake, brytyjski muzyk zespołów King Crimson i Emerson, Lake and Palmer
  • Vincent Schiavelli, amerykański aktor (zm. 2005)
  • Teresa Sukniewicz-Kleiber, polska lekkoatletka, płotkarka
• 1949 – Wacław Martyniuk, polski polityk
• 1950 - Jack Scalia, amerykański aktor, model
• 1951 - Aleksander Lasoń, polski kompozytor, dyrygent
• 1954:
  • Mario Cipollina, amerykański basista zespołu Huey Lewis & the News
  • Juanito, hiszpański piłkarz (zm. 1992)
• 1955:
  • Roland Emmerich, niemiecki reżyser filmowy
  • Lech Nikolski, polski polityk
• 1956:
  • Scott Columbus, amerykański perkusista zespołu Manowar (zm. 2011)
  • Matt Craven, kanadyjski aktor
  • Andrzej Kwaśnik, polski duchowny katolicki, kapelan Federacji Rodzin Katyńskich (zm. 2010)
• 1957 – Barbara Mamińska, polska urzędnik państwowa, dyrektor Biura Kadr i Odznaczeń w Kancelarii Prezydenta RP (zm. 2010)
• 1958 – Stephen Herek, amerykański reżyser filmowy
• 1959:
  • Andrzej Iwan, polski piłkarz
  • Mackenzie Phillips, amerykańska aktorka
• 1960 – Neil Gaiman, angielski pisarz
• 1963 – Mike Powell, amerykański lekkoatleta, skoczek w dal
• 1968 – Rujana Jeger, chorwacka pisarka
• 1969:
  • Jens Lehmann, niemiecki piłkarz, bramkarz
  • Ellen Pompeo, amerykańska aktorka
• 1970:
  • Warren G, amerykański raper
  • Siergiej Owczinnikow, rosyjski piłkarz, bramkarz
• 1971:
  • Big Pun, amerykański raper (zm. 2000)
  • Walton Goggins, amerykański aktor, producent filmowy
  • Kate Slatter, australijska wioślarka
• 1972:
  • DJ Ashba, amerykański perkusista grupy Guns N' Roses
  • Dominique Daquin, francuski siatkarz
  • Luigi Tarantino, włoski szablista
• 1973:
  • Patrik Berger, czeski piłkarz
  • Gregory Haughton, jamajski lekkoatleta, sprinter
• 1974 – Alisa Camplin, australijska narciarka dowolna
• 1975 – Markko Märtin, estoński kierowca rajdowy
• 1976:
  • Steffen Iversen, norweski piłkarz
  • Amy Mbacké Thiam, senegalska lekkoatletka, biegaczka
• 1977:
  • Abdullah Jumaan Al-Dosari, saudyjski piłkarz
  • Omar Miszkow, ukraiński piłkarz (zm. 2001)
  • Brittany Murphy, amerykańska aktorka (zm. 2009)
• 1978:
  • Bartosz Soćko, polski szachista
  • Eve, amerykańska raperka
• 1979 – Maciej Gołębiowski, polski aktor
• 1980 – Nicole Joraanstad, amerykańska curlerka
• 1981 – Paul Kipsiele Koech, kenijski lekkoatleta, biegacz
• 1983:
  • Giorgi Cimakuridze, gruziński piłkarz
  • Ole Christen Enger, norweski skoczek narciarski
  • Karolina Kidoń, polska wokalistka grupy Puste Biuro
• 1984:
  • Ahmed Fathi, egipski piłkarz
  • Ludovic Obraniak, polski piłkarz
• 1986:
  • Ilias Iliadis, grecki judoka
  • Samuel Wanjiru, kenijski lekkoatleta, biegacz, mistrz olimpijski (zm. 2011)
• 1989 – Nikita Klukin, rosyjski hokeista (zm. 2011)
• 1990 – Vanessa Ferrari, włoska gimnastyczka
• 1992 – Damian Dobosz, polski siatkarz

Zmarli

•   461 – Leon I Wielki, święty, papież (ur. ok. 390)
•   765 – Junnin, cesarz Japonii (ur. 733)
• 1003:
  • Benedykt z Pereum, święty, włoski męczennik, mnich benedyktyński, jeden z Pięciu Braci Męczenników (ur. ?)
  • Izaak, święty, polski męczennik, mnich benedyktyński, jeden z Pięciu Braci Męczenników (ur. ?)
  • Jan z Wenecji, święty, włoski męczennik, mnich benedyktyński, jeden z Pięciu Braci Męczenników (ur. ok. 940)
  • Krystyn, święty, polski męczennik, mnich benedyktyński, jeden z Pięciu Braci Męczenników (ur. ok. 985)
  • Mateusz, święty, polski męczennik, mnich benedyktyński, jeden z Pięciu Braci Męczenników (ur. ?)
• 1143 – Fulko V Młody, hrabia Andegawenii i Maine, król Jerozolimy (ur. 1092)
• 1241 – Celestyn IV, papież (ur. ok. 1187)
• 1444 – Władysław III Warneńczyk, król Polski (ur. 1424)
• 1549 – Paweł III, papież, (ur. 1468)
• 1673 – Michał Korybut Wiśniowiecki, król Polski (ur. 1640)
• 1814 – Euzebiusz Słowacki, polski historyk i teoretyk literatury, dramatopisarz, ojciec Juliusza Słowackiego (ur. 1772 lub 1773)
• 1864 – Andrzej Edward Koźmian, polski literat, publicysta i działacz polityczny, kolekcjoner i bibliofil (ur. 1804)
• 1886 – Filipina Brzezińska, polska kompozytorka, pianistka (ur. 1800)
• 1891 – Arthur Rimbaud, francuski poeta (ur. 1854)
• 1938 – Kemal Atatürk, turecki polityk, premier i prezydent Turcji (ur. 1881)
• 1941 – Franciszek Bardel, polski prawnik, adwokat, minister rolnictwa i dóbr państwowych (ur. 1869)
• 1963 – Otto Flake, niemiecki pisarz (ur. 1880)
• 1969 – Tadeusz Peiper, polski pisarz, tłumacz (ur. 1891)
• 1981 – Abel Gance, francuski reżyser filmowy (ur. 1889)
• 1982 – Leonid Breżniew, radziecki polityk, przywódca ZSRR (ur. 1906)
• 1983 – Jalu Kurek, polski pisarz (ur. 1904)
• 1988 – Sir Gordon Richards, brytyjski dżokej (ur. 1904)
• 1989 – Peter Berglar, niemiecki lekarz i historyk (ur. 1919)
• 1991 – Mirosław Romanowski, kanadyjski matematyk i metrolog polskiego pochodzenia (ur. 1901)
• 1992 – Henryk Szafrański, polski polityk (ur. 1905)
• 1994 – Ija Lazari-Pawłowska, polska filozof (ur. 1921)
• 1995 – Ken Saro-Wiwa, nigeryjski pisarz (ur. 1941)
• 1999 – Robert Kramer, amerykański reżyser filmowy (ur. 1939)
• 2000 – Jacques Chaban-Delmas, francuski polityk, premier Francji (ur. 1915)
• 2001 – Ken Kesey, amerykański pisarz (ur. 1935)
• 2002 – Michel Boisrond, francuski reżyser filmowy (ur. 1921)
• 2003:
  • Canaan Banana, zimbabwański polityk, prezydent Zimbabwe (ur. 1936)
  • Cyla Wiesenthal, austriacka działaczka na rzecz tropienia hitlerowskich zbrodniarzy wojennych, żona Szymona Wiesenthala (ur. 1908)
• 2004 – Erna Rosenstein, polska malarka żydowskiego pochodzenia (ur. 1913)
• 2006:
  • Jack Palance, amerykański aktor (ur. 1919)
  • Jack Williamson, amerykański pisarz science-fiction (ur. 1908)
• 2007 – Norman Mailer, amerykański pisarz (ur. 1923)
• 2008 – Miriam Makeba, południowoafrykańska piosenkarka (ur. 1932)
• 2009:
  • Robert Enke, niemiecki piłkarz, bramkarz, reprezentant Niemiec (ur. 1977)
  • John Allen Muhammad, amerykański seryjny morderca, zwany Snajperem z Waszyngtonu (ur. 1960)