20 maja

20 maja jest 140. (w latach przestępnych 141.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 225 dni.

Kalendarium dzień po dniu

<<	maj 2024					>>
Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	So	Nd
29	30	1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31	1	2

Święta

• imieniny obchodzą: Aleksander, Asteriusz, Anastazy, Bernardyn, Bromir, Bronimir, Bronisąd, Dawid, Elfryda, Józefa, Karol, Kolumba, Rymwid, Saturnina, Taleleusz, Teodor i Wiktoria
• Kamerun – Święto Narodowe
• Timor Wschodni – Święto Niepodległości
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim, obchodzą:
  • św. Bernardyn ze Sieny (zakonnik i doktor Kościoła)
  • bł. Kolumba z Rieti (zakonnica i mistyczka)

Wydarzenia w Polsce

• 1350 – W bitwie pod Żukowem Kazimierz III Wielki rozgromił wojska litewskie, odzyskując Ruś halicko-wołyńską.
• 1573 – Na sejmie elekcyjnym spisano Artykuły henrykowskie.
• 1704 – Zawiązała się Konfederacja sandomierska.
• 1792 – Otwarto i poświęcono Cmentarz Powązkowski w Warszawie.
• 1794 – Wybuch największy w historii pożar Mikołowa.
• 1809 – Wojna polsko-austriacka: wojska polskie zdobyły twierdzę Zamość.
• 1862 – Założono Muzeum Narodowe w Warszawie.
• 1901 – Rozpoczął się strajk szkolny dzieci polskich we Wrześni.
• 1922 – Powstał Instytut Chemii Przemysłowej we Lwowie.
• 1935 – Uniwersytet Warszawski przyjął imię Józefa Piłsudskiego.
• 1940 – Do obozu Auschwitz przywieziono pierwszych więźniów – 30 niemieckich kryminalistów.
• 1941 – Władze niemieckie zezwoliły na otwarcie trzech warszawskich synagog.
• 1942 – W odwecie za zabicie trzech Niemców rozstrzelano około 400 mieszkańców Święcian na Wileńszczyźnie i okolicznych wsi.
• 1943 – Szare Szeregi przeprowadziły pod Celestynowem udaną akcję odbicia więźniów transportowanych do Auschwitz.
• 1944 – Patrol AK odnalazł nad Bugiem niewybuch niemieckiej rakiety V-2.
• 1945 – W Stargardzie uruchomiono pierwszą na Pomorzu Zachodnim po wojnie placówkę kulturalną – Stargardzki Dom Kultury Kolejarza.
• 1980 – Henryk Jaskuła wpłynął do portu w Gdyni, kończąc samotny rejs dookoła świata bez wejścia do portu.
• 1987 – Została założona Fundacja im. Brata Alberta z siedzibą w Radwanowicach.
• 1995 – Tomasz Gollob wygrał we Wrocławiu inauguracyjne zawody żużlowe z cyklu Grand Prix, który zastąpił jednodniowe indywidualne mistrzostwa świata.
• 1996 – Wznowił działalność odbudowany po pożarze z 1994 roku Teatr Polski we Wrocławiu.
• 2006 – Minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro upublicznił akta związane ze śledztwem w sprawie tzw. moskiewskiej pożyczki.
• 2010 – Gen. broni pil. Lech Majewski został powołany na stanowisko dowódcy Sił Powietrznych RP, a gen. dywizji Zbigniew Głowienka na dowódcę Wojsk Lądowych RP.

Wydarzenia na świecie

Bitwa pod Budziszynem – 1813

•   325 – Otwarto Sobór nicejski I na którym m.in. potępiono arianizm, uchwalono nicejskie wyznanie wiary i rozstrzygnięto spór o datę świąt Wielkanocy.
•   526 – Antiochia Syryjska została zniszczona przez trzęsienie ziemi. Zginęło około 250 tys. ludzi.
•   685 – W pobliżu Dunnichen Nortumbryjczycy pod dowództwem Egfryta przegrali bitwę z pogańskimi Piktami, którymi dowodził król Bruide.
•   885 – Karol Otyły został koronowany na króla zachodniofrankijskiego.
• 1202 – Trzęsienie ziemi z epicentrum w północno-zachodniej Syrii zabiło ponad milion osób na Bliskim Wschodzie i północnej Afryce.
• 1285 – Henryk II został królem Cypru i Jerozolimy.
• 1293 – Założono Uniwersytet Complutense w Madrycie.
• 1303 – Królowie Filip IV i Edward I podpisali traktat paryski. Anglia uzyskała potwierdzenie swego lenna Gujenny (Akwitanii), w zamian za co wycofała swe poparcie dla Flandrii i ta musiała podporządkować się Francji.
• 1347 – W Rzymie wybuchło powstanie ludowe.
• 1495 – Wojny włoskie: zagrożony odcięciem swych wojsk król Francji Karol VIII opuścił Neapol.
• 1498 – Vasco da Gama dopłynął do Indii.
• 1521 – Ignacy Loyola został ciężko ranny podczas hiszpańsko-francuskiej bitwy pod Pampeluną.
• 1560 – Duńczycy zajęli księstwo biskupie w Kurlandii.
• 1570 – W Antwerpii został wydany pierwszy nowożytny atlas świata Theatrum Orbis Terrarum.
• 1571 – W Rzymie podpisano akt powołujący Świętą Ligę przeciwko Turcji.
• 1631 – Wojna trzydziestoletnia: wojska cesarskie dokonały rzezi 25 tysięcy mieszkańców Magdeburga.
• 1654 – Na wyspie Tobago została założona kurlandzka kolonia Nowa Kurlandia.
• 1756 – Wojna siedmioletnia: bitwa pod Minorką.
• 1813 – Wojny napoleońskie: rozpoczęła się bitwa pod Budziszynem.
• 1815 – Podpisano austriacko-neapolitański Traktat z Casalanzy.
• 1859 – Wojna francusko-austriacka: zwycięstwo wojsk francusko-sardyńskich w bitwie pod Montebello.
• 1861 – Wojna secesyjna: Karolina Północna wystąpiła z Unii.
• 1862 – Wojna secesyjna: Kongres Unii przyjął ustawę o osadnictwie (Homestead Act), która miała przyciągnąć ochotników do walki po jej stronie.
• 1882 – Niemcy, Włochy i Austro-Węgry zawiązały Trójprzymierze.
• 1902 – Kuba uzyskała niepodległość (od USA).
• 1921 – Prezydent USA Warren Harding przekazał Marii Skłodowskiej-Curie kapsułkę z zawartością radu wartości 100 tys. dolarów.
• 1923 – Otwarto Estadio Mestalla w Walencji.
• 1932:
  • Amerykanka Amelia Earhart, jako druga w historii po Charlesie Lindberghu, rozpoczęła udany samotny lot przez Atlantyk.
  • Engelbert Dollfuß został kanclerzem Austrii.
• 1933 – Założono Białoruski Państwowy Uniwersytet Ekonomiczny w Mińsku.
• 1941 – Kampania śródziemnomorska: wojska niemieckie przeprowadziły desant na Kretę.
• 1942 – Wojna na Pacyfiku: Japończycy zajęli całą Birmę, dochodząc do granicy indyjskiej.
• 1946 – W Wielkiej Brytanii znacjonalizowano kopalnie.
• 1954 – W Genewie podpisano porozumienie dzielące Wietnam wzdłuż 17. równoleżnika.
• 1960 – Uprowadzony z Argentyny przez Mossad nazistowski zbrodniarz Adolf Eichmann został przewieziony specjalnym samolotem do Izraela.
• 1961 – Na Ukrainie została ustanowiona Państwowa Nagroda im. Tarasa Szewczenki.
• 1965:
  • 119 osób zginęło, a 6 zostało rannych w katastrofie pakistańskiego Boeinga 720 w czasie podchodzenia do lądowania w Kairze.
  • W Thorshavn na Wyspach Owczych założono Uniwersytet Farerski.
• 1969 – Wojna wietnamska: zwycięstwo wojsk amerykańsko-południowowietnamskich w bitwie o Hamburger Hill.
• 1970 – Ustanowiono flagę Sudanu.
• 1975 – Ustanowiono flagę Kamerunu.
• 1978 – Został wystrzelony Pioneer Venus 1, sztuczny satelita Wenus.
• 1981 – Premiera filmu Rydwany ognia.
• 1982:
  • Papież Jan Paweł II powołał Papieską Radę ds. Kultury.
  • Pierwszy okręt podwodny o napędzie atomowym USS Nautilus został uznany za okręt-muzeum.
• 1983 – W czasopiśmie Science ukazał się artykuł donoszący o odkryciu wirusa HIV.
• 1985 – Miami: finansowane przez amerykański rząd Radio Martí rozpoczęło emisję programów skierowanych do mieszkańców Kuby.
• 1986 – Na Narodowym Cmentarzu w Arlington pochowano we wspólnej mogile szczątki 5 z 7 śmiertelnych ofiar katastrofy wahadłowca Challenger.
• 1988 – W Carnarvon (Australia Zachodnia) doszło do katastrofy masowca Korean Star i wycieku 600 ton oleju napędowego ze zbiorników statku.
• 1989 – W związku z protestami na Placu Tian'anmen wprowadzono stan wyjątkowy w Pekinie.
• 1990:
  • Na przystanku autobusowym w mieście Riszon le-Cijjon izraelski żołnierz Ami Popper zastrzelił 7 Palestyńczyków.
  • Odbyły się pierwsze od 1937 roku wielopartyjne wybory parlamentarne w Rumunii.
  • W Los Angeles Amerykanin Randy Barnes ustanowił rekord świata w pchnięciu kulą (23,12 m).
• 1992:
  • FC Barcelona pokonała na londyńskim Wembley Sampdorię Genua 1:0 i zdobyła po raz pierwszy piłkarski Puchar Europy.
  • Joseph Yodoyman został premierem Czadu.
  • W północno-zachodniej Rosji założono Park Narodowy Paanajarvi.
• 1994 – Premiera filmu Maverick.
• 1996 – Rozpoczął się ponad półtoraroczny okres widoczności gołym okiem Komety Hale'a-Boppa, jednej z najjaśniejszych w historii.
• 2001 – Urzędujący prezydent Czadu Idriss Déby został wybrany na kolejną kadencję.
• 2002:
  • Chen Shui-bian został prezydentem Tajwanu.
  • Timor Wschodni odzyskał pełną niepodległość.
• 2006:
  • Nuri al-Maliki został premierem Iraku.
  • W Atenach fiński zespół Lordi wygrał Konkurs Piosenki Eurowizji.
  • W Hanowerze zakończył się ostatni kolarski Wyścig Pokoju.
  • Zakończono budowę Zapory Trzech Przełomów w Chinach.
• 2008:
  • Ma Ying-jeou został prezydentem Tajwanu.
  • Wieżowiec Burdż Chalifa w Dubaju osiągnął 649,7 m i stał się najwyższą budowlą w historii, przewyższając maszt radiowy w Konstantynowie.
• 2009:
  • 41 osób zginęło, a 82 zostały ranne w wyniku wybuchu samochodu-pułapki w Bagdadzie.
  • W Irlandii opublikowano tzw. Raport Ryana, ujawniający systemowy charakter tortur, gwałtów i poniżania dzieci przez katolickich księży i zakonnice, zarządzających ośrodkami wychowawczymi.
  • W katastrofie samolotu wojskowego w indonezyjskiej prowincji Jawa Wschodnia zginęło 98 osób.
• 2010 – Z kosmodromu Tanegashima została wystrzelona w kierunku Wenus japońska sonda Akatsuki.

Urodzili się

• 1470 – Pietro Bembo, włoski duchowny katolicki, kardynał, poeta, historyk (zm. 1547)
• 1799 – Honoriusz Balzac, francuski pisarz (zm. 1850)
• 1820 – Michał Bergson, polski kompozytor, pianista (zm. 1898)
• 1851 – Emil Berliner, amerykański elektrotechnik pochodzenia niemieckiego (zm. 1929)
• 1860 – Eduard Buchner, niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1917)
• 1870 – Julian Flatau, polski chemik i farmaceuta (zm. 1935)
• 1875 – Stanisław Osiecki, polski polityk (zm. 1967)
• 1881 – Władysław Sikorski, polski generał, polityk, minister spraw wewnętrznych i spraw wojskowych, premier Polski, Naczelny Wódz (zm. 1943)
• 1882 – Sigrid Undset, norweska pisarka (zm. 1949)
• 1883:
  • Józef Maślanka, polski polityk, minister (zm. 1968)
  • Jan Kašpar, czeski inżynier i pionier lotnictwa (zm. 1927)
• 1885 – Fajsal I, król Iraku (zm. 1933)
• 1891 – Earl Browder, amerykański działacz komunistyczny (zm. 1973)
• 1894 – Ewa Bandrowska-Turska, polska śpiewaczka operowa (zm. 1979)
• 1901 – Max Euwe, holenderski szachista, mistrz świata, arcymistrz, prezydent FIDE (zm. 1981)
• 1906 – Giuseppe Siri, włoski duchowny katolicki, kardynał (zm. 1989)
• 1907 – Wanda Boniszewska, polska zakonnica, stygmatyczka (zm. 2003)
• 1908 – James Stewart, amerykański aktor (zm. 1997)
• 1911 – Mieczysław Lesz, polski ekonomista, polityk, minister handlu wewnętrznego (zm. 1998)
• 1913:
  • Philip Matthew Hannan, amerykański duchowny katolicki, arcybiskup Nowego Orleanu (zm. 2011)
  • William Hewlett, amerykański wynalazca (zm. 2001)
• 1916:
  • Aleksiej Mariesjew, radziecki pilot myśliwski, pułkownik Armii Czerwonej, Bohater Związku Radzieckiego (zm. 2001)
  • Adam Roman, polski rzeźbiarz
  • Trebisonda Valla, włoska lekkoatletka, płotkarka (zm. 2006)
• 1919 – Gustaw Herling-Grudziński, polski pisarz (zm. 2000)
• 1921:
  • Wolfgang Borchert, niemiecki pisarz (zm. 1947)
  • Karl Dedecius, niemiecki tłumacz, znawca polskiej literatury
  • John van Nes Ziegler, niemiecki polityk (zm. 2006)
  • Ewa Szumańska, polska pisarka, reportażystka i satyryk (zm. 2011)
• 1924 – Andrzej Siciński, polski socjolog, polityk, minister kultury i dziedzictwa narodowego (zm. 2006)
• 1925:
  • Stefan Węgrzyn, polski fizyk
  • Robert Nawrocki, polski żużlowiec, trener żużlowy (zm. 1999)
• 1927 – Franciszek Macharski, polski duchowny katolicki, arcybiskup Krakowa, kardynał (zm. 2012)
• 1931:
  • Marian Jonkajtys, polski aktor, reżyser teatralny, poeta, pedagog (zm. 2004)
  • Bernard Krawczyk, polski aktor
• 1932:
  • Jan Celek, polski wojskowy, generał brygady WP (zm. 2007)
  • Andrzej Drawicz, polski eseista, krytyk literacki, tłumacz (zm. 1997)
• 1934 – Michael J. Flynn, amerykański informatyk
• 1935 – Hanna Krall, polska pisarka
• 1943:
  • Al Bano Carrisi, włoski piosenkarz, aktor
  • Erwin Fiedor, polski skoczek narciarski (zm. 2012)
• 1944 – Joe Cocker, angielski piosenkarz
• 1946 – Cher, amerykańska aktorka, piosenkarka
• 1947 – Nancy Fraser, amerykańska filozofka i teoretyczka polityki
• 1952 – Roger Milla, kameruński piłkarz
• 1953:
  • Aleksander Hall, polski historyk, polityk
  • Michał Listkiewicz, polski sędzia piłkarski, działacz piłkarski
• 1954:
  • Esko Aho, fiński polityk, premier
  • Władimir Smirnow, rosyjski szermierz (zm. 1982)
  • Robert van de Walle, belgijski judoka
• 1955:
  • Józef Łuszczek, polski biegacz narciarski
  • Zbigniew Preisner, polski kompozytor, twórca muzyki filmowej
• 1956 – Borys Akunin, rosyjski pisarz
• 1957 – Lucélia Santos, brazylijska aktorka
• 1958 – Paweł Warchoł, polski grafik
• 1960:
  • John Billingsley, amerykański aktor
  • Tony Goldwyn, amerykański aktor, reżyser filmowy i telewizyjny
• 1963 – Wojciech Walasik, polski aktor
• 1964:
  • Miodrag Belodedici, rumuński piłkarz
  • Patti Russo, amerykańska piosenkarka
• 1965 – Paolo Seganti, włoski aktor, model
• 1967:
  • Jurij Kucenko, rosyjski aktor
  • Gabriele Muccino, włoski reżyser, scenarzysta, producent filmowy
  • Adam Probosz, polski aktor, komentator sportowy
  • Jonas Thern, szwedzki piłkarz
  • Richard Zambrano, chilijski piłkarz
• 1968:
  • Janusz Chomontek, polski piłkarz, żongler
  • Jędrzej Kasperczyk, polski hokeista
  • Timothy Olyphant, amerykański aktor
  • Aivis Ronis, łotewski polityk
  • Artur Wojdat, polski pływak
• 1969:
  • Davide Bellini, włoski siatkarz
  • Laurent Dufaux, szwajcarski kolarz szosowy
  • Mike Jacoby, amerykański snowboardzista
  • Morgan Lundin, szwedzki łucznik
• 1970:
  • Crissy Ahmann-Leighton, amerykańska pływaczka
  • Jameel McCline, amerykański bokser
• 1971:
  • Šárka Kašpárková, czeska lekkoatletka
  • Paweł Mykietyn, polski kompozytor
• 1972:
  • Michael Diamond, australijski strzelec sportowy
  • Andreas Lundstedt, szwedzki piosenkarz
  • Busta Rhymes, amerykański raper
• 1973:
  • Samuele Papi, włoski siatkarz
  • Natalia Śniadanko, ukraińska poetka, pisarka, dziennikarka, tłumaczka
• 1974:
  • Maria Cyranowicz, polska poetka, krytyk literacki
  • Stanisław Markiełow, rosyjski prawnik, dziennikarz, obrońca praw człowieka (zm. 2009)
• 1975 – Ralph Firman, irlandzki kierowca wyścigowy
• 1976:
  • Virpi Kuitunen, fińska biegaczka narciarska
  • Paweł Staszek, polski żużlowiec
  • Wojciech Żurawski, polski koszykarz
• 1977:
  • Paweł Baraszkiewicz, polski kajakarz
  • Matt Czuchry, amerykański aktor
  • Leo Franco, argentyński piłkarz, bramkarz
  • Serghei Rogaciov, mołdawski piłkarz
  • Sanna Stén, fińska wioślarka
• 1978:
  • Lauren Ambrose, amerykańska aktorka
  • Karol Okrasa, polski kucharz, osobowość telewizyjna
  • Nils Schumann, niemiecki lekkoatleta, biegacz średniodystansowy
• 1979:
  • Alfons Alzamora, hiszpański koszykarz
  • Jakub Kamieński, polski aktor
• 1980:
  • Florante Condes, filipiński bokser
  • Jacey Harper, sprinter z Trynidadu i Tobago
  • Juliana Pasha, albańska piosenkarka
  • Cauã Reymond, brazylijski aktor, model
• 1981:
  • Pascal Berenguer, francuski piłkarz
  • Iker Casillas, hiszpański piłkarz, bramkarz
• 1982:
  • Petr Čech, czeski piłkarz, bramkarz
  • Mariusz Łoś, polski zapaśnik
• 1983:
  • Óscar Cardozo, paragwajski piłkarz
  • Anja Huber, niemiecka skeletonistka
• 1984 – Darko Tasevski, macedoński piłkarz
• 1985:
  • Sebastian Kraupp, szwedzki curler
  • Khaled Souissi, tunezyjski piłkarz
• 1986:
  • Stéphane M'Bia, kameruński piłkarz
  • Matti Juhani Saari, fiński masowy zabójca (zm. 2008)
• 1987:
  • Marcelo Guedes, brazylijski piłkarz
  • Taku Takeuchi, japoński skoczek narciarski
  • Ekpe Udoh, amerykański koszykarz
• 1988:
  • Marta Przeździecka, polska szachistka
  • Patryk Wajda, polski hokeista
• 1989 – Graham Carey, irlandzki piłkarz

Zmarli

• 1277 – Jan XXI, papież (ur. pomiędzy 1210 a 1220)
• 1285 – Jan I, król Cypru
• 1506 – Krzysztof Kolumb, włoski żeglarz, odkrywca Ameryki (ur. 1451)
• 1622 – Osman II, sułtan Turcji (ur. 1604)
• 1648 – Władysław IV Waza, król Polski (ur. 1595)
• 1839 – Protazy Chŏng Kuk-bo, koreański męczennik, święty katolicki (ur. 1799)
• 1912 – Archanioł Tadini, włoski ksiądz, święty katolicki (ur. 1846)
• 1915 – Kazimierz Jan Piątek ps. Herwin, kpt., żołnierz Legionów (ur. 1886)
• 1916 – Adam Karski, właściciel polskiej drukarni w Łodzi (ur. 1855?)
• 1940 – Verner von Heidenstam, szwedzki pisarz (ur. 1859)
• 1947 – Fülöp Lénárd, niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1862)
• 1959 – Alfred Schütz, austriacki filozof, socjolog (ur. 1899)
• 1968 – Piotr Grzegorczyk, polski bibliograf, (ur. 1894)
• 1970 – Jerzy Giżycki, polski pisarz, dyplomata (ur. 1889)
• 1973 – Włodzimierz Antoniewicz, archeolog polski pochodzenia ormiańskiego, rektor Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAN (ur. 1893)
• 1985 – Eduardo Ortiz de Landázuri, hiszpański profesor medycyny, Sługa Boży Kościoła katolickiego (ur. 1910)
• 1989 – Pavel Juráček, czeski reżyser filmowy (ur. 1935)
• 2000:
  • Jean-Pierre Rampal, francuski flecista (ur. 1922)
  • Malik Sealy, amerykański koszykarz (ur. 1970)
• 2004:
  • Stanisław Gronkowski, polski aktor (ur. 1922)
  • Mieczysław Łubiński, polski inżynier budownictwa lądowego, rektor Politechniki Warszawskiej (ur. 1921)
• 2005:
  • Marian Foik, polski lekkoatleta, sprinter (ur. 1933)
  • Paul Ricoeur, francuski filozof (ur. 1913)
• 2006 – Anna Ciepielewska, polska aktorka (ur. 1936)
• 2007:
  • Norman Von Nida, australijski golfista (ur. 1914)
  • Ben Weisman, amerykański autor tekstów piosenek (ur. 1921)
• 2009:
  • Lucy Gordon, brytyjska aktorka (ur. 1980)
  • Zbigniew Hołda, polski prawnik, adwokat, doktor nauk prawnych, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (ur. 1950)
  • Oleg Jankowski, rosyjski aktor (ur. 1944)
  • Jerzy Zubrzycki, australijski socjolog, polskiego pochodzenia (ur. 1920)
• 2010:
  • Tadeusz Gołębiewski, polski biotechnolog, piwowar, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1923)
  • Leszek Małkowski, polski fotoreporter, dziennikarz motoryzacyjny (ur. 1955)
  • Walter Rudin, amerykański matematyk, profesor Uniwersytetu Wisconsin–Madison (ur. 1921)
• 2011 – Randy Savage, amerykański wrestler (ur. 1952)