Donatyzm: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
uzup. merytoryczne i bibliogr. |
drobne merytoryczne |
||
Linia 3: | Linia 3: | ||
[[Plik:Museum of Sousse - Mosaics 2 detail.jpg|thumb|Kara rzucenia zwierzętom na pożarcie, stosowana w [[Cesarstwo rzymskie|Cesarstwie rzymskim]] wobec kryminalistów. Zaliczano do nich także chrześcijan, którzy nie wyrzekli się swych praktyk. [[Mozaika]] z III w. AD, Muzeum [[Amfiteatr w Al-Dżamm|Al-Dżamm]] w Tunezji]] |
[[Plik:Museum of Sousse - Mosaics 2 detail.jpg|thumb|Kara rzucenia zwierzętom na pożarcie, stosowana w [[Cesarstwo rzymskie|Cesarstwie rzymskim]] wobec kryminalistów. Zaliczano do nich także chrześcijan, którzy nie wyrzekli się swych praktyk. [[Mozaika]] z III w. AD, Muzeum [[Amfiteatr w Al-Dżamm|Al-Dżamm]] w Tunezji]] |
||
== Idea ruchu == |
== Idea ruchu == |
||
Główną ideą ruchu był sprzeciw wobec ponownego włączania do Kościoła [[Apostazja|apostatów]], którzy zaparli się [[wiara (chrześcijaństwo)|wiary chrześcijańskiej]] w wyniku gróźb ze strony władz cesarstwa. Przywódcy ruchu uznawali, że apostaci utracili [[sakrament]]y [[Chrzest|chrztu]] i [[Sakrament święceń|święceń]] i nie można już im ich przywrócić. Ponieważ stanowisko Wielkiego Kościoła, któremu [[Prymat Świętego Piotra|przewodził]] [[Papież|biskup Rzymu]], zakładało możliwość porzucenia apostazji, powrotu do wiary i pojednania z Kościołem, według donatystów i on |
Główną ideą ruchu był sprzeciw wobec ponownego włączania do Kościoła [[Apostazja|apostatów]], którzy zaparli się [[wiara (chrześcijaństwo)|wiary chrześcijańskiej]] w wyniku gróźb ze strony władz cesarstwa. Przywódcy ruchu uznawali, że apostaci utracili [[sakrament]]y [[Chrzest|chrztu]] i [[Sakrament święceń|święceń]] i nie można już im ich przywrócić. Ponieważ stanowisko Wielkiego Kościoła, któremu [[Prymat Świętego Piotra|przewodził]] [[Papież|biskup Rzymu]], zakładało możliwość porzucenia apostazji, powrotu do wiary i pojednania z Kościołem, według donatystów i on stał się niegodny udzielać ważnie sakramentów. W przekonaniu schizmatyków, jedynym istniejącym Kościołem [[Jezus Chrystus|Chrystusa]], który zachował świętość potrzebną do udzielania sakramentów, byli oni sami. Nazywając się "Kościołem [[Męczennicy wczesnochrześcijańscy|męczenników]]" lub "Kościołem doskonałych", wszystkim, którzy dołączali do nich, przychodząc z kościołów będących w komunii z biskupem Rzymu, udzielali ponownie chrztu i innych sakramentów. W szczytowym okresie rozwoju schizmy, Donata popierało ok. 270 [[biskup]]ów, którzy zgromadzili się na swoim synodzie w 336 r. Przeciwni byli posłuszeństwu władzy cesarskiej. |
||
Działania na rzecz zażegnania schizmy i sprostowania błędów dogmatycznych podjęli głównie [[Optat z Mileve|św. Optat z Milewy]] oraz [[Augustyn z Hippony|św. Augustyn]]. Ten ostatni głosił, że Kościół jest wspólnotą składającą się również z grzeszników oraz że ważność [[sakrament]]ów nie zależy od moralności (dyspozycji) tego, kto nimi administruje, lecz od świętości Kościoła, gdyż sakramenty należą do niego, a nie są prywatną własnością poszczególnych szafarzy. |
|||
[[Synody w Kartaginie|Konferencja zwołana w roku 411 w Kartaginie]] bardzo osłabiła ruch donatystów. Struktury zostały unicestwione po zwycięstwie [[Arianizm|ariańskich]] [[Wandalowie|Wandalów]], pod wodzą [[Genzeryk]]a. Ostatecznie zanikł po zajęciu [[Maghreb|Afryki Północnej]] przez [[Islam|muzułmańskich]] [[Arabowie|Arabów]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = O'Collins| imię = Gerald | autor = | autor link = | nazwisko2 =Farrugia | imię2 =Edward G. | tytuł = Zwięzły słownik teologiczny| url = | wydanie = | wydawca = WAM | miejsce =Kraków | rok = 1993 | strony = 63| isbn =83-85304-79-7}}</ref>. |
[[Synody w Kartaginie|Konferencja zwołana w roku 411 w Kartaginie]] bardzo osłabiła ruch donatystów. Struktury zostały unicestwione po zwycięstwie [[Arianizm|ariańskich]] [[Wandalowie|Wandalów]], pod wodzą [[Genzeryk]]a. Ostatecznie zanikł po zajęciu [[Maghreb|Afryki Północnej]] przez [[Islam|muzułmańskich]] [[Arabowie|Arabów]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = O'Collins| imię = Gerald | autor = | autor link = | nazwisko2 =Farrugia | imię2 =Edward G. | tytuł = Zwięzły słownik teologiczny| url = | wydanie = | wydawca = WAM | miejsce =Kraków | rok = 1993 | strony = 63| isbn =83-85304-79-7}}</ref>. |
||
Linia 14: | Linia 14: | ||
* {{cytuj książkę | autor r = Congar, Yves OP | autor r link = Yves Congar | rozdział= L'apport de Saint Augustin a la théologie des sacrements et de l'Église du fait de son affrontement avec le donatisme| seria = Bibliothèque Augustinienne – Œuvres De Saint Augustin 28, Quatrième Série | autor = Augustine d'Hippone| tytuł = Traités Anti-Donatistes, Volume I, Psalmus Contra Partem Donati ; Contra Epistulam Parmeniani Libri Tres ; Epistula Ad Catholicos ; De Secta Donatistarum | inni = G. Finaert (przekład na j. franc.); Yves M.-J. Congar (wstęp i przypisy) | miejsce = Paryż | wydawca = Desclée De Brouwer | rok = 1963| strony = 71-123}} |
* {{cytuj książkę | autor r = Congar, Yves OP | autor r link = Yves Congar | rozdział= L'apport de Saint Augustin a la théologie des sacrements et de l'Église du fait de son affrontement avec le donatisme| seria = Bibliothèque Augustinienne – Œuvres De Saint Augustin 28, Quatrième Série | autor = Augustine d'Hippone| tytuł = Traités Anti-Donatistes, Volume I, Psalmus Contra Partem Donati ; Contra Epistulam Parmeniani Libri Tres ; Epistula Ad Catholicos ; De Secta Donatistarum | inni = G. Finaert (przekład na j. franc.); Yves M.-J. Congar (wstęp i przypisy) | miejsce = Paryż | wydawca = Desclée De Brouwer | rok = 1963| strony = 71-123}} |
||
* {{Cytuj książkę | autor r = Kubacki, Zbigniew | rozdział = Donatyzm | tytuł = Religia. Encyklopedia PWN | wydawca = PWN | tom = 3 | miejsce = Warszawa | rok = 2001| strony = 261-262 | isbn = 83-01-13661-8}} |
* {{Cytuj książkę | autor r = Kubacki, Zbigniew | rozdział = Donatyzm | tytuł = Religia. Encyklopedia PWN | wydawca = PWN | tom = 3 | miejsce = Warszawa | rok = 2001| strony = 261-262 | isbn = 83-01-13661-8}} |
||
* {{Cytuj książkę | autor = Optat z Milewe | autor link = Optat z Mileve| tytuł = Traktat przeciw donatystom |inni = Aleksander Gołda (przekł., wstęp i przypisy)| miejsce = Kraków | wydawca = Wydawnictwo WAM | rok = 2011 | strony = 158 |seria = Źródła Myśli Teologicznej 56| isbn = 9788375053296}} |
|||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
Wersja z 09:39, 2 cze 2013
Donatyzm – ruch kontestacyjny w IV/V w. w Kościele katolickim w prowincji Afryki północnej Cesarstwa rzymskiego, zapoczątkowany przez biskupa Donata z Kartaginy w następstwie prześladowań chrześcijan za cesarza Dioklecjana (303-305 AD). W 412 r. donatyści zostali skazani na banicję przez cesarza Honoriusza, zanikli całkowicie w wyniku najazdu ariańskich Wandalów, a następnie muzułmańskich Arabów.
Idea ruchu
Główną ideą ruchu był sprzeciw wobec ponownego włączania do Kościoła apostatów, którzy zaparli się wiary chrześcijańskiej w wyniku gróźb ze strony władz cesarstwa. Przywódcy ruchu uznawali, że apostaci utracili sakramenty chrztu i święceń i nie można już im ich przywrócić. Ponieważ stanowisko Wielkiego Kościoła, któremu przewodził biskup Rzymu, zakładało możliwość porzucenia apostazji, powrotu do wiary i pojednania z Kościołem, według donatystów i on stał się niegodny udzielać ważnie sakramentów. W przekonaniu schizmatyków, jedynym istniejącym Kościołem Chrystusa, który zachował świętość potrzebną do udzielania sakramentów, byli oni sami. Nazywając się "Kościołem męczenników" lub "Kościołem doskonałych", wszystkim, którzy dołączali do nich, przychodząc z kościołów będących w komunii z biskupem Rzymu, udzielali ponownie chrztu i innych sakramentów. W szczytowym okresie rozwoju schizmy, Donata popierało ok. 270 biskupów, którzy zgromadzili się na swoim synodzie w 336 r. Przeciwni byli posłuszeństwu władzy cesarskiej.
Działania na rzecz zażegnania schizmy i sprostowania błędów dogmatycznych podjęli głównie św. Optat z Milewy oraz św. Augustyn. Ten ostatni głosił, że Kościół jest wspólnotą składającą się również z grzeszników oraz że ważność sakramentów nie zależy od moralności (dyspozycji) tego, kto nimi administruje, lecz od świętości Kościoła, gdyż sakramenty należą do niego, a nie są prywatną własnością poszczególnych szafarzy.
Konferencja zwołana w roku 411 w Kartaginie bardzo osłabiła ruch donatystów. Struktury zostały unicestwione po zwycięstwie ariańskich Wandalów, pod wodzą Genzeryka. Ostatecznie zanikł po zajęciu Afryki Północnej przez muzułmańskich Arabów[1].
- ↑ Gerald O'Collins, Edward G. Farrugia: Zwięzły słownik teologiczny. Kraków: WAM, 1993, s. 63. ISBN 83-85304-79-7.
Bibliografia
- Congar, Yves OP: L'apport de Saint Augustin a la théologie des sacrements et de l'Église du fait de son affrontement avec le donatisme. W: Augustine d'Hippone: Traités Anti-Donatistes, Volume I, Psalmus Contra Partem Donati ; Contra Epistulam Parmeniani Libri Tres ; Epistula Ad Catholicos ; De Secta Donatistarum. G. Finaert (przekład na j. franc.); Yves M.-J. Congar (wstęp i przypisy). Paryż: Desclée De Brouwer, 1963, s. 71-123, seria: Bibliothèque Augustinienne – Œuvres De Saint Augustin 28, Quatrième Série.
- Kubacki, Zbigniew: Donatyzm. W: Religia. Encyklopedia PWN. T. 3. Warszawa: PWN, 2001, s. 261-262. ISBN 83-01-13661-8.
- Optat z Milewe: Traktat przeciw donatystom. Aleksander Gołda (przekł., wstęp i przypisy). Kraków: Wydawnictwo WAM, 2011, s. 158, seria: Źródła Myśli Teologicznej 56. ISBN 978-83-7505-329-6.