Foglerz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
merytoryczne ze źródłami + redakcyjne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Veuglaire - Château de Castelnaud - 20090926.jpg|thumb|Francuski foglerz z |
[[Plik:Veuglaire - Château de Castelnaud - 20090926.jpg|thumb|Francuski foglerz z XV wieku]] |
||
'''Foglerz |
'''Foglerz, foglar''' (z [[język francuski|franc.]] ''veuglaire'', od ''aveugler'' – oślepiać, zatykać otwór) – lekkie działo odtylcowe używane w końcu XV i w XVI wieku{{odn|Gradowski|Żygulski|1994|s=109}}. |
||
Foglerz strzelał kulami ołowianymi i używany był głównie do obrony zamków i murów miejskich. Miał 4-5 prochownic |
Foglerz strzelał kulami ołowianymi i używany był głównie do obrony zamków i murów miejskich. Miał 4-5 prochownic, czyli wymiennych komór z ładunkami prochowymi, które kolejno wkładano w specjalne wydrążenie znajdującego się w dennej części lufy. Zaletą foglerza była większa szybkostrzelność w porównaniu z innymi działami. Poważną wadą było nieszczelne dopasowanie prochownicy, powodujące uchodzenie gazów prochowych i w konsekwencji znaczne obniżenie siły wyrzutu pocisku. |
||
Wskutek tego braku okres stosowania foglerzy był stosunkowo krótki. Do pomysłu takich działek odtylcowych usiłowano powrócić w XVIII wieku, jednak bez większego sukcesu. W trakcie [[insurekcja kościuszkowska|powstania kościuszkowskiego]] w 1794 stosowano przez krótki czas [[falkonet|śmigownice]] o konstrukcji podobnej do foglerza<ref>[[Włodzimierz Kwaśniewicz]]: ''1000 słów o dawnej broni palnej''. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1987, s. 57.</ref>. |
|||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
* [[folgerz]] |
* [[folgerz]] |
||
* [[falkonet]] |
* [[falkonet]] |
||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
|||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{cytuj książkę|nazwisko=Gradowski|imię=Michał|nazwisko2=Żygulski|imię2=Zdzisław|autor link=Zdzisław Żygulski (junior)| tytuł=Słownik uzbrojenia historycznego|rok=1994 |wydawca= Wydawnictwo |
* {{cytuj książkę|nazwisko=Gradowski|imię=Michał|nazwisko2=Żygulski|imię2=Zdzisław|autor link=Zdzisław Żygulski (junior)| tytuł=Słownik uzbrojenia historycznego|rok=1994 |wydawca= [[Wydawnictwo Naukowe PWN]]|miejsce=Warszawa |isbn = 83-01-12390-7|odn=tak}} |
||
* Mała |
* ''Mała encyklopedia wojskowa''. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1967, tom 1, s. 407 |
||
[[Kategoria:Historyczna broń palna]] |
[[Kategoria:Historyczna broń palna]] |
||
Wersja z 23:28, 18 mar 2018
Foglerz, foglar (z franc. veuglaire, od aveugler – oślepiać, zatykać otwór) – lekkie działo odtylcowe używane w końcu XV i w XVI wieku[1].
Foglerz strzelał kulami ołowianymi i używany był głównie do obrony zamków i murów miejskich. Miał 4-5 prochownic, czyli wymiennych komór z ładunkami prochowymi, które kolejno wkładano w specjalne wydrążenie znajdującego się w dennej części lufy. Zaletą foglerza była większa szybkostrzelność w porównaniu z innymi działami. Poważną wadą było nieszczelne dopasowanie prochownicy, powodujące uchodzenie gazów prochowych i w konsekwencji znaczne obniżenie siły wyrzutu pocisku.
Wskutek tego braku okres stosowania foglerzy był stosunkowo krótki. Do pomysłu takich działek odtylcowych usiłowano powrócić w XVIII wieku, jednak bez większego sukcesu. W trakcie powstania kościuszkowskiego w 1794 stosowano przez krótki czas śmigownice o konstrukcji podobnej do foglerza[2].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Gradowski i Żygulski 1994 ↓, s. 109.
- ↑ Włodzimierz Kwaśniewicz: 1000 słów o dawnej broni palnej. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1987, s. 57.
Bibliografia
- Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski: Słownik uzbrojenia historycznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994. ISBN 83-01-12390-7.
- Mała encyklopedia wojskowa. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1967, tom 1, s. 407