Farad: Różnice pomiędzy wersjami

farad [F]
Układ	SI
Wymiar
Jednostka	pojemności elektrycznej
Typowe symbole wielkości	C
w jednostkach SI
Źródło nazwy	Michael Faraday

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 20:55, 4 kwi 2022

Farad (F) – jednostka pojemności elektrycznej w układzie SI^[1] (jednostka pochodna układu SI).

Przewodnik elektryczny ma pojemność elektryczną jednego farada, gdy zwiększa potencjał o 1 wolt po dostarczeniu ładunku 1 kulomba^[2]. W uproszczeniu pojemność jednego farada oznacza, że w przewodniku o potencjale jednego wolta można „umieścić” ładunek o wartości jednego kulomba^[3].

Jest to zarazem pojemność kondensatora, w którym naładowanie okładek przeciwnymi ładunkami o wartości 1 kulomba wytwarza napięcie 1 wolta.

$\mathrm {1\,F={\frac {1\,C}{1\,V}}={\frac {1\,A\cdot 1\,s}{1\,V}}=1\,{\frac {A^{2}\cdot s^{4}}{kg\cdot m^{2}}}}$

Jednostka została nazwana na cześć dziewiętnastowiecznego fizyka i chemika angielskiego Michaela Faradaya.

Farad jest bardzo dużą jednostką^[4]^[5]. Najczęściej używane są podwielokrotności farada:

mikrofarad: 1 µF = 10⁻⁶ F
nanofarad: 1 nF = 10⁻⁹ F
pikofarad: 1 pF = 10⁻¹² F

Historia

Pojęcie „farad” zostało początkowo wprowadzone przez Josiaha Latimera Clarka i Charlesa Brighta w roku 1861 jako jednostka ładunku. W roku 1881, na międzynarodowym kongresie elektryków w Paryżu, termin ten był już oficjalnie używany jako określenie pojemności elektrycznej^[6].

Zobacz też

kondensator

Przypisy

↑ farad, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-15] .
↑ The International System of Units (SI). Wyd. 8th. Bureau International des Poids et Mesures (International Committee for Weights and Measures), 2006, s. 144.
↑ Peter M.B. Walker: Dictionary of Science and Technology. Larousse, 1995. ISBN 0-7523-0010-5.
↑ Dawniej stosowaną jednostką pojemności elektrycznej był centymetr (cm) – nie mylić z jednostką długości o tej samej nazwie. Pojemność 1 cm odpowiada pojemności metalowej kulki o promieniu 1 cm. Przeliczniki: 1 cm = 1,11 pF, 1F = 9 · 10¹¹ cm.
↑ Założywszy, że kula ziemska, mająca promień ok. 6,4 tys. km, wykonana byłaby z metalu, jej pojemność elektryczna wynosiłaby – wyrażona w centymetrach – ok. 640 mln cm, czyli około 710 mln pF (710 µF).
↑ Paul Tunbridge: Lord Kelvin: his influence on electrical measurements and units. Londyn: Peregrinus, 1992, s. 26, 39–40. ISBN 978-0-86341-237-0. [dostęp 2015-05-05].

[epwn-1] farad, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-15] .

[bipm-2] The International System of Units (SI). Wyd. 8th. Bureau International des Poids et Mesures (International Committee for Weights and Measures), 2006, s. 144.

[PMBW-3] Peter M.B. Walker: Dictionary of Science and Technology. Larousse, 1995. ISBN 0-7523-0010-5.

[cm-4] Dawniej stosowaną jednostką pojemności elektrycznej był centymetr (cm) – nie mylić z jednostką długości o tej samej nazwie. Pojemność 1 cm odpowiada pojemności metalowej kulki o promieniu 1 cm. Przeliczniki: 1 cm = 1,11 pF, 1F = 9 · 10¹¹ cm.

[ziemia-5] Założywszy, że kula ziemska, mająca promień ok. 6,4 tys. km, wykonana byłaby z metalu, jej pojemność elektryczna wynosiłaby – wyrażona w centymetrach – ok. 640 mln cm, czyli około 710 mln pF (710 µF).

[Tunbridge-6] Paul Tunbridge: Lord Kelvin: his influence on electrical measurements and units. Londyn: Peregrinus, 1992, s. 26, 39–40. ISBN 978-0-86341-237-0. [dostęp 2015-05-05].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Jednostka miary infobox
- |          Nazwa = farad
+ |Nazwa          = farad
- |         Symbol = F
+ |Symbol         = F
- |          Uklad = [[Układ SI|SI]]
+ |Uklad          = [[Układ SI|SI]]
- |         Wymiar = <math>\left[ \frac{\mbox{s}^4\cdot \mbox{A}^2}{\mbox{kg}\cdot \mbox{m}^2} \right]</math>
+ |Wymiar         = <math>\mathrm{\left[ \frac{s^4\cdot A^2}{kg\cdot m^2} \right]}</math>
- |       Wielkosc = [[pojemność elektryczna|pojemności elektrycznej]]
+ |Wielkosc       = [[pojemność elektryczna|pojemności elektrycznej]]
- |    WielkoscOzn = ''C''
+ |WielkoscOzn    = ''C''
- |        SI-jedn = <math>\mathrm{1\,F={1\,C\over 1\,V}=\frac{1\,A^2\cdot s^4}{1\,kg\cdot m^2}}</math>
+ |SI-jedn        = <math>\mathrm{1\,F=\frac{1\,C}{1\,V}=\frac{1\,A^2\cdot s^4}{1\,kg\cdot m^2}}</math>
- |       CGS-jedn =
+ |CGS-jedn       =
- |       Imp-jedn =
+ |Imp-jedn       =
- |       Nazwisko = [[Michael Faraday]]
+ |Nazwisko       = [[Michael Faraday]]
- |     Etymologia =
+ |Etymologia     =
- | JednPodstawowa =
+ |JednPodstawowa =
 }}
-'''farad''' ('''F''') – [[jednostka miary|jednostka]] [[pojemność elektryczna|pojemności elektrycznej]] w [[Układ SI|układzie SI]] ([[jednostka pochodna układu SI]])
+'''Farad''' ('''F''') – [[jednostka miary|jednostka]] [[pojemność elektryczna|pojemności elektrycznej]] w [[Układ SI|układzie SI]]<ref name="epwn">{{Encyklopedia PWN | id = 3899903 | tytuł = farad | data dostępu = 2021-10-15 }}</ref> ([[jednostka pochodna układu SI]]).
+[[Przewodnik elektryczny]] ma [[Pojemność elektryczna|pojemność elektryczną]] jednego farada, gdy zwiększa [[potencjał elektryczny|potencjał]] o 1 [[wolt]] po dostarczeniu ładunku 1 [[kulomb]]a<ref name="bipm" />. W uproszczeniu pojemność jednego farada oznacza, że w przewodniku o potencjale jednego wolta można „umieścić” ładunek o wartości jednego kulomba<ref name="PMBW" />.
-Jest to [[pojemność elektryczna]] [[przewodnik elektryczny|przewodnika elektrycznego]], którego [[potencjał]] zwiększa się o 1 [[wolt]] po dostarczeniu ładunku 1 [[kulomb]]a.
+Jest to zarazem pojemność [[kondensator]]a, w którym naładowanie okładek przeciwnymi ładunkami o wartości 1 kulomba wytwarza [[napięcie]] 1 wolta.
 <math>\mathrm{1\,F = \frac{1\,C}{1\,V} = \frac{1\,A\cdot 1\, s}{1\,V} = 1\, \frac{A^2\cdot s^4}{kg\cdot m^2}}</math>
@@ Linia 21: / Linia 23: @@
 Jednostka została nazwana na cześć dziewiętnastowiecznego fizyka i chemika angielskiego [[Michael Faraday|Michaela Faradaya]].
-Najczęściej używane [[przedrostek SI|wielokrotności]]:
+Farad jest bardzo dużą jednostką<ref name="cm" /><ref name="ziemia" />. Najczęściej używane są [[przedrostek SI|podwielokrotności]] farada:
-:; mikrofarad : 1 &micro;F = 10<sup>&minus;6</sup> F
+:; mikrofarad: 1 &micro;F = 10<sup>−6</sup> F
-:; nanofarad : 1 nF = 10<sup>&minus;9</sup> F
+:; nanofarad: 1 nF = 10<sup>−9</sup> F
-:; pikofarad : 1 pF = 10<sup>&minus;12</sup> F
+:; pikofarad: 1 pF = 10<sup>−12</sup> F
-=== Zobacz też ===
+== Historia ==
+Pojęcie „farad” zostało początkowo wprowadzone przez [[Josiah Clark|Josiaha Latimera Clarka]] i Charlesa Brighta w roku [[1861]] jako jednostka [[Ładunek elektryczny|ładunku]]. W roku [[1881]], na międzynarodowym kongresie elektryków w Paryżu, termin ten był już oficjalnie używany jako określenie pojemności elektrycznej<ref name="Tunbridge" />.
+== Zobacz też ==
+{{Wikisłownik|farad}}
 * [[kondensator]]
+== Przypisy ==
-[[Kategoria:Elektryczność]]
+{{Przypisy|
-[[Kategoria:Układ SI]]
+<ref name="bipm">{{cytuj książkę|tytuł=The International System of Units (SI)|url=http://www.bipm.org/utils/common/pdf/si_brochure_8_en.pdf|data=2006|wydawca=Bureau International des Poids et Mesures (International Committee for Weights and Measures)|strony=144|wydanie=8th}}</ref>
+<ref name="PMBW">{{cytuj książkę|autor=Peter M.B. Walker|tytuł=Dictionary of Science and Technology|data=1995|wydawca=Larousse|isbn=0752300105}}</ref>
+<ref name="cm">Dawniej stosowaną jednostką pojemności elektrycznej był centymetr (cm) – nie mylić z jednostką długości o tej samej nazwie. Pojemność 1 cm odpowiada pojemności [[Metale|metalowej]] kulki o promieniu 1 cm. Przeliczniki: 1 cm = 1,11 pF, 1F = 9&nbsp;·&nbsp;10<sup>11</sup> cm.</ref>
+<ref name="ziemia">Założywszy, że kula ziemska, mająca promień ok. 6,4 tys. km, wykonana byłaby z metalu, jej pojemność elektryczna wynosiłaby – wyrażona w centymetrach – ok. 640 mln cm, czyli około 710 mln pF (710 &micro;F).</ref>
+<ref name="Tunbridge">{{cytuj książkę|nazwisko=Tunbridge|imię=Paul|tytuł=Lord Kelvin: his influence on electrical measurements and units|url=https://books.google.co.uk/books?id=bZUK624LZBMC|data=1992|wydawca=Peregrinus|miejsce=Londyn|isbn=9780863412370|strony=26, 39–40|data dostępu=2015-05-05}}</ref>
+}}
+{{Układ SI}}
-[[ar:فاراد]]
+{{Kontrola autorytatywna}}
-[[an:Farad]]
-[[ast:Faradiu]]
+[[Kategoria:Elektryczność]]
-[[be:Фарад, адзінка вымярэння]]
+[[Kategoria:Jednostki pochodne SI]]
-[[be-x-old:Фарад]]
+[[Kategoria:Jednostki SI pochodzące od nazwisk]]
-[[bg:Фарад]]
-[[bo:ཧྥ་རད།]]
-[[bs:Farad]]
-[[ca:Farad]]
-[[cs:Farad]]
-[[cy:Ffarad]]
-[[da:Farad]]
-[[de:Farad]]
-[[et:Farad]]
-[[el:Φαράντ (μονάδα μέτρησης)]]
-[[en:Farad]]
-[[es:Faradio]]
-[[eo:Farado]]
-[[eu:Faraday (unitatea)]]
-[[fa:فاراد]]
-[[fr:Farad]]
-[[gl:Farad]]
-[[ko:패럿]]
-[[hy:Ֆարադ (չափման միավոր)]]
-[[hr:Farad]]
-[[is:Farad]]
-[[it:Farad]]
-[[he:פאראד]]
-[[ka:ფარადა]]
-[[lv:Farads]]
-[[lt:Faradas]]
-[[hu:Farad]]
-[[mk:Фарад]]
-[[nl:Farad (eenheid)]]
-[[ja:ファラド]]
-[[no:Farad]]
-[[nn:Farad]]
-[[pnb:فیراڈ]]
-[[pt:Farad]]
-[[ro:Farad]]
-[[ru:Фарад]]
-[[sq:Farad]]
-[[simple:Farad]]
-[[sk:Farad]]
-[[sl:Farad]]
-[[sr:Фарад]]
-[[fi:Faradi]]
-[[sv:Farad]]
-[[tt:Фарад]]
-[[th:ฟารัด]]
-[[tr:Farad]]
-[[uk:Фарад]]
-[[vi:Farad]]
-[[zh:法拉]]