Africa Proconsularis

Afryka jako prowincja rzymska

Afryka Prokonsularna, Africa – jedna z prowincji Imperium rzymskiego. Terytorialnie odpowiada mniej więcej obecnej Tunezji. Nazwę wywodzącą się od Afra, herosa będącego synem Heraklesa prowincji nadali Rzymianie.

W okresie Cesarstwa była prowincją senacką, tzn. władzę zwierzchnią sprawował nad nią senat, nie zaś cesarz.

Afryka Prokonsularna stanowiła "spichlerz Rzymu", była głównym ośrodkiem zaopatrywania go w zboże. Piecza nad nią zapewniała senatowi pewną autonomię wobec cesarza, gdyż w razie konfliktu na linii władca-senat, istniała możliwość blokowania tego głównego źródła żywności.

Historia

W XI i X wieku p.n.e. osiedlili się Fenicjanie zakładając Kartaginę. Od VII w. p.n.e osiedlali się Grecy, nazywając ten teren Libią. W 146 r. p.n.e. Rzymianie zwyciężyli i zburzyli Kartaginę. Wbrew pierwotnym założeniem całkowitego zniszczenia Kartaginy niedługo później na jej miejscu wyrosła kolonia rzymska, a Juliusz Cezar w 44 p.n.e. przywrócił jej starą nazwę. W czasach cesarstwa miasto kwitło, jako ośrodek senackiej prowincji Africa Proconsularis – będącej spichlerzem Rzymu.

Po reformie administracji cesarstwa, przeprowadzonej przez cesarza Dioklecjana, który rządził cesarstwem w latach 284-305, z prowincji tej wyodrębniono w południowej jej części prowincję Africa Byzacena, ze stolicą w Hadrumetum (współczesne Sousse). Pozostała północna część dotychczasowej prowincji została nazwana Africa Zeugitana, ponieważ nadal była zarządzana przez prokonsula nadal zachowała też nazwę Africa Proconsularis. Po dalszych podbojach wyodrębniła się trzecia część rzymskiej Afryki zwana Numidią (Africa Nova).

Głównymi miastami były:

• Carthago
• Utica
• Hadrumetum

Chrześcijaństwo w prowincji

U schyłku Cesarstwa prowincja stała się ośrodkiem silnie rozprzestrzeniającego się w północnej Afryce starożytnego chrześcijaństwa. Z tej prowincji pochodzili m.in. papież Wiktor I oraz nawrócony na chrześcijaństwo filozof Mariusz Wiktoryn. Tertulian (ok. 150-240 r.) jest uważany za ojca łacińskiego języka teologicznego. Nauczanie Cypriana z Kartaginy (ok. 200-258 r.) oraz, później, Augustyna z Hippony (354-430 r.) w decydujący sposób wpłynęło na ukształtowanie się teologii Kościoła zachodniego.

Prowincje rzymskie za czasów cesarza Trajana (53-117).

Bibliografia

• Słownik kultury antycznej pod redakcją Lidii Winniczuk,WP, Warszawa 1988, ISBN 83-214-0406-5
• Wiktor z Wity (ur. 429 r.): Dzieje prześladowania Kościoła w Afryce przez Wandalów. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny, 2005, s. 136. ISBN 83-89361-80-9.{{Cytuj książkę}} Nieznane pola: 1..