Bregencja

Bregencja na kartce pocztowej z 1895

Widok z pobliskiej góry Pfänder

Bregencja (niem. Bregenz, czes. Břežnice) – miasto w Austrii, nad jeziorem Bodeńskim, u ujścia Potoku Bregenckiego (Bregenzerbach), stolica kraju związkowego Vorarlberg, u stóp góry Pfänder należącej do masywu Lasu Bregenckiego w Alpach Wapiennych.

Historia

Historia osadnictwa w okolicach Bregenz sięga XV w. p.n.e. Tysiąc lat później, w V w. p.n.e. Celtowie zbudowali tu swoją warownię Brigantion. Rzymianie, którzy w roku 15 p.n.e. podbili całą dzisiejszą prowincję Vorarlberg utworzyli tu swój obóz warowny Brigantium, który około roku 50 n.e. stał się stolicą tego okręgu i siedzibą admiralicji rzymskiej marynarki na jeziorze Bodeńskim. Rzymianie nadali Brigantium prawa miejskie. Alamanowie, lud germański złupili miasto w latach 259/60, ale zostało odbudowane. Cesarz rzymski Gracjan odwiedził je w 377.

Pod koniec istnienia cesarstwa rzymskiego, w połowie V wieku osiedlili się w Bregencji Alamanowie. Na początku wieku VII, w latach 610-612 działali tutaj misjonarze iryjscy św. Columbanus i św. Gall. Od roku 917 tutejszy zamek służył za siedzibę Udalrichingerów, dynastii panującej prowincją Vorarlberg, którzy nazwali się książętami Bregenz. Pierwszym, który ustanowił swą siedzibę był Udalrich (Ulrich, Uzzo) VI (zm. 957), ojciec Gebharda II (ur. pomiędzy 946 a 949), biskupa (w latach 979-995) Konstancji, patrona kobiet ciężarnych. Dynastia Udalrichingerów wygasła w połowie XII wieku.

Około 1170 Hugo Montfort z Tybingi założył w Bregencji, przy zamku, miasto nowego typu (wzmiankowane po raz pierwszy w 1249, poszerzone potem w XIII i XIV wieku, a następnie w latach 1650-52). W 1451 Habsburgowie kupili połowę księstwa Bregenz wraz z miastem. Po wymarciu w 1523 bregenckiej gałęzi rodu Montfort pozostała część tego księstwa została włączona w granice tzw. Austrii Przedniej (Vorderösterreich).

Od 1726 ośrodek władzy (najpierw Obervogtei, od 1786 Kreisamt) Austrii w Vorlarbergu. Pomiędzy 1805 a 1814 pod rządami bawarskimi, po kongresie wiedeńskim (1815) Vorarlberg wraz z Bregencją i sąsiednim regionem Tyrolu zwrócony został Cesarstwu Austriackiemu. W latach 1842-50 budowa portu (później rozbudowywanego w latach osiemdziesiątych XIX w.), w 1872 budowa linii kolejowej przechodzącej przez miasto, co rozpoczęło rozszerzanie się miasta na pobliską okolicę. W 1861 ustanowiono w Bregencji siedzibę landtagu dla Vorarlbergu; od 1918 siedziba gubernatora (Landeshauptmann) kraju związkowego. W roku 1919 włączono do Bregencji wieś Rieden-Vorkloster. W roku 1938, po anszlusie Austrii przez III Rzeszę ustanowiono Bregencję stolicą okręgu (Kreisstadt). Pod koniec II wojny światowej 1945 bombardowane (zniszczono 72 budynki), wyzwolone przez wojska francuskie. Po wojnie przywrócono w Austrii podział administracyjny sprzed 1938, dzięki czemu Bregencja ponownie stała się stolicą Vorarlbergu. W 1946 przyłączono do miasta miejscowość Fluh.

Współczesność

Bregenz jest jedynym dużym miastem austriackim nad jeziorem Bodeńskim, wciśnięte jest pomiędzy terytorium Niemiec i Szwajcarii. Jest siedzibą landtagu prowincji Vorarlberg i licznych lokalnych instytucji, a także konsulatów Niemiec, Szwajcarii, Włoch i Turcji. W mieście znajduje się też wojskowy garnizon i dowództwo krajowego okręgu wojskowego, krajowe dowództwo policji Vorlarbergu, szpital, sanatorium, szkoły podstawowe, kilka szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, muzeum, biblioteka, centrum sztuki. Od 1945 corocznie odbywa się w lipcu i sierpniu w Bregenz festiwal sztuki Bregenzer Festspiele, od 1980 niektóre z przedstawień odbywają się w specjalnie w tym celu wybudowanym audytorium centrum kongresowo-festiwalowego.

Spośród blisko 15 tysięcy zatrudnionych (1991) mieszkańców miasta większość pracuje w małych firmach usługowych i handlowych oraz w lokalnym przemyśle tekstylnym, obróbki szkła, konstrukcji maszyn, produkcji okuć meblowych. Atrakcyjne położenie miasta czyni je całorocznym ośrodkiem turystycznym i sportowym: przez znaczną część roku można uprawiać tu turystykę pieszą i rowerową (liczne w mieście i okolicach hotele i schroniska), latem powodzeniem cieszą się tu sporty wodne, a zimą - sporty zimowe, w tym narciarstwo zjazdowe (na górę Pfänder prowadzi kolejka linowa).

Linki zewnętrzne

• tablica genealogiczna książąt Bregenz (niem.)
• strona oficjalna miasta (niem.)