James Burnett: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m zmiana nonsensu |
m zmiana |
||
Linia 16: | Linia 16: | ||
'''James Burnett, lord Monboddo''' (ur. w październiku lub listopadzie [[1714]], zm. [[26 maja]] [[1799]] w [[Edynburg]]u{{R|britannica}}) – szkocki prawnik, językoznawca, jeden z pionierów [[Antropologia|antropologii]], badacz początków języka i społeczeństwa. |
'''James Burnett, lord Monboddo''' (ur. w październiku lub listopadzie [[1714]], zm. [[26 maja]] [[1799]] w [[Edynburg]]u{{R|britannica}}) – szkocki prawnik, językoznawca, jeden z pionierów [[Antropologia|antropologii]], badacz początków języka i społeczeństwa. |
||
Przewidział zasady [[darwinizm]]u. Największym dziełem Burnetta była sześciotomowa praca pt. ''O pochodzeniu i postępie języka'' (1773–1792), zawierający informacje na temat obyczajów i zwyczajów ludów prymitywnych{{R|britannica}}. Burnett wiązał człowieka z orangutanem (w [[Oświecenie (epoka)|oświeceniowej]] Europie utożsamianej ze stworzeniem, utożsamianej z prawie-człowiekiem, a nie [[Orangutan|rodzajem małp]] ''pongo''){{odn|Barnard|2016|s=52, 54}}. Głosił, że skoro oświeceniowi intelektualiści uznawali za człowieka [[Dzikie dzieci|dzikie dziecko]] [[Dziki Piotr z Hanoweru|Piotra z Hanoweru]], tak za ludzi powinno uznać się również nieposługujące się językiem |
Przewidział zasady [[darwinizm]]u. Największym dziełem Burnetta była sześciotomowa praca pt. ''O pochodzeniu i postępie języka'' (1773–1792), zawierający informacje na temat obyczajów i zwyczajów ludów prymitywnych{{R|britannica}}. Burnett wiązał człowieka z orangutanem (w [[Oświecenie (epoka)|oświeceniowej]] Europie utożsamianej ze stworzeniem, utożsamianej z prawie-człowiekiem, a nie [[Orangutan|rodzajem małp]] ''pongo''){{odn|Barnard|2016|s=52, 54}}. Głosił, że skoro oświeceniowi intelektualiści uznawali za człowieka [[Dzikie dzieci|dzikie dziecko]] [[Dziki Piotr z Hanoweru|Piotra z Hanoweru]], tak za ludzi powinno uznać się również nieposługujące się językiem orangutany, mogące tworzyć zalążki społeczeństwa. W przeciwieństwie do [[Henry Home|Henry’ego Home’a, lorda Kamesa]] twierdził, że najpierw powstaje społeczeństwo naturalne, następnie dochodzi do zawarcia umowy społecznej, tworzącej [[społeczeństwo]], a dopiero na samym końcu kształtuje się mowa i język{{odn|Barnard|2016|s=54}}. Poglądy zbliżone do Jamesa Burnetta głosił [[Jean-Jacques Rousseau]], jednak w przeciwieństwie od Burnetta twierdził, że Orang-Outangi są istotami samotniczymi{{odn|Barnard|2016|s=56}}. |
||
Głosił, że niektóre języki tubylcze [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] były zrozumiałe dla użytkowników [[język gaelicki szkocki|gaelickiego szkockiego]] i [[Język baskijski|baskijskiego]]. W odróżnieniu od Henry’ego Home’a, lorda Kamesa uważał [[Indianie|Indian]] amerykańskich za istoty w pełni ludzkie{{odn|Barnard|2016|s=53}}. |
Głosił, że niektóre języki tubylcze [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] były zrozumiałe dla użytkowników [[język gaelicki szkocki|gaelickiego szkockiego]] i [[Język baskijski|baskijskiego]]. W odróżnieniu od Henry’ego Home’a, lorda Kamesa uważał [[Indianie|Indian]] amerykańskich za istoty w pełni ludzkie{{odn|Barnard|2016|s=53}}. |
Wersja z 18:28, 11 lip 2022
Data urodzenia |
październik lub listopad 1714 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
26 maja 1799 |
Zawód, zajęcie |
prawnik, lingwista |
James Burnett, lord Monboddo (ur. w październiku lub listopadzie 1714, zm. 26 maja 1799 w Edynburgu[1]) – szkocki prawnik, językoznawca, jeden z pionierów antropologii, badacz początków języka i społeczeństwa.
Przewidział zasady darwinizmu. Największym dziełem Burnetta była sześciotomowa praca pt. O pochodzeniu i postępie języka (1773–1792), zawierający informacje na temat obyczajów i zwyczajów ludów prymitywnych[1]. Burnett wiązał człowieka z orangutanem (w oświeceniowej Europie utożsamianej ze stworzeniem, utożsamianej z prawie-człowiekiem, a nie rodzajem małp pongo)[2]. Głosił, że skoro oświeceniowi intelektualiści uznawali za człowieka dzikie dziecko Piotra z Hanoweru, tak za ludzi powinno uznać się również nieposługujące się językiem orangutany, mogące tworzyć zalążki społeczeństwa. W przeciwieństwie do Henry’ego Home’a, lorda Kamesa twierdził, że najpierw powstaje społeczeństwo naturalne, następnie dochodzi do zawarcia umowy społecznej, tworzącej społeczeństwo, a dopiero na samym końcu kształtuje się mowa i język[3]. Poglądy zbliżone do Jamesa Burnetta głosił Jean-Jacques Rousseau, jednak w przeciwieństwie od Burnetta twierdził, że Orang-Outangi są istotami samotniczymi[4].
Głosił, że niektóre języki tubylcze Ameryki Północnej były zrozumiałe dla użytkowników gaelickiego szkockiego i baskijskiego. W odróżnieniu od Henry’ego Home’a, lorda Kamesa uważał Indian amerykańskich za istoty w pełni ludzkie[5].
Uchodził za ekscentryka. Jego wypowiedzi i dziwactwa stały się legendarne za jego życia[1].
Tytuł Lorda Monboddo przyjął w 1767 roku[1].
Przypisy
- ↑ a b c d James Burnett, Lord Monboddo. britannica.com. [dostęp 2022-01-28]. (ang.).
- ↑ Barnard 2016 ↓, s. 52, 54.
- ↑ Barnard 2016 ↓, s. 54.
- ↑ Barnard 2016 ↓, s. 56.
- ↑ Barnard 2016 ↓, s. 53.
Bibliografia
- Alan Barnard: Antropologia. Zarys teorii i historii. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2016. ISBN 978-83-64822-52-0.