Przejdź do zawartości

Jan Hartman: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
literówka
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Nie podano opisu zmian
Znaczniki: Wycofane Link do ujednoznacznienia
Linia 38: Linia 38:
|www =
|www =
}}
}}
'''Jan Marek Hartman''' (ur. [[18 marca]] [[1967]] we [[Wrocław]]iu) – polski [[Filozofia|filozof]] pochodzenia [[Żydzi|żydowskiego]], [[bioetyka|bioetyk]], [[Tytuł profesora|profesor]] [[Nauki humanistyczne|nauk humanistycznych]], wydawca, [[Publicystyka|publicysta]], [[nauczyciel akademicki]], [[polityk]]. Zadeklarowany [[Ateizm|ateista]]<ref>{{Cytuj |autor = Justyna Melonowska |tytuł = Krótkie studium zaprzaństwa. Własnego |data = 2017.10.19 |data dostępu = 2021-10-03 |opublikowany = christianitas.org |url = http://christianitas.org/news/krotkie-studium-zaprzanstwa-wlasnego}}</ref>.
'''Jan Marek Hartman''' (ur. [[18 marca]] [[1967]] we [[Wrocław]]iu) – polski [[Filozofia|filozof]] pochodzenia żydowskiego, [[bioetyka|bioetyk]], profesor nauk humanistycznych, wydawca, [[Publicystyka|publicysta]], [[nauczyciel akademicki]], [[polityk]]. Zdeklarowany [[Ateizm|ateista]]<ref>{{Cytuj |autor = Justyna Melonowska |tytuł = Krótkie studium zaprzaństwa. Własnego |data = 2017.10.19 |data dostępu = 2021-10-03 |opublikowany = christianitas.org |url = http://christianitas.org/news/krotkie-studium-zaprzanstwa-wlasnego}}</ref>. [[Ekstremizm|Ekstremista]] antyreligijny i zwolennik jakości w szkolnictwie wyższym.


== Życiorys ==
== Życiorys ==
[[Plik:Jan Hartman by Vetulani.JPG|alt=Jan Hartman w 2022 r.|mały|Jan Hartman w 2014]]
[[Plik:Jan Hartman by Vetulani.JPG|alt=Jan Hartman w 2022 r.|mały|Jan Hartman w 2014]]
[[Plik:Marsz Ateistow w Warszawie - Jan Hartman.jpg|mały|Jan Hartman podczas Marszu Ateistów w Warszawie (2021)]]
[[Plik:Marsz Ateistow w Warszawie - Jan Hartman.jpg|mały|Jan Hartman podczas Marszu Ateistów w Warszawie (2021)]]
[[Plik:Ani jednej wiecej 2023 - Jan Hartman.jpg|mały|Jan Hartman w trakcie demonstracji [[pro-choice]] w Warszawie (2023)]]
[[Plik:Ani jednej wiecej 2023 - Jan Hartman.jpg|mały|Jan Hartman w trakcie demonstracji [[pro-choice|proaborcyjnej]] w Warszawie (2023)]]

Urodził się w zasymilowanej rodzinie [[Żydzi|żydowskiej]]. Jest synem [[Stanisław Hartman|Stanisława Hartmana]] i praprawnukiem [[rabin]]a [[Izaak Kramsztyk|Izaaka Kramsztyka]]<ref name="Jan Hartman Jaki tam ze mnie"/><ref name="Jan Hartman Hermes"/>.
Urodził się w zasymilowanej rodzinie [[Żydzi|żydowskiej]]. Jest synem [[Stanisław Hartman|Stanisława Hartmana]] i praprawnukiem [[rabin]]a [[Izaak Kramsztyk|Izaaka Kramsztyka]]<ref name="Jan Hartman Jaki tam ze mnie"/><ref name="Jan Hartman Hermes"/>.


Jest absolwentem [[Liceum Ogólnokształcące nr XIV im. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu|XIV Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu]]<ref name="W 2014 roku huczny zjazd"/>. W 1990 ukończył studia filozoficzne na [[Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II|Katolickim Uniwersytecie Lubelskim]] pod opieką prof. Mieczysława A. [[Mieczysław Albert Krąpiec|Krąpca]].<ref>{{Cytuj |tytuł = Strona domowa Jana Hartmana |data dostępu = 2023-04-14 |opublikowany = www.iphils.uj.edu.pl |url = https://www.iphils.uj.edu.pl/~j.hartman/cvpl.php}}</ref> W latach 1990–1994 był doktorantem w Instytucie Filozofii [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]]. W 1994 rozpoczął pracę jako asystent Instytutu Filozofii UJ. Od lutego 1995 był asystentem, a w październiku tego samego roku został adiunktem w Zakładzie Filozofii Medycyny [[Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego|Collegium Medicum]] UJ (przekształconym następnie w Zakład Filozofii i Bioetyki). W 2004 objął stanowisko kierownika tej jednostki.
Jest absolwentem [[Liceum Ogólnokształcące nr XIV im. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu|XIV Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu]]<ref name="W 2014 roku huczny zjazd"/>. W 1990 ukończył studia filozoficzne na [[Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II|Katolickim Uniwersytecie Lubelskim]] pod opieką prof. Mieczysława A. [[Mieczysław Albert Krąpiec|Krąpca]].<ref>{{Cytuj |tytuł = Strona domowa Jana Hartmana |data dostępu = 2023-04-14 |opublikowany = www.iphils.uj.edu.pl |url = https://www.iphils.uj.edu.pl/~j.hartman/cvpl.php}}</ref> W latach 1990–1994 był doktorantem w Instytucie Filozofii [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]]. W 1994 rozpoczął pracę jako asystent Instytutu Filozofii UJ. Od lutego 1995 był asystentem, a w październiku tego samego roku został adiunktem w Zakładzie Filozofii Medycyny [[Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego|Collegium Medicum]] UJ (przekształconym następnie w Zakład Filozofii i Bioetyki). W 2004 objął stanowisko kierownika tej jednostki.


[[Doktor (stopień naukowy)|Doktoryzował]] się na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1995 pod kierunkiem profesora [[Władysław Stróżewski|Władysława Stróżewskiego]] (na podstawie [[Dysertacja|pracy]] pod tytułem ''Problematyka heurystyki filozoficznej''). [[Habilitacja|Stopień doktora habilitowanego]] uzyskał również na Wydziale Filozoficznym UJ w 2001 w oparciu o rozprawę zatytułowaną ''Techniki metafilozofii''. W 2008 otrzymał [[Tytuł profesora|tytuł naukowy]] profesora nauk humanistycznych. Następnie objął stanowisko profesora UJ (od 2011 [[Profesor (stanowisko)|profesora zwyczajnego]]). W latach 2005–2008 był profesorem [[Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku|Akademii Humanistycznej w Pułtusku]]. W 2009 został profesorem Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w [[Tarnów|Tarnowie]], gdzie pracował do 2012<ref name="Pracownicy"/><ref name="rodzina"/>.
[[Doktor (stopień naukowy)|Doktoryzował]] się na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1995 pod kierunkiem profesora [[Władysław Stróżewski|Władysława Stróżewskiego]] (na podstawie [[Dysertacja|dysertacji]] pod tytułem ''Problematyka heurystyki filozoficznej''). [[Habilitacja|Stopień doktora habilitowanego]] uzyskał również na Wydziale Filozoficznym UJ w 2001 w oparciu o rozprawę zatytułowaną ''Techniki metafilozofii''. W 2008 roku [[Lech Kaczyński]] nadał członkowi B’nai B’rith Polska [[Tytuł profesora|tytuł naukowy profesora]] [[nauki humanistyczne|nauk humanistycznych]]. Następnie [[naukowiec]] objął stanowisko profesora nadzwyczajnego na UJ a w 2011 [[Profesor (stanowisko)|profesora zwyczajnego]]. W latach 2005–2008 był profesorem [[Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku|Akademii Humanistycznej w Pułtusku]]. W 2009 został profesorem Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w [[Tarnów|Tarnowie]], gdzie pracował do 2012<ref name="Pracownicy"/><ref name="rodzina"/>.


W pracy naukowej zajmuje się [[metafilozofia|metafilozofią]] (heurystyką filozoficzną, opracował autorski projekt tzw. teorii neutrum), [[Filozofia polityczna|filozofią polityki]], [[etyka|etyką]] i [[bioetyka|bioetyką]].
W pracy naukowej ten [[samodzielny pracownik nauki]] zajmuje się [[metafilozofia|metafilozofią]] (heurystyką filozoficzną, opracował autorski projekt tzw. teorii neutrum), [[Filozofia polityczna|filozofią polityki]], [[etyka|etyką]] i [[bioetyka|bioetyką]].


Autor publikacji książkowych<ref name="publikacje"/>. Stały felietonista tygodnika „[[Polityka (tygodnik)|Polityka]]”. Publikował lub publikuje również w m.in. „[[Gazeta Wyborcza|Gazecie Wyborczej]]”, „[[Tygodnik Powszechny|Tygodniku Powszechnym]]”, „[[Dziennik Gazeta Prawna|Dzienniku Gazecie Prawnej]]”, „[[Rzeczpospolita (gazeta)|Rzeczpospolitej]]”, „[[Newsweek Polska|Newsweeku]]”, „[[Przegląd Polityczny|Przeglądzie Politycznym]]”, „[[Liberté!]]”, „[[Przekrój (czasopismo)|Przekroju]]”, „Marketingu w praktyce”, „Midzie” oraz na portalu wtv.pl<ref>{{Cytuj stronę |tytuł = Redaktor Jan Hartman |data dostępu = 2021-04-02 |opublikowany = wtv.pl |url = https://wtv.pl/redaktorzy/jan-hartman |archiwum = https://web.archive.org/web/20210227065233/https://wtv.pl/redaktorzy/jan-hartman |zarchiwizowano = 2021-02-27}}</ref>. Pisał także felietony dla tygodnika „[[Fakty i Mity]]”. Do 2015 pełnił funkcję redaktora naczelnego czasopisma „[[Principia (czasopismo filozoficzne)|Principia]]”<ref name="O nas"/>, które założył w 1989. W 2009 otrzymał nagrodę [[Grand Press]] w kategorii publicystyka<ref name="Grand Press 2009"/>. Od lipca do sierpnia 2020 prowadził swój autorski program pt. ''Filozofia życia'' na antenie rozgłośni [[Halo.Radio]], z którą rozstał się po zaproszeniu do studia [[Radosław Sikorski|Radosława Sikorskiego]] (wbrew zasadzie niezapraszania polityków do programów)<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/jan-hartman-tomasz-jastrun-gabi-andrychowicz-halo-radio-jakie-audycje-opinie-odchodzi-jan-spiewak|tytuł=Jan Hartman, Tomasz Jastrun i Gabi Andrychowicz z audycjami w Halo.Radiu|data=3 lipca 2020|opublikowany=wirtualnemedia.pl|data dostępu=2020-08-04|autor=|język=}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Jan Hartman odchodzi z Halo.Radio. Zaprosił do audycji Radosława Sikorskiego|data=25 sierpnia 2020|data dostępu=2020-08-25|opublikowany=onet.pl|url=https://kultura.onet.pl/wiadomosci/jan-hartman-odchodzi-z-haloradio-zaprosil-do-audycji-radoslawa-sikorskiego/fxdyj06|autor=|język=}}</ref>.
Autor publikacji książkowych<ref name="publikacje"/>. Stały [[felieton]]ista tygodnika „[[Polityka (tygodnik)|Polityka]]”. Publikował lub publikuje również w m.in. „[[Gazeta Wyborcza|Gazecie Wyborczej]]”, „[[Tygodnik Powszechny|Tygodniku Powszechnym]]”, „[[Dziennik Gazeta Prawna|Dzienniku Gazecie Prawnej]]”, „[[Rzeczpospolita (gazeta)|Rzeczpospolitej]]”, „[[Newsweek Polska|Newsweeku]]”, „[[Przegląd Polityczny|Przeglądzie Politycznym]]”, „[[Liberté!]]”, „[[Przekrój (czasopismo)|Przekroju]]”, „Marketingu w praktyce”, „Midzie” oraz na portalu wtv.pl<ref>{{Cytuj stronę |tytuł = Redaktor Jan Hartman |data dostępu = 2021-04-02 |opublikowany = wtv.pl |url = https://wtv.pl/redaktorzy/jan-hartman |archiwum = https://web.archive.org/web/20210227065233/https://wtv.pl/redaktorzy/jan-hartman |zarchiwizowano = 2021-02-27}}</ref>. Pisał także felietony dla tygodnika „[[Fakty i Mity]]”. Do 2015 pełnił funkcję redaktora naczelnego czasopisma „[[Principia (czasopismo filozoficzne)|Principia]]”<ref name="O nas"/>, które założył w 1989. W 2009 otrzymał nagrodę [[Grand Press]] w kategorii publicystyka<ref name="Grand Press 2009"/>. Od lipca do sierpnia 2020 prowadził swój autorski program pt. ''Filozofia życia'' na antenie rozgłośni [[Halo.Radio]], z którą rozstał się po zaproszeniu do studia [[Radosław Sikorski|Radosława Sikorskiego]] (wbrew zasadzie niezapraszania polityków do programów)<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/jan-hartman-tomasz-jastrun-gabi-andrychowicz-halo-radio-jakie-audycje-opinie-odchodzi-jan-spiewak|tytuł=Jan Hartman, Tomasz Jastrun i Gabi Andrychowicz z audycjami w Halo.Radiu|data=3 lipca 2020|opublikowany=wirtualnemedia.pl|data dostępu=2020-08-04|autor=|język=}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Jan Hartman odchodzi z Halo.Radio. Zaprosił do audycji Radosława Sikorskiego|data=25 sierpnia 2020|data dostępu=2020-08-25|opublikowany=onet.pl|url=https://kultura.onet.pl/wiadomosci/jan-hartman-odchodzi-z-haloradio-zaprosil-do-audycji-radoslawa-sikorskiego/fxdyj06|autor=|język=}}</ref>.


W latach 2002–2011 był wiceprezesem Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Akademickiego, a w latach 2003–2011 był członkiem [[Komitet Nauk Filozoficznych PAN|Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk]]. W latach 2007–2013 był członkiem (w tym od 2010 – wiceprezesem) [[B’nai B’rith (Polska)|B’nai B’rith Polska]]. W styczniu 2007 powołano go na przewodniczącego rady programowej [[Forum Liberalne]]go<ref name="Jak być socjal konserwatywnym"/>. W latach 2009–2010 był członkiem Zespołu ds. Etyki w Nauce przy [[Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego|ministrze nauki i szkolnictwa wyższego]]. W 2011 objął stanowisko przewodniczącego Zespołu ds. Dobrych Praktyk Akademickich w tymże resorcie, zrezygnował z niego w 2013, pozostając członkiem tego gremium.
W latach 2002–2011 był wiceprezesem Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Akademickiego, a w latach 2003–2011 był członkiem [[Komitet Nauk Filozoficznych PAN|Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk]]. W latach 2007–2013 był członkiem (w tym od 2010 – wiceprezesem) [[B’nai B’rith (Polska)|B’nai B’rith Polska]]. W styczniu 2007 powołano go na przewodniczącego rady programowej [[Forum Liberalne]]go<ref name="Jak być socjal konserwatywnym"/>. W latach 2009–2010 był członkiem Zespołu ds. Etyki w Nauce przy [[Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego|Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego]]. W 2011 objął stanowisko przewodniczącego Zespołu ds. Dobrych Praktyk Akademickich w tymże resorcie, zrezygnował z niego w 2013, pozostając członkiem tego gremium.


Był członkiem [[Unia Wolności|Unii Wolności]], a także członkiem komitetu poparcia [[Bronisław Komorowski|Bronisława Komorowskiego]] jako kandydata na urząd [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|prezydenta RP]] w 2010 w przedterminowych [[Wybory prezydenckie w Polsce w 2010 roku|wyborach]]<ref name="Komitet poparcia Bronisława"/>. W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 2011 roku|wyborach parlamentarnych w 2011]] był bezpartyjnym kandydatem do Sejmu z listy [[Sojusz Lewicy Demokratycznej|Sojuszu Lewicy Demokratycznej]] (nie uzyskał mandatu)<ref name="Serwis PKW Wybory 2011"/>. W 2012 przystąpił do [[think tank]]u [[Ruch Palikota|Ruchu Palikota]] „Plan zmiany”<ref name="Kutz i Środa w radzie programowej"/>, w tym samym roku został również wiceprzewodniczącym rady polityczno-programowej SLD. W 2013 został koordynatorem [[Europa Plus|Europy Plus]] w województwie małopolskim<ref name="Ludzie"/>. W tym samym roku wstąpił do partii [[Twój Ruch]] (był inicjatorem jej powołania<ref name="Naprzód Nowa Partio"/>), w której objął stanowisko przewodniczącego krajowej rady politycznej. W [[Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2014 roku|wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014]] bezskutecznie ubiegał się o mandat w okręgu małopolsko-świętokrzyskim, startując z pierwszego miejsca na liście komitetu wyborczego [[Europa Plus|Europa Plus Twój Ruch]] i uzyskując {{formatnum:14280}} głosów<ref name="Serwis PKW Wybory 2014"/>.
Był członkiem [[Unia Wolności|Unii Wolności]], a także członkiem komitetu poparcia [[Bronisław Komorowski|Bronisława Komorowskiego]] jako kandydata na urząd [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|Prezydenta RP]] w 2010 w przedterminowych [[Wybory prezydenckie w Polsce w 2010 roku|wyborach]], po zgonie L.Kaczyńskiego<ref name="Komitet poparcia Bronisława"/>. W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 2011 roku|wyborach parlamentarnych w 2011]] był bezpartyjnym kandydatem do Sejmu RP z listy [[Sojusz Lewicy Demokratycznej|Sojuszu Lewicy Demokratycznej]] (nie uzyskał mandatu)<ref name="Serwis PKW Wybory 2011"/>. W 2012 przystąpił do [[think tank]]u [[Ruch Palikota|Ruchu Palikota]] „Plan zmiany”<ref name="Kutz i Środa w radzie programowej"/>, w tym samym roku został również wiceprzewodniczącym rady polityczno-programowej SLD. W 2013 został koordynatorem [[Europa Plus|Europy Plus]] w województwie małopolskim<ref name="Ludzie"/>. W tym samym roku wstąpił do partii [[Twój Ruch]] (był inicjatorem jej powołania<ref name="Naprzód Nowa Partio"/>), w której objął stanowisko przewodniczącego krajowej rady politycznej. W [[Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2014 roku|wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014]] bezskutecznie ubiegał się o mandat w okręgu małopolsko-świętokrzyskim, startując z pierwszego miejsca na liście komitetu wyborczego [[Europa Plus|Europa Plus Twój Ruch]] i uzyskując {{formatnum:14280}} głosów<ref name="Serwis PKW Wybory 2014"/>.


We wrześniu 2014 decyzją zarządu TR został usunięty z partii po publikacji dotyczącej [[Kazirodztwo|kazirodztwa]]<ref name="Prof Jan Hartman usunięty"/>. Również władze Uniwersytetu Jagiellońskiego<ref>{{Cytuj |tytuł = Dyscyplinowanie Hartmana i Vetulaniego |data = 2023-03-22 |data dostępu = 2023-04-13 |opublikowany = www.gazetapolska.pl |url = https://www.gazetapolska.pl/29899-dyscyplinowanie-hartmana-i-vetulaniego |język = pl-PL}}</ref> uznały ten artykuł za bulwersujący i odcięły się od niego<ref name="Oświadczenie władz UJ w sprawie"/>. W maju 2015 zapowiedział tworzenie inicjatywy politycznej pod nazwą Wolność i Równość<ref name="Wolność i Równość Nowa inicjatywa"/>, a w sierpniu tegoż roku został przewodniczącym rady politycznej [[Wolność i Równość|partii o takiej nazwie]] (wcześniej działającej jako Unia Lewicy)<ref name="Piotr Musiał2015"/>. Później zaangażował się także w działalność [[Komitet Obrony Demokracji|Komitetu Obrony Demokracji]]<ref name="Hartman ostro o Kijowskim"/>. W [[Wybory samorządowe w Polsce w 2018 roku|wyborach samorządowych w 2018]] kandydował bez powodzenia na radnego Warszawy z listy komitetu wyborczego [[SLD Lewica Razem]], otrzymując 2,93% głosów w okręgu (1941 głosów)<ref name="Serwis PKW Wybory 2018"/>.
We wrześniu 2014 r. decyzją zarządu Twojego Ruchu został usunięty z partii po [[skandal]]icznej publikacji dotyczącej [[Kazirodztwo|kazirodztwa]]<ref name="Prof Jan Hartman usunięty"/>. Również władze Uniwersytetu Jagiellońskiego<ref>{{Cytuj |tytuł = Dyscyplinowanie Hartmana i Vetulaniego |data = 2023-03-22 |data dostępu = 2023-04-13 |opublikowany = www.gazetapolska.pl |url = https://www.gazetapolska.pl/29899-dyscyplinowanie-hartmana-i-vetulaniego |język = pl-PL}}</ref> uznały ten artykuł za bulwersujący i odcięły się od przekonań swojego nauczyciela akademickiego<ref name="Oświadczenie władz UJ w sprawie"/>. W maju 2015 zapowiedział tworzenie inicjatywy politycznej pod nazwą ''Wolność i Równość''<ref name="Wolność i Równość Nowa inicjatywa"/>, a w sierpniu tegoż roku został przewodniczącym rady politycznej partii [[Wolność i Równość]] (wcześniej działającej jako Unia Lewicy)<ref name="Piotr Musiał2015"/>. Później zaangażował się także w działalność [[Komitet Obrony Demokracji|Komitetu Obrony Demokracji]]<ref name="Hartman ostro o Kijowskim"/>. W [[Wybory samorządowe w Polsce w 2018 roku|wyborach samorządowych w 2018 r.]] kandydował bez powodzenia na radnego Warszawy z listy komitetu wyborczego [[SLD Lewica Razem]], otrzymując 2,93% głosów w okręgu (1941 głosów)<ref name="Serwis PKW Wybory 2018"/>.


Wielokrotnie Hartman wyrażał się z pogardą o szkolnictwie wyższym (wykładowców akademickich nazywał „profestytutkami” na usługach studentów, którzy jego zdaniem są coraz bardziej egoistyczni i roszczeniowi)<ref>{{Cytuj |tytuł = Frontalny atak na polską młodzież. "Liczą się piwo, muza, plaża, seks. I żeby się nie narobić" |czasopismo = Tygodnik Powszechny |data = 2011-03-17 |data dostępu = 2023-03-11 |url = https://www.tygodnikpowszechny.pl/frontalny-atak-na-polska-mlodziez-licza-sie-piwo-muza-plaza-seks-i-zeby-sie-nie-narobic-142363 |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Znany profesor: Studenci to barany, wykładowcy to profestytutki. - To skandaliczna wypowiedź - oburza się minister Kudrycka |czasopismo = Gazeta Wyborcza |data = 2013-05-10 |data dostępu = 2022-03-11 |url = https://wyborcza.pl/7,75398,13883565,znany-profesor-studenci-to-barany-wykladowcy-to-profestytutki.html}}</ref>. Bronił elitaryzmu uczelnianego, twierdząc że w społeczeństwie polskim „to nie biedni walczą z bogatymi ani obrońcy przywilejów z ludźmi postępu i wolności. To walczą głupcy i nieuki z ludźmi inteligentnymi”<ref>{{Cytuj |autor = Jan Hartman |tytuł = Jan Hartman: To nie biedni walczą z bogatymi ani obrońcy przywilejów z ludźmi postępu i wolności. To walczą głupcy i nieuki z ludźmi inteligentnymi |czasopismo = Gazeta Wyborcza |data = 2023-03-11 |data dostępu = 2022-03-11 |url = https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,29528232,jan-hartman-to-nie-biedni-walcza-z-bogatymi-ani-obroncy-przywilejow.html}}</ref>. Za wypowiedzi Hartmana krytykowali go m.in. aktywista [[Jan Śpiewak (działacz społeczny)|Jan Śpiewak]] i filozofowie Tomasz Markiewka oraz Marcin Zaród, uznając publicystykę autora ''Etyki życia codziennego'' za pogardę wobec „ludu”<ref>{{Cytuj |autor = Tomasz Markiewka |tytuł = Lewica bez języka |data = 2017-10-03 |data dostępu = 2023-03-11 |opublikowany = Nowy Obywatel |url = https://nowyobywatel.pl/2017/10/03/lewica-bez-jezyka/ |język = pl}}</ref> oraz retoryczny podział społeczeństwa polskiego na „oświeconą szlachtę i ciemny motłoch”<ref>{{Cytuj |autor = Marcin Zaród |tytuł = Zaród: Tekst Hartmana to zbiór szkodliwych ogólników |data = 2013-05-24 |data dostępu = 2023-03-11 |opublikowany = KrytykaPolityczna.pl |url = https://krytykapolityczna.pl/kraj/zarod-tekst-hartmana-to-zbior-szkodliwych-ogolnikow/ |język = pl-PL}}</ref>.
Wielokrotnie Hartman wyrażał się z pogardą o jakości [[szkolnictwo wyższe|szkolnictwa wyższego]] (nauczycieli akademickich nazywał „profestytutkami” na usługach [[Student|studentów]], którzy jego zdaniem są coraz bardziej [[egoizm|egoistyczni]] i roszczeniowi)<ref>{{Cytuj |tytuł = Frontalny atak na polską młodzież. "Liczą się piwo, muza, plaża, seks. I żeby się nie narobić" |czasopismo = Tygodnik Powszechny |data = 2011-03-17 |data dostępu = 2023-03-11 |url = https://www.tygodnikpowszechny.pl/frontalny-atak-na-polska-mlodziez-licza-sie-piwo-muza-plaza-seks-i-zeby-sie-nie-narobic-142363 |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Znany profesor: Studenci to barany, wykładowcy to profestytutki. - To skandaliczna wypowiedź - oburza się minister Kudrycka |czasopismo = Gazeta Wyborcza |data = 2013-05-10 |data dostępu = 2022-03-11 |url = https://wyborcza.pl/7,75398,13883565,znany-profesor-studenci-to-barany-wykladowcy-to-profestytutki.html}}</ref>. Bronił [[elitaryzm]]u uczelnianego, twierdząc że w społeczeństwie polskim „to nie [[bieda|biedni]] walczą z [[bogactwo|bogatymi]] ani obrońcy [[przywilej]]ów z ludźmi [[postęp]]u i [[wolność|wolności]]. To walczą głupcy i nieuki z ludźmi [[Inteligencja (społeczeństwo)|inteligentnymi]]”<ref>{{Cytuj |autor = Jan Hartman |tytuł = Jan Hartman: To nie biedni walczą z bogatymi ani obrońcy przywilejów z ludźmi postępu i wolności. To walczą głupcy i nieuki z ludźmi inteligentnymi |czasopismo = Gazeta Wyborcza |data = 2023-03-11 |data dostępu = 2022-03-11 |url = https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,29528232,jan-hartman-to-nie-biedni-walcza-z-bogatymi-ani-obroncy-przywilejow.html}}</ref>. Za wypowiedzi Hartmana krytykowali go m.in. aktywista [[Jan Śpiewak (działacz społeczny)|Jan Śpiewak]] i filozofowie Tomasz Markiewka oraz Marcin Zaród, uznając publicystykę autora ''Etyki życia codziennego'' za pogardę wobec „ludu”<ref>{{Cytuj |autor = Tomasz Markiewka |tytuł = Lewica bez języka |data = 2017-10-03 |data dostępu = 2023-03-11 |opublikowany = Nowy Obywatel |url = https://nowyobywatel.pl/2017/10/03/lewica-bez-jezyka/ |język = pl}}</ref> oraz retoryczny podział społeczeństwa polskiego na „oświeconą szlachtę i ciemny motłoch”<ref>{{Cytuj |autor = Marcin Zaród |tytuł = Zaród: Tekst Hartmana to zbiór szkodliwych ogólników |data = 2013-05-24 |data dostępu = 2023-03-11 |opublikowany = KrytykaPolityczna.pl |url = https://krytykapolityczna.pl/kraj/zarod-tekst-hartmana-to-zbior-szkodliwych-ogolnikow/ |język = pl-PL}}</ref>.


=== Udział w Marszu Ateistów w 2014 ===
=== Udział w Marszu Ateistów w 2014 ===
Linia 131: Linia 130:


{{SORTUJ:Hartman, Jan}}
{{SORTUJ:Hartman, Jan}}
⚫
[[Kategoria:Polscy felietoniści]]
⚫
[[Kategoria:Absolwenci Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II]]
[[Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego]]
[[Kategoria:Polscy filozofowie]]
[[Kategoria:Członkowie Komitetu Nauk Filozoficznych PAN]]
[[Kategoria:Polscy filozofowie XXI wieku]]
[[Kategoria:Działacze Komitetu Obrony Demokracji]]
[[Kategoria:Polscy filozofowie medycyny]]
[[Kategoria:Dziennikarze Halo.Radio]]
[[Kategoria:Polscy Żydzi]]
⚫
[[Kategoria:Ludzie urodzeni we Wrocławiu]]
[[Kategoria:Politycy SdRP i SLD]]
[[Kategoria:Politycy SdRP i SLD]]
[[Kategoria:Politycy Twojego Ruchu]]
[[Kategoria:Politycy Twojego Ruchu]]
[[Kategoria:Politycy Unii Wolności]]
[[Kategoria:Politycy Unii Wolności]]
[[Kategoria:Działacze Komitetu Obrony Demokracji]]
[[Kategoria:Polscy bioetycy]]
[[Kategoria:Polscy bioetycy]]
⚫
[[Kategoria:Absolwenci Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II]]
⚫
[[Kategoria:Polscy felietoniści]]
[[Kategoria:Polscy filozofowie XXI wieku]]
[[Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego]]
[[Kategoria:Polscy filozofowie medycyny]]
[[Kategoria:Członkowie Komitetu Nauk Filozoficznych PAN]]
⚫
[[Kategoria:Polscy Żydzi]]
[[Kategoria:Wykładowcy Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku]]
[[Kategoria:Wykładowcy Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku]]
[[Kategoria:Wykładowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego]]
[[Kategoria:Wykładowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego]]
⚫
[[Kategoria:Dziennikarze Halo.Radio]]
⚫
[[Kategoria:Ludzie urodzeni we Wrocławiu]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Krakowem]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Lublinem]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1967]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1967]]

Wersja z 13:14, 25 cze 2023

Jan Hartman
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 marca 1967
Wrocław

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: metafilozofia, filozofia polityki, etyka, bioetyka
Alma Mater

Katolicki Uniwersytet Lubelski

Doktorat

23 czerwca 1995

Habilitacja

8 listopada 2001

Profesura

23 lipca 2008

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński
Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Jan Marek Hartman (ur. 18 marca 1967 we Wrocławiu) – polski filozof pochodzenia żydowskiego, bioetyk, profesor nauk humanistycznych, wydawca, publicysta, nauczyciel akademicki, polityk. Zdeklarowany ateista[1]. Ekstremista antyreligijny i zwolennik jakości w szkolnictwie wyższym.

Życiorys

Jan Hartman w 2022 r.
Jan Hartman w 2014
Jan Hartman podczas Marszu Ateistów w Warszawie (2021)
Jan Hartman w trakcie demonstracji proaborcyjnej w Warszawie (2023)

Urodził się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Jest synem Stanisława Hartmana i praprawnukiem rabina Izaaka Kramsztyka[2][3].

Jest absolwentem XIV Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu[4]. W 1990 ukończył studia filozoficzne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim pod opieką prof. Mieczysława A. Krąpca.[5] W latach 1990–1994 był doktorantem w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1994 rozpoczął pracę jako asystent Instytutu Filozofii UJ. Od lutego 1995 był asystentem, a w październiku tego samego roku został adiunktem w Zakładzie Filozofii Medycyny Collegium Medicum UJ (przekształconym następnie w Zakład Filozofii i Bioetyki). W 2004 objął stanowisko kierownika tej jednostki.

Doktoryzował się na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1995 pod kierunkiem profesora Władysława Stróżewskiego (na podstawie dysertacji pod tytułem Problematyka heurystyki filozoficznej). Stopień doktora habilitowanego uzyskał również na Wydziale Filozoficznym UJ w 2001 w oparciu o rozprawę zatytułowaną Techniki metafilozofii. W 2008 roku Lech Kaczyński nadał członkowi B’nai B’rith Polska tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych. Następnie naukowiec objął stanowisko profesora nadzwyczajnego na UJ a w 2011 profesora zwyczajnego. W latach 2005–2008 był profesorem Akademii Humanistycznej w Pułtusku. W 2009 został profesorem Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, gdzie pracował do 2012[6][7].

W pracy naukowej ten samodzielny pracownik nauki zajmuje się metafilozofią (heurystyką filozoficzną, opracował autorski projekt tzw. teorii neutrum), filozofią polityki, etyką i bioetyką.

Autor publikacji książkowych[8]. Stały felietonista tygodnika „Polityka”. Publikował lub publikuje również w m.in. „Gazecie Wyborczej”, „Tygodniku Powszechnym”, „Dzienniku Gazecie Prawnej”, „Rzeczpospolitej”, „Newsweeku”, „Przeglądzie Politycznym”, „Liberté!”, „Przekroju”, „Marketingu w praktyce”, „Midzie” oraz na portalu wtv.pl[9]. Pisał także felietony dla tygodnika „Fakty i Mity”. Do 2015 pełnił funkcję redaktora naczelnego czasopisma „Principia”[10], które założył w 1989. W 2009 otrzymał nagrodę Grand Press w kategorii publicystyka[11]. Od lipca do sierpnia 2020 prowadził swój autorski program pt. Filozofia życia na antenie rozgłośni Halo.Radio, z którą rozstał się po zaproszeniu do studia Radosława Sikorskiego (wbrew zasadzie niezapraszania polityków do programów)[12][13].

W latach 2002–2011 był wiceprezesem Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Akademickiego, a w latach 2003–2011 był członkiem Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk. W latach 2007–2013 był członkiem (w tym od 2010 – wiceprezesem) B’nai B’rith Polska. W styczniu 2007 powołano go na przewodniczącego rady programowej Forum Liberalnego[14]. W latach 2009–2010 był członkiem Zespołu ds. Etyki w Nauce przy Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W 2011 objął stanowisko przewodniczącego Zespołu ds. Dobrych Praktyk Akademickich w tymże resorcie, zrezygnował z niego w 2013, pozostając członkiem tego gremium.

Był członkiem Unii Wolności, a także członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego jako kandydata na urząd Prezydenta RP w 2010 w przedterminowych wyborach, po zgonie L.Kaczyńskiego[15]. W wyborach parlamentarnych w 2011 był bezpartyjnym kandydatem do Sejmu RP z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej (nie uzyskał mandatu)[16]. W 2012 przystąpił do think tanku Ruchu Palikota „Plan zmiany”[17], w tym samym roku został również wiceprzewodniczącym rady polityczno-programowej SLD. W 2013 został koordynatorem Europy Plus w województwie małopolskim[18]. W tym samym roku wstąpił do partii Twój Ruch (był inicjatorem jej powołania[19]), w której objął stanowisko przewodniczącego krajowej rady politycznej. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 bezskutecznie ubiegał się o mandat w okręgu małopolsko-świętokrzyskim, startując z pierwszego miejsca na liście komitetu wyborczego Europa Plus Twój Ruch i uzyskując 14 280 głosów[20].

We wrześniu 2014 r. decyzją zarządu Twojego Ruchu został usunięty z partii po skandalicznej publikacji dotyczącej kazirodztwa[21]. Również władze Uniwersytetu Jagiellońskiego[22] uznały ten artykuł za bulwersujący i odcięły się od przekonań swojego nauczyciela akademickiego[23]. W maju 2015 zapowiedział tworzenie inicjatywy politycznej pod nazwą Wolność i Równość[24], a w sierpniu tegoż roku został przewodniczącym rady politycznej partii Wolność i Równość (wcześniej działającej jako Unia Lewicy)[25]. Później zaangażował się także w działalność Komitetu Obrony Demokracji[26]. W wyborach samorządowych w 2018 r. kandydował bez powodzenia na radnego Warszawy z listy komitetu wyborczego SLD Lewica Razem, otrzymując 2,93% głosów w okręgu (1941 głosów)[27].

Wielokrotnie Hartman wyrażał się z pogardą o jakości szkolnictwa wyższego (nauczycieli akademickich nazywał „profestytutkami” na usługach studentów, którzy jego zdaniem są coraz bardziej egoistyczni i roszczeniowi)[28][29]. Bronił elitaryzmu uczelnianego, twierdząc że w społeczeństwie polskim „to nie biedni walczą z bogatymi ani obrońcy przywilejów z ludźmi postępu i wolności. To walczą głupcy i nieuki z ludźmi inteligentnymi”[30]. Za wypowiedzi Hartmana krytykowali go m.in. aktywista Jan Śpiewak i filozofowie Tomasz Markiewka oraz Marcin Zaród, uznając publicystykę autora Etyki życia codziennego za pogardę wobec „ludu”[31] oraz retoryczny podział społeczeństwa polskiego na „oświeconą szlachtę i ciemny motłoch”[32].

Udział w Marszu Ateistów w 2014

W marcu 2014 wziął udział w drugiej z kolei inscenizacji ścięcia ateisty Kazimierza Łyszczyńskiego na Rynku Starego Miasta w Warszawie, będącej finałowym wydarzeniem kostiumowego Marszu Ateistów. Wcielił się w rolę skazańca Łyszczyńskiego[33].

Sam marsz, jak i udział w nim Hartmana w roli centralnej postaci skazańca wywołał polemiki zarówno ze strony katolików[34], jak i ateistów. Głos zabrała m.in. Krystyna Pawłowicz, odmawiając ateistom prawa do urządzania przemarszów „w centrum stolicy Polski”[35][36]. Z kolei ateiści jak Marcin Meller i Marcin Celiński zarzucili organizatorom i Hartmanowi kompromitowanie idei ateizmu poprzez jego publiczne manifestowanie w sposób ich zdaniem obraźliwy dla katolików[37][38][39]. Na ataki odpowiedzieli Jan Hartman[40], Nina Sankari[41] oraz Jacek Tabisz[42], uzasadniając prawo ateistów do manifestowania swoich poglądów. Polemiki te odbiły się echem w mediach[43][44][45].

Życie prywatne

Od 1989 żonaty z Barbarą Hartman. Ich córka Zofia Hartman urodziła się w 1998[7].

Publikacje

  • Sposób istnienia rzeczy materialnej według Sporu o istnienie świata R. Ingardena, Wyd. UMCS, Lublin 1993
  • Heurystyka filozoficzna, Monografie FNP, Wrocław 1997
  • Jak poważnie studiować filozofię, Wyd. Aureus, Kraków 1998, 2005, 2012
  • Logika i filozofia. W stronę Jana Woleńskiego (red.), Wyd. Aureus, Kraków 2000
  • Techniki metafilozofii, Wyd. Aureus, Kraków 2001
  • Medytacje o pierwszej filozofii (tłum. Kartezjusza), Zielona Sowa, Kraków 2002, 2004
  • Short Studies in Bioethics, Wyd. Aureus, Kraków 2003
  • Słownik filozofii (red.), Zielona Sowa, Kraków 2004, 2007, 2009
  • Wstęp do filozofii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, 2006, 2008, 2013
  • Przez filozofię, Wyd. Aureus, Kraków 2007
  • Wiedza o etyce (współautor z Janem Woleńskim), Wydawnictwa Szkolne PWN, Bielsko-Biała 2008, 2009
  • Bioetyka dla lekarzy, Oficyna Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009, 2011
  • Widzialna ręka rynku. Filozofia w marketingu, Wyd. Aureus, Kraków 2010
  • Polityka filozofii. Eseje, Universitas, Kraków 2010
  • Wiedza – Byt – Człowiek. Z głównych zagadnień filozofii, Universitas, Kraków 2011
  • Zebra Hartmana, Industrial, Łódź 2011
  • Głupie pytania, Agora, Warszawa 2013
  • Etyka! Poradnik dla grzeszników, Agora, Warszawa 2015
  • Pochwała litości. Rzecz o wspólnocie, Wyd. UJ, Kraków 2017
  • Zwierz Alpuhary. Felietony i blogi, Polityka, Warszawa 2017
  • Polityka. Władza i nadzieja, Agora, Warszawa 2017
  • Pochwała wolności, Wyd. UJ, Kraków 2020
  • Etyka życia codziennego, WN PWN, Warszawa 2022

Przypisy

  1. ↑ Justyna Melonowska, Krótkie studium zaprzaństwa. Własnego [online], christianitas.org, 19 października 2017 [dostęp 2021-10-03].
  2. ↑ Jan Hartman: Jaki tam ze mnie Żyd [online], gazetakrakowska.pl, 22 lutego 2013 [dostęp 2014-02-18].
  3. ↑ Jan Hartman. Hermes. newsweek.pl, 3 maja 2013. [dostęp 2017-05-23].
  4. ↑ W 2014 roku huczny zjazd absolwentów XIV LO we Wrocławiu [online], wyborcza.pl, 28 grudnia 2013 [dostęp 2018-10-11].
  5. ↑ Strona domowa Jana Hartmana [online], www.iphils.uj.edu.pl [dostęp 2023-04-14].
  6. ↑ Prof. dr hab. Jan Hartman, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2018-12-17].
  7. ↑ a b Jan Hartman: Życiorys [online], uj.edu.pl [dostęp 2018-12-17].
  8. ↑ Jan Hartman: Publikacje [online], uj.edu.pl [dostęp 2018-12-17].
  9. ↑ Redaktor Jan Hartman. wtv.pl. [dostęp 2021-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-27)].
  10. ↑ O nas. principia.uj.edu.pl. [dostęp 2011-08-21].
  11. ↑ Grand Press 2009. press.pl. [dostęp 2020-07-03].
  12. ↑ Jan Hartman, Tomasz Jastrun i Gabi Andrychowicz z audycjami w Halo.Radiu. wirtualnemedia.pl, 3 lipca 2020. [dostęp 2020-08-04].
  13. ↑ Jan Hartman odchodzi z Halo.Radio. Zaprosił do audycji Radosława Sikorskiego. onet.pl, 25 sierpnia 2020. [dostęp 2020-08-25].
  14. ↑ Jan Hartman: Jak być socjal-konserwatywnym liberałem?. iphils.uj.edu.pl. [dostęp 2013-07-05].
  15. ↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego. onet.pl, 16 maja 2010. [dostęp 2014-04-26].
  16. ↑ Serwis PKW – Wybory 2011 [online] [dostęp 2013-07-05].
  17. ↑ Kutz i Środa w radzie programowej think tanku RP. dziennikzachodni.pl, 14 czerwca 2012. [dostęp 2012-06-30].
  18. ↑ Ludzie. europaplus.org.pl. [dostęp 2013-07-05].
  19. ↑ Naprzód, Nowa Partio!. hartman.blog.polityka.pl, 25 sierpnia 2010. [dostęp 2013-10-10].
  20. ↑ Serwis PKW – Wybory 2014 [online] [dostęp 2014-05-30].
  21. ↑ Prof. Jan Hartman usunięty z Twojego Ruchu. money.pl, 30 września 2014. [dostęp 2014-09-30].
  22. ↑ Dyscyplinowanie Hartmana i Vetulaniego [online], www.gazetapolska.pl, 22 marca 2023 [dostęp 2023-04-13] (pol.).
  23. ↑ Oświadczenie władz UJ w sprawie wypowiedzi prof. Jana Hartmana. cm-uj.krakow.pl, 30 września 2014. [dostęp 2015-02-28].
  24. ↑ „Wolność i Równość”. Nowa inicjatywa polityczna na lewicy [online], dziennik.pl, 11 maja 2015 [dostęp 2016-03-12].
  25. ↑ Piotr Musiał: Komunikat Zarządu Ruchu i partii „Wolność i Równość” (wcześniej Unia Lewicy). unia-lewicy.pl, 7 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-08].
  26. ↑ Hartman ostro o Kijowskim: „pozbyliśmy się go”. Grozi PiS i jego prezesowi nowym szefem KOD: Łoziński to osobisty wróg Kaczyńskiego. polsatnews.pl, 27 maja 2017. [dostęp 2017-05-27].
  27. ↑ Serwis PKW – Wybory 2018 [online] [dostęp 2018-12-17].
  28. ↑ Frontalny atak na polską młodzież. "Liczą się piwo, muza, plaża, seks. I żeby się nie narobić", „Tygodnik Powszechny”, 17 marca 2011 [dostęp 2023-03-11] (pol.).
  29. ↑ Znany profesor: Studenci to barany, wykładowcy to profestytutki. - To skandaliczna wypowiedź - oburza się minister Kudrycka, „Gazeta Wyborcza”, 10 maja 2013 [dostęp 2022-03-11].
  30. ↑ Jan Hartman, Jan Hartman: To nie biedni walczą z bogatymi ani obrońcy przywilejów z ludźmi postępu i wolności. To walczą głupcy i nieuki z ludźmi inteligentnymi, „Gazeta Wyborcza”, 11 marca 2023 [dostęp 2022-03-11].
  31. ↑ Tomasz Markiewka, Lewica bez języka [online], Nowy Obywatel, 3 października 2017 [dostęp 2023-03-11] (pol.).
  32. ↑ Marcin Zaród, Zaród: Tekst Hartmana to zbiór szkodliwych ogólników [online], KrytykaPolityczna.pl, 24 maja 2013 [dostęp 2023-03-11] (pol.).
  33. ↑ Wojciech Karpieszuk, Marsz Ateistów i prof. Hartman w stroju skazańca [online], warszawa.wyborcza.pl, 29 marca 2014 [dostęp 2021-10-03].
  34. ↑ PIOTR MUCHARSKI, Kraj stosów [online], www.tygodnikpowszechny.pl, 31 marca 2014 [dostęp 2021-10-03] (pol.).
  35. ↑ Tomasz Urzykowski, Burza wokół Dni Ateizmu. Pawłowicz: Bluźniercza inicjatywa wspierana przez UE [online], warszawa.wyborcza.pl, 26 marca 2014 [dostęp 2021-10-03].
  36. ↑ Piotr Markiewicz, Kuriozalna tyrada Pawłowicz. Popierasz "Dni Ateizmu"? To na Białoruś! A obowiązkiem każdego Polaka jest... [online], gazeta.pl, 27 lutego 2014 [dostęp 2021-10-03] (pol.).
  37. ↑ Marcin Meller: Chrońcie ateizm przed Hartmanem! [online], Newsweek.pl [dostęp 2021-10-03] (pol.).
  38. ↑ Turniej Sekt, czyli Marcin Meller felietonem odpowiada Hartmanowi [online], Newsweek.pl [dostęp 2021-10-03] (pol.).
  39. ↑ Marcin Celiński, Krucjata wierzących ateistów [online], Liberté!, 16 października 2011 [dostęp 2021-10-03] (pol.).
  40. ↑ Jan Hartman, Meller – rydzykowy playboy, „Polityka”, Loose blues, 10 kwietnia 2014 [dostęp 2021-10-03] (pol.).
  41. ↑ Nina Sankari, Odpowiedź na tekst M.Celińskiego "O wierzących ateistach" [online], Liberté!, 8 kwietnia 2014 [dostęp 2021-10-03] (pol.).
  42. ↑ Jacek Tabisz, Jaki ateizm? Hartman czy Meller? [online], naTemat.pl, 7 kwietnia 2014 [dostęp 2021-10-03] (pol.).
  43. ↑ Piotr Markiewicz, "Robią z ateizmu pośmiewisko, a z nas, ateistów, pajaców" - Meller ostro krytykuje Hartmana, Palikota i Ryfińskiego [online], gazeta.pl, 7 kwietnia 2014 [dostęp 2021-10-03] (pol.).
  44. ↑ Michał Gąsior, Schizma u ateistów. Hartman odpowiada Mellerowi: "Kojarzenie mnie z wulgarnym antyklerykalizmem to podłość!" [online], naTemat.pl, 7 kwietnia 2014 [dostęp 2021-10-03] (pol.).
  45. ↑ Agnieszka Wądołowska, Hartman robi z ateizmu pośmiewisko? Prof. odpowiada: "Meller doskonale wie, że nie jestem pałkarzem czy nienawistnikiem" [online], gazeta.pl, 8 kwietnia 2014 [dostęp 2021-10-03] (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Hartman&oldid=70727061”