Knieć błotna

Knieć błotna

Systematyka
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	knieć
Gatunek	knieć błotna
Nazwa systematyczna
{{{nazwa łacińska}}} L. Sp. Pl. 1: 558. 1753

{{Takson infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki = | synonimy = | grafika = | wikispecies = | nazwa łacińska = | opis grafiki = Nieznane pola: "synonim", "obrazek", "systematyka_ref" oraz "łacina".

Morfologia

kwitnąca knieć błotna

Knieć błotna, kaczeniec, kaczyniec (Caltha palustris L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Jest szeroko rozprzestrzeniona na całej półkuli północnej: występuje w całej niemal Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce jest pospolita na bagnistych łąkach i w niższych partiach gór.

Morfologia

Pokrój

Roślina trwała o grubym, niemal bulwiastym kłączu. Na kłączu tym jesienią powstają pąki, z których wczesną wiosną wyrasta pęd nadziemny.

Łodyga

Do 50 cm długości, lekko pokładająca się lub wzniesiona, rozgałęziona, gruba, pusta i naga.

Liście

Duże, nerkowate, słabo karbowane, nagie, mięsiste i błyszczące. Liście odziomkowe na długich ogonkach, liście łodygowe na krótszych lub siedzące.

Kwiaty

Na szczytach rozgałęzionych łodyg rozwija się po kilka żółtych kwiatów o średnicy do 4 cm. Każdy posiada pięć płatków, niekiedy zabarwionych zielonkawo od spodu, bardzo liczne pręciki i 5-8 słupków. Roślina miododajna, nektar powstaje w miodnikach u nasady słupków.

Owoce

Wielomieszki z krótkim dzióbkiem zawierające nasiona.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od marca do maja lub czerwca. Rośnie na wilgotnych łąkach, brzegach strumieni, w rowach i lasach łęgowych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Calthion. Knieć wabi owady nektarem, specjalnymi plamami i rysunkami, które mogą być zauważone tylko przez oczy owadów, reagujące na ultrafioletowe światło. Roślina trująca. Świeże ziele zawiera anemoninę, która w większych ilościach jest toksyczna. Roślina nie jest zjadana przez bydło. Jeśli znajdzie się w paszy w niewielkiej ilości – nie działa szkodliwie lecz mlekopędnie. Działanie szkodliwe znika podczas suszenia siana wskutek rozkładu związków szkodliwych. Liczba chromosomów 2n = 16, 24, 32, 56.

Zmienność

Występuje w Polsce w 3 podgatunkach:

• knieć błotna górska (Caltha palustris L. subsp. laeta (Schott, Nyman & Kotschy) Hegi, przez niektórych botaników uważana za oddzielny gatunek – knieć górską Caltha laeta Schott, Nyman & Kotschy. Dojrzałe, ale jeszcze nie otwarte mieszki są stulone i wyprostowane, na końcu nagle zwężone w krótki dzióbek.
• knieć błotna rożkowata Caltha palustris L. subsp. cornuta (Schott, Nyman & Kotschy) Hegi (synonim Caltha cornuta Schott, Nyman & Kotschy). Ma liście trójkątnienerkowate, szersze niż dłuższe, mieszki silnie esowato wygięte ina końcu tworzące odgięty na zewnątrz dzióbek.
• knieć błotna typowa (Caltha palustris L. subsp. palustris)

Zastosowanie

• W agrotechnice roślina wskaźnikowa nadmiernego uwilgotnienia i potrzeby melioracji. Zwalczana na łąkach wczesnym koszeniem, uniemożliwiającym wydanie nasion oraz osuszaniem.
• Jest czasami uprawiana jako roślina ozdobna, szczególnie nadająca się na obrzeża oczek wodnych. Nie ma wymagań co do gleby, ważne jest tylko by była ona stale podmokła, stanowisko powinno być słoneczne. Rozmnaża się przez wysiew nasion jesienią, lub przez podział rozrośniętych kęp (najlepiej jesienią).