Katar

{{{nazwa}}}

Godło Kataru flaga Kataru
Hymn: As Salam al Amiri [[Plik:{{{hymn audio}}}|200px]]
Stolica	Ad-Dauha
Powierzchnia	11 586
Populacja • liczba ludności	2 639 211 (2017)
Domena internetowa	.qa
PKB ({{{pkb rok}}})  • całkowite   • na osobę	202,6 mld USD {{{pkb na osobę}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}

{{Państwo infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | lata istnienia = | kod samochodowy = | kod mapy = | rok = | dopełniacz nazwy = | terytoria autonomiczne = | terytoria zależne = | ustrój polityczny = | flaga = | władca = | waluta = | pkb psn = | alt mapy = | kod samolotowy = | premier = | liczba ludności = | data likwidacji = | współrzędne = | gęstość zaludnienia = | ISO 3166 = | pkb psn na osobę = | nazwa oryginalna = | pkb na osobę = | religia dominująca = | numer kierunkowy = | język urzędowy = | hymn audio = | data powstania = | wysokość = | wikicytaty = | nazwa = | opis mapy = | pkb rok = | strefa czasowa = | mapa = | pkb psn rok = | prezydent = Nieznane pola: "numer_kierunkowy", "głowa_państwa_opis", "n2_flaga", "dewiza_język", "p2_flaga", "utworzenie_data", "quote", "utworzenie_sposób", "gęstość_miejsce", "religia_dominująca", "n1", "lata_istnienia", "w_imieniu_urząd2", "dewiza_polski", "kod_ISO", "p1", "lokalizacja_obraz", "p3_flaga", "n3_flaga", "nazwa_polska", "uwagi", "głowa_państwa", "waluta_symbol", "język_używany", "od_kogo", "p4", "n4", "pkb_ppp", "status_terytorium", "p4_flaga", "n4_flaga", "wikipodróże", "pkb_osoba", "powierzchnia_wód", "w_imieniu", "powierzchnia_miejsce", "godło_obraz", "gęstość", "mapa_obraz", "terytoria_autonomiczne", "terytoria_zależne", "kod_samolotowy", "n5_flaga", "typ_państwa", "hymn_nazwa_polska", "ludność_rok", "głowa_terytorium", "p3", "UTC", "waluta_nazwa", "likwidacja_data", "w_imieniu_tekst", "w_imieniu_tekst2", "flaga_obraz", "język_urzędowy", "ustrój_polityczny", "p5_flaga", "głowa_terytorium_opis", "przez_kogo", "p1_flaga", "likwidacja_sposób", "pkb_ppp_osoba", "pkb_ppp_rok", "ludność_miejsce", "nazwa_dopełniacz", "nazwa_oryginalna", "w_imieniu_urząd", "pkb_rok", "państwo", "p5", "zależne_od", "w_imieniu2", "n3", "n5", "szef_rządu_opis", "n2", "kod_samochodowy", "p2", "n1_flaga", "szef_rządu" oraz "ludność".

Katar (arab. قطر (wym. [ˈqɑtˤɑr]) – trl. Qaţar, trb. Katar), Państwo Katar (arab. دولة قطر – trl. Dawlat Qaţar, trb. Daulat Katar) – państwo położone we wschodniej części Półwyspu Arabskiego (na półwyspie Katar) nad Zatoką Perską. Graniczy z Arabią Saudyjską.

Stolicą Kataru jest Ad-Dauha, inne większe miasta to Ar-Rajjan, Musajid, Al-Wakra, Chaur, Duchan, Umm Bab.

Katar jest państwem członkowskim LPA, WTO, OPEC oraz GCC. Społeczeństwo katarskie jest najbogatszym społeczeństwem świata (2010, ok. 90 tysięcy dolarów na mieszkańca).

Ustrój polityczny

Katar to księstwo (emirat). Według tymczasowej konstytucji z 1971 (obecnie funkcjonuje konstytucja z 2003) roku głową państwa jest emir (z panującego rodu Al Sani). Władzę wykonawczą sprawuje powoływany przez emira rząd z premierem. 45-osobowa Rada Doradcza jest organem konsultacyjnym rządu. Nie ma parlamentu ani partii politycznych.

Podział administracyjny

Katar od 2004 roku podzielony jest na 7 okręgów.

Geografia

Widok z kosmosu

Powierzchnia państwa jest nizinna (wysokość 50–100 m), pustynna (pustynia piaszczysto-kamienista), w części północno-wschodniej zabagniona. Klimat zwrotnikowy wybitnie suchy. Średnia temperatura miesięczna od 17 °C w styczniu do 38–44 °C w sierpniu. Średnia roczna suma opadów ok. 80 mm. Epizodyczne ulewne deszcze w okresie od grudnia do lutego. Brak wód śródlądowych. Odsolona woda morska stanowi podstawę zaopatrzenia ludności w wodę. Roślinność pustynna. Linia brzegowa dobrze rozwinięta. Liczne przybrzeżne rafy koralowe.

Historia

Kraj jest rządzony przez ród Al Sani, który jest u władzy nieustannie od XIX wieku. Dwa razy w historii był pod zaborami: w latach 1872–1916 wcielony do Turcji, a w latach 1916–1971 pod protektoratem Wielkiej Brytanii. Od 1971 roku tym wewnętrznie stabilnym krajem znów rządzi ród Al Sani.

W 1913 roku swoich roszczeń co do Kataru zrzekła się Turcja. Trzy lata później obszar ziem arabskich został podzielony pomiędzy dwa europejskie mocarstwa – Francję oraz Wielką Brytanię. W 1915 roku ostatni tureccy żołnierze opuścili Katar, a rok później na mocy katarsko-brytyjskiej umowy, państwo zostało protektoratem Wielkiej Brytanii. W zamian za ograniczone gwarancje bezpieczeństwa, szajch Kataru zobowiązał się nie utrzymywać stosunków dyplomatycznych z żadnym mocarstwem bez zgody rządu brytyjskiego. W 1939 roku odkryto złoża ropy naftowej, od 1949 roku rozpoczęto ich przemysłową eksploatację. 1 września 1971 roku następca tronu szajch Chalifa ibn Hamad ogłosił pełną niepodległość Kataru. Dwa dni później układ z Wielką Brytanią z 1916 roku stracił moc, a Katar stał się państwem suwerennym. W tym samym miesiącu państwo to zostało przyjęte do ONZ.

20 marca 2011 roku Katar zadeklarował, że przyłączy się do operacji militarnej w Libii.

W XXI wieku Katar organizuje wiele imprez sportowych o światowym formacie, jak Mistrzostwa Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2015, w kolarstwie szosowym w 2016 czy w piłce nożnej w 2022.

Siły zbrojne

Katar dysponuje trzema rodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi, marynarką wojenną oraz siłami powietrznymi. Uzbrojenie sił lądowych Kataru składało się w 2014 roku z: 90 czołgów, 440 opancerzonych pojazdów bojowych, 12 zestawów artylerii holowanej oraz trzech wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych. Marynarka wojenna Kataru dysponowała w 2014 roku 68 okrętami obrony przybrzeża. Katarskie siły powietrzne z kolei posiadały w 2014 roku uzbrojenie w postaci m.in. 9 myśliwców, 53 samolotów transportowych, czterech samolotów szkolno-bojowych oraz 45 śmigłowców.

Wojska katarskie w 2014 roku liczyły 11,8 tys. żołnierzy zawodowych (brak rezerwistów). Według rankingu Global Firepower (2014) katarskie siły zbrojne stanowią 82. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 1,9 mld dolarów (USD).

Gospodarka

Ad-Dauha – stolica Kataru

Katarowi najwięcej dochodów przynosi wydobycie gazu ziemnego oraz ropy naftowej. Krajowy przemysł koncentruje się nie tylko na wydobywaniu tych surowców, ale i na ich przetwórstwie. W 1971 roku u wybrzeży emiratu odkryto największe złoże gazu ziemnego na świecie – tzw. Pole Północne – o zasobach sięgających 18 bilionów metrów sześciennych, co uplasowało Katar – obok Rosji i Iranu – wśród trzech państw o największych zasobach gazu ziemnego na świecie. Katar jest obecnie największym eksporterem gazu ziemnego w postaci płynnej (LNG) na świecie. Rozwija tę technologię od 1997 roku, gdy pierwszy transport LNG został wysłany do Hiszpanii. Ponadto rozwija się hutnictwo żelaza i produkcja nawozów sztucznych. Użytki rolne stanowią 4,8% powierzchni kraju. Zastosowanie technologii nawadniania wysokiej klasy pozwala na uprawę warzyw i owoców na szeroką skalę. Modernizowane jest przetwórstwo ryb. Pomimo to większość żywności musi być importowana. Katar jest także ważnym centrum bankowości.

Sieć drogowa jest doskonale rozwinięta, podobnie transport lądowy i lotniczy. Państwo zapewnia pomoc socjalną i bezpłatną naukę wszystkim mieszkańcom. Liczba miejsc w istniejących w Katarze szkołach wyższych jest ograniczona, znaczna część młodzieży studiuje za granicą.

Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca: 106 459 USD (dane z 2008 roku z uwzględnieniem parytetu siły nabywczej). Bezrobocie: 0,5% (2009).

W 2015 roku Katar jest gospodarzem Mistrzostw Świata w piłce ręcznej, natomiast w 2022 – w piłce nożnej.

Demografia

• Grupy etniczne: Arabowie 40%, Pakistańczycy 18%, Hindusi 18%, Irańczycy 10%, inni 14%.

• Języki: arabski (oficjalny), angielski.

• Struktura wiekowa: 0–14 lat 23,7%; 15–64 lat 72,9%; ponad 65 lat 3,4%.

• Przyrost naturalny: 2,61‰.

• Struktura płci: 1,05 mężczyzn na 1 kobietę.

• Śmiertelność niemowląt: 18,61 zgonów na tysiąc urodzeń (2005).

• Średnia długość życia: 73,67 lat.

Długość życia mężczyzn: 71,15 lat.

Długość życia kobiet: 76,32 lat.

• Współczynnik dzietności: 2,87 dzieci na jedną kobietę.

Informacje w CIA Factbook

Religia

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center:

• islam – 67,7% (1 190 000)
• chrześcijaństwo – 13,8% (250 000)
  • katolicyzm – 10,5% (190 000)
  • protestantyzm – 2,8% (50 000)
  • prawosławie – 0,5% (<10 000)
• hinduizm – 13,8% (240 000)
• buddyzm – 3,1% (50 000)
• brak religii – 0,9% (20 000)
• inne religie – 0,7% (10 000)

Kultura

W Katarze swoją siedzibę ma najbardziej znana arabska telewizja Al-Dżazira.

Święta państwowe

Data	Polska nazwa	Oryginalna nazwa
18 grudnia	Dzień Niepodległości

Kultura Kataru tak jak w innych krajach arabskich zdominowana jest przez islam. Obowiązują normy obyczajowości muzułmańskiej, aczkolwiek daje się zauważyć stopniową liberalizację w tej kwestii.

Katarska biblioteka narodowa uruchomiła w 2014 roku cyfrową bibliotekę z ponad 100 tys. archiwaliów. Wśród dostępnych online znajdują się m.in. książki, mapy, nagrania i rękopisy. Większość zasobów dostępna jest w domenie publicznej.

Emirowie Kataru

Dynastia Al Sani:

• Muhammad ibn Sani (1868–1878)
• Kasim ibn Muhammad Al Sani (1878–1913)
• Abdullah ibn Kasim Al Sani (1913–1949)
• Ali ibn Abdullah Al Sani (1949–1960)
• Ahmad ibn Ali Al Sani (1960–1972)
• Chalifa ibn Ahmad Al Sani (1972–1995)
• Hamad ibn Chalifa Al Sani (1995–2013)
• Tamim ibn Hamad Al Sani (od 2013)

Katar a Polska

Polska planuje od 2015 roku importować gaz ziemny (LNG) z Kataru – ma on być sprowadzany gazowcami do gazoportu w Świnoujściu.

Zobacz też

• Ambasada Kataru w Polsce

Bibliografia

• K. Górak-Sosnowska, R. Czulda: Państwo Katar. Gospodarka – Polityka – Kultura, Łódź 2009.