Przejdź do zawartości

Katastrofa lotu Korean Air 902: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Stworzenie polskiego artykułu dla lotu 902 Korean Air
 
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Robot wspomógł poprawę ujednoznacznienia ZSRR – zmieniono link(i) do Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
 
(Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 10 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Katastrofa lotnicza infobox
{{Wypadek lotniczy infobox
|nazwa = Lot Korean Air 902
|nazwa = Lot Korean Air 902
|grafika = 707 kal902.png
|grafika = 707 kal902.png
|opis grafiki = Symulacja przedstawiająca zestrzelenie samolotu KAL902 przez myśliwce radzieckie,
|opis grafiki = Symulacja przedstawiająca zestrzelenie samolotu KAL902 przez myśliwce radzieckie
|alt grafiki =
|miejsce = [[Murmańsk]], [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSSR]]
|data = 20 kwietnia 1978
|państwo = ZSRR
|czas =
|miejsce = [[Murmańsk]]
|czas polski =
|data = 20 kwietnia 1978
|rodzaj =
|godzina =
|przyczyna = Zestrzelenie przez sowieckie siły lotnicze
|rodzaj =
|przyczyna = Zestrzelenie przez myśliwce radzieckie
|ofiary razem =
|ofiary na ziemi =
|ofiary śmiertelne = 2 osoby
|ranni razem =
|ofiary na ziemi =
|ocaleni razem =
|ranni =
|typ = Boeing 707-321B
|1. typ = [[Boeing 707|Boeing 707-321B]]
|nazwa statku =
|1. nazwa =
|użytkownik = [[Korean Air]]
|1. użytkownik = [[Korean Air]]
|numer = HL7429
|1. numer = HL7429
|start = [[Port lotniczy Anchorage-Ted Stevens]]
|1. start = {{Flaga|FRA}} [[Paryż]]
|przeznaczenie = [[Port lotniczy Seul-Inczon]]
|1. cel lotu = {{Flaga|KOR}} [[Port lotniczy Seul-Inczon|Seul]]
|numer lotu = KAL902
|1. numer lotu = KAL902
|pasażerowie = 97
|1. liczba pasażerów = 97 osób
|załoga = 12
|1. liczba załogi = 12 osób
|ofiary = 2
|1. ofiary śmiertelne =
|ranni =
|1. ranni =
|współrzędne = 66°02′54″N 33°04′14″E
|bez obrażeń =
|ocaleni = 107
|commons =
|wikinews =
|współrzędne = 66°02′54″N 33°04′14″E
|commons =
|wikinews =
}}
}}
'''Katastrofa lotu Korean Air 902 (KAL 902)''' wypadek samolotu z planowanym lotem linii lotniczych [[Korean Air]] z [[Paryż]]a do [[Seul]]u przez [[Anchorage]]. 20 kwietnia 1978 roku samolot został zestrzelony przez radzieckie myśliwce w pobliżu [[Murmańsk]]a po tym jak naruszył przestrzeń powietrzną [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. W wyniku wypadku dwóch pasażerów zginęło, 107 pasażerów i załoga przeżyło po katastrofie na zamarzniętym jeziorze niedaleko fińskiej granicy<ref>„The Mystery Of Flight 902 Why Did A South Korean Jet Make a 180° Turn over the Arctic?.” ''Time'' 111.18 (1978): 35. ''Academic Search Premier.'' Web. 9 November 2012.</ref><ref>{{Cytuj |autor = Sumit Singh |tytuł = How A Missile Strike Forced A 707 To Land On A Frozen Lake In 1978 |data = 2022-01-31 |data dostępu = 2022-07-02 |opublikowany = Simple Flying |url = https://simpleflying.com/korean-air-flight-902/ |język = en}}</ref>.

'''Lot Korean Air Lines 902 (KAL 902)''' był planowanym lotem linii lotniczych [[Korean Air]] z [[Paryż|Paryża]] do [[Seul|Seulu]] przez [[Anchorage]]. 20 kwietnia 1978 r. samolot został zestrzelony przez radzieckie myśliwce w pobliżu [[Murmańsk|Murmańska]] po tym jak naruszył sowiecką strefę powietrzną. W wyniku wypadku dwóch pasażerów zginęło, 107 pasażerów i załoga przeżyło po katastrofie na zamarzniętym jeziorze niedaleko fińskiej granicy.


== Przebieg lotu ==
== Przebieg lotu ==
Samolot [[Boeing 707]] (numer rejestracyjny HL7429), pilotowany przez kapitana Kim Chang-kyu, drugiego pilota Cha Soon-do i inżyniera lotniczego Lee Khun-shik, odleciał z [[Paryż|Paryża]] o godzinie 13:39 czasu lokalnego na kursie do [[Seul|Seulu]] z planowanym postojem w [[Anchorage]], gdzie miał zostać zatankowany i lecieć do Seulu.
Samolot [[Boeing 707]] (numer rejestracyjny HL7429), pilotowany przez kapitana Kim Chang-kyu, drugiego pilota Cha Soon-do i inżyniera lotniczego Lee Khun-shik, odleciał z [[Paryż]]a o godzinie 13:39 czasu lokalnego na kursie do [[Seul]]u z planowanym postojem w [[Anchorage]], gdzie miał zostać zatankowany i lecieć do Seulu.


Pięć godzin i dwadzieścia jeden minut po starcie dziewięciogodzinnego lotu nastąpił ostatni odnotowany kontakt z samolotem. Wówczas samolot znajdował się na północno-wschodnim krańcu [[Wyspa Ellesmere’a|wyspy Ellesmere’a]], niedaleko kanadyjskiej stacji wojskowej Alert.
Podczas lotu na północny zachód samolot regularnie dokonywał meldunków radiowych, a ostatni z nich, pięć godzin i dwadzieścia jeden minut po starcie, umieścił go w pobliżu CFS Alert na wyspie Ellesmere.


Tor lotu samolotu przebiegał prawie bezpośrednio nad północnym biegunem magnetycznym, co spowodowało duże błędy w systemach nawigacyjnych samolotu opartych na kompasie magnetycznym. Jego kurs został skorygowany na południowy wschód; w kierunku Murmańska na 33°5' E, a nie w kierunku Anchorage położonego na 149°53' W. Samolot nie był wyposażony w [[Nawigacja inercyjna|nawigację inercyjną]], a piloci nie zauważyli położenia słońca, prawie 180° z dala od słońca od miejsca, w którym powinno być. Lot przeleciał nad [[Morze Barentsa|Morzem Barentsa]] i w radziecką przestrzeń powietrzną, osiągając radzieckie wybrzeże szacunkowo po trzech godzinach i 2400 km (1500 mil) od skrętu na południe.
Trasa lotu samolotu przebiegała prawie bezpośrednio nad północnym biegunem magnetycznym, co spowodowało duże błędy w systemach nawigacyjnych samolotu opartych na kompasie magnetycznym. Kurs został skorygowany na południowy wschód nad Oceanem Arktycznym. Samolot nie był wyposażony w [[Nawigacja inercyjna|nawigację inercyjną]], ani [[Nawigacja satelitarna|nawigację satelitarną]], przez co piloci polegali na kompasie<ref>{{Cytuj |tytuł = Sowieckie asy przestworzy kontra „intruzi” |data dostępu = 2022-07-03 |opublikowany = histmag.org |url = https://histmag.org/Sowieckie-asy-przestworzy-kontra-intruzi-8394}}</ref>.


Samolot przeleciał nad [[Morze Barentsa|Morzem Barentsa]] i wleciał w radziecką przestrzeń powietrzną od strony północnej<ref>{{Cytuj |autor = Richard Halloran Special to The New York Times |tytuł = Flight of South Korean Airliner ‘Very Puzzling’ to U.S. Officials |czasopismo = The New York Times |data = 1978-04-22 |data dostępu = 2022-07-02 |issn = 0362-4331 |url = https://www.nytimes.com/1978/04/22/archives/flight-of-south-korean-airliner-very-puzzling-to-us-officials-have.html |język = en}}</ref>.
=== Sowiecka obrona przeciwlotnicza ===
Radary sowieckiej obrony przeciwlotniczej zlokalizowały samolot o godzinie 20:54, wtedy gdy znajdował się ok. 400 kilometrów (250 mil) od radzieckich wód terytorialnych. O 21:19 samolot wleciał w radziecką przestrzeń powietrzną. Ponieważ nie odpowiadał na wielokrotne wezwania, wysłano samolot przechwytujący [[Su-15]], pilotowany przez Aleksandra Bosowa, celem przechwycenia samolotu. Po zbliżeniu się do KAL902 Bosow wielokrotnie machnął skrzydłami Su-15, używając międzynarodowego sygnału dla samolotu, aby podążał za nim. Zamiast tego KAL902 wykonał zwrot o 90 stopni w kierunku granicy radziecko-fińskiej. Bosow zameldował o próbie ucieczki z radzieckiej przestrzeni powietrznej oficerowi dowództwa obrony powietrznej Władimirowi Carkowi, a ten, na podstawie wewnętrznych instrukcji, nakazał Bosowowi zestrzelenie KAL902.


=== Radziecka obrona przeciwlotnicza ===
Według relacji Kima, przechwytujący zbliżył się do jego samolotu z prawej strony, a nie z lewej, tak jak wymagały tego przepisy [[Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego|Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO)]]. Kim zmniejszył prędkość i włączył światła nawigacyjne, wskazując, że jest gotów podążać za radzieckim myśliwcem do lądowania.
Radary radzieckiej obrony przeciwlotniczej zlokalizowały samolot o godzinie 20:54, wtedy gdy znajdował się ok. 400 kilometrów (250 mil) od radzieckich wód terytorialnych. O 21:19 samolot wleciał w radziecką przestrzeń powietrzną. Ponieważ nie odpowiadał na wielokrotne wezwania, wysłano samolot przechwytujący [[Su-15]], pilotowany przez Aleksandra Bosowa, celem przechwycenia samolotu.


Według relacji Kima, przechwytujący zbliżył się do jego samolotu z prawej strony, a nie z lewej, tak jak wymagały tego przepisy [[Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego|Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO)]]<ref>{{Cytuj |autor = Harro Ranter |tytuł = ASN Aircraft accident Boeing 707-321B HL7429 Korpijärvi Lake |data dostępu = 2022-07-02 |opublikowany = aviation-safety.net |url = https://aviation-safety.net/database/record.php?id=19780420-1}}</ref>. Kim miał zmniejszyć prędkość i włączyć światła nawigacyjne<ref>{{Cytuj |tytuł = KAL 902 is Down: When the Soviets Attacked an Airliner |data = 2019-12-02 |data dostępu = 2022-07-02 |opublikowany = HistoryNet |url = https://www.historynet.com/kal-902-is-down-when-the-soviets-attacked-an-airliner/ |język = en}}</ref>.
Opierając się na radzieckich raportach, samolot wielokrotnie ignorował polecenia podążania za przechwytującym. Drugi pilot lotu 902, S.D. Cha, powiedział, że załoga próbowała porozumieć się z przechwytującym przez radio, ale nie otrzymała odpowiedzi.


Bosov próbował przekonać swoich przełożonych, że samolot nie stanowi zagrożenia militarnego, ale po otrzymaniu rozkazu zestrzelenia go o 21:42 wystrzelił rakietę [[R-60]]. Pierwszy pocisk przeleciał obok celu. Drugi trafił w lewe skrzydło, strącając około 4 metrów jego długości. Pocisk przebił również kadłub, powodując szybką dekompresję i zakleszczając jedną z czterech turbin samolotu. W wyniku eksplozji zginął koreański pasażer Bahng Tais Hwang i zostało zranionych kilka innych osób.
Bosov próbował przekonać swoich przełożonych, że samolot nie stanowi zagrożenia militarnego, ale po otrzymaniu rozkazu zestrzelenia go o 21:42 wystrzelił rakietę [[R-60]]. Pierwszy pocisk przeleciał obok celu. Drugi trafił w lewe skrzydło i eksplodował<ref>{{Cytuj |tytuł = April 20, 2022 |data dostępu = 2022-07-02 |opublikowany = This Day in Aviation |url = https://www.thisdayinaviation.com/2022/04/20/ |język = en}}</ref>. Pocisk przebił również kadłub, powodując szybką dekompresję i zakleszczając jeden z czterech silników samolotu. Z powodu obrażeń głowy natychmiastowo zginął siedzący w rzędzie 23 koreański pasażer Bahng Tais Hwang<ref>{{Cytuj |autor = Kevin Klose |tytuł = Agony of Flight 902 |czasopismo = Washington Post |data = 1978-04-24 |data dostępu = 2022-07-02 |issn = 0190-8286 |url = https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1978/04/24/agony-of-flight-902/b2c7128d-4a31-4499-8582-21c1439e5bc5/ |język = en}}</ref> i zostało zranionych kilka innych osób.


Uszkodzony samolot szybko zszedł z wysokości 9000 metrów (około 5 mil). Wpadł w chmurę, znikając z radarów sowieckiej obrony powietrznej. Sowieci pomylili część skrzydła, która odpadła od lotu 902, z pociskiem przelotowym i wysłali inny samolot przechwytujący Su-15, aby go ostrzelać.
Uszkodzony samolot szybko zszedł z wysokości 9000 metrów (około 5 mil). Wpadł w chmurę, znikając z radarów radzieckiej obrony powietrznej. Sowieci pomylili część skrzydła, która odpadła od lotu 902, z pociskiem manewrującym i wysłali inny samolot przechwytujący Su-15, by go ostrzelał.

Su-15 pilotowany przez Bosova musiał wrócić do bazy lotniczej z powodu małej ilości paliwa.


=== Lądowanie awaryjne ===
=== Lądowanie awaryjne ===
Według radzieckich mediów samolot przez około 40 minut leciał przez cały [[Półwysep Kolski]] na niskiej wysokości, poszukując miejsca do lądowania. Po nieudanych próbach lądowania Kim sprowadził samolot na lód zamarzniętego jeziora Korpijärvi w [[Karelska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka|Karelskiej ASRR]], położonego około 140 kilometrów (87 mil) od granicy z [[Finlandia|Finlandią]]. Według dziennika pasażera lotu 902, relacji popartej przez innych pasażerów, do lądowania upłynęła godzina i 40 minut. Samolot bezpiecznie wylądował na zamarzniętym jeziorze, ale zanim na miejsce dotarły służby ratownicze, jedna z pasażerek Yoshitako Sugano zmarła.
Według radzieckich mediów samolot leciał przez około 40 minut przez [[Półwysep Kolski]] na niskiej wysokości, poszukując miejsca do lądowania. Po nieudanych próbach lądowania samolot został sprowadzony na lód zamarzniętego jeziora Korpijärvi w [[Karelska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka|Karelskiej ASRR]], około 140 kilometrów (87 mil) od granicy z [[Finlandia|Finlandią]]. Według dziennika pasażera lotu 902, do lądowania upłynęła godzina i 40 minut. Samolot bezpiecznie wylądował na zamarzniętym jeziorze, ale zanim na miejsce dotarły służby ratownicze, jedna z pasażerek, Yoshitako Sugano zmarła<ref>{{Cytuj |tytuł = Zestrzelenie lotu KAL 902 – o włos od tragedii |data = 2021-06-02 |data dostępu = 2022-07-02 |opublikowany = SmartAge.pl |url = https://www.smartage.pl/zestrzelenie-lotu-kal-902-o-wlos-od-tragedii/ |język = pl}}</ref>.

Fińskie źródła podały, że radziecka obrona przeciwlotnicza nie miała żadnych informacji na temat miejsca pobytu samolotu po tym, jak zniknął z radaru. Jednak Tsarkov stwierdził, że inny radziecki pilot, Anatoly Kerefov, zlokalizował Lot 902 i doprowadził go do bazy lotniczej Afrikanda. Tsarkov mówił dalej, że Kim spadł za nim i wylądował na jeziorze. Kerefov powiedział, że praktycznie zmusił samolot do lądowania na lodzie Korpijärvi.


=== Akcja ratunkowa ===
=== Akcja ratunkowa ===
Ocalali pasażerowie zostali przetransportowani helikopterem do pobliskiej wioski, aby następnego dnia polecieć do Murmańska (lot był operowany przez [[Aerofłot]]). Stamtąd samolot linii lotniczych [[Pan American World Airways]] z radzieckim nawigatorem na pokładzie przewiózł pasażerów do [[Helsinki|Helsinek]], gdzie na ocalałych oczekiwał samolot linii lotniczych Korean Air<ref>{{Cytuj |tytuł = Fate of the Star of Hope |data dostępu = 2022-07-03 |opublikowany = www.panam.org |url = https://www.panam.org/the-jet-age/639-fate-of-the-star-of-hope}}</ref>.
107 ocalałych osób zostało uratowanych przez rosyjskie śmigłowce.

Pasażerowie zostali zwolnieni po dwóch dniach, natomiast załoga została przesłuchana i zwolniona po publicznych przeprosinach. Koreańscy piloci przyznali się do niestosowania się do poleceń myśliwca. Związek Radziecki próbował ściągnąć z Korei 100 tys. dolarów kosztów okupu, ale kwota ta nigdy nie została zapłacona. Pasażerowie zostali przewiezieni Boeingiem 727 linii [[Pan American World Airways|Pan Am]] z Murmańska do Helsinek w Finlandii, skąd inny Boeing 707 linii Korean Air ostatecznie przetransportował ich do Seulu.


== Zobacz też ==
* [[Katastrofy i incydenty cywilnych samolotów pasażerskich]]
* [[Katastrofa lotu Korean Air 007]]


== Przypisy ==
{{Przypisy}}


== Linki zewnętrzne ==
[[Kategoria:Katastrofy lotnicze]]
* [https://www.planelogger.com/Aircraft/Registration/HL7429/491959 Historia samolotu zarejestrowanego jako HL7429.]
* [https://flyteam.jp/photo/857245 Fotografia samolotu Boeing 707-300 (HL7429).]
{{SORTUJ:Korean Air 902}}
[[Kategoria:Katastrofy lotnicze w 1978]]
[[Kategoria:Katastrofy lotnicze w Rosji]]
[[Kategoria:Katastrofy lotnicze w Związku Radzieckim]]
[[Kategoria:Katastrofy lotnicze z udziałem samolotu Boeing 707]]
[[Kategoria:1978 w ZSRR]]

Aktualna wersja na dzień 02:30, 28 cze 2024

Lot Korean Air 902
Ilustracja
Symulacja przedstawiająca zestrzelenie samolotu KAL902 przez myśliwce radzieckie
Państwo

 ZSRR

Miejsce

Murmańsk

Data

20 kwietnia 1978

Przyczyna

Zestrzelenie przez myśliwce radzieckie

Ofiary śmiertelne

2 osoby

Statek powietrzny
Typ

Boeing 707-321B

Użytkownik

Korean Air

Numer

HL7429

Start

Francja Paryż

Cel lotu

Korea Południowa Seul

Numer lotu

KAL902

Liczba pasażerów

97 osób

Liczba załogi

12 osób

Położenie na mapie Związku Radzieckiego
Mapa konturowa Związku Radzieckiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia66°02′54″N 33°04′14″E/66,048333 33,070556

Katastrofa lotu Korean Air 902 (KAL 902) wypadek samolotu z planowanym lotem linii lotniczych Korean Air z Paryża do Seulu przez Anchorage. 20 kwietnia 1978 roku samolot został zestrzelony przez radzieckie myśliwce w pobliżu Murmańska po tym jak naruszył przestrzeń powietrzną ZSRR. W wyniku wypadku dwóch pasażerów zginęło, 107 pasażerów i załoga przeżyło po katastrofie na zamarzniętym jeziorze niedaleko fińskiej granicy[1][2].

Przebieg lotu[edytuj | edytuj kod]

Samolot Boeing 707 (numer rejestracyjny HL7429), pilotowany przez kapitana Kim Chang-kyu, drugiego pilota Cha Soon-do i inżyniera lotniczego Lee Khun-shik, odleciał z Paryża o godzinie 13:39 czasu lokalnego na kursie do Seulu z planowanym postojem w Anchorage, gdzie miał zostać zatankowany i lecieć do Seulu.

Pięć godzin i dwadzieścia jeden minut po starcie dziewięciogodzinnego lotu nastąpił ostatni odnotowany kontakt z samolotem. Wówczas samolot znajdował się na północno-wschodnim krańcu wyspy Ellesmere’a, niedaleko kanadyjskiej stacji wojskowej Alert.

Trasa lotu samolotu przebiegała prawie bezpośrednio nad północnym biegunem magnetycznym, co spowodowało duże błędy w systemach nawigacyjnych samolotu opartych na kompasie magnetycznym. Kurs został skorygowany na południowy wschód nad Oceanem Arktycznym. Samolot nie był wyposażony w nawigację inercyjną, ani nawigację satelitarną, przez co piloci polegali na kompasie[3].

Samolot przeleciał nad Morzem Barentsa i wleciał w radziecką przestrzeń powietrzną od strony północnej[4].

Radziecka obrona przeciwlotnicza[edytuj | edytuj kod]

Radary radzieckiej obrony przeciwlotniczej zlokalizowały samolot o godzinie 20:54, wtedy gdy znajdował się ok. 400 kilometrów (250 mil) od radzieckich wód terytorialnych. O 21:19 samolot wleciał w radziecką przestrzeń powietrzną. Ponieważ nie odpowiadał na wielokrotne wezwania, wysłano samolot przechwytujący Su-15, pilotowany przez Aleksandra Bosowa, celem przechwycenia samolotu.

Według relacji Kima, przechwytujący zbliżył się do jego samolotu z prawej strony, a nie z lewej, tak jak wymagały tego przepisy Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO)[5]. Kim miał zmniejszyć prędkość i włączyć światła nawigacyjne[6].

Bosov próbował przekonać swoich przełożonych, że samolot nie stanowi zagrożenia militarnego, ale po otrzymaniu rozkazu zestrzelenia go o 21:42 wystrzelił rakietę R-60. Pierwszy pocisk przeleciał obok celu. Drugi trafił w lewe skrzydło i eksplodował[7]. Pocisk przebił również kadłub, powodując szybką dekompresję i zakleszczając jeden z czterech silników samolotu. Z powodu obrażeń głowy natychmiastowo zginął siedzący w rzędzie 23 koreański pasażer Bahng Tais Hwang[8] i zostało zranionych kilka innych osób.

Uszkodzony samolot szybko zszedł z wysokości 9000 metrów (około 5 mil). Wpadł w chmurę, znikając z radarów radzieckiej obrony powietrznej. Sowieci pomylili część skrzydła, która odpadła od lotu 902, z pociskiem manewrującym i wysłali inny samolot przechwytujący Su-15, by go ostrzelał.

Lądowanie awaryjne[edytuj | edytuj kod]

Według radzieckich mediów samolot leciał przez około 40 minut przez Półwysep Kolski na niskiej wysokości, poszukując miejsca do lądowania. Po nieudanych próbach lądowania samolot został sprowadzony na lód zamarzniętego jeziora Korpijärvi w Karelskiej ASRR, około 140 kilometrów (87 mil) od granicy z Finlandią. Według dziennika pasażera lotu 902, do lądowania upłynęła godzina i 40 minut. Samolot bezpiecznie wylądował na zamarzniętym jeziorze, ale zanim na miejsce dotarły służby ratownicze, jedna z pasażerek, Yoshitako Sugano zmarła[9].

Akcja ratunkowa[edytuj | edytuj kod]

Ocalali pasażerowie zostali przetransportowani helikopterem do pobliskiej wioski, aby następnego dnia polecieć do Murmańska (lot był operowany przez Aerofłot). Stamtąd samolot linii lotniczych Pan American World Airways z radzieckim nawigatorem na pokładzie przewiózł pasażerów do Helsinek, gdzie na ocalałych oczekiwał samolot linii lotniczych Korean Air[10].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. „The Mystery Of Flight 902 Why Did A South Korean Jet Make a 180° Turn over the Arctic?.” Time 111.18 (1978): 35. Academic Search Premier. Web. 9 November 2012.
  2. Sumit Singh, How A Missile Strike Forced A 707 To Land On A Frozen Lake In 1978 [online], Simple Flying, 31 stycznia 2022 [dostęp 2022-07-02] (ang.).
  3. Sowieckie asy przestworzy kontra „intruzi” [online], histmag.org [dostęp 2022-07-03].
  4. Richard Halloran Special to The New York Times, Flight of South Korean Airliner ‘Very Puzzling’ to U.S. Officials, „The New York Times”, 22 kwietnia 1978, ISSN 0362-4331 [dostęp 2022-07-02] (ang.).
  5. Harro Ranter, ASN Aircraft accident Boeing 707-321B HL7429 Korpijärvi Lake [online], aviation-safety.net [dostęp 2022-07-02].
  6. KAL 902 is Down: When the Soviets Attacked an Airliner [online], HistoryNet, 2 grudnia 2019 [dostęp 2022-07-02] (ang.).
  7. April 20, 2022 [online], This Day in Aviation [dostęp 2022-07-02] (ang.).
  8. Kevin Klose, Agony of Flight 902, „The Washington Post”, 24 kwietnia 1978, ISSN 0190-8286 [dostęp 2022-07-02] (ang.).
  9. Zestrzelenie lotu KAL 902 – o włos od tragedii [online], SmartAge.pl, 2 czerwca 2021 [dostęp 2022-07-02] (pol.).
  10. Fate of the Star of Hope [online], www.panam.org [dostęp 2022-07-03].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]