Gmach Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
poprawa linków |
|||
(Nie pokazano 44 wersji utworzonych przez 25 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Budynek infobox |
{{Budynek infobox |
||
|nazwa = Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego |
|nazwa = Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego |
||
|nazwa oryginalna = |
|||
|zabytek = A/1237/78 z [[2 maja]] [[1978]]<ref name="zabytkkkowy">{{zabytek|śląskie|data dostępu=2011-05-25}}</ref> |
|||
|zabytek = :<br />- A/590/2019 z 20.12.2019 (woj. śląskie)<ref name="autonazwa1">{{Cytuj stronę | url = http://wkz.katowice.pl/files/repozytorium%20plik%C3%B3w/WYKAZY/REJESTR%20A.pdf | tytuł = ''Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 stycznia 2020 r.'' | opublikowany = wkz.katowice.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20200603112708/http://wkz.katowice.pl/files/repozytorium%20plik%C3%B3w/WYKAZY/REJESTR%20A.pdf | zarchiwizowano = 2020-06-03}} {{lang|pl}} wkz.katowice.pl [dostęp 2019-12-24]</ref><br />- A/1237/78 z 02.05.1978 (woj. katowickie)<ref name="zabytkkkowy">{{zabytek|śląskie|data dostępu=2011-05-25}}</ref> |
|||
⚫ | |||
| |
|zdjęcie = Katowice Mickiewicza 3 E 2022.jpg |
||
| |
|opis zdjęcia = Widok od wschodu (2022) |
||
| |
|alt zdjęcia = |
||
⚫ | |||
|miejscowość = [[Katowice]] |
|||
|adres = [[Ulica Adama Mickiewicza w Katowicach|ul. Adama Mickiewicza]] 3 |
|adres = [[Ulica Adama Mickiewicza w Katowicach|ul. Adama Mickiewicza]] 3 |
||
|typ budynku = |
|typ budynku = |
||
|styl architektoniczny = ekspresjonizm (modernizm) |
|styl architektoniczny = [[Ekspresjonizm (architektura)|ekspresjonizm]] ([[Modernizm (architektura)|modernizm]]) |
||
|architekt = Stanisław Tabeński i Jan Noworyta |
|architekt = Stanisław Tabeński i Jan Noworyta |
||
|inwestor = Bank Gospodarstwa Krajowego w Katowicach |
|inwestor = Bank Gospodarstwa Krajowego w Katowicach |
||
Linia 20: | Linia 22: | ||
|zniszczono = |
|zniszczono = |
||
|odbudowano = |
|odbudowano = |
||
|pierwszy właściciel = Bank Gospodarstwa Krajowego |
|pierwszy właściciel = [[Bank Gospodarstwa Krajowego]] |
||
|kolejni właściciele = |
|kolejni właściciele = |
||
|właściciel = |
|właściciel = |
||
| |
|plan budynku = |
||
⚫ | |||
|stopniN = 50 |minutN = 15 |sekundN = 37.71 |
|||
|współrzędne = 50°15′37.71″N 19°1′15.37″E |
|||
|stopniE = 19 |minutE = 01 |sekundE = 15.37 |
|||
|opis miejsca = |
|opis miejsca = gmach dawnego BGK |
||
| |
|commons = Category:3 Mickiewicza Street in Katowice |
||
⚫ | |||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach''' |
'''Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach''' – budynek przy [[Ulica Adama Mickiewicza w Katowicach|ul. Adama Mickiewicza]] 3<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 51| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>, na rogu z [[Ulica ks. Piotra Skargi w Katowicach|ul. ks. Piotra Skargi]]. Budynek wpisano do [[Rejestr zabytków|rejestru zabytków]] województwa katowickiego 2 maja 1978 (nr rej.: A/1237/78<ref name="zabytkkkowy" />; wpis do rejestru zabytków województwa śląskiego – A/590/2019 z 20 grudnia 2019<ref name="autonazwa1" />). |
||
== Opis == |
|||
Bank zbudowano w |
Bank zbudowano w końcu lat 20. XX w.<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 33| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>, w stylu [[Ekspresjonizm (architektura)|ekspresjonistycznym]], według projektu [[Stanisław tabeński|Stanisława Tabeńskiego]] i [[Jan Noworyta|Jana Noworyty]] z 1928 r.<ref name="autonazwa11">{{cytuj stronę| url = http://web.archive.org/web/20160402123319/http://www.wkz.katowice.pl/documents/rejestr_zabytkow/Gmina_Katowice.doc| tytuł = Rejestr zabytków w Katowicach| data dostępu = 2011-05-25| autor = Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach| język =pl | opublikowany = www.wkz.katowice.pl}}</ref>. Budowę ukończono w kwietniu 1930 roku - w witrażu głównej klatki schodowej zachował się napis ''A 1930''. 12 maja 1930 roku do budynku wprowadził się [[Bank Gospodarstwa Krajowego]]. W latach trzydziestych XX wieku miał tu także swoją siedzibę [[Wyższy Urząd Górniczy]]<ref name="szescjeden">{{cytuj książkę |nazwisko =Abramski | imię = Jerzy |tytuł = Ulice Katowic| wydawca = Graf−Mar| miejsce =Zawiercie | rok =2000 | strony = 61| isbn = 83-913341-0-4}}</ref><ref name="iso123">{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 17| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>. |
||
Po [[II wojna światowa|wojnie]], aż do 1990 roku, działał tu oddział [[Narodowy Bank Polski|Narodowego Banku Polskiego]]. Na [[dach]]u budynku umiejscowiono zegar oraz [[kurant]]y, które od 26 kwietnia 1975 wygrywały melodię „Płynie Wisła błękitna”<ref name="piecdziewiec">{{cytuj książkę |nazwisko =Abramski | imię = Jerzy |tytuł = Ulice Katowic| wydawca = Graf−Mar| miejsce =Zawiercie | rok =2000 | strony = 59| isbn = 83-913341-0-4}}</ref>. Następnym lokatorem i właścicielem budynku był [[ING Bank Śląski]], który w 2016 roku wyprowadził się z Rynku do swojego biurowca na ulicę Sokolską. Budynek został sprzedany prywatnemu inwestorowi. Aktualnie (2020 r.) w budynku trwa rozległy remont, obejmujący zarówno elewacje jak i wnętrza. Na parterze jest klub muzyczny z restauracją i biura. Kolejne cztery poziomy są przeznaczone na przestrzenie biurowe, a dwa najwyższe piętra - na apartamenty na wynajem krótkoterminowy<ref>Dawny budynek banku ING przy rynku w Katowicach odzyskuje blask. Dziennik Zachodni 2020-11-30 [https://dziennikzachodni.pl/dawny-budynek-banku-ing-przy-rynku-w-katowicach-odzyskuje-blask-jest-juz-nowa-elewacja-na-charakterystycznej-skosnej-fasadzie/ar/c1-15313259]</ref>. |
|||
⚫ | Sześciokondygnacyjny budynek powstał na działce w kształcie [[trapez]]u przy [[Ulica Skośna w Katowicach| |
||
⚫ | Sześciokondygnacyjny budynek powstał na działce w kształcie [[trapez]]u przy nieistniejącej już [[Ulica Skośna w Katowicach|ul. Skośnej]] 2<ref name="iso123" />, której zabudowania wyburzono w latach sześćdziesiątych XX wieku. Dlatego w jego wschodniej fasadzie (od strony ul. Skośnej) zastosowano graniaste bryły, uskokowo rozczłonkowane (sześć uskoków). [[Boniowanie]] tworzy dekoracyjny [[cokół]], optycznie podtrzymujący żłobkowane [[Pilaster|pilastry]]. Wraz z szatą dekoracyjną całość przedstawia styl „maniery na trójkątno”. |
||
⚫ | Przed 1930 w miejscu dzisiejszego gmachu banku istniała narożna dwupiętrowa kamienica z charakterystyczną kopułą. 4 września 1939 przed budynkiem toczyły się walki polskich powstańców, ochotników i harcerzy z niemieckim [[Wehrmacht]]em<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Starnawska | imię = Joanna |
||
⚫ | Przed 1930 w miejscu dzisiejszego gmachu banku istniała narożna dwupiętrowa kamienica z charakterystyczną kopułą. 4 września 1939 przed budynkiem toczyły się walki polskich powstańców, ochotników i harcerzy z niemieckim [[Wehrmacht]]em<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Starnawska | imię = Joanna |tytuł = Dzieje Katowic (1299−1945)| wydawca = [[Muzeum Historii Katowic]]| miejsce =Katowice | rok =1990 | strony = 54}}</ref>. |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
{{Portal|Katowice|grafika=Katowice Herb.svg}} |
|||
* [[Architektura Katowic]] |
* [[Architektura Katowic]] |
||
* [[Historia Katowic]] |
* [[Historia Katowic]] |
||
== Przypisy == |
|||
{{przypisy}} |
|||
{{Przypisy}} |
|||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
⚫ | |||
{{Bibliografia start}} |
|||
⚫ | |||
* Katowice − ''Informator'', red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 21. |
* Katowice − ''Informator'', red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 21. |
||
* ''Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku'', red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN |
* ''Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku'', red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, {{ISBN|83-87455-77-6}}, s. 329. |
||
* Górnośląskie Dziedzictwo: [ |
* Górnośląskie Dziedzictwo: [https://web.archive.org/web/20160308184051/http://gornoslaskie-dziedzictwo.com/katowicki-rynek-nie-bojmy-sie-historii-i-zabytkow-katowic/ ''Nie bójmy się historii i zabytków Katowic''] {{lang|pl}} www.gornoslaskie-dziedzictwo.com [dostęp 2011-05-25] |
||
{{Bibliografia stop}} |
|||
== Linki zewnętrzne == |
|||
* [https://polona.pl/search/?filters=keyword:%22Bank_Gospodarstwa_Krajowego_(Katowice_;_budynek)%22,public:1,hasTextContent:0 Archiwalne widoki banku] w bibliotece [[Polona]] |
|||
{{Budynki przy ul. Adama Mickiewicza w Katowicach}} |
{{Budynki przy ul. Adama Mickiewicza w Katowicach}} |
||
[[Kategoria:Zabytki Katowic]] |
|||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Zabytki nieruchome w Katowicach]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[Kategoria:Zabytki modernizmu klasycznego]] |
[[Kategoria:Zabytki modernizmu klasycznego]] |
||
⚫ | |||
[[Kategoria:Budynki projektu Stanisława Tabeńskiego]] |
|||
⚫ | |||
[[Kategoria:Budynki niemieszkalne w Katowicach]] |
|||
[[Kategoria:Bank Gospodarstwa Krajowego]] |
|||
[[Kategoria:Ulica Adama Mickiewicza w Katowicach]] |
Wersja z 10:17, 16 lip 2023
- A/590/2019 z 20.12.2019 (woj. śląskie)[1] - A/1237/78 z 02.05.1978 (woj. katowickie)[2] | |
Widok od wschodu (2022) | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | |
Styl architektoniczny | |
Architekt |
Stanisław Tabeński i Jan Noworyta |
Inwestor |
Bank Gospodarstwa Krajowego w Katowicach |
Kondygnacje |
5 |
Ukończenie budowy |
1930 |
Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Katowic | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach – budynek przy ul. Adama Mickiewicza 3[3], na rogu z ul. ks. Piotra Skargi. Budynek wpisano do rejestru zabytków województwa katowickiego 2 maja 1978 (nr rej.: A/1237/78[2]; wpis do rejestru zabytków województwa śląskiego – A/590/2019 z 20 grudnia 2019[1]).
Opis
Bank zbudowano w końcu lat 20. XX w.[4], w stylu ekspresjonistycznym, według projektu Stanisława Tabeńskiego i Jana Noworyty z 1928 r.[5]. Budowę ukończono w kwietniu 1930 roku - w witrażu głównej klatki schodowej zachował się napis A 1930. 12 maja 1930 roku do budynku wprowadził się Bank Gospodarstwa Krajowego. W latach trzydziestych XX wieku miał tu także swoją siedzibę Wyższy Urząd Górniczy[6][7].
Po wojnie, aż do 1990 roku, działał tu oddział Narodowego Banku Polskiego. Na dachu budynku umiejscowiono zegar oraz kuranty, które od 26 kwietnia 1975 wygrywały melodię „Płynie Wisła błękitna”[8]. Następnym lokatorem i właścicielem budynku był ING Bank Śląski, który w 2016 roku wyprowadził się z Rynku do swojego biurowca na ulicę Sokolską. Budynek został sprzedany prywatnemu inwestorowi. Aktualnie (2020 r.) w budynku trwa rozległy remont, obejmujący zarówno elewacje jak i wnętrza. Na parterze jest klub muzyczny z restauracją i biura. Kolejne cztery poziomy są przeznaczone na przestrzenie biurowe, a dwa najwyższe piętra - na apartamenty na wynajem krótkoterminowy[9].
Sześciokondygnacyjny budynek powstał na działce w kształcie trapezu przy nieistniejącej już ul. Skośnej 2[7], której zabudowania wyburzono w latach sześćdziesiątych XX wieku. Dlatego w jego wschodniej fasadzie (od strony ul. Skośnej) zastosowano graniaste bryły, uskokowo rozczłonkowane (sześć uskoków). Boniowanie tworzy dekoracyjny cokół, optycznie podtrzymujący żłobkowane pilastry. Wraz z szatą dekoracyjną całość przedstawia styl „maniery na trójkątno”.
Przed 1930 w miejscu dzisiejszego gmachu banku istniała narożna dwupiętrowa kamienica z charakterystyczną kopułą. 4 września 1939 przed budynkiem toczyły się walki polskich powstańców, ochotników i harcerzy z niemieckim Wehrmachtem[10].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 stycznia 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2019-12-24]
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2011-05-25] .
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 51. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 33. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-05-25]. (pol.).
- ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 61. ISBN 83-913341-0-4.
- ↑ a b Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 17. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 59. ISBN 83-913341-0-4.
- ↑ Dawny budynek banku ING przy rynku w Katowicach odzyskuje blask. Dziennik Zachodni 2020-11-30 [1]
- ↑ Joanna Starnawska: Dzieje Katowic (1299−1945). Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1990, s. 54.
Bibliografia
- Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 43. ISBN 83-85831-35-5.
- Katowice − Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 21.
- Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN 83-87455-77-6, s. 329.
- Górnośląskie Dziedzictwo: Nie bójmy się historii i zabytków Katowic (pol.) www.gornoslaskie-dziedzictwo.com [dostęp 2011-05-25]
Linki zewnętrzne
- Archiwalne widoki banku w bibliotece Polona