Przejdź do zawartości

Gmach Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
PBbot (dyskusja | edycje)
Boty
353 554 edycje
grupowanie przypisów
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 8 użytkowników)
Linia 2: Linia 2:
|nazwa = Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego
|nazwa = Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego
|nazwa oryginalna =
|nazwa oryginalna =
|zabytek =:<br>- A/590/2019 z 20.12.2019 (woj. śląskie)<ref name="autonazwa1">[https://web.archive.org/web/20200603112708/http://wkz.katowice.pl/files/repozytorium%20plik%C3%B3w/WYKAZY/REJESTR%20A.pdf ''Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 stycznia 2020 r.''] {{lang|pl}} wkz.katowice.pl [dostęp 2019-12-24]</ref><br>- A/1237/78 z 02.05.1978 (woj. katowickie)<ref name="zabytkkkowy">{{zabytek|śląskie|data dostępu=2011-05-25}}</ref>
|zabytek = :<br />- A/590/2019 z 20.12.2019 (woj. śląskie)<ref name="autonazwa1">{{Cytuj stronę | url = http://wkz.katowice.pl/files/repozytorium%20plik%C3%B3w/WYKAZY/REJESTR%20A.pdf | tytuł = ''Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 stycznia 2020 r.'' | opublikowany = wkz.katowice.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20200603112708/http://wkz.katowice.pl/files/repozytorium%20plik%C3%B3w/WYKAZY/REJESTR%20A.pdf | zarchiwizowano = 2020-06-03}} {{lang|pl}} wkz.katowice.pl [dostęp 2019-12-24]</ref><br />- A/1237/78 z 02.05.1978 (woj. katowickie)<ref name="zabytkkkowy">{{zabytek|śląskie|data dostępu=2011-05-25}}</ref>
|zdjęcie = Katowice-Śródmieście N - Gmach Banku Gospodarstwa Krajowego.jpg
|zdjęcie = Katowice Mickiewicza 3 E 2022.jpg
|opis zdjęcia = Widok gmachu banku od strony [[Rynek w Katowicach|Rynku]]
|opis zdjęcia = Widok od wschodu (2022)
|państwo = POL
|alt zdjęcia =
|miejscowość = [[Plik:Katowice Herb.svg|23px]] [[Katowice]]
|państwo = PL-SL
|miejscowość = [[Katowice]]
|adres = [[Ulica Adama Mickiewicza w Katowicach|ul. Adama Mickiewicza]] 3
|adres = [[Ulica Adama Mickiewicza w Katowicach|ul. Adama Mickiewicza]] 3
|typ budynku =
|typ budynku =
Linia 33: Linia 34:
'''Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach''' – budynek przy [[Ulica Adama Mickiewicza w Katowicach|ul. Adama Mickiewicza]] 3<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 51| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>, na rogu z [[Ulica ks. Piotra Skargi w Katowicach|ul. ks. Piotra Skargi]]. Budynek wpisano do [[Rejestr zabytków|rejestru zabytków]] województwa katowickiego 2 maja 1978 (nr rej.: A/1237/78<ref name="zabytkkkowy" />; wpis do rejestru zabytków województwa śląskiego – A/590/2019 z 20 grudnia 2019<ref name="autonazwa1" />).
'''Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach''' – budynek przy [[Ulica Adama Mickiewicza w Katowicach|ul. Adama Mickiewicza]] 3<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 51| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>, na rogu z [[Ulica ks. Piotra Skargi w Katowicach|ul. ks. Piotra Skargi]]. Budynek wpisano do [[Rejestr zabytków|rejestru zabytków]] województwa katowickiego 2 maja 1978 (nr rej.: A/1237/78<ref name="zabytkkkowy" />; wpis do rejestru zabytków województwa śląskiego – A/590/2019 z 20 grudnia 2019<ref name="autonazwa1" />).


== Opis ==
Bank zbudowano w końcu lat 20. XX w.<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 33| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>, w stylu [[Ekspresjonizm (architektura)|ekspresjonistycznym]], według projektu [[Stanisław tabeński|Stanisława Tabeńskiego]] i [[Jan Noworyta|Jana Noworyty]] z 1928 r.<ref name="autonazwa11">{{cytuj stronę| url = http://web.archive.org/web/20160402123319/http://www.wkz.katowice.pl/documents/rejestr_zabytkow/Gmina_Katowice.doc| tytuł = Rejestr zabytków w Katowicach| data dostępu = 2011-05-25| autor = Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach| język =pl | opublikowany = www.wkz.katowice.pl}}</ref>. Budowę ukończono w kwietniu 1930 roku - w witrażu głównej klatki schodowej zachował się napis ''A 1930''. 12 maja 1930 roku do budynku wprowadził się [[Bank Gospodarstwa Krajowego]]. W latach trzydziestych XX wieku miał tu także swoją siedzibę [[Wyższy Urząd Górniczy]]<ref name="szescjeden">{{cytuj książkę |nazwisko =Abramski | imię = Jerzy |tytuł = Ulice Katowic| wydawca = Graf−Mar| miejsce =Zawiercie | rok =2000 | strony = 61| isbn = 83-913341-0-4}}</ref><ref name="iso123">{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 17| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>.
Bank zbudowano w końcu lat 20. XX w.<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 33| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>, w stylu [[Ekspresjonizm (architektura)|ekspresjonistycznym]], według projektu [[Stanisław tabeński|Stanisława Tabeńskiego]] i [[Jan Noworyta|Jana Noworyty]] z 1928 r.<ref name="autonazwa11">{{cytuj stronę| url = http://web.archive.org/web/20160402123319/http://www.wkz.katowice.pl/documents/rejestr_zabytkow/Gmina_Katowice.doc| tytuł = Rejestr zabytków w Katowicach| data dostępu = 2011-05-25| autor = Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach| język =pl | opublikowany = www.wkz.katowice.pl}}</ref>. Budowę ukończono w kwietniu 1930 roku - w witrażu głównej klatki schodowej zachował się napis ''A 1930''. 12 maja 1930 roku do budynku wprowadził się [[Bank Gospodarstwa Krajowego]]. W latach trzydziestych XX wieku miał tu także swoją siedzibę [[Wyższy Urząd Górniczy]]<ref name="szescjeden">{{cytuj książkę |nazwisko =Abramski | imię = Jerzy |tytuł = Ulice Katowic| wydawca = Graf−Mar| miejsce =Zawiercie | rok =2000 | strony = 61| isbn = 83-913341-0-4}}</ref><ref name="iso123">{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 17| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>.


Linia 53: Linia 55:
* ''Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku'', red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, {{ISBN|83-87455-77-6}}, s. 329.
* ''Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku'', red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, {{ISBN|83-87455-77-6}}, s. 329.
* Górnośląskie Dziedzictwo: [https://web.archive.org/web/20160308184051/http://gornoslaskie-dziedzictwo.com/katowicki-rynek-nie-bojmy-sie-historii-i-zabytkow-katowic/ ''Nie bójmy się historii i zabytków Katowic''] {{lang|pl}} www.gornoslaskie-dziedzictwo.com [dostęp 2011-05-25]
* Górnośląskie Dziedzictwo: [https://web.archive.org/web/20160308184051/http://gornoslaskie-dziedzictwo.com/katowicki-rynek-nie-bojmy-sie-historii-i-zabytkow-katowic/ ''Nie bójmy się historii i zabytków Katowic''] {{lang|pl}} www.gornoslaskie-dziedzictwo.com [dostęp 2011-05-25]

== Linki zewnętrzne ==
* [https://polona.pl/search/?filters=keyword:%22Bank_Gospodarstwa_Krajowego_(Katowice_;_budynek)%22,public:1,hasTextContent:0 Archiwalne widoki banku] w bibliotece [[Polona]]


{{Budynki przy ul. Adama Mickiewicza w Katowicach}}
{{Budynki przy ul. Adama Mickiewicza w Katowicach}}


[[Kategoria:Zabytki w Katowicach]]
[[Kategoria:Zabytki nieruchome w Katowicach]]
[[Kategoria:Zabytki modernizmu klasycznego]]
[[Kategoria:Zabytki modernizmu klasycznego]]
[[Kategoria:Architektura modernizmu w Katowicach]]
[[Kategoria:Architektura modernizmu w Katowicach]]
[[Kategoria:Dzieła Stanisława Tabeńskiego]]
[[Kategoria:Budynki projektu Stanisława Tabeńskiego]]
[[Kategoria:Katowice Śródmieście]]
[[Kategoria:Architektura ekspresjonizmu w Polsce|Katowice]]
[[Kategoria:Budynki niemieszkalne w Katowicach]]
[[Kategoria:Bank Gospodarstwa Krajowego]]
[[Kategoria:Ulica Adama Mickiewicza w Katowicach]]

Wersja z 10:17, 16 lip 2023

Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego
Symbol zabytku nr rej. :
- A/590/2019 z 20.12.2019 (woj. śląskie)[1]
- A/1237/78 z 02.05.1978 (woj. katowickie)[2]
Ilustracja
Widok od wschodu (2022)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Adres

ul. Adama Mickiewicza 3

Styl architektoniczny

ekspresjonizm (modernizm)

Architekt

Stanisław Tabeński i Jan Noworyta

Inwestor

Bank Gospodarstwa Krajowego w Katowicach

Kondygnacje

5

Ukończenie budowy

1930

Pierwszy właściciel

Bank Gospodarstwa Krajowego

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „gmach dawnego BGK”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „gmach dawnego BGK”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „gmach dawnego BGK”
Ziemia50°15′37,71″N 19°01′15,37″E/50,260475 19,020936
Multimedia w Wikimedia Commons

Gmach dawnego Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach – budynek przy ul. Adama Mickiewicza 3[3], na rogu z ul. ks. Piotra Skargi. Budynek wpisano do rejestru zabytków województwa katowickiego 2 maja 1978 (nr rej.: A/1237/78[2]; wpis do rejestru zabytków województwa śląskiego – A/590/2019 z 20 grudnia 2019[1]).

Opis

Bank zbudowano w końcu lat 20. XX w.[4], w stylu ekspresjonistycznym, według projektu Stanisława Tabeńskiego i Jana Noworyty z 1928 r.[5]. Budowę ukończono w kwietniu 1930 roku - w witrażu głównej klatki schodowej zachował się napis A 1930. 12 maja 1930 roku do budynku wprowadził się Bank Gospodarstwa Krajowego. W latach trzydziestych XX wieku miał tu także swoją siedzibę Wyższy Urząd Górniczy[6][7].

Po wojnie, aż do 1990 roku, działał tu oddział Narodowego Banku Polskiego. Na dachu budynku umiejscowiono zegar oraz kuranty, które od 26 kwietnia 1975 wygrywały melodię „Płynie Wisła błękitna”[8]. Następnym lokatorem i właścicielem budynku był ING Bank Śląski, który w 2016 roku wyprowadził się z Rynku do swojego biurowca na ulicę Sokolską. Budynek został sprzedany prywatnemu inwestorowi. Aktualnie (2020 r.) w budynku trwa rozległy remont, obejmujący zarówno elewacje jak i wnętrza. Na parterze jest klub muzyczny z restauracją i biura. Kolejne cztery poziomy są przeznaczone na przestrzenie biurowe, a dwa najwyższe piętra - na apartamenty na wynajem krótkoterminowy[9].

Sześciokondygnacyjny budynek powstał na działce w kształcie trapezu przy nieistniejącej już ul. Skośnej 2[7], której zabudowania wyburzono w latach sześćdziesiątych XX wieku. Dlatego w jego wschodniej fasadzie (od strony ul. Skośnej) zastosowano graniaste bryły, uskokowo rozczłonkowane (sześć uskoków). Boniowanie tworzy dekoracyjny cokół, optycznie podtrzymujący żłobkowane pilastry. Wraz z szatą dekoracyjną całość przedstawia styl „maniery na trójkątno”.

Przed 1930 w miejscu dzisiejszego gmachu banku istniała narożna dwupiętrowa kamienica z charakterystyczną kopułą. 4 września 1939 przed budynkiem toczyły się walki polskich powstańców, ochotników i harcerzy z niemieckim Wehrmachtem[10].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 stycznia 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2019-12-24]
  2. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2011-05-25].
  3. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 51. ISBN 978-83-7729-021-7.
  4. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 33. ISBN 978-83-7729-021-7.
  5. ↑ Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-05-25]. (pol.).
  6. ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 61. ISBN 83-913341-0-4.
  7. ↑ a b Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 17. ISBN 978-83-7729-021-7.
  8. ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 59. ISBN 83-913341-0-4.
  9. ↑ Dawny budynek banku ING przy rynku w Katowicach odzyskuje blask. Dziennik Zachodni 2020-11-30 [1]
  10. ↑ Joanna Starnawska: Dzieje Katowic (1299−1945). Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1990, s. 54.

Bibliografia

  • Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 43. ISBN 83-85831-35-5.
  • Katowice − Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 21.
  • Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN 83-87455-77-6, s. 329.
  • Górnośląskie Dziedzictwo: Nie bójmy się historii i zabytków Katowic (pol.) www.gornoslaskie-dziedzictwo.com [dostęp 2011-05-25]

Linki zewnętrzne

Budynki przy ulicy Adama Mickiewicza w Katowicach
Istniejące
Nieistniejące

III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Katowicach

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gmach_Banku_Gospodarstwa_Krajowego_w_Katowicach&oldid=70856327”